Morgunblaðið - 04.07.1971, Blaðsíða 14

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGÚR 4. JÚLl 1971
, 14
IFÓTBOLTA
OG PÓLÝFÓN
„MÉR finnst alltaf hUegllegt,
þegar ég heyri fólk fjasa, slá
á lærið og óskapast yfir því,
hvernlg hægt sé að skrifa
nneð tánum,“ segir hann bros-
amdi og bætir við: „Fyrir mig
er þetta eðlUegasti hlutur í
heimi, rétt eins og að lesa í
bók eða ganga um gólf,“
Hann situr á móti mér létt-
lyndur og áhyggjulaus ný-
stúdent frá Hamrahlíðinni.
Fas hans er yfirlætislaust og
ómögulegt að fá hann til að
viðurkenna, að hann hafi
unnið nokkurt sérstakt afrek
með þvl að ljúka stúdents-
prófi og fá háa fyrstu eink-
unn og vera þó með öllu hand-
arvana.
„Nei, vinur, þetta er ekkert
tU að hæla sér af,“ segir hann
og enn brosir hann og í bros-
inu er ofurlitil vorkunnsemi,
honum finnst ég áreiðanlega
vera hlægUegur eins og hitt
fólkið.
Hann heitir Ragnar Gunn-
arsson, ættaður að norðan,
Skagfirðingur í húð og hár
frá Sólheimum í Blönduhlíð,
og við ætlum að spjalla ofur-
lítið saman. 1 mínum augum
er Ragnar með öllu sinu lítil-
læti og hlédrægni afreksmað-
ur, sem með dugnaði og
óvenjulegri viljáfestu hefur
sigrazt á erfiðleikum, sem að
máiniu Vilti væru fllesituim ofviða.
HVORKI FJÖLBREYTI
LEGl.'R NÉ LITSKRÚÐ
L'Gl.'R
„Hvað segirðu mér af náms-
ferU þínum, Ragnar?"
„Hann er svo sem hvorki
fjölbreytilegur né litskrúðug-
ur það sem af er. Fyrstu árin
kenndi mamma mér að mestu
eða öllu leyti og það var ekki
fyrr en ég var kominn á
fimmtánda árið, að ég fór í
raunverulegan skóla, og þó er
vist varla hægt að kalla það
svo. Veturinn 1965 til 1966
dvaldist ég á Reykjalundi við
æfingar og þar var haldið
uppi eins konar skóla og
kenndu kennararnir á Brúar-
landi við hann. Lauk ég ungl-
ingaprófi þar um vorið. Vetur-
inn eftir stundaði ég svo nám
á Brúarlandi í Mosfellssveit,
en þá voru foreldrar minir
hér í bænum um veturinn. Ég
fór daglega á milli upp eftir
með privatbíl og heim með
rútunni, Þetta var fjári
strembinn vetur en einhvern
veginn komst maður samt í
gegnum landsprófið."
„Já, og þú slappst vel i gegn
um það,“ skýt ég inn í.
„Jú, mig minnir að það hafi
gengið þokkalega. Ég sleppti
hér úr nokkru, sem að vísu
snertir ekki bóknámið bein-
línis, en það er að ég dvaldi
nokkra vetur á aldrinum sex
til tiu eða ellefu ára hér í
borginni og stundaði æfingar
í hjálparstöð lamaðra og fatl-
aðra, sem þá var til húsa í
Sjafnargötunni. Þar lærði ég
alls kyns verklegt nám, fönd-
ur og þvi um líkt, og áð sjálf-
sögðu fékk ég mikla þjálfun
í að bjarga mér og á þeim
árum lærði ég að skrifa, en
þó var það mamma sem
kenndi mér það, eins og ég
hef áður tekið fram.“
„Segðu mér, voru það ekki
mikil viðbrigði að fara allt í
einu að ganga í skóla?“
„Nei, alls ekki. Ég hef alltaf
verið fljótur að samlagast
fólki og er félagslyndur að
eðlisfari og svo líka hitt, sem
skiptir miklu máli, að ég hef
aldrei fundið annað en að
jafnaldrar minir og skóla-
félagar umgangist mig eíns
og einn af hópnum.
Eins og ég sagði lauk ég
landsprófi frá Brúarlandi vor-
ið 1967 og svo beint strik í
Hamrahlíðarskólann og það-
an lauk ég stúdentsprófi úr
félagsfræðideild nú á dögun-
um eins og þú veizt."
„Og hvemig féli þér fjöl-
mennið í Hamrahliðinni?"
„Það var fínt og félagslífíð
var bara grefilli gott, sérstak-
lega fyrsta veturinn og þá var
ekki lesið mikið, maður. Ég
var í skákinni, fótbolta og öllu
mögulegu. Annars er ekkert
nema allt gott um skólann að
segja, þó að e.t.v. hafS. Etið
farið fyrir þeim tilraunum,
sem þar átti að prófa, en um-
fram allt var þar góður andi
og prýðilegir kennarar. Lest-
ur? Nei, ég held að hann hafi
aldrei verið neitt gífurlega
mikill, jú, kannski sæmilegur
í vetur sem leið.“
UTANFERÐIR
„Varstu ekki kominn I
Hamrahlíðina þegar þú fórst
utan til að verða þér úti um
gervihandleggi ? “
„Jú, það var einmitt fyrsta
veturinn minn i Hamrahlíð-
inni sem ég fór til Skotlands."
Ragnar Gimnarsson
„Af hverju til Skotlands?"
„Það gerði ég fyrst og
fremst að ráði læknis míns,
Hauks Þórðarsonar, og svo
líka vegna hins, að f jarlægð-
in var vel kristileg. Fyrst fór
ég þarna út til Edinborgar um
sumarið skömmu eftir lands-
prófið. Svo fór ég aftur um
haustið eða í nóvember. Ég
var úti í mánaðartíma og allt
nám fyrir bí þann tíma
nema hvað ég æfðist í að tala
ensku. Þetta var að sjálfsögðu
ekki rétt gott svona i upphafi
menntaskólanáms, þegar
margt nýtt er á döfinni, en
einhvern veginn bjargaðist
þetta allt sarnan."
„Og komstu svo heim með
gervihandleggina?"
„Já, og þeir hafa alls ekki
dugað mér. Þegar til kom gat
ég ekkert gert með þeim,
sem ég ekki gat gert án
þeirra. Og þótt ótrúlegt megi
virðast, þá var reksturskostn-
aðurinn svo hár á þeim, að
það var aldeilis með ólíkind-
um og varla mikið ódýrara
en að reka bíl. Síðan hef ég
ekki farið til Skotlands og
handleggina sendi ég aftur til
Edinborgar."
„Og svo kynntist þú Carst-
en Pedersen?"
„Já. En áður en við komum
að því, verð ég að segja frá
því, að vorið 1969 fór ég í
boði Rauða krossins til Nor-
egs. Við vorum þrír Islending-
ar, sem þáðum þetta boð, og
dvöldum í Noregi i tvær vik-
ur. Þarna var samankomið
í hóp fólk frá þrettán löndum,
m.a. frá Túnis og Jórdaníu,
um það bil hundrað manns.
Við dvöldum I sumarbúðum
þar sem heitir i Hurdal. Stað-
urinn heitir Haraldvang í höf-
uðið á krónprinsinum. Við
ferðuðumst nokkuð, m.a. til
Oslóar og Lillehammer. Ég
held að Osló sé einum 450 kíló
metrum fyrir sunnan Hurdal.
þetta var stórkostleg reisa og
mér alveg ógleymanleg."
CARSTENS ÞÁTTUR
PEDERSENS
„Já, og nú kemur Carstens
þáttur."
„Sama vorið og ég fór til
Noregs var haldin hér ráð-
stefna heyrnarsérfræðinga og
á þeirri ráðstefnu var dansk-
ur maður að nafni Carsten
Pedersen, sem Haukur læknir
Þórðarson kynnti mig fyrir.
Þessi ágæti Dani bjó við ná-
kvæmlega sömu fötlun og ég
og hefur reynzt mér með fá-
dæmum vel og er varla nokk-
uð það til, sem hann vill ekki
fyrir mig gera. Undir eins
sumarið eftir að ég kynntist
honum bauð hann mér heim til
sín, en hann er búsettur í Ár-
ósum og starfar þar sem
skrifstofustjóri við eina af
heyrnarmiðstöðvum danska
ríkisins.
Sem sagt ég flaug einn frá
Kastrup til Árósa og þar tók
Carsten á móti mér. Og það
ætla ég að segja þér, að mér
varð aldeilis ekki um sel, þeg-
ar ég var setztur upp i bílinn
hjá honum, sem hann ók sjálf-
ur, og hann fór sko ekki á
neinu lulli, sló heldur betur í.
En ég sá fljótt, hve eldklár
hann var og varð þá rólegri.
Hann gerir allt með fótun-
um. 1 gólfinu er einhvers kon-
ar kefli, sem hann stýrir með
og auðvitað er bíllinn sjálf-
skiptur og þarf ekki annað
en styðja á takka til að skipta
á milli aftur á bak og áfram.
Ég prófaði þetta aðeins og
ók smáspöl. Ég held, að með
æfingu ætti ég að geta þetta
alveg eins og hann.
Annars er Carsten ótrúlega
snjall og varla nokkuð, sem
hann ekki getur gert, og má
með sanni segja að hann fari
einn allra sinna ferða. Auk
starfs síns hefur hann tekið
að sér að stjórna fötluðum
slkátuan og ferðasit irákiið í
sambandi við það. Ég held að
ég hafi haft mjög gott af dvöl-
inni þarna hjá Carsten og nú
í sumar er ég að spekúlera í
að heimsækja hann aftur og
læra meira af honum.“
SÖNGGLEÐI OG MÚSIK
„Þú hefur mikinn áhuga á
músik, Ragnar, er það ekki?“
„Jú, ég held ég megi segja
það og eiginlega er ég hálf-
gerð alæta í þeim efnum.
Haustið 1969 gafst mér tæki
færi á að komast í Pólýfón-
kórinn og hef ég sungið með
honum síðan og haft mikla
ánægju af. Þetta er prýðis
félagsskapur og samstæður
hópur og svo er söngstjórinn
stórfínn. í fyrrasumar fórum
við i söngfeAi til Austurríkis
til borgarinnar Graz, þar sem
við tókum þátt í móti, sem
kallað er Europa Cantat. Sú
ferð var aldeilis konungleg
og ætla ég elcki að reyna að
lýsa henni, enda hafa aðrir
gert það.“
„Þú sagðist vera hálfgerð
alæta í músik?“
„Jú, ég hef líka gaman að
poppi og þjóðlagamúsik. En
hinu er ekki að neita, að vera
min í Pólýfónkómum hefur
gefið mér góða innsýn í
músik, sem maður hafði
aldrei hugsað um áður og
smekkurinn hefur þroskazt.
Og nú finnast mér Bach-chor-
alarnir hápunktur alls þess
góða og fagra, sem ég hef.
kynnzt á lifsleiðinni."
„Fleiri áhugamál?"
„Ég hef gaman af öllum
íþróttum og þó sérstaklega
knattspyrnu. Sjálfur hef ég
mikið yndi af að sparka bolta
og í prófunum á dögunum
skvetti maður sér oft upp með
þvi að elta bolta og sparka.
Ég hef líka verið dálítið í skák
inni og var í MH-skáksveitinni
fyrstu tvö árin í skólanum."
„Og hvað um sumarat-
vinnu?"
„Hún hefur verið heldur
ódrjúg og þá fyrst og fremst
vegna utanferðanna og svo
náttúrlega hitt, að maður
hleypur ekki i hvað sem er.
í hitteðfyrra starfaði ég
sem túlkur hjá Ok hf, um
tveggja vikna skeið, en hjá
þeim var útlendingur við að
setja upp steypustöð."
„Gekk það ekki bærilega?“
„Það að. minnsta kosti gekk,
og ég fékk það prýðilega
borgað. Hitt er svo annað mál
að nú er auðvitað komið að
því að maður þarf að fara
að geta staðið meira á eigin
fótum og hafa einhverjar
sumartekjur eins og aðrir
stúdentar því ég ætla auðvit-
að að halda áfram námi og
það liggur auðvitað líka í aug-
um uppi að sjálfstraustið
eykst ekki svo lítið við að
geta starfað og unnið sér inn
peninga. En hitt vil ég þó
undirstrika alveg rækilega að
mér hefur aldrei fundizt ég
vera neitt plagaður af minni-
máttarkennd eða vonleysi."
„Og hvað um áframhald-
andi nám?“
„Ja, ég veit ekki, er að
minnsta kosti ekki alveg
ákveðinn, hef þó eitt í sigti,
en ástæðulaust er að gefa það
upp fyrr en að innritun kem-
ur.“
„Ætlarðu að halda áfram í
Pólýfónkórnum?“
„Já, alveg áreiðanlega."
„Heyrðu, Ragnar, heldurðu
að Skagfirðingar séu söng-
Framhald á bls. 19
80 ára í dag:
Júlíus Ólafsson, fyrr
verandi yfirvélstjóri
í dag er JúlSiuis Óllafsison,
fyrrv. yfirvélstjóri hjá Land-
heligisgæzlunni, áttræður.
Þráitt fyriir þessi áttaitíiu ár,
seim Júlíus hefur að baki, er
hann alltaf jafn hress og kvílk-
axir í hreyfimgium og umgur
Strálkur, stálminnugur og hress
í tali. Júlíus er enn í fullu starfi
sem vélaeftirlltsmaður hjá Haf-
slkiip og er féliagið áreiiðiainilleiga
ekki svikið af þeim starfskrafti,
þvl Júlíuis er tryggur og traust
wir starfsmiaðuir, s'em búimm er að
starfa við vélar í 62 ár, eða
firá árimai 1909 er hann byrjaði
sam kyndari á togaranum Marz.
Samstarf okkar Júlíusar byrj
aiði á varðsikipinu Ægi (1) en
þar var hann þá yfirvélsrtjörl
Ég kynntist þá mannkostum
Júl'íuisar og sá, að hann var
ídrengur góður og ekfci rýrði
það mannlkosti hans að hafa eig
in skoðanir á hlutunum og hafa
það í hávegum sem hann áileit
sannast og réttast Júlíus setti
sér snemma llfsreglur, sem hann
hefur farið eftir. Að mlnu áliti
eru lífsreglur hans í stuttu miáli
þessar: „Vertu nægjusamur og
stiMtu öllu í hóf.“
Júlíus hefur al/ltaf verið ósér-
hlífinn í vinmu og ég minnist
þess, er við vorum samain til
sjós, að hann llét siig ekki miuna
um að koma upp á þitfar og
rétta okfcur hásetunum hjálpar
hönd ef mikið lá við, t.d. ef um
bjarganir var að ræða.
Júlíus byrjaði ungur að vinna,
bæði við sveitastörf og sjóstörf.
Hann stundaði handfæraveið-
ar á opnium bátum og síðan á
skútum, Leið hans lá svo um
borð í togarana en síðar á far-
og varðskipin. En þrátt fyrir
farmennskuna virtiist fiski-
mannsblóðið alltaf ólga 1 æðum
hans. Það má bezt sj'á á því, að
þegar Júlíus sigidi á varðskip-
unuim var oft rennt færum, þeg-
ar látið var reka á íisfeislóðum.
Júlíus var venjulega fyrst-
ur með færið í sjó og það varð
strax hverjum manni Ijóst, þeg-
ar hann leit þennan iágvaxna
og þrekna mann standa við fær-
ið, að þarna fór maður sem
feunni að „keipa". Og fá-
um þýddi að keppa við hann
um fiskafjötdann því Július var
mjög fiskinn.
Júiíus Ólaifsson er fæddur, 4.
júlí 1891 að Stóru-Fellsöxi í
Skilmannahreppi, Borgarfjarð-
arsýstu. Yngstur af tíu bömum
hjónanna Ólafs Jónisisioniar, bónda
og Ásgerðar Sigurðardóttur.
Poreldrar Jútíusar fluttust tit
Reykjavíkur með böim sín alda
mótaárið. Sjómennskan var Júl-
usi í blóði borin, þvt faðir hans
stundaði sjómennslku með bú-
skapnum og eins eftir að hann
kom til Reykjavíkur.
Um helztu æviatriði Júlíusar
er skrifað í nýútkomnu hefti
Sjómannablaðsins Víkings.
Júllíus kvænltisit 26. mtai 1916
Elínborgu Kristjánsdóttur frá
Sölmundarhöfða, Innri-Akra-
neshreppi. Hún lézt fyrir nofcfcr
um árum. Þau hjón eigmuðust 3
böm, sem öl'l ©ru á tífi, og ðlu
upp eina fósturdóttur, In.gl-
björgu Magnúsdöttur, systurdiótt
ur JúluBa'r, en hún mlissti föðuir
sinn í spönsku veikinni, 1918,
þegar hún var 7 ára gðmut.
Börn Júlíusar eru: Krisi-
ján, yfirloftskeytamaður hjá
LamdheQlglilsigæzlluninii, kvæimtur
Önnu Óskarsdóttur.
Loftur, formaður Skipstjóra-
og stýrimannafélagsins Öldunar,
kvæmbur Margréti Guðmuimdsdióitít
'ir.
Sigrún, gift Magnúsi F. Áma-
syni, lögfræðingi.
Á þessum merkiisdegi Júlíus-
ar Ólafssonar vil ég, fyrir hönd
okkar fyrrverandi starfsfé-
'laga hans hjá Landhélgisgæsal-
únni, óska honum langra lifdaga
og biðjia honuim alllirar blless umar
á hanis ókomnu ævidögum.
Starfsdagar Júlíusar eru orðn
ir æði margir. Bn alltaf er hann.
jafn kátur og hress þegar rnaður
hittir hann á fömum vegi. Og
fiskimannsblóðið ólgar í æðuim
hans þvi aið á þassunm degiii ler hianm,
á íiskiríi með stráfeumuim símum
'éinihvers sitaðar á fögiru vatiml
Ég efast ekki um, að harrn muni
verða fiskinn sem fyir og að
hans bezta afmæiiisgjöf miundi
verða ef hann setti í þann stóra.
Helgl Hallvarðsson.