Morgunblaðið - 12.05.1974, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. MAÍ 1974
GUÐMUNDUR Böðvarsson skáld
á Kirkjuhóli f Hvítársíðu lézt á
sjúkrahúsi í Reykjavfk 4. apríl
sJ. Hann var 69 ára að aldri,
fæddur á Kirkjuhóli 1. septemher
1904. Foreldrar hans voru Böðvar
Jónsson bóndi þar og fyrri kona
hans Kristfn Jónsdóttir.
Guðmundur var bóndi á Kirkju-
bóli 1932—’59, en fluttist þá
til Hafnarfjarðar og var
þar bókavörður til ársins
1962. Hann fluttist síðan til
Kirkjubóls að nýju, og bjó þar til
dauðadags. Eftir Guðmund liggur
fjöldi skáldrita, bæði í bundnu og
óbundnu máli, auk þýðínga. Hann
var í heiðurslaunaflokki lista-
manna. Guðmundur var kvæntur
Ingibjörgu Sigurðardóttur frá
Hvammi í Hvítársíðu.
Bókin á undanhaldi
Bóksalar vilja
söluskatt á
bókum afnuminn
ENGAR tölur liggja fyrir um
bóksölu hérlendis á síðasta ári,
hvað þá um þróun bóksölunnar
síðustu árin, að sögn Örlygs Hálf-
danarsonar formanns Bóksalafé-
lags fslands. Hins vegar er ljóst,
að bókin er á undanhaldi í sam-
keppni við aðra dægradvöl nútím-
ans og nú helzta kappsmál bók-
sala að fá felldan niður söluskatt
af bókum í von um, að sú ráðstöf-
un geti rétt við hlut þeirra og
hóklestur verði áfram ein af
undirstöðum þessa litla málsam-
félags, sem hér er.
Morgunblaðið sneri sér til Ör-
lygs til að spyrja um bóksöluna á
síðasta ári og þróun hennar und-
anfarið. Örlygur svaraði því til, að
því miður væru enn engar tölur
fyrirliggjandi um þessi atriði.
Hann gat þess þó, að fyrir af-
greiðslu síðustu fjárlaga hefði
Bóksalafélag íslands sótt um
einnar milljón króna styrk til
fjárveitingavaldsins til að láta
framkvæma umfangsmikla úttekt
á bóksölunni undanfarin ár, eða
allt aftur fyrir tilkomu sjónvarps-
ins — til að komast að því, hvaða
áhrif sjónvarpið hefði haft á bók-
söluna, fá yfirsýn yfir þróun bók-
sölunnar og einhverja vitneskju
um það, hvert lestrarvenjur al-
mennings stefndu og hverjar
breytingar yrðu á þeim milli ára.
Fylgdi það umsókninni, að aðeins
værí sótt um styrkinn til að koma
þessari könnun af stað, en Bók-
salafélagið treysti sér á hinn bóg-
inn til að standa straum af kostn-
aði til að halda þessari rannsókn
áfram. Þessari umsókn var ekki
sinntaf fjárveitingavaldinu.
Örlygur taldi slíka úttekt brýnt
nauðsynjamál með tilUti til
breyttra aðstæðna í bóksölunni á
síðustu tímum. Hann kvað engan
vafa á því, að bókin hörfaði undan
í samkeppni við aðrar dægrastytt-
ingar og eintakafjöldi hverrar
bókar nú væri hlutfallslega minni
en fyrirnokkrum árum. Sagði Ör-
lygur, að í öllum nálægum menn-
ingarlöndum væri árlega gerð slík
úttekt á bóksölu og útgáfu og
fengist þannig þýðingarmikil
vitneskja og yfirlit yfir bóksöl-
una.
Aftur á móti sagði Örlygur, að
það væri ekki séríslenzkt fyrir-
bæri, að bókin léti undan síga i
samkeppni við fjölmiðla, en sagði,
að ýmis nágrannalönd hefðu gert
viðeigandi ráðstafanir til að draga
úr þeirri þróun. Benti hann á sem
dæmi, að bæði í Englandi og
Noregi hefði söluskattur eða
áþekk fyrirbrigði verið felld nið-
Framhald á bls. 27.
Ný Skátabók
er komin út
ingarmynda, auk nokkurra lit-
prentaðra Ijósmynda. Eru teikn-
ingarnar eftir Bjarna Jónsson,
Harald A. Einarsson, Sigríði
Sigurðardóttur og Örlyg, Richter.
Meðal greina og höfunda má
nefna: Skátar eftir Ásgeir Ás-
geirsson fyrrverandi forseta,
Manngildishugsjón Baden
Powells eftir séra Árelíus Níels-
son, Drengskapur eftir dr. Sigurð
Nordal, Ræktum garðinn okkar
eftir Jónas B. Jónsson, fyrrv.
fræðslustjóra, Skipulag skáta-
hreyfingarinnar eftir Örlyg Richt-
er, Samband skátasveita og heim-
ila eftir Tryggva Þorsteinsson
skólastjóra, Skátaflokkurinn eftir
Hrefnu Tynes fyrrv. varaskáta-
höfðingja, Hjálparsveitir eftir
Ólaf Proppé kennara, Leikur eða
alvara eftir Guðmund Arnlaugs-
son rektor, Frímerkjasöfnun eftar
Arna Friðriksson fiskifræðing,
Veiðar í ám og vötnum eftir Hall-
dór Erlendsson kennara, Flug eft-
ir Arngrím Sigurðsson kennara,
Hestamennska eftir Gunnar
Bjarnason ráðunaut, Siglingar á
sjó og vötnum eftir Björn Þor-
steinsson cand. mag. Náttúru-
skoðun eftir Árna Waag kennara,
Steinasögnun eftir dr. Guðmund
Sigvaldason, Veðrið eftir Hlyn
Sigtryggsson veðurfræðing,
Stjörnuhiminninn eftir dr. Þor-
stein Sæmundsson stjarnfræðing,
Um útivist eftir Eystein Jónsson
forseta sameinaðs Alþingis, Land-
ið mitt fagra eftir dr. Kristján
Eldjárn forseta, og Skátaannáll
1912—1972 eftir Hallgrim
Sigurðsson, Vilberg Júlfusson,
Eystein Sigurðsson, Ólaf Ásgeirs-
son og Jósep Marínósson.
Skátabókin mun fást hjá bók-
sölum og umboðsmönnum skáta-
félaganna um land allt. Bókin er
sett og prentuð í Odda hf. Rit-
stjóri Skátabókarinnar er Vil-
bergur Júlfusson, skólastjóri.
Sjö sæmdir
fálkaorðu
Nýlega sæmdi forseti Islands
eftirtalda tslendinga heiðurs-
merki hinnar íslenzku fálkaorðu:
Hans G. Andersen, sendiherra,
stórriddarakrossi með stjörnu,
fyrir störf að hafréttarmálum.
Benedikt Sigurjónsson, forseta
Hæstaréttar, stórriddarakrossi,
fyrir embættisstörf
Alexander Jóhannesson, skip-
stjóra, riddarakrossi, fyrir skip-
stjórnarstörf
Gerði Helgadóttur, mynd-
höggvara, riddarakrossi, fyrir
myndlist
Hjálmar R. Bárðarson, siglinga-
málastjóra, riddarakrossi, fyrir
embættisstörf
Jónas Haralz, bankastjóra,
riddarakrossi, fyrir efnahags-
málastörf
Kristján Siggeirsson, forstjóra,
riddarakrossi, fyrir störf í þágu
íslenzks iðnaðar.
Páll Gfslason læknir og skátahöfðingi þakkar Vilbergi Júlíussyni skólastjóra og ritstjóra Skátabókarinn-
ar fyrir árangurinn. (Ljósm. Mbl. Sv. Þorm.)
Skólaskipan í Reykjavik:
SKÁTABÖKIN er nú komin út f
nýrri og veglegri útgáfu. Er til-
efni útkomunnar þrfþætt: Árið
1974 er f fyrsta lagi 50 ára afmæli
Bandalags íslenzkra skáta, 60 ára
afmæli skátastarfs á Islandi, og
sfðast en ekki sízt 1100 ára af-
mæli tslandsbyggðar. Skátabók
hefur ekki komið út sfðan árið
1930, og er sú löngu uppseid.
□ Athygli ber að vekja á þvf, að
Skátabókin flytur efni, sem ekki
er eingöngu við hæfi skáta, held-
ur eru f henni mikill fjöldi hag-
nýtra og fróðlegra greina um úti-
lff, ferðalög og margs kyns tóm-
stundastörf, auk þess sem hún
segir frá upphafi og sögu skáta-
hreyfingarinnar, birtir annál
sextfu ára skátastarfs hér á landi,
og skýrir frá skipulagi, markmiði
og leiðum f starfsemi skátahreyf-
ingarinnar. Eru höfundar allir
þjóðkunnir menn, sérfróðir um
sín viðfangsefni.
Skátabókin er 378 bls. í stóru
broti, og prýðir hinar ýmsu grein-
ar mikill fjöldi teikninga og skýr-
9 ára skyldunám og 4 ára fjölbraut —
Gömlu skólarnir í einn fjölbrautaskóla
FRÆÐSLURÁÐ Reykjavfkur
hefur nýlega samþykkt að beina
nýju og merkilegum tillögum um
skólaskipan f Reykjavík til
nefndar þeirrar, sem er á vegum
borgarráðs og menntamálaráðu-
neytisins. Tillögurnar fjalla um
skólabyggingaþörf í Reykjavík
með tiiliti til þess, að skóladvöl
nemenda geti orðið samfelld. Fer
fræðsluráð fram á, að nefndin
taki til athugunar sérstök atriði.
Er þar lagt til, að gengið verði út
frá þeirri skipan um nýbyggingar
og nýtingu eldra húsnæðis, að í
Reykjavík verði 9 ára skóli auk
forskóla sex ára barna, og að þar á
Guðmundur
Böðvars-
son látinn
eftir komi fjögurra ára fjöl-
brautaskóli, en 4. bekkur gagn-
fræðaskóla verði felldur niður.
Einnig er tillaga um nýja tilhög-
un á sundkennslu, til að auðvelda
samfelldni í skólunum. Voru til-
lögurnar samþykktar á fundi
fræðsluráðs, þar sem Kristján J.
Gunnarsson, fræðslustjóri gerði
grein fyrir störfum nefndarinnar,
sem fer að skila af sér og leggja
fram kostnaðaráætlun um hvern-
ig og á hve mörgum árum sam-
felldni í skóladvöl nemenda verði
náð.
Við þessa skólaskipan munu
menntaskólarnir og iðnskólinn
ganga inn í f jölbrautaskóla.
Gamli miðhærinn yrði þannig
byggður upp f fjölbrautaskóla
með s>.mvinnu allra gömlu skól-
anna, en sú breyting mundi að
vísu taka langan tíma. Fjöl-
brautaskólinn, sem reisa á f
Breiðholti, verður hreinn fjöl-
brautaskóli með menntaskóla,
iðnskóla, verzlunarskóla o.s.frv.
innan sinna vébanda. En í gamla
bænum mundi á sama hátt byggð-
ur upp fjölbrautaskóli, þar sem
allirgömlu skólarnir ynnu saman
innan sama fjölbrautakerfis. Er
því beint til nefndarinnar að hún
leggi þetta fram í skýrslu sinni,
en síðan eiga borgarstjórn og
menntamálaráðuneyti eftir að
taka afstöðu til þeirra.
Tíllögur fræðsluráðs vísa til
skýrslu fræðslustjóra og eru
þannig:
1.1 Skiptingu milli skólastiga,
sem miðist við grunnskóla með
1.—9. bekk og fjölbrautaskóla
með 10.—13. bekk. Athugað sé
hvort hægt verði að koma á þess-
ari breytingu að því er grunnskól-
ann varðar á grundvelli gi.dandi
laga um barnaskóla með 1.—6.
bekk og miðskóla með 7.—9.
bekk. Rekstur fjölbrautaskólans
myndi byggjast á lögum nr.
14/1973 og að þeir samningar tak-
ist milli rekstraraðila, sem þar er
gert ráð fyrir.
1.2 Jafnhliða því að þessari breyt-
ingu yrði komið á, sé athugað
hvort heimildir fengjust fyrir að
4. bekkur gagnfræðastigs væri
lagður niður, en viðurkennd próf,
er samsvari gagnfræðaprófi eða
auki við það, og hægt væri að taka
upp úr hverjum einstökum bekk
fjölbrautaskólans, eftir því
hvenær nemendur kjósa að ljúka
námi, eða hafa náð þeim náms-
áfanga, sem þeir stefna að.
1.3 Út frá þessari skipan skóla-
stiga í Reykjavík verði gerð áætl-
un um nýbyggingar og nýtingu
eldri skóla, sem reknir eru á veg-
um rikis og borgar, og ákveðið
hverjir þeirra skuli starfa sem
grunnskólar og hverjir sem fjöl-
brautaskólar.
2.1 Nefndin athugi hvort unnt
væri að fengnu Jeyfi menntamála-
ráðuneytisins, að fella niður al-
menna kennslu í einstökum
aldursflokkum i tvær vikur
meðan nemendur lærðu sund tvo
tíma á dag á sérstöku sundnám-
skeiði. Jafnframt væri á sama
tíma almennt námskeiðahald
fyrirþá kennara, sem losnuðu frá
kennslu meðan nemendur þeirra
stunduðu sundnám, en þetta
tvennt væri tengt saman með
heildaráætlun fyrir hvert skólaár
á grundvelli þeirra hugmynda,
sem fræðslustjóri hefur sett fram.
3.1 Þar sem ákvarðanir um breyt-
ingar á námsskrá gætu leitt til
aukningar á námsefni í 4.—6.
bekk og þar af leiðandi breytinga
á byggingarnornum ríkisins að
því leyti að gert yrða ráð fyrir
einsettum skólastofum fyrir
4.—6. bekk, óskar fræðsluráð
einnig eftir að nefndin kanni
stofuþarfir og kostnað vegna
slfkrar hugsanlegrar breytingar.
Nefndin, er skipuð var af
borgarráði og menntamálaráðu-
neytinu til að vinna að áætlun um
skipulag og kostnað við að koma
samfelldni í skóladvöl nemenda á
barna og gagnfræðastigi á grund-
velli skýrslu, sem unnin var á
vegum fræðsluráðs og lögð fram í
maí 1973, mún væntanlega ljúka
störfum innan skamms. Hún
hefur þegar tekið til athugunar
þá þætti, sem sérstaklega snerta
samfelldnismálin, svo sem að-
stöðu til að neyta skólamáltfða,
aukningu á húsnæði til sérgreina-
kennslu, íþróttasali, sundlaugar
bókasafnahúsnæði og fjölgun al-
mennra kennslustofa o.fl.
Frá menntamálaráðuneytinu
eiga sæti í nefndinni Andri ísaks-
son og Indriði Þorláksson og frá
borginni Kristján J. Gunnarsson
og Björn Halldórsson.