Morgunblaðið - 11.07.1971, Síða 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. JÚLl 1971
17
„Málsvari
fylgjenda
Kommúnista-
flokksins“
Ritstjóri Þjóðviljans, sean nú
igengiur berserksgang að ein-
angra ísiand frá vestrænum iýð-
ræðisþjóðum, segir í biaði sinu
s.l. miðvikudag, að menn verði
að kunna góð skil á hræsni og
yfirdrepsskap til að skilja skrif
Morgunblaðsins. Mörgum hefur
fundizt einkennilegt, hvernig
þessi ágæti maður hefur urngeng
izt orð, þvi að enginn íslending
ur á síðari tínaum hefur ver-
i® eins atkvæðamikill við að
snúa út úr merkimgu þeirra og
hann. Meðal þeirra orða sem nú
hafa fengið nýja merkingu fyrir
lesendur Þjóðviljans eru
„hræsni" og „yfirdrepsskapur".
Áður hafa verið afgreidd orð
eins og „lýðræði" „sjálfstæði",
„þingræði" o.s.frv. Er raunar
með ólíkindum, hversu mikla
hæfileika ritstjórinn hefur haft
til að afvegaleiða lesendur sína
og þá ávallt undir því yfirskyni
að hann einn noti orð í réttri
merkingu, en alilir aðrir misnoti
þau í skrifum sínum.
Átakanlegast hefur þó verið
að horfa upp á ritstjórann taia
í nafni iýðræðis og frjálsrar
hiugsunar, eins og hann einn sé
boSberi réttrar merkingar þess
ara orða. 1 grein sem hann skrif
aði í dálkum simum 2. júli s.l.
fjallar hann um hugtakið „lýð-
ræðislegir jafnaðarmenn" og
sýnir auðvitað fram á að hann
og nánustu samstarfsmenn hans
séu hinir einu sönnu lýðræðis-
sinnar meðal vinstri manna, en
menn eins og Gylfi Þ. Gíslason
séu það ekki. Ritstjórinn sagði
einhvern tíma eina setningu
sem minnisstæð er: að sá
sem skrifi lýsi engum nema sjálf
um sér. Það er rétt. Aí þeim
sölcum tekst ekki betur tiil en
svo að í fyrrnefndum dálkum,
þar sem Magnús Kjartansson
reynir að sýna fram á að hann
og stuðningsmenn hans séu lýð-
ræðissinnar, sýnir hann svo að
ekki verður um villzt, að hann
hugsar eins og kommúnistafor-
ingjar í austantjalldslöndum þ.e.
þeir sem sifélldlega tönnlast á
„lýðræði fóiliksins" — og misnota
það. Undarlegt hefur verið að
fylgjast með, hvernig kommún-
istum hefur á undanförnum ár-
um tekizt að innræta fólki, og
þá ekki sízt mörgu ungu fólki,
þá reginfirru að þeir séu ekki
verri iýðræðissinnar en aðrir
sem að stjórnmálum starfa á Is-
landi. Þó ættu þeir sjálfir að
vita betur og einnig þeir sem
hafa látið snúa á sig. Ástæðan
er einfaldlega sú, að þeir sækja
iflestar fyriirmyndir sínar tii
kommúnistaríkjanna, og þá eink
um Sovétríkjanna. Þar eiga þeir
sitt hugsjónalega föðurland. At-
hyglisvert er að lesa nýútkomna
bók Kristins E. Andréssonar um
svonefnda rauöa penna, þar sem
höfundur talar óhikað um sam-
bandið við erlendar kommúnista
hreyfingar, línur að utan
og lögð áherzla á nauðsyn þess
að rita söguna blóði og tárum,
byiltingin sé fyrir öUu. Kristinn
er einarður og vílar ekki fyrir
sér að nefna Muitina réttum
nöfnurn og mættu lærisveinar
hans taka hann sér til fyrirmynd
ar í þeim efnum. Þeir sem halda,
að Þjóðviljinn sé ekki máigagn
kommúnista fá sannleikann um-
búðalaust í bók Kristins, bls.
324, þar sem hann segir: „Hið
fyrsta táikn hinna breyttu við-
horfa var stofnun Þjóðviílijans, er
tök við af Verklýðsblaðinu í
októberlok 1936. Með honum eign
aðist Kommúnistaflokkurinn dag-
blað . . .“ Og í ávarpl til les-

enda Þjóðviljans þá segir m.a. að
biaðið eigi „að vera málsvari
flylgjenda Kommúnistaflliokiksins".
Ekki ætti að þurfa frekari vitna
við.
„Lýðræði“
ríkisvaldsins
Þegar litið er á dálkaskrif rit
stjórans 2. júlií, sem fyrr eru
nefnd, blasir við sú staðreynd
að þar skrifar maður sem hugs-
ar eins og leiðtogi í alþýðulýð-
veidi. Þessi fuiliyrðing er síður
en svo út í bláinn. Ritstjórinn
segir m.a.: „Borgaralegir fllokkar
sagja oft að hugmyndin um efna
hagslegt lýðræði brjóti i bága
við aknennar hugsjónir lýðræð-
isins, vegna þess að hún feli í
sér takmarkanir á frelsi ein-
staklingsins tii þess að eiga og
stahfirækja fyrirtæki. Vissulega
er það rétt . . .“ Ennfremur seg-
ir hann að „gagnrýni sósíalista
á lýðræðisskipan Islendinga er
ekki sú að hún sé of rúm, held-
ur einmitt að hún sé allt of
þröng, lýðræði verði að ná til
Reykjavíkurbréf
----- Laugardagur 10. júlí -—--—
fleiri þátta þjóðlífsins . . . Það
er einmitt hugmyndin um efna-
hagslegt lýðræði sem greinir
sósíailista frá borgaralegum
flokkum." o.s.frv. Forsendur lýð
ræðis eru þær að einstakling-
ar hafi nægilegt svigrúm í þjóð-
félaginu til að láta hæfileika
sína njóta sín. Þeir búi við efna-
hagslegt sjálfstæði og fylástu
mannréttindi. Þeir krefjast þess
að í þjóðfélaginu ríki skoðana-
hugsana- og prentfrelsi. Það er
í andstöðu við lýðræði að rík-
isvaldið sé einrátt um athafnir
þegnanna og skammti þeim, að
eigin geðþótta andlegt og ver-
aldlegt fóður. Þjóðviljaritstjór-
inn kallar það aftur á móti for-
réttindi, ef einstaklingar hafa
ileyfi til að vinna að hugðarefn-
um sínum innan þess lýðræðis
sem er einkenni íslenzks og
raunar vestrænna þjóðfélaga.
Hann fliytur þá kenningu að rik-
ið eigi að hafa hönd í bagga með
öMum hilutum. Þá fyrst sé unnt
að tala um lýðræði, þegar and-
leg og efnahagisleg velferð ein-
staMingan-na er algerlega kom-
in undir forsjá ríkisvalldsins.
Veit ekki þessi ágæti ritstjóri og
samferðamenn hans að það sem
ein-mitt skilur á milli feigs og
ófeigs, lýðræðis og einræðis, er
f-rel-si einstakl-ingsins í því opna
lýðræðisþjóðfélagi sem við höfium
búið við. í dular-gervi reynir rit-
stjórin-n að boða iýðræði, talar
fjáltg'lega út í hött um það orð,
veit eða veit kannski ekki að
undir niðri er hann að krefjast
hins sama og leiðtogar alþýðu-
lýðvelda, sem hafa gert hugsjón
ir Þjóðviljaritstjórans að stað-
reynd í þeim þjóðfélögum þar
sem þeir ráða löguim og lofuan,.
Það er florsjá rikisvaldsins sem
ritstjórinn boðar, og með þessa
forsjá að leiðarljósi og takmarki
skrifar hann um lýðræði og leg-g
ur sama skilning í það orð og
aðrir kommúnistaforingjar. Það
er ek-ki -lýðræði einstaklingsins
sem hann krefst, heldur lýðræði
rikisvaldsins, þeirrar ófreskju
sem gerði Sovét-rífcin að staMn-
istisku þjóðfélagi.
Að leggja nafn
Guðs við hégóma
Merkilegt er að huga að því,
hvernig komimúnistu-m hefu-r tek
izt að brejHtfc uaerkingu orða. Á
sínum tíma voru þeir kaMaðir
þjóðsvikarar, sem vildu slá
skjaldborg u-m lýðræði og
öryg-gi Islands. Nú eru þeir, sem
vilja einræði ríkisvaldsi-ns, kalil-
aðir einu lýðræðissinnarnir á ís-
landi. Á yfirborðinu virðist
þetta gert af einfelidni. En þegar
betur er að gáð, blasir við sú stað
reynd að þeir sem misnota orð
á þenna-n hátt vita vel, hvað
þeir eru að gera. Du-largervin
blasa alls staðar við. Nýjar og
nýjar grimur eru settar upp fyr-
ir hvern þátt þeirrar harmgleði
sem komimúnistar hafa nú sett á
svið og virðast ieika aða-lhiutverk
ið í.
Eitthvað þætti bogið við þann
pres-t, sem aldrei þyrði að vitna
til eða fjaMa um Bi-bM-una af pré-
dikunarstóli, en sækti allan
styrk sinn í fræði Marx og Len-
ins. Ekki hefur borið á því að
Magnús Kjartansson treysti sér
til að kalla Marx eða Lenin til
vitnis um ágæti þeirra kenninga
sem hann er að boða, heldur
tönnlast hann sífellt á setning-
um úr Biblunni. Rétt er að þar
er að finna sterkari siðferðis-
boðskap en í ritu-m marxistanna.
Hitt er aftur á móti athyglisvert
að leiðtogi kommúnista skuli
leg-gja sig svo fr-am uim að
draga athygMna frá raunveru-
legu takmarki sjáifs sín og
fllokks sins, að hann treyst-
ist aldrei til að koma fram
í því gervi sem honum er eigin-
legt og með þær bæk-ur að vopni
sem standa hjarta hans næst.
Hann hefur lagt höíuðáherzlu á
að varpa burtu gervi einræðis-
grýlunnar, sem Hannibal Valdi-
marsson minntist á í sjónvarp-
inu, og er engu likara á stund-
um en hann ætli sér það hlut-
verk helzt að taka við af Ágúst-
ínusi kirkj-u-föður. Að visu er
þessi áætl-un rétt h-ugsuð. Krist-
indómurinn er skapfeMilegri á
allan hátt en sá kommúnistísM
rétttrúnaður, sem Magnús
Kjartansson prédikar milli Mn-
anna. En einhvern tíma hlýtur
að koma að því að honum dugi
ekM lengur það gervi sem
h-ann notar: að ganga fram fyr-
ir þjóði-na -með orð Krists á vör-
um, en mynd Marx og Maós i
hjarta. Og einhvern tima hlýtur
það að renna upp, bæði fyrir
hon-um sjálfum og öðrum, að
Magnús Kjartansson er ekki
eini lýðræðissinninn á íslandi!
Ummæli
Hannibals um
keppinautana
ÞjóðvMjinn er stundu-m mjög
sár við Morgunblaðið vegna
þess að það sporðrennir ekki
þeirri ful-lyrðingu að kommún-
istar séu lýðræðissinnar og aM-
ir Alþýðubandalagsmenn jafn-
framt. Einhverjir samferða-
menn kommúnista nú á dögu-m
eru samt haldnir þessari grillu,
og þá ekki sízt ýmsir úr hópi
-ungs fólks sem vantar þroska
og reynsl-u til að meta og skilja
og draga ályktanir af því sem á
undan er gengið. En við það
verður að sitja, því að en-ginn
fær aðeins reynslu af öðru-m.
Eigin reynsla er það eina sem
dugar, einfcum ungu fólki.
Fyrr var minnzt á Hannibal
Valdi-marsson. Fólk hefur und-
anfarið fýllgzt með stjórnar-
myndun og samstarfsviðræðum
svokallaðra vinstri fllo-kka. H-anni
bal Valdi-marsson hefu-r bitra
reynslu af samstarfi við komm-
únista og er ómyrkur í máli, þeg
ar hann hefur rætt u-m þá. Hann
hefur átt meiiri þátt í því að
svipta af þei-m dulargervinu en
fllestir aðrir. Reynslan af sam-
starfmu við þá var honum dýr-
keypt. Samt er óvíst að hún
muni duga honum. En rifj-
um upp orð hans um Alþýðu-
bandalagið. Hann sagði í Nýju
landi 25. febrúar s.-l.: „Þá er það
Alþýðubandalagið nýja — það
er ungur flokkur segja menn.
Og rétt er það að visu í orði.
En jafnsatt er hitt, að það stend
ur á stólparót Komimúnistafllokks
Islands, sem stofnaður var 1930.
Sanntrúuðum kommúnistum
þótti Sa-meiniinganflokkur al-
þýðu — Sósíalistaflokk-urinn
all-tof blandaður lýðræðissinnum
o-g enn verr undu þeir hag sin-
um í samstarfssamtökum Al-
þýðubandalagsins gamla. Með
stofn-un -nýs flokks, sem valdi
sér nafn samstarfssamtakanna í
blekkingarskyni, var Kammún-
istaflokkur Islands endurreist-
ur. En iíí þótti við liggja, að
fela það, að þaðan væri bæði
ívafið og uppistaðan . . . En
sterkasta sönnun þess,
hvers konar stjórnmálaflokk-ur'
Alþýðubandalagið nýja er, þráft
fyrir alla svardaga og felubrögð
forinigjanna, er dagleg og st-
felld dásömun aðal-málgaignsins,
Þjóðviljans, á alræðissósíalisma
A-ustur-Evrópuianda . . . Og
loks er hér kommúnistaflokkur í
felum, se-m viMir á sér heimildir
með vinsæl-u heiti Alþýðubanda-
lagsins gamla."
Þetta eru ekki orð Morgu-n-
blaðsins. Þetta er ekki „of-
stæki" þess. Þetta er lýs-inig
Hannibals Valdi-marssonar á
þeim flokki sem hann þekk-
ir betur en flestir aðrir hér á
landi. Og þótt undarlegt megi
virðast tekst Þjóðviljanum
aldrei að dylja úlfseyrun undir
gærunni. 1 Þjóðviljanuim 3. júiM
s.I. var heil opna um mál ungs
kúbansks rithöflundar Her-
bertos Padilla, sem Castro lét
nýlega handtaka fyrir „andbýlt-
ingarlega starfsem-i", og jafln-
framt stuíðzt við um-mæli ein-
hvers Retama-rs, sem er ó-
myrkur í máli. Þjóðviljinn virð-
ist hafa sérstáka velþóknun á
því, hvaða afstöðu h-ann hefu-r
til ritskoðunar og frelsis rithöf-
unda, ef dæma má af uppslætti
greinanna: „Að okkar dómi er
ri-thöfundurinn einn af verka-
mönnunum, sem taka þá-t-t í upp-
byggingu sósíalismans. Ef verka
maður ástundar skemmdarverk
verður hainn að taka afleiðin-gum
gerða sinna."
Þetta er það lýðræði seim
„ihinir vigreifu" dálk-ahöfundar
Þjóðvi-ijans og samferðamenn
þeirra ku-nna vafalaust að
meta: ef rithöfundar eru ekki
hallir undir ríkisvaldið verða
þeir að sæta þeim refsingum sem
leiðtogarnir, kenningin og kerf-
ið krefjast. Það er ekki frelsi
einstaklingsins, það eru ekki
undirstöður lýðræðis, skoðana
frelsi og prentfirelsi, sem spurt
er u-m, heldur: hvemig getur
kommúnisminn notað einstakl-
in-ginn, beitt hon-um fyri-r sinn
pðlitíska vagn? En eins og Þjóð-
viljamönnum tek-st að duilbúa
hugsanir slnar, virðist þessi
Retamar einnig hafa fengið þó
nokkra tilsögn í því.
Vagnkarlar
vinstristefnunnar
Athyglisvert hefur verið að
fylgjast með stjórnarmynd-un
svokallaðra vinstri flokka. En
með ummæli Hannibals Valdi-
marssonar í huga og afstöðu
Magnúsar Kjartanssonar fyrr
og síðar, er ekki hægt að neita
því að gömul frásögn um stall-
ara Haralds konun-gs Sigurðs-
sonar komi í hugann, þegar lit-
ið er til þessara viðræðna. Stall-
arinn kom á skyrtunni einni
saman úr orrustu, eins og frægt
er. Hann hafði, að sögn Snorra,
hjálm á höfði eins og Hannibal
og sverð í hendi eins og Magnús
Kjar-tansson. Þá kom á móti hon-
um vagnkarl einn og af lýsingu
Snorra að dæma gefcur hann ver-
ið bæði fulltrúi Hannibals og
Ólafs Jóhannessonar. StalLaran-
um svalaði, þegar han-n hrat-t af
sér mæðinni, og vildi kaupa kös-
ung bóndans eða vagnkarlsins
enska. En þegar bóndinn sá að
þar var Norðmaður á ferð sagði
hann, að hann vildi helzt drepa
hann „en nú er svá illa at ek
hefi ekki vopn þat er nýtt sé."
Þá maMti stallarinn: „Ef þú mátt
mig ekki drepa, bóndi, þá hkal
ek freista at ek mega þik drepa"
— reiðir u-pp sverðið og setur á
háls honum, „svá at fauk af höf-
uðit,“ tók síðan skinnhjúphm
og fór til strandar. Þessi frá-
sö-gn er ein hin broslegasta í öl!l-
um fomsögum okkar og ekki
að ástæðul-ausu að hún kemur nú
-upp í huigann,