Morgunblaðið - 10.01.1976, Side 12

12
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. JANÚAR 1976
SAKHAROV MÓTMÆUR
DÓMNUMYFIRKOVALEV
— ásamt 173 sovézkum borgurum
Moskva 9. jan. AP —Reuter
ANDREI Sakharov og 173 aðrir
andófsmenn 1 Sovétríkjunum
mótmæltu 1 dag fangelsis-
dómnum yfir líffræðingnum
Sergei Kovalev svo og allri þeirri
kúgun sem beitt er af hálfu
stjórnvalda 1 Sovétrfkjunum.
Meðal þeirra sem undirrita
plaggið eru rithöfundurinn
Andrei Amalrik, Roy Medvedev,
sagnfræðingur, mannréttindabar-
áttumaðurinn Valentin Tugchin,
rithöfundurinn Vladimir
Voinovich, skáldkonan Lidiva
Chikovskaija, Dmitri Dudko
prestur og Gyðingaleiðtogarnir
Alexander Lerner, Alexander
Luntz og Vitaly Rubin.
Kovalev, sem gaf út neðan-
jarðarrit um kaþólsku kirkjuna í
Litháen, var í desember dæmdur í
sjö ára fangelsi í heimalandi sínu
og síðan í þriggja ára útlegð fyrir
ERLENT
„andsovézka starfsemi" en Sakha-
rov fylgdist með réttarhöldunum
og reyndi árangurslaust að
komast inn í réttarsalinn til að
fylgjast með yfirheyrslum eins og
frá var sagt á sínum tíma.
Stjórnvöld leiddu Kovalev fyrir
rétt vegna þess að „þau vilja láta
okkur hverfa aftur til þeirra tíma
þegar slík mál voru látin óátalin
og hlutu jafnvel hljómgrunn og
þegar ekki heyrðist ein einasta
rödd sem hafði uppi mótmæli“.
Andrei Amalrik sagði í öðru
mótmælabréfi sem birt var sam-
tímis að samkvæmt sovézkum lög-
um væri sagt að ekki mætti lög-
sækja menn fyrir trúarskoðanir
eða pólitík. Hann vitnaði 1 grein í
sovézka blaðinu New Times eftir
aðstoðardómsmálaráðherra Sovét-
ríkjanna, þar sem hann reyndi að
verja réttarhöldin yfir Kovaiev og
sagðist ekki vita til þess að neins
staðar fyndist sá krókur í sovézk-
um lögum að sækja mætti til saka
menn fyrir trúarlega eða pólitíska
sannfæringu. Amalrik kvaðst
mótmæla þessu og hann sagði:
„Þegar ég var í fangelsi var okkur
sagt hvað eftir annað: Þið megið
hafa hvaða skoðanir sem þið viljið
en þið ættuð ekki að láta þær í
ljós. Við leiðum ykkur ekki fyrir
rétt vegna sannfæringar ykkar
heldur vegna þess að þið hafið
látið hana í ljós.“
Hin harðorða Angólaræða Fords — Þessi mynd sýnir Gerald Ford, Bandaríkjafor-
seta, flytja hina harðorðu ræðu sína um Angólamálið á fundi bandarísku bænda-
samtakanna fyrir skemmstu.
w
Obreyttri
þrátt fyrir
stefnu spáð
lát Chous
Washington, 9. janúar. Reuter. AP.
FRÁFALL Chou En-lais forsætis-
ráðherra mun tæplega spilla
bættri sambúð Bandarfkjamanna
og Kfnverja að sögn kunnugra í
Brezk blöð um yfirlýsingu ísl. stjórnarinnar:
Vonleysi meðal Islendinga
— ástæðan fyrir því að þeir leita nú til NATO
London 9. jan — AP.
Einkaskeyti til Mbl.
HOTUN tslendinga um að slfta
stjórnmálasambandi við Breta ef
brezki flotinn haldi áfram „ásetn-
ingsásiglingum" var forsfðuefni
blaða hér f dag ásamt fréttum um
versnandi ástand á trlandi og
fréttum af andláti Chou En-lai
forsætisráðherra Kfna.
Lndira
afnemnr
málfrelsi
Nýju Delhi, 9. janúar. Reuter.
INDVERSKA stjórnin hefur
afnumið málfrelsi og sex önn-
ur grundvallarmannréttindi,
sem eru tryggð í stjórnar-
skránni: fundafrelsi, félaga-
frelsi, ferðafrelsi, eignarétt og
frelsi til að stunda atvinnu eða
viðskipti.
Engin skýring hefur verið
gefin á tilskipuninni, en þai
með hafa stjórnarskrárákvæði
í fjórða sinn verið felld úr gildi
síðan lýst var yfir neyðar-
ástandi á Indlandi 26. júní.
Viðræður
á Ítalíu
Róm, 9. janúar. Reuter.
Viðræður um myndun nýrr-
ar stjórnar hófust á Ítalíu í
dag. Foringi Lýðveldisflokks-
ins, Ugo La Malfa, varafor-
sætisráðherra, lýsti yfir því í
blaðaviðtali að hann mundi
aldrei fara aftur í ríkisstjórn
þar sem haldið væri uppi
„skotgrafarhernaði“. Foringi
sósíalista, De Martion, sem
sögðu sig úr stjórninni og ollu
stjórnarkreppunni, sagði hins
vegar að afstaða flokksins væri
ekki eins ósveigjanleg og virzt
gæti.
„íslendingar leita stuðnings
Atlantshafsbandalagsins" var fyr-
irsögn Daily Telegraph. Times
segir frá því að brezkir embættis-
menn telji það nánast kraftaverk
að ekki hafi orðið manntjón f
árekstrinum á miðvikudag milli
Andromedu og Þórs. Times segir
að íslendingar hafi leitað til Atl-
antshafsbandalagsins vegna þess
að einungis hafi tekizt að klippa á
togvira sex togara og aðeins í
tveimur tilvikum á báða togvír-
ana. Blaðið segir að þetta sýni að
brezka flotanum hafi tekizt ætl-
unarverk sitt sem sé I því fólgið
að veita togurunum vernd við
veiðarnar, og hafi þetta leitt til
vonleysis meðal Islendinga sem
komi í Ijós að þennan hátt.
Þá segir frá því að Sir Anthony
Troup yfirmaður aðgerðanna við
ísland muni fljúga yfir miðin í
dag í sjö klukkustundir „til að sjá
með eigin augum það sem fram
fer.“
Financial Times segir þaó koma
skýrt fram að beiðni íslendinga
til Atlantshafsbandalagsins um
Framhald á bls. 13
Washington I dag. Þeir segja að
veruleiki valdajafnvægis og
eiginhagsmuna varði mestu í
sambúð þjóðanna og raunsæi
skipti meira máli en hugsjóna-
fræði nú orðið.
Á það er bent að þegar Richard
Nixon fyrrum forseti fór í sögu-
fræga heimsókn sína til Peking
1972 hafi bæði Bandaríkjamenn
og Kínverjar séð sér hag í því að
bæta sambúðina: Bandaríkja-
menn vegna hernaðarlegra og
hugsjónafræðilegra áhrifa Kín-
verja í Asíu og Kínverjar þar sem
þeir vildu vega upp á móti áhrif-
um Rússa.
Nixon var í hópi hinna fyrstu
sem hörmuðu fráfall Chous. Hann
hrósaði honum fyrir gáfur og
sagði að sárafáir menn á 20. öld
mundu hafa eins mikil áhrif á
gang mannkynssögunnar. Hann
bættí því við að það væri að miklu
leyti framsýni Chous og Maos for-
manns og söguskilningi þeirra að
þakka að tekizt hefði að binda
enda á tímabil árekstra í sögu
þjóðanna og marka upphaf tíma-
bils samninga og sátta.
Ford forseti fór ekki síður lof-
samlegum orðum um Chou og
sagði að Bandaríkjamenn minnt-
ust hans einkum fyrir að bæta
Framhald á bls. 13
Herforingjar heimta
að Pinochet fari frá
HERFORINGJAR I Chile hafa
krafizt þess að róttækar þreyting-
ar verði gerðar á stefnu herfor-
ingjastjórnarinnar I landinu og
að leiðtogi hennar, Augusto Pino-
chet hershöfðingi, segi af sér að
sögn brezka blaðsins Sundav
Times.
Herforingjarnir hafa sent Pino-
chet bréf þar sem þeir gefa
honum frest fram í marz að sögn
blaðsins til þess að gera viðeig-
andi ráðstafanir til að leysa efna-
hagsmálin, leggja niður leyni-
lögregluna og auka álit stjórn-
arinnar út á við.
Jafnframt birtir Sunday Times
nákvæma lýsingu brezka læknis-
ins Sheilu Cassidy á því hvernig
hún segir að leynilögreglan hafi
beitt sig pyntingum til að neyða
sig til að segja frá nöfnum ?
kaþólskum prestum og nunnum
sem hún hafi haft samband við.
Frásögn hennar fylgir teikning
eftir hana sjálfa af járnrúmi sem
hún segir að hún hafi verið lögð á
nakin, bundin við og pyntuð á
með rafmagnshöggum.
Frú Cassidy var handtekin í
nóvember gefið að sök að hafa
I •: •:; ■'
. - i -- &
Pinochet
stundað vinstrisinnaðan skæru-
liðaforingja, Nelson Gutierrez,
sem særðist I skotbardaga í Santi-
ago og hún viðurkennir það í
greininni.
Mál hennar varð til þess að
Bretar kölluðu heim sendiherra
sinn frá Chile, en Chilestjórn
hefur lýst því yfir að hún ætli
ekki að kalla heim sendiherra
sinn í London í hefndarskyni.
Stjórnin hefur neitað ásökunum
frú Cassidy og sakað hana um
„siðleysi" þar sem hún hafi hjálp-
að „ofstopaöflum" að komast
undan.
Frá því segir einnig í Sunday
Times að þriðji valdamesti maður
herforingjastjórnarinnar og
náinn vinur Pinochets, Sergio
Arellano Stark hershöfðingi, hafi
sagt af sér án þess að tilgreina
nokkra ástæðu.
Hættulegasti andstæðingur
Pinochets er þó Gustavo Leigh
hershöfðingi sem stendur á bak
við kröfuna um að hann segi af
sér. Sunday Times segir að úr-
slitakostirnir og úrsögn Arellano
Starks hershöfðingja úr stjórn-
inni beri vott um „fyrsta alvar-
lega klofninginn" í stjórn herfor-
ingjanna og dvínandi áhrif Pino-
chets.
Hershöfðingjarnir sem standa
að úrslitakostunum eru að
minnsta kosti 10 talsins og hafa
áhyggjur af vaxandi völdum Pino-
chets, einangrun Chiles vegna
gagnrýni erlendis og andstöðu
Irúarhópa gegn stjórninni.
Sunday Times segir að sam-
vinna hafi tekizt milli ýmissa leið-
toga kristilegra demókrata og
ýmissa presta við frjálslyndari
herforingja og því sé bollalagt í
Chile hvort takast megi að telja
Pinochet á að segja af sér fljót-
lega svo mynda megi nýja stjórn
með aðstoð nokkurra fyrrverandi
stjórnmálamanna.
Barizt af
griinmd í
Líbanon
Beirut 9 jan. AP Reuter.
MESTU bardagar I Llbanon I nlu
mánaða borgarastyrjöld landsins
geisuðu aðfararnótt föstudags og
fram eftir öllum degi. Var barizt I
suðausturúthverfum Beirut og
þúsundir palestlnskra skæruliða
og bandamenn þeirra börðust I
návlgi við kristna Llbani til að ná
yfirráðum yfir nærliggjandi veg-
um sem eru til palestinsku flótta-
mannabúðanna við Tel Zaatar.
Talsmaður hersins sagði, að vitað
væri að sjötlu og fjórir hefðu
beðið bana og á annað hundrað
voru meira og minna sárir. Sagði
hann að svo gæti farið að mann-
fallið reyndist mun meira. Beitt
var eldflaugum og sprengjuvörp-
um og sagði talsmaður hersins að
llbanski herinn sem hefur reynt
að blanda sér ekki meira en
nauðsynlegt er I átökin yrði að
skerast I leikinn ella myndi allt
landið loga innan fárra daga.
Þegar leið á föstudag dró
heldur úr bardögum en skothrið
heyrðist þó vlða I Beirut og
sjúkrabllar brunuðu með sirenur
á bardagasvæðin til að bjarga á
braut særðu fólki.
Opinberar heimildir sögðu I
kvöld að tillaga um vopnahlé
hefði verið send deiluaðilum, en
þeir hefðu ekki sinnt þeim I
neinu. Siðustu fjóra mánuði hafa
fimmtán formleg vopnahlé verið
gerð I landinu, en fæst hafa
dugað meira en örfáa daga.
Spinola
í Madrid
Madrid 9. jan. AP
ANTONIO de Spinola, fyrrverandi
forseti Portúgals, kom flugleiðis til
Madridar í dag frá Spáni Mikið lið
fréttamanna beið hans á flugvellin-
um, en ekki tókst þeim að ná tali af
honum, þar sem spánskir öryggis-
verðir tóku á móti honum og óku
síðan á brott til óþekkts dvalarstað-
ar.
Ekkert hefur verið látið uppskátt
um hvert erindi Spinola gæti verið
til Spánar, en ýmsar sögusagnir eru
á kreiki um að hann muni hitta að
máli stuðningsmenn sína þar í
landi, sem hafa það að markmiði á
koma honum á ný í forsetaembætti
í Portúgal. Spinola var fyrsti forseti
Portúgals eftir að einræðisstjórn
Caetanos hafði verið velt úr sessi
25. apríl 1974, en honum var
síðar vikið úr embætti nokkrum
mánuðum siðar.