Morgunblaðið - 17.11.1973, Side 21

MORGUNBLAÐI©, LAUGARDAGUR 17. NÖVEMBER 1973
21
ó (jcikJinu
The HellstromObronicIe.
★ ★ ★ Hellström skýrsl-
, an er byggð upp i þann
: raáta, að hún grípur athygii
raanns óskipta. Kvikmynda-
takan er slik, að furðn sætir
hvernig hún var framkvæm-
anleg. Sérstaklega er bent á
fallvaltleika raannsins óg
hversu ília hann stendur að
vígi gegn seiglu og aðlögun* *
arhæfni skordýranna.
Mynd, sem ætti að gera
hvern mann hatursfuilan
skorkvikindadrápara til
V.J.
þá heldur jafn frábæra
mynd, sem þessa. En það
smálæðist að manni sá
ískyggilegi grunur, að við,
sjálfar mannverurnar, séum
aðeins gestir á Móður Jörð,
~ í boði skorkvlkinda!
★ ★ ★ Sannleikurinn á
bak við „T.H.C.“, er ægiieg-
ur, og myndin oft ægifögur.
Sérstakiega er kvikmynda-
takan á köflum yfirskilvit-
iega fullkomin. Þaðer ekki á
hverjum degi, sem okkur er
boðið uppá heimíldarmynd í
kvikmyndahúsunum.
^ KvtKmynaanusunun
Tæífærissinninn.
★ ★ Eftír að hafa séð The
Damned eftir Visconti, virð-
ist það órökrétt að gerð sé
mynd um líf eins af börnum
fasismans án þess að fasism-
inn sjálfur birtist i neínni
mynd. Tækifærissinninn er
ljóðræn og afar persónu-
bundin í allri gerð. Atriðin
eru þunglamaleg, jafnvel
langdregin og ég efa ekki, að
vegna sálfræðiiegs ínnihaids
hefði Sigmund Freud getað
gert sér mat úr æviágrípum
Marceilo Glerici. ,
Fréttahornið
0 Einn virtasti handritahöfundur
bandaríska kvikmyndaiðnaðarins
er Dalton Trumbo. Á McCharty
timabilinu var hann bannf ærður af
óamerisku nefndinni, llkt og fleiri
listamenn. En það er nokkuð
umliðið siðan Trumbo kom fram i
dagsljósið að nýju, og grýla
McChartys var grafin, öllum til
blessunnar.
Nýjasta mynd Trumbos var
frumsýnd fyrir viku siðan, og
nefnist „Executive Action", og
fjallar um morðið á Kennedy for-
seta. Eru atburðirnir sýndir í nýju
Dalton Trumbo.
Ijósi, og er myndin örugglega hin
forvitnilegasta. Fer Burt Lancaster
með hlutverk hins látna forseta,
en með annað aðalhlutverkið fer
Robert Ryan. Er þetta slðasta
mynd hins ágæta leikara, en hann
lést I sumar, og er svo sannarlega
að honum mikill sjónarsviptir.
0 Peter Bogdanowich, (The Last
Picture Show", „What's Up,
Doc"), er nú I borginn eilifu,
upptekinn við töku á myndinni
„Daisy Miller". Fer Carrie
Snodgress með aðalhlutverkið, en
þeim. sem sáu hana í Laugarásbiói
nú fyrir skömmu, i myndinni
„Diary Of a Mad Housewife," er
hún ábyggilega minnisstæð.
0 Ný mynd eftir Clint Eastwood
var frumsýnd núna í vikunni. Ber
hún heitið„Breezy", og fjallar um
ástasamband eldri manns við
unga stúlku. Með hlutverk manns-
ins fer gamli. góði William
Holden. Gerist myndin í nútíman-
um, og lætur Eastwood sér nægja
að leikstýra. auk þess, sem fyrir-
tæki hans framleiðir myndina.
„Breezy" er þriðja mynd
Eastwoods sem leikstjóra. Sú
fyrsta, „Leiktu Misty fyrir mig",
var sýnd i Laugarásbíói i sumar
við mikla lukku. Næsta mynd
hans nefndist „High Plains
Drifter", og var frumsýnd
snemma á þessu ári. Þar fer
Eastwood með aðalhlutverkið í
þessum blóðdrifna Vestra, sem
sums staðar hefur verið gagn-
rýndur fyrir eindæma mikið
ofbeldi.
Má þvi segja, að þessi þrjú
fyrstu viðfangsefni Eastwoods séu
harla óllk, og verður gaman að
fylgjast með framtið hans sem
leikstjóra. Sem leikari hefur
Eastwood löngum komið mér fyrir
sjónir sem blanda af Alan Ladd og
Cary Cooper.
0 Og þá er komið að rúsinunni i
pylsuendanum: „A Clockwork Or-
ange" er væntanleg í Austur-
bæjarbíó mjög fljótlega á næsta
ári. BRAVO S. V
Atriði úr mynd Eastwoods, „High Plains Drifter".
Næsta viðfangsefni Trumbos
verður bók eftir Robert Ludlum frá
1971, er nefnist „The Scarlatti
Inheritance". Lýsir hún nákvæm-
lega áætlun um að koma Hitler til
valda. Er það aujöfur nokkur, sem
ætlar að beita áhrifum sínum og
auðmagni til að koma hinum þá
litt þekkta stjórnmálamanni og
klíku hans til valda. en sagan
gerist á árunum 1 930—32.
0 Stórmeistarinn Stanley
Kubrick er nú langt kominn með
gerð myndarinnar „Barry
Lyndon", sem hann vinnur að i
Englandi. Gerist hún á átjándu
öld, öfugt við nýjasta meistara-
verk þessa frábæra leikstjóra, „A
Clockwork Orange", sem gerist i
náinni framtið. Er sú mynd áhrifa-
mesta listaverk. sem undirritaður
hefur séðá hvíta tjaldinu.
„Skordýr á spendýr ofan,,7
Nýja Bfó: The Heilström
Chronicle
★ ★ ★ „Aðeins tveimur
dýrategundum á jörðunni fer
fjölgandi, manninum og skor-
dýrunum," segir vísindamaður-
inn f Hellström-skýrslunni,
mynd, sem þessa dagana er
sýnd f Nýja Bíói. Ennfremur
heldur hann því fram, að skor-
dýrin séu mun betur undir það
búin, að lifa af ýmsar plágur,
sem gætu reynst manninum of-
raun. I stuttu máii: vísindamað-
urinn Hellström spáir ósigri
mannsins í baráttu við skordýr
in. Máli sínu til framdráttar
slær hann fram ýmsum áhrifa-
rikum staðreyndum:
1) 50 milljón árum áður en
fyrsti fuglinn hóf sig til flugs
frá móður jörð, höfðu skordýr-
in numið fiugtæknina. 2) Vmis
skordýr geta dregið 100 falda
þyngd sfna, stokkið 50 falda
lengd sína og étið 100 falda
þyngd sína á dag. 3) Engi-
sprettuplága getur orðið að 650
km víðfeðmu, samfelldu dýri,
sem étur 80 tonn af mat á dag.
A viku mundi slfk plága éta
upp ársmatarforða milljón
manna. 4) Meðan eitt manns-
fóstur er að þróast, getur t.d.
eplamölurinn margfaldað sig
401.306.000.000 sinnum. 0.s.frv.
Staðreyndunum rignir yfir
áhorfendur, nauðuga viljuga,
meðan hin ótrúlegustu kvikindi
skrfða fram og aftur á tjaldinu,
fetta sig og bretta, fljúga,
skrfða, hlaupa, tfmgast og
drepa. Ahorfendum er frjálst
að trúa eða afneita spádómum
Heilströms, en fæstir munu
hins vegar geta afneitað
hinni frábæru kvikmynda-
töku í þessari mynd.
Það eru fyrst og fremst ótrúleg-
ar myndir, sem halda áhorfand-
anum f sæti sfnu. Þau atriði,
sem sýna vfsindamanninn Hell-
ström, eru sem betur fer fá og
stutt, því að þau eru vægast
sagt ömurlega gerð, miðað við
fjölbreytni og fegurð skordýra-
atriðanna.
Mest af kvikmyndatökunni
fór fram f náttúrulegu um-
hverfi skordýranna. í tvö ár
ferðuðust kvikmyndatökumenn
og stjórnandi um Bandarikin,
England, Afríku og Japan til að
ná því efni, sem hér er þjappað
saman f tæpa tvo tíma. Til þess
að geta kvikmyndað þessar
smáu verur þurfti að breyta
kvikmyndatökuvélunum, smíða
þurfti sérstaklega kæld ljós auk
fjölda annarra aukahluta.
Mestu erfiðleikamir voru við
að kvikmynda maurana, þvf
þegar maurabú var opnað, var
aðeins hægt að mynda í lOtil 15
sek., áður en þeir snerust til
varnar og skriðu yfir mann og
vél. önnur dýr, eins og t.d. ter-
mítann, varð að kvikmynda á
nóttunni með kældu Ijósunum,
því dýrið, sem er mjög næmt
fyrir hitabreytingum, hefði
ekki hagað sér eðlilega i sólar-
hitanum. Miðað við aðstæður,
gengur það kraftaverki næst,
hvað hér hefur náðst frábær
myndrænn árangur.
2001 hreif áhorfandann með
sér inn í tilbúinn framtfðar-
heim fyrirsjáanlegrar tækni.
The Hellström Chronicie tekur
áhorfandann með sér inn f
raunveruiegan heim ófyrirsjá-
anlegrar þróunar.
S.SJ».
SIGURÐUR SVERRIR PÁLSSON
VALDIMAR JÖRGENSEN
SÆBJÖRN VALDIMARSSON
McCabe ogfrúMiller
Leikstjóri Robert Altman.
Handrit: Robert Altman og
Brian McKey, samkvæmt sög-
unni McCabe eftir Edmund
Naughton. Ljóð og lög samin og
sunein af Leonard Cohen. Leik-
endur: Warren Beatty, Julie
Christie, René Auberjonois.
Robert Altman hefur eflaust
vakið mesta eftirtekt hér á
landi fyrir mynd sfna M.A.S.H.,
hverar uppbygging var að
mestu revíukenndir þættir í
léttum dúr og leikur mestallur
improviseraður á staðnum.
Þrátt fyrir að McCabe og frú
Miller sé miklu djúpstæðari
mynd, á hún samt margt skylt
með M.A.S.H. I báðum tilfell-
um skapar Altman umhverfi og
samfélag, sem fólki finnst
harla ótrúlegt, að átt hafi sér
stað í raunveruleikanum. Svið-
setningin er blóðdrifin sjúkra-
stöðin f M.A.S.H. og í seinni
tilfellinu námabær í norðvestur
Bandarfkjunum þar sem annað
hvort snjóar ellega rignir og
íbúarnir þvílíkir, að þeir mega
teljast illgreinanlegir frá for-
inni.
McCabe er fjárhættuspilari,
sem rekast á námubæinn Pres-
byterian Church á flakki sínu
og lfst sérstaklega vel á staðinn
með það í huga að hafa fé af
bæjarbúum. Hann hefst handa
við að reisa sér spilavíti og til
frekari ágóða fer hann til
nágrannabæjar og kaupir sér
eignarrétt yfir þremur reynd-
um vændiskonum. Hann flytur
þær með sér til baka og þar sem
spilavftið er ekki risið, leigir
hann þær út í tjöldum. Seinna
kemur til skjalanna frú Miller,
sem hefur reynslu í slíkum við-
skiptum og gerir hún samning
við McCabe um að koma upp
veglegu pútnahúsi á staðnum.
Velgengni þeirra vex óðum
og komast þau í tölu góðborg-
ara bæjarins. Þar kemur, að
námafélag nokkurt hyggst
kaupa upp allar eignir í Pres-
byterian Church. John McCabe
er ekki alveg á því að selja
fyrirtæki sitt fyrir þann pening
er honum býðst og hyggst
þvinga kaupanda til að hækka
verðið. Mótleikur námafélags-
ins er sá, að senda honum til
höfuðs þaulvana slátrara og
verður nú McCabe að gjalda
fyrir grunnhyggni sína og berj-
astfyrir lífinu.
McCabe er langt frá því að
vera einhver glansmyndahetja.
Hann er sóðalegur, grunnhygg-
inn, sjálfsánægður og sam-
haldssamur náungi, sem eins og
frú Miller hefur lært að lifa í
soranum og ekki síst að græða á
honum. Túlkun Warren Beatty
á McCabe er hvað best fyrir
það, að eðli McCabe er honum
ekki eiginlegt heldur eru leik-
hæfileikar hans ráðandi og
varna því, að hann ofleiki. Því
finnst manni oftast að hann sé
að segja sannleikann og atburð-
irnir f raun og veru að gerast.
Julie Christie, sem hvað mest
hefur verið rómuð fyrir klass-
íska fegurð sfna, er ávallt mitt á
milli þess að virka falleg eða
Ijót. Sést þaðbest, er hún hefur
nýlokið við að láta búa til af-
mælistertu og færa hana einni
af gleðikonunum, að hún læsir
sig af í herbergi sfnu og reykir
ópfum á laun. I rauninni skilur
það eitt hana frá hinum hórun-
um að hún á þær og að hún
seiur sig á römlega þriggja doll-
ara hærra verði.
Mannlíf bæjarins er greini-
legast sýnt þar sem nokkrir
bæjarbúar eru að syngja og
skemmta sér á fsnum á bæjar-
læknum. Dimmblár ísinn er lík-
ástur því, sem hann sé forað og
dansar einn ölvaður námumað-
ur á honum þungt og klunna-
lega, hvað eftir annað kominn
að falli. Um leið og ókunnugir
birtast slær þögn á hópinn og
hann dragnast á brott líkt og
hann skammist sín fyrir að vera
til. Eins kemur það ekki við
neinn þótt ein gleðikonan
stingi viðskiptavin mörgum
hnífsstungum í æðiskasti, það
ber eingöngu vott um, að Mc-
Cabe hafi ekki nógu góð tök á
fyrirtæki sínu.
Andrúmsloft myndarinnar er
allt mettað þunga og reyk. Það
er segulmagnað og laðandi
strax frá byrjun en lifandi og
talandi eðli þess á mest að
þakka góðri kvikmyndatöku og
hráum, drungalegum litum.
Samt er ekki laust við, að allur
drunginn valdi manni leiðaog á
pötrum er myndin ekki laus við
að vera langdregin. Einn stór
þáttur myndarinnar og sá, sem
hvað ekki síst gefur henni gildi,
er músfk Leonards Cohen.
Hann syngur titillagið og nokk-
ur önnur ljóð með sinni seið-
mögnuðu, drafandi röddu og
segja þau meira en nokkur
texti gæti gert.
Myndin sýnir þau Julie
Christie og Warren Beatty
koma sér saman um stofnun
hins nýja fyrirtækis.
V.J.