Morgunblaðið - 04.07.1971, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. JÚLl 1971
/ ^
Listamaðurinn við listaverkið.
Al, gler og stál í
Gallerie Súm
í DAG opnar Jóai Guranar Árna-
son myndlistarsýnimgu í Gallerie
Sóm. Jón Guninar hefur stundað
mry nd! ist arn ám hér heima og í
Bnglandi. Hanrn hefur haldið
þrjár sýningar áður hér heima
og tekið þátt í allmörgum sam-
sýningum. Nú stendur yfir einka
sýning hans í Dusseldorf í
Þýzkalandi. Meðal verka Jóns má
nefna Augað, sem vax á Haga-
toa-gi. Sýniinguna, sem Jón Gurun-
ar opnar niú, kennir hasnin við um
hverfið. Jón hefur unnið siðast-
liðna þrjá mánuði að verkinu, en
sýningin er eitt verk úr 24 hlut-
um. Efni hlutanna er ál, gler og
stál. Öll sýningin er til sölu, í
heilu lagi eða í hlutum.
— Sjónvarp
Framhaid af bls. 32.
fuú'trúair ísflamds í viðtoomandi
afl þj óðastofmnnutm beiti sér fyrir
þvi að evrópisk samvimna takist
um þeitita mál.
1 síkýrslunni er rakin þróunin
í undirbúinmgi notkunar gervi-
hnatta til aflþjóðfliegra fjairskipta.
Fyrsfcu tilrauin'ir voru gerðar aif
bandarislka fyrirtaeikiniu Comsat,
sem er skipuiagt sem hilutafé-
lag undir eftirliti ritoiisisitjónnar
Bandiarítojanina. Þá segir I skýrsl-
unni:
Comsat var falið það hlutverk,
að koma á alþjóðdegu kierfi
gervihnaifcta fyrir aflflar tegundir
fjarskipta, og hatfði það firum-
flrvæói um stofinuin Intelsat
(Inifcematioinal Oommunication
Satelflite Conisortium), sem stofn-
sebt var 1964 atf 14 löndium auk
Bandarikjanna.
Þátttökurilkfln lýstu því ytfflir, að
tatomairto sútlt vaari að tooma á fót
toerfi íjarstoiptahnat.fca er mæði' um
heim allain og yrði hliuti af end-
urbæibfcu íjarskiptalkerfi, sem séð
gæti öHum þjóðum heims fyr-
ir autonum fjarstoipfcum. Hefur
Comsat haft forysfcu í þessum
samifcökium, en NASA (National
Aeronauitios and Space Admini-
stration) hetfur séð um að skjóta
gervihnöbbum á braut. Iratidlisat
á og retour f jansto iptahnettina, en
jarðstöðvar eru eign þeirra ritoja
sem reisa þær. 70 lönd eiga nú
aðdd að Inteflisat, og jarðlsböðvar
eru komnar upp í 35 löndum í
öfllum heinashlutum. Sovétrikin
eiga þó ekki aðifld að Irafcellsat,
og eragin Austur-.Evrópulönd
nema Júgóslvía.
Sovébríkin hafa komið upp eig-
in kerfi fjarskiptahnafcta, sem þó
er einkum til innanflandsnota, en
A Þotuöld a>
flugftrt
efHraiinnilegur
þáttur fóröalags
Þrátt fyrir hraða nútímans,
gleymist ekki vellíðan farþegans.
Um borð í þotum Flugfélagsins
fáið þér góða þjónustu, skjóta
og þægilega ferð á leiðarenda.
Við bjóðum yður tíðar ferðir milli
íslands og nágrannalandanna
og greiðum götur yðar þaðan,
hvert sem þér óskið.

saimtöto, er raefraast Intensputnito,
og eru að ndkteru hlflðisitæð In-
heflisait.
Á (ælkiraiisviðinu hefur Irabeflsat
raáð mdMum áranigri, til dæmis
með því að koma á sjónvarps-
samböndum milli hedmisfliluta,
sem etoki hefur verið kleift að
gena með öðirum aðtferðum.
Bn ýmisflegit í sfldpulaigi og
stjóim sarratateanna er ekltoi svo
öfllium Mteair.
Initeíligaf er retoið sem ágóöa-
fyrintæfld, og eru regflur um at-
tovæðflsrétlt þannig, að Bandarík-
in (Comsat) hafa meirihluta-
vald. Óttast því ýmsir, að banda-
risldr hagsmunir sitji í fyrir-
rúmi gagnvart hagsmunum
smærri aðiia. Ýmsir sitærstu
hliuthafanna í Comsat eiga jafn-
framt sæsflmalinur millli megin-
landa, og hefur því verið haldið
fram, að nottoun gerviflinatta
fyrir siimasamibönd, sem draga
myndu úr noffcun þessara Mna,
sé haldið niðiri á ýmsan háibt til
að gæta hagsmvuna eigendarana.
Inteflsat-samniragurinn verður
tefldnn til endurslkoðunar vorið
1971. Búast má við, að regflum
verði breytit þanniig, að Banda-
rflkin hatfi ekki lengur meiri-
hflutavafld ísamitökumum, en etftir
sem áður muni stærri löndin
ráða mesbu (Bandarildn, Jap-
an, Kanada, Ástralía, Bretiland,
Fra'kíteland og V-Þýzkaland).
EJklki er talið semnillegt að Sovét-
rikin gerist aðili að samtöikun-
um.
1 Vestur-Evrópu hefur mikið
verið rætt og ritað um sérstakt
evrópstot gervihnaifctatoerfi, en lát-
ið orðið úr framítevæmdum. Eteki
hefur enn tekizrt að ná samstöðu
um átoveðraa sifcetfnu í þesium mái-
um, en einstök lönd fá hér litflu
áorteað.
Ýmisir aðilar hafa fjaliað um
þefcta mál oig eru það m. a. fyrir-
tækiin ELDO, ESRO, CEPT,
CETS og EBU.
ELDO (European Laiuneher
Deveiltopment Organiaation) var
stotfhað 1961 að frumltevæði Bret-
lands og Frakfklarads. Hliutverk
þess er m. a. að hanna burðar-
flauigar fyriæ evrópska gervi-
Imebti. Starfsemin hefur etoki
geragið sem bezit Bretland hetfiur
sagt skilið við samitöfldn, en
Fraktefland, V-Þýzkaland og Beflg-
ia haflda áifram. ESRO (Europe-
an Spaoe Research Onganiizaitáion)
eða Evrópska geimvísindastotfn-
unin. Þátttateendur eru fflest
veatur-evrópsk rílki. Starfsemin
hefur að ýmsu leyti gemgið vel.
Sboifinunin hefiur m. a. unnið að
höranun á evrópskum fjanskipta-
hnetiti. Frakkar hafia óskað veru-
legra breytinga á sbarflsemi
stofnunariranar, og óvflst er,
hvort heruni verður haldið áfram
i núverandi mynd. CEPT, E)vr-
ópsfloa póst- og sSmamálasam-
bandið, hetfur fjaflflað um viss
geimtfjarskiptamál, einfloum taxta
evrópsikra jarðsitöðva í Iratellsat-
kerfinu. CEPT hetfur einnig sýnt
áhuga á áætiurauim um evrópsk-
an gervilmött, sem nú er gert
ráð íyrir að myndi fflytja bæði
sjónvarp og símasamlwnd. CEJTS
var í uppbatfi samvtnnunetfnd
evrópsteu póst- og Simamála-
stjómanna tifl undirbúninigs
saimnimigum við Inteflsat. Síðar
iiatfa fullflibrúar rannsóflona- oig ut-
anrífldsráðuneyta tekið þátt í
GETS.
EBU hetfur sýnt milkinn áhuga
á evrópöteum fjarsfldptahnetti,
vegna dneiifiragar á sjóravarpsafn i.
Gerð var áæthm um sérstakam
hnött, sem áfcti etoki eimungis að
þjóna meginlandi EJvrópu héldur
einniig ísflandi og löndum þeim,
sem ligja sunnan og amsbam Mið-
jarðarhafis, og síðar aMri Afritou.
Slílteur hnöt'fcur ásamt tiflheyrandi
teertfi jarðstöðva mundi skapa
möguleitoa á að beragja ísfland og
fleiri afisflcektot lönd dreitfiiteerfi
EIBU, teerfið yrði auðveldara i
nottoun en núverandi raet ör-
byfligjustöðva á jörðu niðri, og
myndi sbuðfla að fljótari dreif-
ingu fréfcta og amnars sjónvarps
efnis, sem væri mjög í hag ölfl-
um meðlimum EBU.
Þeur sem ekfltí reyndist unnt af
fjáihagsásitæðum að koma upp
og reka sfliiltet kierfi fyrir sjón-
várpsdreitfflngu eingöragu, hatfa
áætllanir nú beinzt að þvfl, að
tooana upp fjarskiptatoerfi um
gerviihnebti, sem amto sjóravarp®-
dréifiragar annaðist sfimasam-
bönd. Þar með hafa áætlanir
EBU snúizrt á þann veg, að lók-
flegrt er, að CEPT muni eiga og
reltea teenfið, en E!BU einunigis
verða viðsfldptaviraur. Verði á-
Itevörðun telkfin á þesu ári er lík-
ffieigt að sllíllot toertfli venðli teiteið í
notftoun árið 1975.
Atf framaniskráðu er ljóst, að
eragin sameiginfleg niðurstaða
hetfur enn feragizt hjá hinum
ýimsu aðiflum, er fjaila um þessi
mál, og virðist sem framtlíðar-
sfldpuflag geti orðið með þreran-
um hæfcti:
1 fymsta iagi að raáist samistaða
rraeirilhffiuta Evrópuffiandanna, verðii
sitarfisemin fafldn einni eða fcveim-
ur sitofiniunium, og sénstölteum
evrópsitoum gervihnetiti fyrir
siíma og sjónvarp sflootlð á loft.
1 öðru lagi að sett verðfl á tfót raý
stofnun, sem Fraikteland, Vesbur-
Þýzkailiand og Beflgía myradi
kjarnann í, og örmur lönd geti
fcekið þáibt í að meira eða minna
fleyti. Yrði þá værebanflega not-
aður franste-þýrterar gervihnöttur
(Syrraphonie). Og f þriðja liagi
að Evrópu íöndin geirí hverrt
fyrir sig eða siameáginflega
(CEPT/EBU) samninga við aðra
aðifla, t. d. Intelsat eða Inter-
&putniik.
E)f jarðstöð væri fyrir hesndi á
Isflandi væri tætonilega ekkert
þvti till fyrirstöðu að leiigja sjón-
varpsrásir um Irabeflsat-toeirfið, en
það yrði að ölium liikindium mjög
looistnaðarsamt fyrir Ríkisúitvarp-
ið. Höfundar skýrsiluranar segja
að eigi að slður virðlsit einsœtt
að evrópsk siamvirana á þessu
sviði yrði oktour mun hagstæð-
ari, þar eð EBU mundi að öllum
'Mikindum leggja fastar rásir i
gervihnafcfcalkerfi, aranað hvort I
Eratelsat eða í hugsanlegu evr-
ópsku kerfi. Hefiur EBU hiragað
tifl slkipt föabum koetnaði við
dreifiloertfi sitrt eftir svometfndum
Rosgi-sfloaía, siem að mestu er
byggður á íibúatöllu hvers larnds,
og er þeiss að vænta að samá háitt
ur yirði á hafiður um dréitffltoerffl,
sem byigigt yrði á gerviihraöttuim.
— Bjargað
Framhald af bls. 1.
hann sökk, en tólf þeirra
gátu annaðhvort stokkið í
land eða stungið sér í sjóinn
og synt frá áður en hann
hvarf undir yfirborðið.
Sjóliðarnir þrir sem voru
niðri við höfðu rétt láma til
að stökkva inn í tundur-
skeytaklefann og loka vatns-
þéttu dyrunum. Þeir voru í
stöðugu talsambandi við
björgunarsveitir, enda var
báturinn aðeins á um 40 feta
dýpi, og yfirgáfu hann loks
út um neyðariúgu en þar
tóku froskmenn á móti þeim
og hjálpuðu þeim upp á yfir
borðið. Ekki er kunnugt um
ástæðuna fyrir því að bátur
inn sökk svona skyndilega.
Artemis er gamall kafbátur
og með þeim minnstu sem
brezki sjóherinn hefur á að
skipa.
— Rafhitun
Framhald af bls. 32.
frá uppíha/fi ratfllagnariraneur tnfl
Eyja haifi það vierið ákveðfið að
Riafiveirta Vestmararaaeyja legðfi
láirau firá Hvolsvélflfi. og upp að Búr
£etEia, aranað hvort ein eða í sam-
Vinrau við aðra og hefiur þeger
veirið hafiran uraddrbúnningur að
þesaari firamkvæmd.
flVlieð þessu móti floemst Ratf-
veita Vestmararaaeyja án mflfllllillfiða
í fl>einit sajmharad Við Búrfielfflisviirlkj-
ura, en samkvæmit 2. gr. flaga um
Laradsvflrtojiun er herará fliefimfillit
að seflija ratfmagn flxeflrait til ratf-
vedrtraa sveitarfiéfliaga.
Sagði Guðffiaugiur að það vært
ætíiun Vestmenraaeyiraga þegar
þessu sambandi hetfði verið teonv-
ið á að fcaka uipp í vaxaradi mæflfi
hflifcun húsa með raámagnd 1 stað
odíiuikyndiingar, enda sagði haran
að gert vœri ráð tfýrir þvfl hjá
flesfbum aðfflium, sem nú stæftu I
húsifljygigángium.