Morgunblaðið - 23.01.1973, Blaðsíða 11

iViOjpt<crL>ÍNtó-k,At>lr>> -XafáLj£)J-l>í*>+í*j**^±» jAiVUAK'ÁÚíd* -
11
Halldóra við skrifborðið siit. Þetta er ekki borð manneskju.
sem situr auðum hönðum.
sér. Við hafum haft sýnrogar
roeð kvenfélagsifundum i 50 ár.
l>ar var kynnt margt garoalt og
gott. Og ég hafði rikisstyrk,
blessuð vertu. Og veiztu hver
kom því til Leiðar? Ég var bú-
in að sækja lengi um ríkisstyrfc,
eíns og þeir í garðyrfcjunni.
Handavinm er alveg eins merki-
leg. Svo fór ég tíl Kaupmanna
hafnar með sýningu 1924, og þar
var Sveinn Bjömsson. Þau hjón
in voru að fara heim. Og hann
sagði víð alþingismenninia. Það
er eðlilegt að hún Halildóra fái
styrk, látið hana hafa það sem
hún biður um. Og það varð. Ég
man ekki lengur hvort það voru
500 eða 1500 kr. Það fékik ég ÖU
árin. Einu sinni hækkaði styrk-
urinn svolítið. Ekki af þvi að ég
bæði um það, heldur af þvi að
allir hækkuðu. Ég var svo í þess-
um ferðalögum til 1967 (þá var
Halldóra 95 ára). Þá kom einn
dag bréf frá alþingi. Þar sagði:
,,Þú ert komin á eftirlaun." Ég
var ekkert að biðja um að
hætita. Nú Mær Halldóra dátt.
En ég var þá komin á eftirlaun.
ég man ekki hve mikil þau eru.
70 þúsimd á ári, held ég.
— Þegar ég fór til Amerílkfu,
þá var mér boðið af Þjóðræknis
félaginu og kvenféíag'asambönd
um. 11 konuæ fjarska fínar, tóku
á rnótí mér. Ég ferðaðist uim allt
og hélt sýningar á íslenzfcuim
heimilisiðnaði. Það er góð ferð,
50 sýningar og þurfti aldrei að
tala enskt orð.
— Hvernig ferðaðistu um Is-
land?
— Á hestinum, sem ættin-gjar
mínir í Ási í Vatnsdal gáfu mér.
Seinna i bílum og flugvélmm. Ég
kom í hvern hrepp á Islandi,
nema Öræfasveitina. Hcina sá ég
bara úr fki'gvél.
— Og þú heíur ferðazt í bil-
um og flugvéium, alveg fram
undir þetta?
— Já, ég fór alltaf norður
vegna útgáfu Hlínar. Seinast
fóru þeir að sækja mig frá
prentverkinu. Þeir vildu endi-
lega fá' mig norður og ferðin tek
ur 'ekki nema 4—5 tírna frá
Blöndúósi öl Ákureyrar. Ég fór
síðást norður í hitteðfyrra. En
ekfci nú I sumar, því hún Ragn-
heiöur Björnsson, sem ég bjó
hj'á, er orðin beifeuMitilI og var
að selja buðina sína.
-u 1968 fór ég suður á Iand-
búíiáðarsýniniguna segir Haffl-
dóral Ég sþurði karlana héma
hvort þeir vildu koma með. mér
í ruigxél. Þeim þótti það auðvit-
að' ! dýrfi og sögðust hafa bíla
sjálfír. Ég tók þá bara flugvél
ein. — Og norður aftur lí’ka.
Hvort það borgaði sig? Já, sýn-
ingin var sannarlega þess virði.
Þetta var merkiieg sýning.
— Og þú vilt Iáta gera eitt-
hváð slíkt fyrir þjóðhátíðína
1974?
Hp Já, það er til dæmis þjóð-
búningurinn. Eitthváð þarf að
gera fyrír hann. TIl dæmis að
láta framleiða þetta þunna fal-
iega vaömái 1 hann í staðinn fyr
ir útléndu1 efnin. Það er svo mik
iði til af buninguirn í Reykjavík
og um alit lar»d sem mætti sýna.
Konurnar töku hon-um Sigurði
málara1 övo vel Það var cilveg
ótrúlegt. Vinnukonumar fóru af
stað. Ein vinnukonan hafði 40
kr. árslaun, ög hún sagðist
eridiléga viljá eignast búning.
Húsrtióðir hennar sagði, að hún
yrði að vinna fyrir hónum í 2
og V2 ár. Og sá búningur kvað
vera til hér í héraðiniu.
— Ég man vel eftir þvi þeg-
ar Kristján kóngur og Alex-
anidría komu 1921. Þá skautuðu
20 konur í veizlunni í Iðnó.
Drottníngin var auðvitað I
skautbúnínignuim síri nm, sem
henni var gefínn. Hann kostaði
30 þúsund króniur og beltið
kostaði 10 þúsund krónur. Það
va.r safnað fyrir því. Margir
voru á móti því, en það var drif
ið fram. Þá sagði Friðirifc krón-
prins, sem þarna var með for-
eldrum sínum: „Hér era bara
roargar drottninigar.“ Við vorurn
að gæta sýningarinnar, sem var
í Iðnaðanmannahúsimi og sáum
konumar koana í veizluna. Ég
ætla að skriía um þessa sýn-
ingu fljótlega.
— En góða, við megura ekki
gleyma tóvinnuskólanuim, segir
Halldóra aMt í eínu. Hann var
eitt það merkifegasta, sem ég
hefi gert. Við ráfcum hann tvær
frá 1946—55. Ég hafði keypt hús
í Glerárþorpi 1940, á Mólandi.
En skólinn var hinum miegin við
fjörðinn, á Svaíbarði. Ég fór
alltaf yfir um aðra hverja viku.
Ég stóð i peningamálunuan og
viðtökum og svoleiðis. Vilhjálm-
ur Stefánsson kom og konan
hans. Stefán Stefánsson, sem
átti Svallbarða, og leigði okkur
fyrir að'eins 300 kr. á miánuði ödl
þessi ár, var frændi Vilhjálms.
Þeir voru mjög lífcir. Á Sval-
barði var tóvinnuiskólinn fyrir
8 nemendur. Ég var sjálf i Mó-
landi í 15 ár, keypti húsið fyr-
ir 2600 og þegar ég fór, gat ég
selt það á 50 þúsund krónur.
Svo mikið var búið að gera fyr-
ir það.
— Komstu þá hingað á
Blönduós?
— Já, 1955. Daginn fyrir garol-
ársdag. Síðan, þessi 17 ár, hefi
ég verið hér í Kolkakoti, sem
ég kalla svo. Páll Kolka læknir
bjó svo vel um mig hér í nýja
Héraðshælinu. Svo var ég á
flandri héðan út um alit.
— Þú varst m.a. að gefa út
þessa faliegu vefnaðarbók?
— Hún kom út 1966. Anmars
var ég búin að gefa út aðra bók
áður. Það var kennslubók. Sig-
rún Blöndál hjálpaði mér með
hana. Ég fór þá á hverju ári
austur að Hallormsstað tii henn
ar. Bókin var að koma út í 12
ár og fylgdi Hlín ókeypis. Gegn
um Hiin hafði ég kynnzt hundr-
uðum manna og svo kom þetta
af sjálfu sér að safna efni í bók-
ina. Þá kom menningarsjóður og
vildi gefa hana út. En ég á Stef-
áni frænda mínum Jónssyni að
þákka fallegu litmyndimar í
henni. Hann lét prenta þær í
Danmörku. — Þegar bókin kom
út 1966, var einlægt verið að
halda okkur veizlur. Þeir voru
svo góðir við mann. Ég safnaði
held ég 1500 áskrifendum að
bókinni sjálf.
— Fékkstu ekki fálkaorðuna
það ár?
— Nei, það var í fyrra. Það
var svo kúnstugt, að ýmsir voru
að óska mér til lukku með þessa
orðu, en um leið að skamma þá
fyrir að ég skyldi ekki hafa
fengið hana fyrr! Og nú hlær
Myndin er tekin á Ási í VatnsdaJ, þar sem Halldóra er fædd,
14. október 1873. Þangað fór hún með systur sinni sl. sumar
og var myndin tekin 19. ágúst 1972. Halldóra er í miðið, syst-
ir hennar, áttræð til vinstri og ráðskonan á Héraðshælinu á
Blönduósi til hægri.
Halldóra aftur dátt. — Mér var
alveg sama um þessa orðu. En
ég var auðvitað með hana þarna
þegar hún var afhent.
— Þó að þú hafir alltaf verið í
forustu í kvenfélögunum og í
svo mörgum þjóðþrifamálum,
Halldóra, þá hefur þú ekki stað
ið framarlega í kvenréttindabar
áttunni. Af hverju?
— Ég vildi það ekki. Ég álít
að við höfum nóg réttindi, ef við
bara notum þau. — En þegar ég
hætti i bamaskólanum á Akur-
eyri, þá vildu þær setja mig í
bæjarstjóm og á þing. Ég var í
bæjarstjóm. Svo fór ég suður,
til að kenna við Kennaraskól-
ann. En ég sagði nei, við að fara
á þinig, þangað færi enigin nema
Bríet. „Ég er alltaf sammála
síðasta ræðumanni. Allir hafa
Halldóra Bjarnadóttir þakkar
í fyrra. Við lilið hennar situr
við hátíðlega athöfn, sem efntvar til er hún hlaut fálkaorðuna
Jón ísberg sýsluniaður og dóttir hans. Ljósm. Sigursteinn Guð
mundsson.
sko mikið til síns máls. Svo það
gengur ekki," sagði ég.
— Og enn siturðu og skrifar
í allar áttir. Ég heíi heyrt að
enginn á Blönduósi íái annan
eins póst eða sendi eins mikið
af bréfum?
— Já, ég skrifa mikið. Ég sagði
i bókinni minni, að þegar ég var
bam, þá hefði mig langað til að
verða fræg. Loksins varð ég
fræg — fyrir bréfaskriftir!
— Jæja, Halldóra. þú ert nú
búin að sjá svo mikið á langri
ævi. Hef.urðu trú á ísfenzkri
æsku?
— Já, unga fólkið er gott og
svo fljótt að hjálpa. Þeir hafa
verið að skrífa um að á hátíð-
inni 1974. verði allir fuíllir. Þá
kom fram þessi hugmynd að láta
unga fólkið sjá sjálft um vínið,
og ég skrifaði „Góðar fréttir".
Það lízt mér vel á. Þegar manni
er treyst og trúað fyrir ein-
hverju, þá breytist allt. Ég vil
halda þvi áfram að láta unga
fólkið hafa ábyrgðina. Það má
gera allt fyrir það, i guðs
bænum. Það mætti skrifa heila
bók um framtíð Islands. Gaman
væri að geta það.
— Lifandis ósköp er gaman
að hafa lifað svo lengi, og verið
heilsugóð ag hafa verið með
svo mörgu skemmtilegu og góðu
fólki, sagði Halldóra að lokum.
En hún sagðist líka vem sátt
við að kveðja. Bara tak.i þvi
sem að höndum bæri. Hún
kvaðst ætla að hvíia á Akur-
eyri. Hún væri búin að nla við
sr. Pétur og segja fyrir um
hvernig jarðarförin eigi að
vera. Aðeins eigi að syngja
einn sálm, sem hún hefur valið.
En hún þurfi að skrifa
organistanum og biðja hann um
að spila hann svolítið liflega,
þvi fólkið eigi að syngja með.
Þetta sé ekki sorgarstund. Sjálf
muni hún heilsa hinum megin
þeim sem farnir eru á undan
henni. Þetta komi bara eins og
annað í lífinu og verði tekið eins,
þegar þar að kemur.
— E.Pá.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 66., 70. og 71. tölublaði Lögbirtingablaðsins
1972 á eigninni Hlíðarvegur 15, Njarðvíkurhreppi, þinglesin
eign Málfriðar Þóroddsdóttur, fer fram eftir kröfu Jóns E.
Jakobssonar, hdl., á eigninni sjálfri, föstudaginn 26. janúar
1973 kl. 3.00 e. h.
Sýslumaðurinn í Gullbringu- og Kjósarsýslu.
UTSALA
UTSALA -
ULLARKAPUR
TERYLENE-KÁPUR
REGNKÁPUR
STORLÆKKAÐ VERÐ.
KÁPU- OG DÖMUBÚÐIN,
Laugavegi 46.
Prentarar
Liðlegan handsetjara,
helzt vanan smáverkasetningu,
vantar strax.
Prentsmiðjan
LEIFTUR,
Höfðatúni 12.