Morgunblaðið - 27.05.1972, Qupperneq 23

I
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARÐAGUR 27. MAf 1972 - 23
Hildur Stefánsdóttir
Raufarhöfn — Minning
Ung var Hildur gefiin Binari Vi|
Fædd 25. ágúst 1882.
Dáin 20. mai 1972.
Ég man þú sagðir að miyúlmð
félili
á mitg og þig eftir sóHskinswr
að biminn breyttist í hljóðan
ihelii
sem hivelMist um okkar
igengmu spor.
Og þangað horf imn ert þú að
fullu.
Er þögmin steinn við þann
heUisimiunn?
Stumchuim ifinnst mér þinn
istaður minna
á strenigjaleik, á kliðandi briunn.
Hannes Pétuirsson.
í daig er hugur minn bund-
itnn æsikustöðvunm miínum, því að
á Raufarhöfn er löigð till hinztu
hwílu ein elzta og virtasta kona
þess byggðarlags, mlín kæra
freanka, Hiidiuir í Sandgerði.
Mig lanigar að mineast henn-
ar nókkrtuim or ðuim.
Hildur Stefánsdóttir fæddiist í
Skinnalóni á Sléttiu 25. ágúst
1882. Boreltdrar hennar vpr«u
heiðurshjónin Kristín Jónsdótt-
ir og Stefán Jónssoni, er þar
brjiuggu. Hún ólst upp í Skinna-
lóni í sitóruim og glöðum systk-
inahópi, og mun Hiidur hafa ver
ið tfjörða í röðinni af ellefiu
systíkinum. Þaiu eru nú nær öll
horfin á vit feðra sinna. Ein
systir lifir, Jöhanna Steflánsdótt
ir, Brekkugerði 9, hér í borg.
flúissyni frá Núpi, ágiætum
mannii. Fyrstu búskaparár sín
bjuggiu þau á Þverá í Axarfirði
eh æ síðan á Rauifarhiöifn. Þeim
varð sjö barna auðið, fimm
komust til fullorðinsára og eru
öll búsett á Raufarhöfn. Þau
ertu Indriði, Kriistin, Hólcnfríður
Stefám og Jón. Einar Vigfússon
andaðist á Raufarhöifn 1951.
Á unga aldri átti ég þvtí láni
að fagna að eignast vinátbu
Hiiidar og trúnaðartraust. Mér
þótti svo væn t um hana, að ég
þráði að heita sama nafni og
húin. Oft færði ég það í tal við
hana, hvernig ég gæti komiið
þessu í kring, en hún róaði mig
með þvi að leiða mér það fyrir
sjónir, að vinátta okkar og
hlýjia hvorrar tiil annarrar gæti
eins haldizt, þótt hún héti sinu
nafni og ég mínu.
Þótt Hilidur væri æbið störfiuim
hlaðin, var henni gefin svo mik-
il rósemi hugans, að hún gaf sér
æbíð tiíma til að leiða ökikur
krakkana í ævintýraheima með
sínuim gömiu góðu barnasö.guim,
Og svo miikla alúð lagði hún í
frásögn sína, að enn þan,n dag
í dag standa þessi ævintýri nú
Ijióslifandi fyrir huigsikotssjónium.
Hún hafði sérstakt minni, Allar
vfeurnar, sem hún kunni rumnu
af vörum hennar eins og klið-
andi brunnur. Höfum við, sem
eftir liiifum la.gt á okkur að læra
þessar visiur pg hafa þær á tak-
beinum?
Nú hefu.r myrkrið fallið á þig
ejftir þitt „sólskinsvor," Hilduir
min. Ef til vill áiíta margir að
hún Hiidur í Sandgerði hafi
ekki alltaf átt sólskinsvor eða
hafi ekki ætíð dansað á rósum.
Nei, svo sannarlega ekki. Hún
fór ékki varhluta af sorg og
mæðu þessa heims fremur en
aðrir þeir, er náð hafa nær ní-
ræðis aldri. En sorgin og mæð-
an gerðu hana aldrei huigsjúka,
þvert á móti, hennar vegir voru
végir gleðinnar, því hún öðlað
ist í vöiggugjöf svo giaða og
igóða lund, að einstaikt var. Hiild
ur sá æbíð það góða i fari hivers
og eins, og yfir það sem miður
fór, reyndi hún að breiða og
gera litið úr. Hún áleit, að allir
hefðiu eitbhvað til sins ágætis.
Hildur var frernur dul í skapi
og ef henni þóbti lét hún lífct á
því bera en var aldrei ósveigjan-
leg til sátta.
Af ölluim kostum Hildar bar
þó fómfýsina hæst. Hún
var.henni í blóð borin. Hún
taldi sér skylt að vera æbíð á
verðinum og til taks. Það var
líika alltaf hsegt að ganga að
henni í eldihúsinu, þar sem hún
stóð varðstöðuna á palilinum,
þar sem hún veitti mér það sem
ég þarfnaðiist og þér það sem
þiig vanihagaði um. Svo fundivís
var fómfýsi hennar.
Hún átti sberka kímnigiáfu,
átti igofct með að sjiá og greina
það broslega í Mfinu. Hún var
höifðinigi í lund, hafði beinlínis
nautn af að gefa og veita. Þvi
var hún aftar veitandi en þigigj-
andi. Enn man ég greinilega,
þegar ég kom- að kveðja hana
á haustin, þegar burt skyldi
halda. Augun voru þá oft tár-
vot, í lófanum mjúka, en vinnu-
lúna lá seðitlil, sem átti að vera
glaðnimg til félWillar sikóla-
stúlku. Svo hljóðlát og hlý var
gjafmildi herinar.
Ég er þakklát forsjóninni fyr
ir að þær systur, mamma rrnín og
Hildur, skyldu búa í sama húsi,
við svipuð iifskjör, nær ÖM sín
búskaparár, í þessu húsi, sem
skírt var Sandgerði og voru ætíð
við kenndar, Hildur og Þrúða
í Sandgerði. Mínar beztu og kær
ustu bemsku- og æskuminning-
ar eru teugdar Sandigerði.
Hildur hefði sjáif óskað eftir
að útfarardagur sinm yrði gerð-
ur að gleðidegi, en ekki degi
sorgar. Svo raunsæ var h-ún, að
hún vissi, að timi var komiinm
til að hverfa af sjónarsviðinu.
Hirnn hrausti líkami hennar v^r
tekinm að láta sig, og síðtustu
dagana lifði húin án womar. Ail-
ir, sem þekktu hana minnast
hernnar sem óbreyttrar aiþýðu-
konu með gott hjarta.
Ég bið þann, er öllu stýrir,
að blessa aila niðja hennar, vini
og kunningja. Far þú í flriði,
góða kona.
Hólntfríður SigurðardóUir.
Þessi gullfallegi bátur er til sýnis og sölu
hjá VELTIR HF., Volvo-salnum Suðurlands-
braut 16.
— Fíknilyf j aneyzla
Framhald af bls. 17.
þeir talsvert frítt eða ef þeir
koma með sjö kaupendur til
dæmiiis, þá flá þeir hassslurk að
lauinum og þannig vindur kerf-
ið upp á sig.
Þegar við höfðum beðið í tvo
tíma fórum við aftur í kommún
una og var nú farið að óttast
um kaupandann, því að ekki
löngu áður hafði hann verið
rotaður og rændur í slíkri ferð.
Kom hann þó fram síðar um
nóttina hinn hressasti og hafði
m.a. prófað Neapelhass, þvi að
sá sem bafði birgðirnar var
ekki heima og átti því að bíða
eftir honum. Kl. 8 um morgun-
inn var svo náð í 100 g, sem
kostuðu 875 kr. danskar. Læt
ur nærri að þau dugi í 200 píp-
ur þar sem fjórir geta verið
um pípuna og náð 4—5 klukku
stunda rússi út úr skammtin-
um. Hins vegar átti kaupand-
inn yfir höfði sér 3—5 ára Aang
elsi, ef hann hefði náðst með
100 girömm af hassi, sem þýkir
sæmilegur slurkur. Svo auð-
velt er að fá þetta efni i Kaup
mannahöfn. Þegar ræfct var við
hassneytendur voru þeir
ávallt argir yfir því að ekki
var hægt að kaupa hass á
frjálsum markaði, en þegair
maður ræddi um möguleikana
á að fólk leiddist síðar úfc í
LSD, morfín og heróín, var
svarið alltaf: „Já, en ég held
mér frá þvi.“ Líklega hafa þeir
ein-nig sagfc það íslenzku pilt-
arnir þrír sem voru nýlega
sendir heim til Islands, sem
morfínistar, og útsprautaðir.
Áttu að kaupa
hass fyrir
1 milljón kr.
Ekki mun óalgengfc að Is-
lendingar reyni að koma hassi
heim til íslands og vitað er um
tvo Islendinga, sem fóru út á
s.l. ári, annar með gjaldeyri fyr
ir 600 þús. kr. ísl. og hinn fyr-
ir 400 þúis. kr. Báðir vioru rænd
ir, en annar fékk á eftir sér full
trúa frá þeim aðilum, sem hainn
ábti að kaupa fyrir á Isiandi til
þess að kanna hvort hann hefði
í raun verið rændur eða hvort
hann hefði stolið peningunum
sjáifur. Hvað hefur svo mörg-
um heppnazt að kaupa hass og
önnur eiturlyf fyrir slíkar upp
hæðir, en 1 millj. isl kr. dugir
fyrir 10—12 kg. af hassi, sem
lætur nærri að dugi fyrir um
60 þús. manns í 4—5 tíma rúss.
íslenzkir hass-
sölumenn í fang-
elsi í Svíþjóð
Þá hafa íslendingar verið
teknir í Kaupmannahöfn fyrir
sölu á hassi og m.a. var þar
ein íslenzk stúlka, sem var vís
að úr landi. Þá voru þrír Is-
lendingar dæmdir í 6 vikna
fangelsi i Svíiþjóð fyrir sfcömmu
fyrir að selja hass í Malmö.
Voru þeir settir í fangelsi í
Gautaborg, en síðan sendir til
Islands á vegum sænska ríkis-
ins.
Mafían og
Kaupmannahöfn
Ósjaldan er talið að Mafían
standi á bak við eiturlyfjasölu
í Kaupmannahöfn, en einn af
forsprökkum Mafíunnar í
Kaupmannahöfn, sem ég ræddi
við, sagði hins vegar að Kaup-
mannahöfn væri eins og hrein
mey í eiturlyfjamáium fyrir
Mafíuna miðað við New York
til dæmis og markaðurinn væri
það lítill í Kaupmannahöfn að
Maflían hefði ekki áhuga á hon
u-m. Hins vegar hefur Mafian
áhuga á að ná undir sig stjórn
vændisins og pornósins ásamt
löngum fingrum í veitinigarekst
urinn.
Samtök Norður-
landa um
aðgerðir
í hassmálinu
Fyrir skömmu lauk I Kaup-
mannahöfn ráðsfcefnu þar sem
Norðurlandaþjóðirnar ræddu
þessi eiturlyfjamál og vanda-
málin í sambandi við unga
fólkið frá þessum löndum, sem
leitar til Kaupmannahafnar.
Bæði Finnar, Svíar og Norð-
menn hafa nú opnað skrifstofu
I Kaupmannahöfn og sér hún
um að senda þá sem eru í fikni
lyfjum heim. Er hægast um vik
hjá Svíunum, þvi að þeir hafa
heilt lið lögreglumanna, sem
hreinlega eltir Svíana uppi og
flytur þá yfir til Malmö. Er
áformað að gera stórátak í að
koma hassistum frá Kaup-
imannahöfn og er hafin víðtæk
samvinna um það.
Þess má geta að strax og
hass er komið yfir til Svifþjóð-
ar eða til Finnlands eða Nor-
egs, þá kostar það 100% meira
en I Kaupmannahöfn þar sem
gangverðið er um 8—12 kr. d.
á gramminu. Fyrir nokkrum
vikum tökst lögreiglunni að kom
ast fyrír stóran hluta morfín-
sölunnar og greip þá um sig
mikil ólga með innbrotum í
í lyfjaverzlanir og læknastof-
ur.
Þá kom það fram á ráðstefn-
unni að margt af eiturlyfjafólk
inu sem kemur til Hafnar er á
leið til Amsterdam, þar sem
ekki er minna um hippa frá
ýmsum löndum. Meðal þeirra,
sem þangað hafa leitað eru
nokkrir Islendingar
Mikið af því hassi sem smygl
að er til Danmerkur er einmitt
talið koma frá Hollandi og
Frakklandi.
Flestir náms-
menn stunda
nám sitt
Flestir námsmenn á Norður-
löndum standa sig vel að sögn
þeirra sem til þekkja og rækja
nám sitt af kappi. Þó er vitað
að stór hópur hefur fikbað við
eiturlyf, en þó mun hafa verið
heldur meira gert úr því en
efni standa til. Til dæmis var
íslenzkum námsmönnum í Sví-
þjóð borin illa sagan ek’ki alls
fyrir löngu, en staðreyndin
mun hafa verið sú að sumum
sem ekki tókst að láta málin
ganga eins og þeir vildu
munu hafa lagt upp úr þvi að
tala illa um þá sem eftir voru.
50 burtrækir - há
tala fyrir Island
Hins vegar sýnir það sem
fyrr er ritað að ástandið í fíkni
lyfjamálum íslenzks ungs fólks
erlendis er mjög alvarlegt og
það er hrikalegt að hugsa til
þess að um 50 Islendingum
skuli hafa verið vísað úr landi
fyrir fíknilyfjaneyzlu og ekki
aðeins vísað úr landi heldur
hreinlega sendir burt. Of
margar ungar stúlkur hafa lent
úti á gaieiðunni og ekki ósvip-
að dæmi og í London henti
unga stúlku í Kaupmannahöfn.
Hún kom til sendiráðsins og
bað um að það útvegaði barns-
faðernisviðurkenningu á vænt
anlegu barni. Faðirinn? fú,
bann hét Bob og var líklega
flugmaður í bandariska hern-
um eða ef til vill tók hann
myndir úr lofti. Ekkert öruggt
eftirnafn var og málið þvi út-
rætt, en ekki er ástæðulaust að
gefa freistinigunum tækifæri á
að leggja slíkt á ungar íslenzk
ar stúlkur. Er ekki ástæða til
þess að foreldrarnir láti til sin
taka meir en raun ber vitni.
Ungt fólk hefur ekki þá
reynslu, sem sumt eldra fólk
ætlast til og þvi er það engum
unglingi til tjóns að standa við
hlið hans í því að velja og
hafna. Er það ekki sama stjórn
leysið sem grípur um sig hjá
þeim unglingum, sem missa
trúna á sig og þjóðfélagið og
þeim foreldruim sem gefast upp
við að ala börn sín upp?
Úr hassi í LSD
og morfín
Síðan um ramót hafa urn 40—
50 mamns, ungt fó!ik, komið
heim til Islands frá Danmörku
og vifcað er að helmimgur þessa
hóps hefur vanið sig á að
reykja hass daglega. Fyrir ligg
ur sama hættan og hjá þeim
sem byrjuðu fyrir 3—4 árum,
LSD, morfín og heróín. Unga
fólkinu virðist þetta saklaust
fikt í upphafi, en ef ekki er
að gáð ræður það ekki um síðir
við þau fíikniefni sem líkam'nn
hefutr vanizt pg þá er voðinn
vís.
„Hassið, heimsk
og auvirðileg
lausn“.
Islenzk ung kona, sem ekki
reykti hass í samkvæmi í Kaup
mannahöfn, þar sem nokkrir
fiktuðiu við það, sagði: „Þið er-
uð geggjuð að vera að fikba við
þessi eiturlyf. Ef lífið er eitt-
hvert vandamál, þá er þessi
lausn sú ódýrasta og heimsk-
asta sem til er. Hún er auvirði-
leg, þið eruð að reyna að
sleppa við að vera þið sjálf.“
Svo mörg voru þau orð, sem
þó eru I rauninni orð nærri
alls ungs fólks á Islandi. Hins
vegar er vandamálið nú þegar
orðið til. Eiturlyfjavandamál
ungra íslendinga og slík vanda
mál eru fljót að hafa áhrif út
frá sér ef ekki tekst að koma
þeim sem lent hafa á galeið-
unni í heila höfn þar sem þeir
sættast á að vera þeir sjálfir
og taka þátt í störfum lands-
manna.
En umfram allt virðist það
liggja ljóst fyrir að það er ekki
jafn eðlilegt fyrir ungt fól’k á
aldrinium 13—17 ára að fara án
eftirlibs til útlanda eins og að
fara á skólaskemmtun á Islandi.
Flestir standa sig þegar á reyn
ir, en áhættan er of mikil mið-
að við að markmiðið er ósköp
lítilssiglt. Tölurnar í þessari
grein sýna svart á hvífcu að
vandamálið er meira en eðli-
legt er að imynda sér á ís'andi.
— á.j.
MORGUNBLAÐSHUSINU