Morgunblaðið - 11.05.1972, Blaðsíða 19

MORGUNRLAÐLÐ, FMMTUOAGUR 11. MAt 1972
19
- 1 Töngunum
Framh, af bls. S
innd. Að'komumenn voru
ókunnugir botnlaginu á vík-
inni og fengu því kunnuga
menn úr landi til þess að leið
beina sér á miðunum. Sjó-
mennirnir á Ólafsvík slógu
þar tvær Uugur í einu höggi,
þeir fengu vel greitt fyrir
ferðina og kynntust um leið
hinni nýju veiðiaðferð
sem kom sér vel síðar.
Allt fram til ársins 1939
var allur afli, sem á land
barst, verkaður í salt. Kaup-
mennirnir keyptu fiskinn
flattan, kominn í salt-
hús, fyrir ákveðið verð pr.
kíló. í ágúsit 1939 tók til
starfa hraðfrystihús á staðn-
um, sem starfar enn, og fékk
nafnið Hraðfrystihús Öl-
afsvíkur. Það hóf hrað-
frystingu á fiski, aðallega
kola til að byrja með, og olli
þetta gjörbyltingu í atvinnu
lífi þorpsins. Afli á dragnót-
inni var oft ágætur og mikil
vinna við flökun og fryst-
ingu kolans. Úfgerðarmenn
staðarins hafa ætíð reynzt
hinir framsæknustu menn.
Þeir hafa yfirleitt byrjað
með litla báta, 12 til 17 tonn,
en siðan keypt stærri báta,
þó sérstaklega eftir því sem
aðstaðan i höfninni hef-
ur batnað.
Hafnleysið var hinni
fyrstu vélbátaútgerð fjötur
um fót. Að sjálfsögðu var
mikið rætt um hafnargerð á
þessum árum og kom snemma
hugmynd um hafnargerð I
vikinni. Árið 1911 kom Jón
Þorláksson, síðar ráðherra,
með tilboð frá svonefndu
Milljónafélagi um að það
legði til efni og áhöld til
hafnargerðar, ef hrepps-
félagið legði fram vinnuna.
Af þessu varð þó ekki, með-
al annars vegna þess að þetta
félag varð skammlíft. En
hugmyndin lifði og á árunum
1918 til 1920 fóru fram mæl-
ingar á víkinni og skilaði
Jón Þorláksson, verkfræðing
ur, teikningu af miklum brim
brjóti, sem gera skyldi fram
eftir Tanganum fram af
Snoppu. Af þessum fram-
kvæmdum varð þó ekki.
Séra Guðmundur Einars
son, sem var prestur í Ólafs-
vík 1908 til 1923, vildi
byggja stórt og byggja fljótt,
en hið fámenna byggðarlag
reis ekki undir slíkum stór-
hug. Það lét sér þvi nægja
að ákveða að gera litla báta-
kvi í Tanganum.
Og svo var það einn vetr-
ardag árið 1923, er norðan
stormur var á, og ekki fært
á sjó á árabátum, að hóp-
ur sjómanna undir forustu
Guðjóns Sigurðssonar jám-
smiðs, lagði leið sina niður í
Tanga. Þeir höfðu meðferðis
handbörur, haka og járn-
kalla og byrjuðu á því
að bera saman grjót og
mynda með því hafnargarð.
Þannig hófst þetta verk, sem
átti eftir að vaxa, með fórn-
; fýsi og elj usemi ónaf n-
greindra manna, sem unnu
þetta í ígripavinnu, fullir
áhuga fyrir velferðarmálum
byggðarlagsins. Og Jakob
Jóhannesson kvað:
1 Töngunum þeir gera garð
og grjótinu í hann fleygja.
En hvort hann gefur af sér
arð,
er ekki gott að segja.
Upp frá þessu var árlega
unnið að þessari hafnargerð
með nokkrum styrk frá rí'k-
issjóði og hreppssjóði og frá
verkamönnunum sem ekki
tóku fullt kaup fyrstu árin.
Árið 1937 var svo langt
komið með varnargarðinn í
Tanganum, að rétt þóttí að
hefja bryggjugerð í skjóli
við hann, og var farið að not
ast við bryggjuna sama ár.
Síðan var unnið að þessari
bryggjugerð næstu árin, og
smíði hennar lokið árið
1942.
Árið 1950 var hafizt handa
um smíði bryggju sem sebt
var innan á norðurgarðinn.
Var unnið að þessari
bryggjugerð, ásamt lengingu
garðsins, allt fram undir
1960. Strandferða- og milli-
landaskipin höfðu allt tii
þess tíma legið úti á vikinni
og allar vörur fluttar á bát-
um milli síkips og lands. En
er bryggjugerðin var kom-
in nokkuð á veg sköp-
uðust möguleikar fyr-
ir flutningaskipin að kom-
ast upp að bryggju og var
þar um mi'kla breytingu að
ræða. Á síðustu árum hafa
staðið yfir ýmsar fram-
kvæmdir i höfninni eins og
t.d. gerð löndunarbryggju fyr
ir fiskibátana o.fl.
Ólafsvíkurbúar áttu forð-
um kirkjusókn að Fróðá,
sem er 5 km innan við þorp-
ið. Kirkja þessi var að falli
komin um 1890. Kom þá upp
deila um það, hvar ætti að
reisa nýja kirkju. Fróðhrepp-
ingar héldu fast við það að
byggja kirkjuna á sama stað,
vegna sögulegrar hefðar, en
Ólafsvíkingar kröfðust þess
að kirkjan yrði byggð hjá
þekn, Deila þessi varo all
hörð en lauk með því að sam
þyklkt var að byggja kirkj-
una í Ólafsvík, og var hún
hyggð á bölunum upp af
Snoppu og bekin i notkun
1892. Fróðhreppingar byggðu
sér kirkju á Brimilsvöllum
1923.
Um aldamótin síðustu- var
Ólafsvík orðið allmyndarlegt
þorp. Ibúar þess urðu flest-
ir árið 1906, um 600 að tölu,
en fæstir urðu þeir 1926,
rúmlega 400. Nú er íbúatala
Ólafsvíkur 993.
Fyrrum voru allar sam-
göngur á landi við Ólafsví'k
mjög erfiðar. Búlandshöfðinn
í austri og Ólafsvíkurenni í
vestri, sem afmarka hinn
gamla Neshrepp innan Ennis,
ganga í sjó fram og voru ill
yfirférðar og yfir fjallið
iágu aðeins reiðgötur. Er
hafizt var handa um lagn-
ingu akvega um landið var
vegurinn vestur á Snæfells-
nes lagður út frá Borgarnesi
og miðaði hægt áfram, eins
og öllum framkvæmdum á
þeim árum. Það var fyrst ár
ið 1930 sem akfært varð yf-
ir Fróðárheiði, en þá um sum
arið var vegur ruddur yfir
Heiðina og farið hinar svo-
nefndu Kýrbrekkur. Hér var
aðeins um sumarveg að ræða,
en Kýrbrekkur eru brattar og
mjög erfiðar sem vegarstæði.
Nokkru siðar var vegur
ruddur upp Hraunhafnardal
inn að vestanverðu og var
þar mun betra vegarstæði. Á
árunutn 1950 til 1960 var lagð
ur upphleyptur vegur yfir
alla heiðina og hefur hann
reynzt ágætlega og er opinn
allt árið.
Árið 1962 var opnaður veg
ur yfir Búlandshöfða og
vegagerð í Ólafsvíkurenni
var hafin i júní 1963 og veg-
urinn tekinn í notkun
í janúar 1964. Þessir vegir
eru mikið ævintýri og hafa
opnað samgöngur þorpanna
Hellissands, Ólafsvíkur,
Grundarf jarða*r og Styfclds-
hóims.
Og Ottó Árnason, sem bor
aldurinn vel, stendur keileur
á tröppum húss síns. Segir
fólkið í Ólafsvík gott, og a®
atvinnulífið sé i blóma, það
vanti bara fleiri vinn-
andi hendur. Og það er eins
og Ólafsví'k og höfnin
glampi í augum hans og að
hann hlusti eftir hljóði
haföldunnar sem leikur sér á
víkinni.
H.H.
FELAG
JÁRNIÐNAÐARMANNA
FræDsiuerindi
fyrir félagsmenn í Félagi járniðnaðarmanna verða haldin mið-
vikudagioo 17. maí og fimmtudaginn 18. maí ki. 8,30 e.h. í
Lindarbæ, uppi.
Miðvikudaginn 17. maí kl. 8,30 e.h.:
Hollustuhættir vinnustaða: Erindi, Baldur Johnsen
forstöðumaður Heilbrigðiseftirlits ríkisins flytur.
Fimmtudagur 18. maí kl. 8,30 e.h.:
Vinnulöggjöfin: Erindi, Sigurður Líndal prófessor flytur.
Trúnaðarmannaráð og trúnaðarmenn á vinnustöðum eru sér-
staklega hvattir til að mæta. Járniðnaðamemum er einnig vel-
komið að hlýða á fræðsluerindin.
Fræðslunefnd og stjóm
Félags jámiðnaðarmanna.
4
•• •• • v'- " ' ••• ••• •••

//
GULI PARDUSINN
II

SKODA 1Í0R COUPÉ
Nýi sportbíllinn frá SKODA,
sem hvarvetna hefur vakið athygli er kominn.
. ) Vél 62 hestöfl, alternator.
\ í Rafmagnsrúðusprautur. Djúpbólstruð sætí.
’ Rally stýri, Gólfskipting.
Rally mælaborð með snúningshráðamæli.
5 manna, Bjartur — rúður allar óvenju stórar.
Fáanlegur í 3 tízkulitum.
SÝNINGARBÍLAR Á STAÐNUM.
SKODA 1972
Um hina alkunnu þjónustu hjá SKODA
þarf ekki að fjölyrða, — spyrjið nágrannann,
því að hann á sennilega SKODA.
TEKKNESKA
BIFREIÐAUMBOÐIÐ
Á ÍSLANDI H.F.
AUÐBREKKU 44-4« SlMI 42600
KÓPAVOGI