Morgunblaðið - 11.07.1971, Page 19

i
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. JÚLl 197Í
19 A

— Úr verinu
r
Framhald af bls. 3.
VESTMANNAEY.JAR
AÆU í tndH. var miikíLu tregari
slðuisifcu viiku en ádur. Meatsun
afla í elnuim róðri féMk Viðey
um síðustiu hiefligi, 47 lestir, og
V»ru un 20 ietstir ýaa og 20 letsitir
uifsi, hitít þorsflcur og annar fiislk-
ur. EHliðaey landaði í vilkiunni
xim 24 letsitum, var öll ýtsa í Iköss-
turn og aOOIt atnnar fiskiur að 'gæð-
tum ein hinn, isiem var iaaður laus
í tastina. Kasisafisikiur er unninn
um ieið og honium er landað, til
þeisis að yfirburðir gæðanna nýt-
iist sem bezt.
Mifldl örtröð er af báifcum á
miðum Eyjamianna vlðs vegar
að af landinu.
Bára, sem er 15 tasta báítur,
fflór með iflnu í viikunni til þetss
að aifákeina, sem kiaMað er, og
fékík 7 leátir af fiski.
FærabáJturinn Andvari kom
mieð 10 iesstir af fMá.
STÆRSTA MALIÐ
Entgium blandast huigur um, að
Jandihefligismiálið er eitt Stœrs'ta
mál Mendinga I daig. Þeir eru
að undirfoúa sig undir átök við
margar voflduiguisitu þjóðir heims.
En þjóðin er samstfflt í þessu
miáli og sannfærð „um, að hún
sé að berjaistt fyrir tiilvem sinni,
stjómartfiars- og efinahagisfletga,
Allir þekikja, hivemig fór með
fis>kimiðin norður af Noregi. Þau
voru svo þurrausiin að gripa
varð tiil friðunar. Allir viita,
hvemig friðun var eina úrræðið,
bæði í Norðursjónum og við Is-
iand, ef bjarga áititi sMarStofn-
inuim, og sanmt er hann í iág-
marlki í ár. Og aliir sjá, hvemiig
genigur á fisk af þorsiksitotfininum
við Isflanid. Það er sama, hvaða
fiiSktegund er nefnd, alfls staðar
er sarna sagan, þorskur, ýsa,
karfi, steinlbítur, meira að seigja
tufisinn, alfllt gengur óðtfiLuga til
þurrðar. Aifilinn minnkar og fisk-
urinn smselkkar. Brezkir togarar
eru nú að fá á Isflandsmiðum
100 iestir af fiski etfitir 20 daga
veiðiifierð. Það eru rúmar fimm
lestir að meðaltali á sölarhring.
Og Bretar viðuikienna, að atfla-
rnagnið fari árfllega minnkandL
Og það er sjónarmunur firá ári
til árs á afla ísienzíku togaranna.
Hvað má afilinn verða litM og
fisfcurinn smár, til þess að mæl-
irimn sé luliur? Myndu útlend-
ingar hætta að sækja hinigað, ef
þeir fiengju efldki nema sem
svamr 2% test á sóflarhrimig að
ínieðailtalli? Og hver væri þá lífte-
aifikoma Islendinga, þegar svo
væri komið? En auðvitað trúir
enginn, að þetta geti gerzit, þó
að eikkert sé að gert. Aflilir trúa
á stóm vinninginn: Goitt kflialkár.
Oig við skullum heldur ekki for-
talka, að stóri vinninigurinn geti
fialilið ofldkur í skauit. En Mlkurnar
eru jafn liiilar og í happdrætltinu.
Bretar halda þvl fram (Fish
Trades Gazette), að fyrinih'uguð
últfærsla Isflendinga á landlhelg-
inni skaði fisíkveiðar þeirra og
fiiskiðnað um sem svarar 2500
millLjóinium króna árfliega. Bn
hiverju ©ru EngLendinigar bættari,
etf fisfldmiðin við Island verða
gjöreydd á fáum árum. Efldci er
hægt að ætllast til þesis, að þeir
bæti Islendingum skaðann.
ístendingar eiga öðrum frem-
ur fisfldmiðin umhverfis landið
siiit, og þeir verða að reyna að
wemda þau fyrir erlendri rán-
yrkju og hagnýta þau slkynsam-
teiga fyrir sig sjiálfia, Það er
þedrra lifibrauð og þeir hafa lítið
annað tifl að byggja á. Ekki hiafa
þeir afkastamikii veikismiðju-
Skip tifl þess að sæfcja á f jarlæg
mið, — Suður-Afrilku og Aifrílku
— eif þar verður þá nokfcuð eftir
Skillið, er yfir lýkur.
Það er sjáflifisagt að gafia sér
tflma tfll að raeða við þær þjóðir,
Breta og Þjóðverja, sem hafa
hér eimkum hagtsmuna að gæta,
og raunar aðrar þjóðir einnig,
um hin nýjiu og giöirnllu áform Is-
Ilandinga í landheligtismiállinu, áð-
ur en nokkuirt skretf er stigið
I átt 1 útfiærslu.
Það hefiur ekki verið dregið í
eifia, að „nóita“ sú, er íslemdinigar
sendu Bretum og Þjóðverjum í
lok þorsflcastríðsinis, biindi að ein-
hiverju ieytti hendur ísttendimga
tffl aðgterða i landlhiefligismáilinu,
hversu aðkallandi, sem þær eru.
Á því efltki að draga, efitir að
miáflistaður Mendinga hefflur ver-
ið rækillega kynnitur, að sagja
þeisisu ,,sam!komiulagí“ upp.
Menn hafur greint á um, bvort
Mendingar eigi að lába til Skar-
ar sfcrtða um úibfærslu fiyrir
eða etfitir alþjóðahafiréttarráð-
sbetfnuna 1973. Það verður sjiáfltf-
sagt aldrei hægt að sætta aflla
við þettta Stóra stökflc En er
þetta meira stökk en úitfeersflan
úr þremur miílum, þó að I átföng-
um væri, I tóflfi mílumar? En
þá reis engin þjóð gegn þessu
nietma Bretar.
Það verður að vona í lengstbu
lög, að svo málkill giifita íyiligi méil-
stað Istendinga, að það verði
aldrei verra en þá, þótt vonlt
væri. Isflendingar, vopnflaus þjóð-
in, vM befldur ekfki trúa því, að
hún verði framar beiitt hemaðar-
legu otfibeldi.
DANIR OG SKlTFISKURINN
Danir hafia geysiafikastamiklar
fiskimjöLsverksmiðj ur á norður-
strönd Jóitlands, einfloum í Es-
bjerg, Hirfbshala og Skagen. Þess-
ar verflcsmiðjur vinna úr um
2000 testum af hráetfini dagflega
hver, olg þær eru ntolkkuð marg-
ar, þóltit þær séu eflcfld allar svona
atfkastamMar. Til samanburðar
má geta þess, að afiköstin i ednni
sSLíikri verksmiðju em jafinmikil
eða meiri en samianlögð afiköst
beggja verfcsmiðjanna í Vest-
mannaeyjuim.
Þessar verksmiðjur vinna
eimflcum fiSk, sem Danir kaflfla
totois. Hér hefiur verið talað um
sandslíli eða stttíltfisfc, en hvort
það er hið saima, er þeim, er
þeitíta ritar, ekfld kunmuigt. Þassar
dönsflcu vericsmiðjur hafa unnið
þennan fisk árum saiman og oifit
nóttt og dag og orðið að tak-
marflca veiðamar, enda eru Dan-
ir mjög Stórir fraimiLeiðendur
fislcimj'öflis.
AI D.EFI VII) BÆ.JARDYRNAR
Hér hafa verið gerðar tillraun-
ir með veiði á samdsiifli, en eikki
hieppnazít, að minnsta bosti var
gefizlt upp við það. En hér hatfa
hins vegar í ár, þriðja árið í röð,
verið gerðar tilraunir tl að
veiða spæriing, sem er fisflcur á
stærð við bryggjtuuifisa. Það hef-
ur verið hafit eifitir Bjama Sæ-
mundssyni fiisldfræðingii, hivort
sem hanm hielfiur saigt það eða
efcfci, að meira sé atf þassum
fiski við Isflandsstrendur en
nokfkrum öðrum fisfld. Þettba er
ránlfisflcur og iegigst á hrognin,
þegar fisllcurinn er að gjóta á
vorin, og hafa fiundizJt í maga á
einum spæriimgi 80.000 agg.
1 vetur gettdk þesisi veiði einna
bezit, Alkuiey fókk á um mánað-
antíma 1200 lestir og Gisfli Ámd
kammsfld annað eins. Þriðji bátur-
inn, Öm, sem stundaði þessar
veiðar, fékk mun minna, enda
var hann iengst atf eldd með
rótt veiðarfæri. Verðmæti affla
Aflcutreyjar gerðfl um 2 milljómir
króna, eða eins og 200 iestir af
fiiiski. TMcostnaður er lítM, og
sjómönnum fiéfllu þessar veiðar
mjög vell, aðeins togað á diaginn
og eflcki annað en dæla fisflcinum
ofian í lest og upp úr henmi.
En það er önnur sfllífc veiðfl,
á kolimunna, sem Mýtur að
verða tekm upp. Hún gæiti llíka
verið á vorin, eif til vill að iok-
inni spæriimgtsveiði og fram etfltir
sumri. Fiskifræðinigamir hafia
undantfarið verið að benda á, að
rússneskir togarar væru að
Veiða kottmutnma úft af Auistur-
fjörðum og fiá góða veiði. Þeir
hafa gtetið sér þess til, að hægt
væri að veiða kottmumnamm í
snyrpunólt, sem væri auðvitað
miikflu aifikastameiri en tnoŒILið.
Hinar afkastamikllu verksmiðj-
ur á Aiusburlandi Standa lemgjst
atf hráetfinislausar, og gæti verið
vericefni fyrir þær að vinna kol-
munna. Norðmenn veiða einnig
á sumrin bæði pólarfþonsk og
loðnu I Norðuirhöfium. Þeir byrja
einmitt loðnuveiðina 24. júllli eifitir
friðun um nöfltkurn tima. Það
opinbera þarf að ýta undir til-
raunaveiðar nokflcurra báta með
einihivterjium styrk til að byrja
með. Það gebur komið margfalt
í þjóðarbúið atftur.
SUMARLOÐNUVEIBI
Um 200 nortsflrir bátar byrja
innan sflcamms að veiða loðnu
Ærá Finnmöridnni í Noregi. Þesisi
veiði bar mjög góðan áranigur
í fiyrra.
Norðmenn veiða mikið af
loðnu i troflfl. Það þyirfiti að hefja
tilraunir hér með veiði á loðnu
í troflil. Heflzt þyrfibu íslenzJdr
bátar að fara á þau mið, sem
nonsflcu bátamir eru á, bæði með
itrofll og snyrpuniót- Elf miðin
væru etttki aflLt otf lanigt frá, gætfl
þetíba orðið ómiettanflegt fyrir
verflcsmiðjumar á Norðuriandi.
En þetta verður eflCki gert nema
með Styrk til að byrja rnteð.
ISLENDINGAR OG NORÐ
MENN \ II) HJALTLAND
OG I NORÐURSJÓNUM
Norðmenn hafia nú veitt um
100.000 testir í vor og surnar atf
sflM við Hjailitiandseyjar og í
Norðursjónum. Mtemdingar hafa
veiitt 11.000 iestir fyrir 160
milljónir króna. Langmestur
hfliutinn atf silld Norðmamna hetfur
fiarið í bræðsö/o, en svo að setgja
efldcent af veiði Mendiniganna.
I fyrri vilku lönduðu Islenzjku
bátamir 43 sinnium (viikuna áð-
ur 60 sininum) fyrir 38 mMjónir
króna (vilcuna áður 36 mlMjón.-
ir). Meðalverð var 16,00 kr. kg
(vikuma áður 13,30 kr. kg). ADflrt
sflfldinni var að þessu sinmi land-
að í Dammörflcu.
Enm eru ekki aMr báitar farnir
suðurefitir, sam ætla að sbunda
þesisar veiðar, en þeim lýkur 20.
ágúist, nema þá fyrir veistan
Hjaltlandseyjar.
Hélduó þér að þessi mynd
væri frá Austurlöndum?
Nei, það er hún ekki. En hún er á leiðinni þangað. Myndin er frá »TívÖlí« hinum
óviðjafnanlega skemmtistað Kaupmannahafnar. Á 12 klukkustundum komizt þér hins
vegar med SAS til fjarlægra Austurlanda.Fljótustu ferðirnar til Asíulanda og til Ástralíu.
Frá Kaupmannahöfn eru úrvals flugsamgöngur til allra átta. En e.t.v. er förinrii ekki'
heitið nema til Hafnar? Hvort sem þér ætlið langteða skammt með SAS reynum við að
gera yður til hæfis. Þjónusta, það er okkar starf. Frá Keflavík beint til Kaupmannahaf-
nar kl. 17.25 á mánudögum og fimmtudögum. Farseðlar hjá ferðaskrifstofunum og hjá
x/r
Laugavegi 3 sími 2,1199
SCANDI/VAVIA/V Aimi/V£S