Morgunblaðið - 17.03.1972, Qupperneq 14

14
MORGUN'BIÍA.ÐŒ), FÖSTUDAGUR 17. MARZ 1972

Aukning ríkisútgjaldanna
skýringin á flýtinum
með tekjuöfluin lands-
- segir Þorvaldur Garðar
Kristjánsson um endurskoðun
skattalaganna
Á FUNDI efri deildar í gær var
atkvæðagreiðsla við 2. umræðu
um tekjuskattsfrumvarp ríkis-
stjðrnarinnar og síðan boðað til
annars fundar, þar sem frum-
varpið var samþykkt sent lög frá
Alþingi.
Tiiiaga sjálfstæðismanna um
að vísa frumvarpinu frá var felld
að viðhöfðu nafnakalli með 11
atkvæðum stjórnarmeirihlutans
gegn atkvæðum þingmanna Sjálf
stæðisflokksins, en þingmenn Al-
þýðuflokksins sátu hjá. Tillaga
Alþýðuflokksins um að vísa
frumvarpinu til ríkisstjórnarinn-
ar var felld með atkvæðum stjórn
armeirihlutans gegn minnihlutan
imm eða með II atkvæðum gegn
9,
Við 3. umræðu voru allar til-
lögur sjálfstæðismanna felldar,
en frumvarpið síðan samþykkt
með II atkvæðum stjórnarmeiri-
hlutans gegn atkvæðum minni
hlutans.
Geir Hallgrimsson (S) gerði
gpeiTi fyrir breytmgartillögum,
er hann bar fram ásamt Magnúsi
Jónssyni við fcek j uskattsf rum -
varpið. Þær voru efnisilega m. a.
á þá liund, að það
yrði gert skýrt,
að hlutafél. yrði
heiimilt sem nú
að borga meira
ÍSS en 10% í arð, án
þess að það yrði
talin ráðstöfun
úr varasjóði. —
Sagði alþingis-
maðurinn, að
Mutafélög greiddu mjög mis-
munandi mikið í arð, eftir því
hveirnig afkoman vseri. Stundum
gneiddu þau ekki nieitt og því
væri eðlilegt, að þau gætu greitt
meira en 10% önnur ár, þegar
betJur gengi. Enn fremur lögðu
þeiir tál, að hlutafélögum yrði
hecmiiað að leggja allt að helm-
ingi varasjóðs við höfuðstól, án
þess að sú ráðstöfutn beldist ti'l
skattskyldra tekna félagsi/ns.
Alþingiismaðurinn giat þess, að
þegar tekjuSkattsfrumvarpið var
lagt fram, var sjómamnafrádrátt-
urtan óbreyttur í krónuim taliinin,
gagnstætt ákvæðum giidandi
iaga. í meðförum Alþtagis hefði
þessu verið breytt svo, að fiski-
mernn fengju 8% af tekjuim sta-
um frádráttarbær. Sjálfstæðis-
nnenin gerðu það htas vegar að
tillögu stani, að gildamdi sjó-
mamnafrádráttur héldist með
skattvísiitölu 121,5, auk 110 þús.
kr. aukafrádrátfcar, er næði til
allra sjómarma, bæði fiskimanna
og farmamna. Sagði alþingismað-
urinm, að þessi breyttagartiiiaga
væri rökstudd með því, hver
nauðsym bæri til þess að skipa-
flotimn væri mannaður, auik þess
sem sjómenn dveldust lamgdvöl-
'im fjarri heimiLum staum, sem
ávallt hefði kostmað í för með
sér.
Þá fjallaði eta breyttaigartiiliag-
an um það, að persónufrádrátt-
urtam yrði ákveðtam út frá giild-
andi skattalögum með skattvisi-
tölu 121,5, en i frumvarpi ríkis-
stjómairinmar er miðað við 108—
109, 111 og 117, eftir því hvort
i hlut eiga einsbaklimgar, hjón eða
böm.
Þá sagði þtagmaðurtam, að tam
í breyttagartillögumar væri tek-
tam sá sérstaki frádráfcbuir fyrir
eililífeyrisþega og örorkuilífeyr-
isþega, sem nú er i gildandi lög-
um og nemur 2/5 af persónufrá-
drætti eiimstakltags. Sagði þimg-
maðurimn, að ef þetba ákvæði
yrði ekki í lög leitt, mumdi skatt-
byrðta mjög þyngjast á eLti- og
örorku M fey risþeg um, eims og
haran hefði rakið við 2. umræðu
málistas.
Þi'ngmaðurimin gerði greta fyrir
breytiiragartiilögum við tekju
Aðallundur
Aðalfundur Saedýrasafnsins í Hafnarfirði verður haldinn fimmtu- daginn 23. marz kl. 20,30 að Skiphóli.
Venjuleg aðaifundarstorf.
Tillögur að lagabreytingum liggja frammi fram að aðatfundi til athugunar fyrir félaga. Sædýrasafninu
i STJÓRIMIN.
FJOLBREYTT
ÚRVAL
af kvenskóm
4 BREIDDIR.
MARGIR
LITIR.

NÝIR
JUMBO
SKÓR
SKÓSEL
LAUGAVEGI 60
SÍMI 21270.
Skattsistiigainin, sem grumdvailaðar
eru á þeirri hugsurn, að jaðar-
Skatburinn færi aldrei yfir 50%
ttl rlkis og sveitarfélaga. Sagði
þimgmaðurimn, að etanig hefði
verið ástæða til að breyta skatt-
þrepumum, þar sem í frumvarp-
tau færi Skatbgreiðandtam þegar
í hæsta skattflokk eftir 75 þús.
fcr. skattskyldar tekjur.
Þá gerði hanm greta fyrir breyt
imgartiMögu um lækkun tekju-
skatts félaga niður í 20% úr 53%,
en þess í stað yrði fliutt breyttag-
artilllaga af hálfu sjálfstæðis-
mairana við fcekjustofnafrumvarp-
ið þess efnis, að félög greiddu
23% tekjuútsvar, en samkvgemt
þvi frumvarpi eiga félög og stofn
anir ekki að greiða tekjuútsvar
tia sveitarfélaigarana.
Alþtagismaðurinm vakti sér-
staklega athygli á þeirri breyt-
taigartiilögu, er veit að því, að
athutgum skatbkerfistas haldi
áfram og niðurstöðurnar verði
lagðar fyrir næsta Alþiragi. Sagði
hamm, að þótt fjármálaráðherra
hefði gefið loforð um áframhald-
andi endurskoðu'n, væri þetta
nauðsynlegt ákvæði. Hamn iagði
sérstaka áherzlu á, að við þá
eradurskoðun yrði sérstaklega at-
huigað um, að hjón yrðu skatt-
lögð sem tveir sérstakir sikatt-
greiðendur.
Loks sagði þiragmaðurtam, að
með fflutningí breytimgart il 1 a jn
amina gerðu sjálifstæðismeran til-
raum til að sraíða verstu agnú-
airaa af frumvarpinu, en þótt þær
yrðu samþykktar, myndu sjálf-
stæðismenm eigi að síður
greiða atkvæði gegn frumvarp-
tau, þar sem megtastefna þess
væri afturför frá fyrra horfi og
fciil þess fallin að draga úr fram-
föruim og eignamyndun i lamdirau
og þar
mamma.
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
(S) mtamitt á, að fjármálaráð-
herra hefði margsagt, að i Skatta
frumvörpumum fælist ekki aukim
skattbyrði, þótt það væri stað-
reynd, að f járlög
árstas í ár hefðu
hækkað um 5,5
miilljarða kr. frá
fjárlögum síð-
asta árs. Frum-
varpið um tekju-
og eigraarskatt
væri fram kom-
ið til að auka
bekjur ríkis-
sjóðs, svo að mætt yrði þessari
gífiurlegu auikntaigu ríkisútgjald-
amiraa. Þetta væri skýriragta á
þeim fllýti, sem ríkisstjórmita
hefði orðið að hafa á endur-
skoðum simmi á skattalöggjöftarai.
Alþiragismaðurtam gerði að um-
talsefni, hvert ætbi að vera hlut-
fallið milli þess fjármagms, sem
hið opirabera ráðstafaði aranars
vegar, og etakameyzlu hims vegar,
og sagði, að þegar skattheimtan
færi fram úr ákveðnu hlutfalli,
leiddi það til upþlausmar efna-
hagslífsins, sem ekki yrði lækn-
að raema með því að lækka skatt-
heimturaa að nýju niður fyrir
haaitbumarkið. 1 framihaldi af því
liagði þtagmaðurtan svofeilda fyr-
irspum fyrir fjármálaráðherra:
Er það stefraa fjármáiaráðherra
að au'ka hlutdeild htas opimbera
í þjóðartekjunuim, þanmiig að
saimraeyzla aukizt hlutfailtelega
og etafcaneyzla minraki hlutfalte-
lega frá því sem verið hefur?
Aþingismaðurinm vék síðan að
því, að samkvæmt sfcatbafrum-
vörpumum ætti bluitdeild beinu
skabtanna í fcekjuöfflun ríkissjóðs
að aukast, en htana óbeinu að
mtamka. Hér teldu sjálfstæðis-
meran gengið í öfuga átt, þar sem
háir beinir skabbar hefðu letjandi
áhrif á sjálfa tekjuöflunima, þeir
yranu gegn sparifjármyndun, yllu
hæbbu á undandrætti og skatt-
sviikum og væru dýrari í áiL
tagu og tairaheimtu en óbeiiraiir
skatbar. Harnn vafcti athygli á, að
samkvæmit fjánlögum sl, áns
hefðu beimu skatbamir niuimið
11,7% af rikisitekjunum, en hækk
uðu nú upp í 23.5%. Fynir því
spurði þimgmaðurinm: Er það
stefina hæstvirts fjánmáiaráð-
herna að auka hLutdeild beimna
Skatta i tekjuöflium ríkfeims?
Síðast gerði þtaigmaðurtam að
umbafeefni venkaskipttagu ríkfe
og sveiitairféiaga og sagði, að ef
eiitthvað mættt leggja upp úr
skattafrumvörpuiraum sem sbefrau
rmarkandi í því efni, væri það
það, að venkefnin vsen' fliutt frá
sveitarfélögunum yfir til rífcfetas.
Fyriir því spurði hamn fjármáia-
ráðhema: „Er það stefna hæst-
virts fjármálaráðherra að eflla
sjálfstæði sveiitarfélagajrana með
því að fá þeim í hendur aukiin
verkefni og létta titevaramdi
verkefraum af rííkfevaldimu?"
Halldór E. Sigurðsson fjár-
málaráðherra sagði, að vertkefni
ríkistas gætu gengið á einíka -
neyzluma, en það mumdi þó ekfci
verða sérstaiklega sta stefraa að
öðru leyti en því, að miauðsyraleg-
ar framkvæmdir ríkfeiras yrðu að
hafa forgamg fram yfir einka-
neyziuna.
F j ármálaráðfh.
sagði, að hlut-
falii beimraa og
óbeinraa skabta
væri svipað eft-
ir skattafrum-
vörpuraum og sL
ár. Þar væri því
enigta stefrau-
breytirag. Hann
benti á, að beirau
skattamir yrðu að vera jöfnuin-
artæki í þjóðfélaginu, þar sem
trygginigarlöggjöfin væri það
ekki eins og hún nú væri. Að
einhverju ieyti gæti virðisauika-
skatturiran verkað til jöfnuðar.
Fjármálaráðherra sagði, að
það væif ekki sta sikoðun, að með
skafctafrumvörpumium væri vegið
að sjálfstæði sveiibarfélagairaraa,
sem hamn baldi, að ekki ætti að
skerða. Hamn kvaðst vel geta
feiilt sig við, að sveitarféLögim
feragju aukin verkefni.
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
(S) lýsti ánægju stani yfir svör-
um ráðherra og kvaðst vona, að
fjármálaráðherra tækist að fram-
fylgja þessari stefnu stani. Hanm
sagði, að bæði hann og aðrir
myndu fylgjasit með því, hverjar ’
efndimar yrðu.
Góuþankar
Framhald af bls. 17.
sannast sem oft elia, að hægara er
um að tala en í að komast.
Bkki virðfet æffla að takast vel í sam-
bandi við skattamálin. Sú gjörbylt-
ing i þeiim efnum, sem boðuð var
með frumvörpum á Alþingi fyrir jól
in í vetur, hefur síðan ekki séð dags-
ins ljós á þinginu, fyrr en nú á
góu. Það er mál út af fyrir sig, hvort
hið nýja skattakerfi telst verða
heppilegra form heldur en hitt er
fyrir var og einnig hvort nauðsyn
ber til að afla ríkissjóði aukinna
tekna. Úm það má deila og sýnist ef-
Laust sitfc hverjum. En að láta skatt-
greiðendur skila framtali sínu í al-
gerri óvissu um það, hvernig það
skuli gert í veigamiklum atriðum,
hvað megi færa í frádrátt og hver
skattbyrðin endanlega verður, slíkt
er ekki verjandi.
Þá orkar mjög tvimælis að ákveða,
nú á útmánuðum árið 1972, að taka
stórum meiri hlut af tekjum ársins
1971 en orðið hefði eftir þeim lög-
um, er gilt hafa til þessa. Það er
augljóst mál að býsna margir eru
búnir að eyða tekjum ársins 1971
til ýmissa þarfa og hafa því ekki
gjaldþol til að greiða stórfellda skatt
hækkun af tekjum þess árs.
Einkanlega virðist hin nýja skatt-
heimta líkleg til að koma illa við ung
hjón, sem nýlega hafa keypt sér eða
byggt íbúð og þurfa að leggja á sig
nrrkla aukavinnu þess vegraa. Dugn-
aður þessa unga fólks er oft með fá-
dæmum og venjulega gengur hver
króna, sem þetta fólk getur við sig
losað, til að byggja og greiða niður
byggingarskuldir. Það er því miður
líklegt að margt af þessu fólki geti
orðið fyrir því að missa íbúðir sinar
vegna þessara skatthækkana. Hjá
þeim sem hjá þvi komast verða óhjá-
kvæmilega miklir örðugleikar fjár-
hagslega af þessum sökum.
Því er það eðlileg krafa að slík
gjörbylting þessara þýðingarmiklu
mála verði þá fyrst látin taka gildi,
þegar hún er samþykkt á Alþingi
og komi þvi ekki til framkvæmda
fyrr en á mæsta ári. Gefst þá næg-
ur tími til að kynna landsmönnum
hvað í lögunum felst og menn geta
búið sig undir þær byrðar, sem þeim
verður ætlað að bera.
Fyrir kosningar á síðasta ári var
mjög á vörum þáverandi stjórnarand
stæðinga, uggur eða slæmur fyrir-
boði, er kom fram í ræðu á alþingi
um að seinni hluti þess árs fæli í
sér nokkra þá hluti, sem telja mætti
til hrollvekju eða óheilla annarra.
Vildu þáverandi stjórnarandstæðing
ar jafnan telja, að ríkisstjórnin
myndi valda þessari hrollvekju.
En nú segja gárungar að víst séu
til Islendingar forvitri sem fyrr og
hafi hrollvekjan skilað sér á seinni
hluta ársins, svo sem spáð var í
mynd hinnar nýju stjórnar. Ekki
skal leggja neinn dóm á þessa skoð-
un, en því trúa allir sannir fslend-
ingar að gæfa vor sé allri hroll-
vekju yfirsterkari. Verði núverandi
stjórnarvöld ekki þeim vanda vax-
in að stjórna landinu á sanngjarnan
og hyggilegan hátt, mun þeim á
næstu mánuðum reynast æ erfiðara
að halda sitjórnansitarfirau áfram.
Óneitairalega þendir margt til að
þaranig fari.