Morgunblaðið - 01.05.1971, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 1. MAÍ 1971
1. maí 1 mtl ðisd lagur ver kal lýðsins
Sigfinnur Sigurðsson.
Veigamikið spor
segir Sigfinnur Sigurðsson,
1. varaformaður B.S.R.B.
HANDRITIN, landhelgisréttind-
in, kjarasamningar og þingkosn-
ingar, eru mAIeíni, sem vdrðasit
muinu ofarlega í hugum flestra
fslendiniga næstu mánuði. Eð'li-
lega eru ek!ki allir sammá'la um
leiðir til lausnar vamdaméilu'num,
þótit markmiðiin séu oft hin
sömu. Sennilega er lanigt síðan
þjóðin hefur verið jafn samhuga
í einu máli sem handritamálinu,
enda fyrir alllönigu séð fyrir að
tsetitu marki yrði náð. Hætt er
því við, að margir taki endaiokum
máiliains sem sjálfsögðum hlut og
mieti ekki sem skyldi hin þýðing-
armiklu störf erlendra og inn-
dendra aðila sem að þvi stóðu.
1 kjölfar bættrar fisfcveiði-
tæfcni, aukinnar Mffræðilegrar
þelkikinigar og vaxandi mats á
hagnýtu gittdi sjávargæða hafa
viðhortf tlfl landheligis- oig veiði-
heimildairmála tekið mifclum
breytinigum á nökfcurra ára
Clirestí sfðustu áratugina. í því
efini hetfur á mifclu oltið um inn-
byrðis samstöðu um leiðir að
settu maTki í hvert sinn. Islenzk
stjómvöld hafa frá upphafi bor-
ið gæfu til þess að ráða öllum
erHenclum samskiptum farsællega
til lykta, þegar þjóðairhagsmunir
hafia verið í veði. Má í því efini
niefina síðasta stórmálið, sem var
EFTA-aðildin. Er ekki að efa,
að lok naesta stórmáls, sem nú
er unnið að, stækkun landhelg-
innar, verður til að auka veg
þjóðarinnar út á við og etfila
skilning inn á við um leiðina,
sem valin er að því marki, sem
allir eru sammála um.
Um þessar mundir hafa filestir
opinberir starfsmenn séð árarng-
ur samningagerðar þeirrar, sem
unnið heifur verið að undanfarin
miaseri. Efcki hafa þó ödl félög
lofcið samndngum errn. Þess er
eðdd að vænta að ai'lir verði
jaÆnánægðir með árangurinn og
bemur þar eintoum tvennt til:
aiuigljósir gallar á framkvæmd
samninganna, sem unndð verður
að lagfæringum á, og svo hitt,
aö startfshópar og einstaklingar
særtJta sig illa við þá röskun, sem
& sér stað í launahlutjföllum,
þegar eiibt starf hækkar eða
lækkar meira en önnur, sem áð-
uir voru samstæð. En þetta var
það, sem um var beðið, þ. e.
endurmat allra startfa í þjónustu
rfikisins. Startfsmatið sviptir þó
engan mann rétti til þesis að
láita taka startf sitt tifl endur-
skoðunar, etf færð eru rök að
því að réttu máli sé hallað.
Varðandi samnimgana 1 heild
tfer vart á milli mála, að skyn-
samlega hatfi verið á haldið og
niðurstaðan sé tiltölulega hag-
Stæð. Má þar netfna sér í iaigi
tvennt: annars vegar sam-
ræmda 40 stunda vinmuviku
afllra opinberra starfismanna. Fór
þá efcki hjá þvl, vmnutJímimn
lengdist hjá sumum, en styttist
hjá öðrum. Mun lemging og atytt-
img vera noikkuð jöfin í heild.
Hins vegar var með kjarasamn-
ingunum stigið veigamifcið spor
í þá átt að jafina launabilið milli
hins opimbera og hims frjálsa
vinmumarkaðar.
I samtötoum launlþega er oifit
tekið firam, að þau séu hafin
yfir stjómmál og stjómnmália-
þras. Væmtanlega eru filestir
eammáia um, að það sé ómafc-
legt að reyma að gera Mtið úr
starfi stjómmáliamanmia. Hitt
mium þó mála sannast að óviða
mótast félagsm álastarfið meira
atf stjómmálasboðumum forystu-
manmanmia en eimmitJt í laun-
þegasamtökunum. Enda eru all-
®r slífcir fiorystumenn góðir gest-
ir tflokkamna meðan áhrifia
þeirm nýtur við. Á þessu geta
menm haift sfciptar skoðanir. En
það breytir þó efcki þeirri stað-
reynd, að hér á landi eru starf-
andi a. m. k. þnír stjómimáila-
filokkar aufc fiokksbrota, sem
telja sig hredna vertoalýðs- eða
iaunþagaflofcka, og keppa um
lýðhyili og i>ersónuifylgi við fbr-
ystrumennina. Sá hængur er þó á,
að oft er það mieðal forystu-
manna álitamál hverjir teljist
laiuniþegar og fier það eftir að-
stæðum hverju sinni.
1 komandi Alþinigdislkosnimgum
verður skorið úr um fylgi allra
filofcka og flokksbrota. Sumir
vænta mifcilla breytinga, en aðrir
vfflija halda áfram þeirri stetfnu,
sem þegar er mótuð og reynsla
er fiemgin af. Hvað verður vedt
enginm fyrr en að fcosnimgum
afistöðnum. Bn eitt er víst, að
laumþegar munu á lamdsvdsu hafa
áhiritf á eigim afkomu næstu f jög-
ur árin með kjöri tifl Alþimgis,
ekki síður en með vali forysitu-
manna i eigin samtötoum.
1 þesum anda sendi ég öllum
opinberum startfsmönnum kveðj-
ur i tilefini 1. maá 1971.
Sverrir Hermannsson
Verzlunarmenn
feti í fótspor
opinberra
starfsmanna
segir Sveirrir Hermanns-
son, formaður L.Í.V.
Á TlMUM hinnar öru þróunar
og miWu umbyltinga í nútdma
þjóðfélöigum hetfur verkailýðs-
hreyfimgunni verið mikidl vandi
á höndum, og þvd miður vart
hægt að segja að henni hafi
nægjanlega vel tekizt að laga
sig að nýjum og gerbreyttum
aðstæðum. Forysta verkalýðs-
hreyfdngarinnar trúir enn um of
á úrelt vinnubrögð í kjarabar-
áttunni, t. d. á verfcfallsaðferð-
ina, þótt söguilegar staðreyndir
sýni að yfirleitt séu verfcföll tffl
tjóns fyrir alla aðila.
1. maí 1971 eru mér efist í huga
tvö atriði er sérstalklega varða
verzíliunarstéttina. Hið fyrra er
hin gagmgera endursfcoðun á
launakjörum opdnberm stairfs-
manrna, þeim tffl stórkosttegs
Æramdráttar. í þau fótspor hljóta
verzílumarmenn að fieta í næstu
sammingum. Engin sanngirni er
í öðru, þar sem störtf þeirra eru
um mjög margt svipaðs eðlis, en
við bætist milkliu meira atvinnu-
öryggi hdnma opimberu starfis-
manna. 1 annan stað er mér nú
S huga að samtök verzlunarfólks
þurfa í ýmsum atriðum mjög að
gaumgæfa stöðu sína. Hverndg
komið er t. d. í vinnutímamálinu,
sem er afteiðing skipulagslaues
opnunartíma, er mál, sem sam-
töfc verzlunarfólks geta sóma
sins vegna allls eklki Iiáfið svo til
gamga lemgur. Efcki er fyrir það
að synja, aC viðsemjendur ofckar
eru sumdr hverjir staðráðnir í
aístöðu sinni og skfflniragi og
þarf að kenrna þeim betri siði.
Samtök verzljunartfótks hafa nú
yfir því afli að ráða að hags-
miumamálin munu ná fram að
ganiga. Um teið og Landssam-
band istenzikra verzilunarmanna
árnar ístenzkri verztuniarstétt
hefflla á hátíðisdegi henmar, skor-
ar L.Í.V. á félaga sána að fylíkja
liði tffl nýrrar sóknar, þar sem
hagsmunir þeirra og allrar þjóð-
ardmnar eru láitnir sitja í fyrir-
rútmlL
Ágúst Geirsson.
Varanlegar
efnahagsaðgerðir
segir Ágúst Geirsson,
form. Fél. ísl. símamanna.
Hvað er þér efst í huga á
hátíðisdegi verkalýðsins?
— Hæst ber auðvitað hinn
mikla bata, sem orðið hefur I
atvinnu- og efnahagsmálum þjóð
arinnar frá erfiðleikaárunum og
þá ekki hvaS sízt að atvinnu-
leysið, sá gamli óvinur verka-
lýðsins, virðist svo til horfið.
Mest um vert er að næg at-
vinna er fyrir hendi. Ég vona
að þróunin haldi áfram í þessa
átt og að landsmenn beri gæfu
til að stýra framhjá verðbólgu
og vandræðum, er verðstöðvun-
inni lýkur í haust og að þá
verði gripið til varanlegra að-
gerða í efnahagsmálunum, til að
firra þeim vanda.
—- Hvernig standa kjaramál
opinberra starfsmanna?
— Samningarnir frá því í
desember voru að mörgu leyti
töluverður ávinningur fyrir op
inbera starfsmenn, en fram-
kvæmd þeirra frá undirskrift,
hefur ekki verið að sama skapi
góð. Hér á ég í fyrsta lagi við
það, að ríkisvaldið skyldi ein-
hliða ákveða flokkaskipan
þeirra einstaklinga, sem ekki
var Ijóst, í hvaða flokki áttu
heima við undirskrift samnimg-
anna. 1 öðru lagi var þessi
flokkaröðun samninganefndar
ríkisins mun lakari en búizt
hafði verið við, enda virtist
ekki neitt tillit vera tekið til til
lagna forstöðumanna ríkisstofn
ana. Þetta vakti mikla
óánægju og reiði og t.d. lögðu
á 2. hundrað starfsmenn Lands
símans niður vinnu i klukku-
stund i mótmælaskyni.
Ég vil taka það firam, að
stjórn símamannafélagsins
ræddi þegar við fjármálaráð-
herra og póst- og símamálaráð-
herra um þessi mál, og lofuðu
þeir að flokkaskipunin skyldi
endurskoðuð. Ennþá höfum við
séð sáralítinn árangur og því
er mikillar óþolinmæði farið að
gæta í röðum símamanna. Við
vonumst eindregið til á þessum
hátiðisdegi verkalýðsins að mál
þetta verði leyst, sem allra
fyrst.
Að lokum sendi ég öfflum
launþegum landsins beztu árn
aðaróskir í tilefni dagsins.
Hilmar Guðlaugsson
Höfuðkröfurnar
40 stunda vinnu-
vika og 4ra
vikna orlof
segir Hilmar Guðlaugsson,
múrari.
— Hvað er þér efst í huga á
þessum degi?
— Á þessum baráttu- og há-
tíðisdegi verkalýðshreyfingar-
innar er manni ætíð efst í huga
að atvinna sé fyrir hendi handa
öllum og atvinnuöryggi framar
öllu. Sem betur fer hefur orðið
stór breyting i atvinnumálum
okkar frá því sem var á ár-
unum 1968—69 og má heita að
tekizt hafi að útrýma atvinnu-
leysi og ber að þakka það.
Á þessum degi er einnig oft
staldrað við og litið um öxl, virt
og metið það sem vel hefur tek-
izt í baráttunni fyrir bættum
kjörum, en harmað það sem
miður hefur farið. Hér á ég eink-
um við verstöðvunarstefnuna.
Persónulega var ég hlynntur
þeirri stefnu, þó að ég hafi
ekki verið ánægður með alla
framkvæmd hennar, sérstaklega
taldi ég að hægt hefði verið að
koma málum í höfn, án þess að
skerða vísitöluna, einkum vísi-
töluhækkunina, sem launþegum
bar 1. marz sl.
— Hvað er það sem verkalýðs-
hreyfingin leggur mesta áherzlu
á um þessar mundir?
— Höfuðáherzlúna ber að mín
um dómi að leggja á kröfuna
um 40 stunda vinnuviku. Þá hef-
ur það einnig verið höfuðkrafa
undanfarin ár að lengja oriofið
í 4 vikur og að orlofslögin
verði að veruleika, þannig að
allir launþegar geti notið hvíld-
ar og hressingar jafnt innan-
lands sem utan. Þá er það mik-
ilvæg krafa, að lágmarkslaun
verði 20.000 kr. á mánuði ásamt
auknum kaupmætti. Gerð verði
áætlun um hækkun bóta til aldr-
aðra og öryrkja, sem tryggi lif-
vænleg kjör þeirra.
— Heyrzt hefur að ágreining-
ur hafi orðið í 1. maí-nefndinni
um landhelgismálið. Er það
rétt?
— Það er rétt að ágreiningur
varð um það mál. Það hljóta
allir að vera sammála um það að
við verðum að færa út land-
helgina og að við tryggjum okk
ur full yfirráð yfir landgrunn-
inu og hafinu yfir því. Ágrein-
ingur í nefndinni varð aðeins
um það á hvern hátt við ættum
að fara að þessu. Minnihluti
nefndarinnar lagði til að sett
yrði ákveðin tímasetning, en
meirihlutinn taldi að það gæti
frekar skaðað þjóðina heldur en
hitt, að setja nú fram ákveðna
tímasetningu og þar með láta
erlenda aðila nákvæmlega vita
hvenær við ætlum að færa land-
helgina út og þá sérstaklega
með það í huga að svo gæti far-
ið að við þyrftum að gera það
miklu fyrr, t.d. ef um aukna
ásælni yrði að ræða á okkar
fiskimið. Þess vegna töldum við
að ekki væri heppilegt að tíma-
setja útfærsluna. Samkomulag
náðist þó um öll atriði, bæði
ávarp og kröfur, að öðru leyti
en því, að ég áskildi mér þann
rétt að skrifa undir með fyrir-
vara um orðalag á kröfunni um
útfærslu landhelginnar.
Að lokum vil ég segja, að ég
vona að sameiginlegur skilning-
ur og samstaða eigi eftir að
rikja innan verkalýðshreyfingar-
innar, nú sem áður fyrr til sókn-
ar fyrir bættum kjörum og lífs-
skilyrðum íslenzkum launþegum
til handa. Ég óska öllum verka-
lýð gæfu og gengis á komandi
árum. Gleðilega hátíð.
Sverrir Garðarsson
Gróska hjá ís-
lenzkum hljóm-
listarmönnum
segir Sverrir Garðarsson,
formaður F.Í.H.
VIÐ hittum formann Félags ís
lenzkra hljómlistarmanna, Sverri
Garðarsson á skrifstofu fé-
lagsins að Laufásvegi 40.
— Hvað er að frétta af félags
starfinu?
— Auk eilífðarbaráttumálanna
að styrkja okkur samningalega
og félagslega ber margt á góma
í stóru stéttarfélagi, en tala fé
laga losar nú 400 og þeim fer
fjölgandi, en félagið er sem
kunnugt er lándsfélag.
Eftir því sem félagið eflist
hefur starfið orðið margþættara
og er ég þeirrar skoðunar að
hlutverk stéttarfélags sé meira
en að berjast fyrir kaupi og
kjörum þó það muni ætíð sitja
í fyrirrúmi.
Við hljómlistarmenn lítum á fé
lag okkar sem hagsmunafélag