Morgunblaðið - 29.10.1974, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. OKTÓBER 1974
□
fólk — fólk — fólk — fólk
„Þetta hefur byggst upp með þátttöku
„Það er ekki laust við að
mér finnist þetta allt hálf
ótrúlegt á stundum, en ein-
hvern veginn hef ég alltaf
lent réttu megin," sagði Jón
Erlingsson framkvæmdastjóri
í Sandgerði, er við hittum
hann að máli nú í vikunni.
Það er alltaf gaman að hitta
menn, sem hafa byrjað með
tvær hendur tómar kornungir
og eru orðnir stórathafna-
menn eftir nokkur ár. Jón er
einmitt einn af þeim mönn-
um. Hann byrjaði rúmlega
tvítugur að vaska fisk í bíl-
skúrnum hjá sér og þurrka
hann úti á reitunum ásaml
konu sinni, en í dag rekui
hann umfangsmikla fisk-
verkunarstöð, búna full-
komnustu tækjum, í rúmlega
1100 fermetra húsnæði,
frystihús, rækjuvinnslu og
saltfiskverkun.
Jón bauð okkur ( kaffi heim til sír
og þegar við höfðum komið okkui
fyrir í stofunni yfir rjúkandi kaffiboll
um og heitum, sykruðum pönnukök
um, sem kona hans, Jóhanna Sigur-
jónsdóttir, bar fyrir okkur, báðum
við hann að segja okkur svolítið frá
því hvernig uppbyggingin hefði
gengið fyrir sig.
„Ég byrjaði á sjó 1 5 ára, eins og
algengt er með stráka úr sjávarpláss-
um, og stundaði sjó fram yfir
tvítugsaldur. Náði mér m.a. i vél-
stjóraréttindi. Ég man ekki nákvæm-
lega hvenær ég byrjaði á fiskverkun-
inni, en ég var kominn eitthvað á
þrítugsaldurinn Við byrjuðum upp-
haflega tveir saman, áttum litinn bát
og verkuðum eigin afla og keyptum
einníg hráefni. Við leigðum þá hús
niðri við höfn. Slðan æxlaðist það
þannig, að ég hélt einn áfram og var
þá með fiskþvottinn í bílskúrnum
hjá mér. Öll fjölskyldan var I þessu,
fyrst konan og svo börnin er þau
komust á legg. Þetta lenti oft mikið á
þeim, er ég var úti á sjó og þannig
hefur þetta byggst upp með þátt-
töku fjölskyldunnar. Ég var alltaf
með fiskverkun samhliða þvl sem ég
stundaði sjóinn eða aðra vinnu, þótt
allt væri það I smáum sniðum. Það
kom auðvitað að þvl, að mig langaði
til að byggja mitt eigið hús og gera
þetta myndarlegra og um vorið
1964 steypti ég grunninn undir
450 fermetra strengjasteypuhús.
Sumarið eftir hélt ég svo áfram og
framkvæmdir gengu það vel, að ég
var búinn með húsið um áramót
1965—66. Þá tókst mér strax að
leigja það út og fór sjálfur á sjóinn
um tíma, vann stðan I landi við að
beita og I aðgerð og tók svo við
húsinu um vorið og hef slðan unnið
að uppbyggingunni.
— Nú hefurðu lent svo til beint I
kreppunni 67—68? — Já, það var
ansi erfitt um tima og ég stóð
óneitanlega tæpt, þvl að ég þurfti að
liggja með svo mikið af þurrkuðum,
fullunnum saltfiski Það tókst þó að
haga seglum eftir vindi og sigla
gegnum þessi ár I sæmilegum með-
byr.
allrar fjölskyldunnar”
Jóhanna og Jón með börnin.
F.v. Eyþór, VlSir, Jóhanna, Sigur-
jón, Eygló, dótturdóttirin.
Jóhanna, Jóna og Jón í vinnslusal
frystihússins.
— Hvenær byrjaðir þú á að
stækka húsið.
— Ég byrjaði að grafa fyrir grunn-
inum I febrúar 1970 fyrir 660
metra viðbótarbyggingu. Hugsaði
hana m.a. fyrir rækjuvinnslu. Það
verður að segja, að framkvæmdirnar
þá gengu jafnvel betur en við fyrstu
bygginguna og ég gat byrjað
vinnslu I september sama ár. Þar elti
lánið mig, því að ég náði að vinna
100 tonn af rækju áður en svæðinu
var lokað, en ég var þá rétt búinn að
taka rækjuvinnsluvélina á leigu og
þurfti að byrja að borga af henni
strax.
— Þú byrjaðir þá ekki með frysti-
húsið strax?
— Ég byrjaði með það á vertlð-
inni 1971 og hafðí raunar hugsað
mér það áður, þvl að þegar ræku-
vinnslan var komin upp þurfti litlui
að bæta við til að gera þetta að
fullkomnu frystihúsi. Frystiklefi var
kominn upp og svo gat ég fengið
allt, sem til þurfti, hjá Sölumiðstöð-
inni, vogir, borð, bakka o.s.frv.
— Hver er afkastageta frystihúss
ins?
— Ætli það séu ekki 15—20
tonn á sólarhring ef unnið er með
fullum afköstum og nú starfa hjá
fyrirtækinu, er öll starfsemin er I
fullum gangi, um 40 — 50 manns.
— Hver var veltan hjá þér á
síðasta ári?
— Hún var um 50 milljónir.
— Það er langur vegur frá þvl að
þú varst að hokra I bílskúrnum.
— Það má segja það.
— Hvað lagðir þú til grundvallar,
er þú varst að byggja þetta upp? Nú
getur varla verið neinn hægðarleikur
fyrir einn mann að koma upp svona
byggingu og fyrirtæki?
— Ég hef alltaf unnið mest I
þessu sjálfur og fjölskyldan. Húsið
var mér mjög ódýrt I byggingu og
svo hef ég auðvitað fengið lánafyrir-
greiðslu, þó að ég hafi lagt mesta
áherzlu á að fjármagna framkvæmd-
irnar sjálfur. Ég hef líka alltaf lagt á
það áherzlu að borga hráefnið eins
fljótt og unnt er, og forðast að liggja
með þá peninga þannig að hætta sé
á að maður fari að nota þá I ein-
hverjar framkvæmdir eða aðra
rekstrarliði.
— Hver var erfiðasti hjallínn?
— Erfiðasta ákvörðunin. sem ég
tók, var þegar ég var að Ijúka við
viðbygginguna, þvl að þá fór ég að
velta fyrir mér hvort ég ætti að
leggja út I þetta allt eða láta sitja
það, sem upp var komið. Ég sá það I
hendi mér, að ef ég héldi áfram, þá
yrði ég kominn á kaf I rekstur. Nú
það varð úr að ég tók stökkið og ég
sé ekki eftir þvl I dag.
— Hvernig hefur þetta ár verið?
— Það hefur verið erfitt, en
maður getur ekki alltaf búizt við að
dansa á rósum og verður að llta á
það, sem hefur áunnizt. Ég er búinn
að koma húsinu upp, búa það góð-
um og fullkomnum tækjum og
reksturinn er kominn á sæmilega
fastan grundvöll.
— Ætlar þú að láta staðar numið
hér?
— Fyrirtækið eins og það er er
ákaflega þægilegt, en þó maður
byggi ekki meira I bráð, þá er alltaf
þörf fyrir endurbætur og ný tæki og
I þvl liggur glfurlegur kostnaður. Ef
maður tekur t.d., að flökunarvél,
sem ég keypti fyrir ári fyrir 4,3
milljónir, kostar I dag 7 milljónir, en
ég kom fyrrihluta hússins upp fyrir
1 1 — 1 200 þúsund.
— Ertu hræddur I bili?
— Ég er svo sem oft með hug-
dettur um að gera eitthvað meira,
eins og útbúa beitingaraðstöðu fyrir
bátana og jafnvel verbúð, en það er
allt óákveðíð. Ég byggi reksturinn á
heimafólki og þarf því ekki sérlega á
verbúð fyrir mannskap að halda
enn sem komið er. Annars er
reksturinn ákaflega þægilegur eins
og hann er I dag og ég hef góða
yfirsýn yfir fyrirtækið.
— Að lokum spyrjum við frú
Jóhönnu hvað henni finnist um
þetta allt og hún segir: „Ég hugsa
oft méð sjálfri mér, er ég kem niður
að húsinu, hvort það geti verið að
við eigum þetta allt, því að það
virðist ekki svo ýkja langt slðan ég
var að vaska fisk með krökkunum úti
I skúrog breiða hann til þerris.
Með þessu Ijúkum við spjallinu
við þessi dugmiklu og ágætu hjón,
þökkum fyrir kaffið og pönsurnar og
kveðjum.
—ihi.
BFIskúrinn, sem þau Jón og Jóhanna byrjuSu fiskverkunina I og hin stórglæsilega og nýtizku
fiskverkunarstöS. sem bau eiqa I dao.
Spjallað
við Jón
Erlings-
son í Sand-
gerði, sem
byrjaði
að verka
saltfisk
í bílskúr
en á nú
1100fm.
fiskvinnslu-
stöð
UnniS viS flökunarvélina, sem kostaSi 4,3 milljónir fyrir tæpu
ári, en kostar i dag 7 milljónir.