Morgunblaðið - 04.04.1973, Blaðsíða 14

Morgunblaðið - 04.04.1973, Blaðsíða 14
Í4 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. APRÍL 1973 Haukur Claessen flugvallastjóri F. 26. marz 1918 D. 26. marz 1973 Stundum eru atburðir svo ógn þrungnir, að það tekur mann langan tima að gera sér ljóst, að þeir hafi raunverulega gerzt. Þegar Haukur Claessen vara- flugmálastjóri og framkvæmda- stjóri flugvalla, minn nán- asti samstarfsmaður í aldarfjórð ung er kallaður á brott svo svip lega og honum fylgir auk þess i gröfina hópur annarra vina og samstarfsmanna um áratugi, þá verður að virða manni til vork- unnar, þótt erfitt sé um vik að koma nokkurri heillegri hugsun á blað. Ég mun því hér ekki gera skipulega grein fyrir öllum lífs- ferll Hauks Claessen né öllum afrekum hans heldur nær ein- göngu dvelja við hans langa og giftudrjúga starf fyrir íslenzk flugmál. Sjálfur tel ég, að það hafi ver ið einn mesti happadagur fyrir flugmálastjómina og einnig mig persónuiega, þegar Haukur heim sótti mig í braggann okkar á Reykjavikurflugvelli haustið 1947 óg spurði mig, hvort ég ætti starf við hans hæfi, því að hann hefði mikihn áhuga á flug málum, tryði á framtíð þeirra fyrir Island. Ég vissi þá það eitt um Hauk, að hann hafði lok ið ágætis lögfræðiprófi og þá einna yngstur allra íslendinga. Hans elskulegu foreldra þekkti ég vel og bróður hans Jean einn ig, úr skátafélagsskapnum. Sömuleiðis minntist ég þess, að á stríðsárunum, er ég var í lög- reglunni í Reykjavík, hafði Bandarikjamaðurinn Lisle of- ursti, mikill heiðursmaður og yf- irmaður þeirrar deildar banda- ríska hersins, sem sá um sam- skipti við borgaraleg yfirvöid, aðallega vegna skaðabótamála, lokið miklu lofsorði á Hauk og ágæta frammistöðu hans sem sáttasemjara í þessum vanda sömu málum. Það varð svo úr, að Haukur settist að hjá okkur í bragganum og var strax ljóst, að flugmálastjórninni hafði bætzt ágætur starfskraftur. Þó var það ekki fyrr en hann tók við starfi sem flugvallar- stjóri Keflavíkurflugvallar 1948, að á hann reyndi verulega. Is- lendingar höfðu tekið formiega við Keflavíkurflugvelli vor- ið 1946, en samt var af eðlileg- um ástæðum allur rekstur vallar ins í höndum Bandaríkjamanna þ.e. bandarísks einkafyrirtækis, sem fyrst gekk undir nafninu Iceland Airport Corporation, síð ar tók við Lockheed Overseas Aircraft Corporation. Það hafði að sjálfsögðu lengi verið draumur og markmið is- lenzku flugmálastjórnarinnar að taka við öllum arðbærum rekstri val'larins jafnskjótt og við hefð um til þess þjálfaðan mannskap. Þetta tækifæri gafst þegar samn ingurinn við Bandaríkin frá maí 1951 var gerður og Bjarni Bene- diktsson, þáverandi utanríkisráð- herra, fól ckkur í flugmála- stjórninni að undirbúa drög að viðbótarsamningi (annex) um allt, er snerti flugmál vallarins og samskipti við varnarlið- ið. Þessi ákvörðun þáverandi ut anrikisráðherra Bjarna Bene- diktssonar var bæði viturleg og vinsamleg í garð flugmálanna og reyndist islenzkum flugmál- um ómetanleg lyftistöng, sem þau búa enn að. Við Haukur tókum okkur „frí“ í nokkra daga og sömdum þessi drög, sem seinna voru sam- þykkt efnislega nær óbreytt af báðum aðiium. Eitt mikilvægasta atriði var viðurkenning á óskor uðum yfirráðum íslenzku flug- málastjórnarinnar yfir öllu flugi borgaralegu um völlinn og ákvæði um nær ótakmark- aða þjálfunaraðstoð Bandarikj- anna á „sviði fiugmála", en það var afar yfirgripsmikið hugtak. Það varð hlutskipti Hauks Claessen að bera hitann og þung ann af því mikla uppbyggingar starfi, sem fyigdi, er íslenzka flugmáiastjórnin skipulagði þjálfun og val um 100 íslenzkra væntanlegra starfsmanna og síð an, er búið var að gera ýmsa aðra sérsamninga milli flugmála stjórnarinnar og varnarliðs- ins um yfirtöku, að taka við allri flugafgreiðslu, allri flugumsjón, eftirliti með flugvélum, flugum- ferðarstjórn og ótal mörgu fleiru, sem hér yrði vissulega of langt upp að telja. Haukur sá auk þess um allt daglegt samband við varnarliðið og varð honum þar mikilvæg starfsreynsla hans frá striðsár- unum. Þessu mikla uppbygging- arstarfi sem stóð nær samfellt i 5 ár, fylgdi slíkt annríki, að mér fannst aidrei tími til þess að gefa Hauki sumarfrí eða taka það sjálfur, því að ævinlega voru svo mörg skemmtileg verk efni framundan. Þessi ófyrirgef- anlega skammsýni mín varð af- drifarik, því að Haukur varð al varlega veikur af slíku vinnu- álagi og varð að hætta störfum sem flugvailarstjóri á Keflavík- urflugvelii. Islenzk flugmál munu enn um langa framtíð búa að þessu ómet anlega starfi Hauks Claessen og reisti hann sér þar óbrotgjarn- an minnisvarða. Hið nýja starf, sem hann tók að sér, stjórn allra flugvalla landsins utan Reykjavíkur og Keflavíkur var að sjálfsögðu enn yfirgrips- meira, en því fylgdi ekki álag nær allan vökutíma sólarhrings ins eins og uppbyggingarstarf- inu á Keflavíkurflugvelli og nú fékk Haukur loksins sitt sumar- frí. Frítíma sino notaði hann til að taka upp gamalt áhugamál, hann vildi verða bóndi. Og Haukur Claessen varð bóndi svo að um munaði, fyrst á Lax- árbakka á Snæfellsnesi og síð- an að Fossi í Grímsriesi. Eins og alit sem Haukur tók sér fyrir hendur þá gerði hann það af alúð og viti og sem sá frábæri námsmaður sem hann var þá vissi hann fljótlega meira um sauðfjárrækt, hænsnarækt, kart öfiurækt eða hrossarækt en ýmsir aðrir, sem lengi hafa stundað búskap. Islenzk bænda- stétt missti mikinn bónda, þeg- ar Haukur heimsótti mig í stað búnaðarmálastjóra hinn afdrifa- ríka dag 1947, þótt missirinn væri að nokkru bættur með bú- skap Hauks að Fossi hin síðari ár. Störf Hauks vegna flugvall- anna úti á landi jukust stöðugt og fékk hann Björn Pálsson, flugmann til þess að taka að sér starf sem fulltrúi hans hálfan daginn og sá Björn aðallega um sjúkraflugvellina, sem þeim báðum var mikið hjartans mál. Auk þess tók Haukur form lega við starfi varaflugmála- stjóra árið 1969, sem hann hafði raur.verulega gegnt meir en ára tug eða frá 1959. Varamaður í flugráði varð hann haustið 1959, en varaformaður ráðsins er sein ast var kosið í flugráð árið 1971. Haukur var mikill lánsmaður í sínu hjónabandi og heimilislífi, kvæntist ungur og náði þá vit- anlega í fallegustu stúlkuna í Reykjavík og jafnvel þótt viðar væri leitað, Guðrúnu Arnbjarn ardóttur, skipstjóra Gunnlaugs- sonar. Börnum sínum unni hann og þau honum. Tvö þeirra eru uppkomin og gift, Gunnlaugur lögfræðingur og Sigriður, en Helga yngst er enn heima. Það eiga margar fjölskyldur um sárt að binda þessa dagana. Hér að undan hefur verið far ið fljótt yfir sögu og stiklað ef til vill á því stærsta, ef til vill ekki, því að það er svo margt sem gleymist við þessar sorg- legu aðstæður. En eitt gleymist ekki og það er maðurinn sjálf- ur, Haukur Claessen. Hann verð ur mér ævinlega minnisstæður sem sá mætasti og samhentasti samfylgdarmaður, sem ég gat hugsað mér. Mér hefði sennilega ekki líkað betur við hann, þó að hann hefði verið bróðir minn. Það er mikill fjársjóður að eiga slíkar minningar við leiðarlok. Hvar sem hann fór stafaði af honum mannvit og góðvild. Þeir erlendu starfsbræðra minna og hans sem kynntust honum fengu strax á honum traust og álit, enda hef ég á þessum sorg- ardögum orðið þess greinilega var i fjölda samúðarkveðja, sem borizt hafa eriendis frá. Hauk- ur Claessen var einn þeirra manna, sem ávallt verða sjálfum sér, starfi sínu og þjóð sinni til sóma. Þegar ég nú kveð þig góði vin ur hinztu kveðju, brestur mig mál, en segi með orðum lista- skáldsins góða. Vel sé þér, vinur þótt vikirðu skjótt Frónbúum frá í fegri heima. Ljós var leið þin og lífsfögnuður æðra, eilífan þú öðlast nú. Agnar Kofoed-Hansen. SKAPARINN m'kl', sá sem öllu ræður, hefur sent kallið. Við hin, sem eftir sitjum, skiljum ekki þsnnan skyndilega skapa- dóm. Okkur svíður í hjartað af þungum harmi, en huggun er að finna í þeim hlýju minningar- myndum, sem ber upp í hugann. Haukur Glaessen, tengdafað- ir m;nn, var ráðhollur, tryggur vinur vina sinna og meira ljúf- menni og góðmenni hef ég ekki kynnzt. Þá hafði hann tamið sér þá dyggð að tala ætíð vel um ná ungann og leggja gott eitt til, þar sem aðrir höfðu litað með sterkari litum. Ég átti því láni að fagna að kynnast Hauki all náið og voru samverustundir okkar ætíð ánægjulegar og án nokkurs skugga. Sérstaklega var það lærdómsrikt að sjá hvemig hann heillaði böm með skemmti legri og hlýlegri framkomu sinni. Þvi er mikið skarð fyrir skildi er „afi okkar“ er horfinn Gunnu litlu, dótturdóttur hans. Sama hlýlega framkoman og stillingin samfara góðri kímnigáfu ein- kenndi dagleg störf hans. Hann stundaði í mörg ár land búnað samhliða erilsömu starfi. Hann fór margar ferðirnar að Fossi er reglulegum starfsdegi var lokið. Búskapur af öllu tagi átti hug hans alian, ekki var það af ábatavon he'dur ánægjunnar vegna. Snertingin við dýr, gras og mold virtist veita honum tak markalausa ánægju. Hann kynnti sér áhugamálin af stakri nákvæmni og var hann því vel heima í flestu er laut að landbúnaði, enda fylgd- ist hann vel með öllum nýjung um, sem þar komu fram. Mörg- um nágrannabóndanum mun hann hafa hjálpað með úrræði eða tæki þegar um var beðið, því að hjálpfýsi hans var við brugðið, og var aldrei haft orð um. Það er því mikið tóm, sem skapast víða er slíkt göfugmenni og Ijúfmenni er kallað brott fyr irvaralaust. Sérstaklega að Lang holtsvegi 157, þar sem hann og Gunna höfðu byggt upp fallegt og hlýlegt heimili. Þangað var ætíð gott að koma, því að . . . „Áður sat ítur með glöðum og orðum vel skipti. Nú reikar harmur í húsurn og hryggð á þjóðbrautum." (J. Hallgrímsson) Með þessum fátæklegu orðum, vil ég þakka fyrir allar samveru stundirnar sem voru mér lær- dómsríkar og ætíð ánægjulegar. Góður guð blessi þig og veiti Gunnu og börnum þínum styrk til að bera sviplegan og skyndi- legan m.issi. Júlíus Sæberg Ólafsson. „Allt, sem hefur upphaf, þrýtur; Allt, sem lifir, deyja hlýtur.“ Það vefst fyrir okkur flestum að skilja vegi lífsins og tilgang. Mörg eru þau atvikin sem ske i lífi hvers einstaklings, sem eru honum ráðgáta og ef til yill er það bezt að sökkva sér ekki of djúpt í slíkar hugrenningar. Eitt vitum við þó öll, að það kviknar ekkert líf án þess að fyrr eða síðar fylgi því dauðinn. Allt lífs- skeið okkar mótast af andstæð- um; það er gleði og sorg, það er Ijós og myrkur, það er líf og dauði. Þeir, sem geta þrætt hinri gullna meðalveg í lífínu eru far- sælir, og þeir eru betur viðbúnir bústaðaskiptunum, bæði gagn- vart öðrum og sjálfum sér. Einn slíkur var Haukur Claessen. Þegar ég að lokinni vinnu kom heim, mánudaginn 26. f.m. sagði Ásta, kona mín við mig, að með al farþega með flugvél þeirri, sem var saknað, væri vinur okk- ar, Haukur. Hún sagði mér einn ig, að Björn Pálsson flugmaður, væri og þar með, og gaf það okkur von um, að jafnvel þó að eitthvert óhapp hefði borið að höndum, þá hefði nauðlending far sællega tekizt, því oft hefur Björn lent í svaðilförum og á- vallt borið sigur úr býtum. Mað- ur gekk því til hvílu í þeirri von, að flugvélin fyndist strax í birtingu og með henni allir heil- ir á húfi. En sú von reyndist að- eins tál. Um morguninn barst svo voðafréttin. Vélin fannst og allir, sem með henni voru höfðu látizt samstundis. Vinur okkar Haukur var allur. Klippt hafði verið á lífsstrenginn án fyrir- vara. Óneitanlega á maður erfitt með að sætta sig við þá stað- reynd, að Haukur, sem hafði ver ið heimilisvinur um áratuga skeið væri nú horfinn úr hópn- um og návistar hans fengjum við ekki notið lengur á lífsbraut- inni. Við eium ráðþrota og við erum fátækari. Ósjálfrátt hrannast upp í huga okkar minningarnar um atvik og viðburði á löngu vinaskeiði. Mað ur fer allt í einu að átta sig bet- ur á því, hverjum mannkostum Haukur var búinn, og það er sárt, að þegar augu okkar opn- ast fyrir þessu, þá geti maður ekki lengur notið þessara kosta. Það er nefnilega svo, að enginn veit hvað átt hefur fyrr en misst hefur. Haukur var einstaklega dagfarsprúður maður og sjaldan eða aldrei sá ég hann breyta skapi, eða hækka raustina. Fram koma hans var hefluð og fáguð. Hann var heiðursmaður í þess orðs fyllstu merkingu. Haukur hafði djúpa ábyrgðartilfinningu bæði gagnvart sjálfum sér og öðrum. 1 vinahópi var hann hrók ur alls fagnaðar, glaðvær en þó tillitssamur. Manni leið vel i ná- vist Hauks, hvernig sem kring- umstæðurnar voru. Hversu sár, sem sú staðreynd er, að Haukur er nú horfinn sjón um okkar i bili, þá eigum við hjónin þá ósk heitasta að Gunna sætti sig við þessa staðreynd og að hún megi fljótt aftur öðlast sitt fagra og milda bros. Minn- inguna um góðan dreng og góð- an heimilisföður éigum við þó alltaf eftir og hún er mikils virði. Við biðjum, að Hann, sem öllu stjórnar, megi styrkja fjölskyldu Hauks í sorginni og láta þau end urheimta gleði sína sem fyrst. Þess hefði Haukur sjálfur óskað. Árni Gestsson. HERRANOTT 1973 Soya: Dóri í dáinsheimum Leikstjóri: Pétur Einarsson. í ANDDYRINU í Austurbæjar- bíói herradagsnóttina aðfarandi föstudag lá eitthvað í loftinu, eins og einhver ætti stórafmæli, verðugt þess að minnast í hátíða skapi líkt og hinn glaði og eftir væntiingarf.ulli hópur ungs fólks. í hálfum hljóðum var rætt um dularfulla tignarpersónu, Skrap arot, sem fylla myndi tvær aldir og hálfri betur þessa nótt. Hvað sem því nú líður, að tekið hafi verið upp Herranæturha’d í Skálhoiti 1723 í skólameistaratíð Bjarna Halldórssonar, seinna sýslumanns í Húnaþ’ng , er það víst að þá var hann ungiur og ný kominn frá háiskólanámi í Kaup- mannahöfn, þar sem annar ung ur maður hafði uppi mælskunám skeið og rak jafnframt nýstofn- að leikhús upp á kóngsins náð og gúnst, löngu orðið fínt og konunglegt. Þá gerði Ludv’g Ho! berg sér raunar hægt um vik, en sá var mæskumaðurinn meðan samkennar' hans íslenzkur, Ámi Magnússon, tuggði sk’nn“, hinum til spotts og angurs, sem lét sig hafa það að 'y’la í frekar þunn skipaða ,'ylk ngu leikenda sinna staurblönkum lærdómslista- mönnu.m, he’zt úr fjarlægari andshiutum, svo sem Jótiandi, meður því að þar þóttu s nnugri menn og fjörmeiri. Mannjöfnuð á Jólum 07 ís endingum í þá tíð ktmnum vér ekk; framar, en e'nn ágætur leikandi í þessari röð náði þvi að vera forframaður í tign af kónglegri náð. Segið svo að Ullarjótimin sé ekki góður fyr ir sinn hatt! En sleppum þessu. Ég ætlaði að minnast á allt annað afmæli. Ég ætlaði að nota tækifæri dagsins t l að minna á, að einhver dyggasti Talíuþjónn siðar: tírna og sprottinn beint úr jarðvegi „hins lærða skóla“, Þor steinn ö. Stephensen, á í sama mund 50 ára ieikaraaLfmæli. — Hann byrjaði að leika í skóla sem Jesper fógeti í Erasmusi Montanusi á öðru ári skólaleiks ins „í nýjum sið“ 1923. Eins og allir vita hefur leiksviðið verið hans a.nnar heimur og framaveg vegur, enda gert þar marga hluti góða og suma stórvel. Meðan slík ir sem Þorste'nn útganga úri hi’n um aldna skóla er ekki örvænt um þjóðmyt Herranætur. Gengnir árgangar Herranaeturi innar fylla þann mikla þoku- heim, sem Grikkir kenndu við Hades, náheim. Þaðan var ekki afturkvæmt. Von var að sögniri um Orfeus yrði Grikkjuim hug- stæð, um sigur sönglistarinnar yfir valdi dáinsheima og þeirrá' sem þar ráða ríkjum. Og enri þann dag í dag er sögnin fersk í huga fólks í lifandi tölii. Jafnvel Soya hinn danski leggur út af henni, hvað þá meiri spámenri eins og Anou líh og öll breiðfylk- ing skálda. Og sagan er gróandí Framhald á bls. 31

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.