Morgunblaðið - 14.01.1976, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. JANUAR 1976
Friðrik fiðlungur
„Jæja, nú held ég að þú sért orðinn svona
álíka trötralegur og ég var, þegar ég fór
úr vistinni hjá þér, og nú er best þú
sleppir“, en fyrst varð sýslumaðurinn að
borga honum veðféð.
Þegar Friðrik, kom til borgarinnar,
settist hann að í gistihúsi einu, þar lék
hann á fiðluna og þeir sem þangað komu,
þeir dönsuðu, og hann lifði í vellysting-
um praktuglega og hafði ekkert að segja
af sorg né sút. Enginn gat neitað honum
um það, sem hann bað um.
En þegar skemmtunin stóð sem hæst,
komu varðmennirnir og áttu að draga
Friðrik fyrir dóm, því sýslumaðurinn
hafði kært hann fyrir árás og rán og
jafnvel morðtilraun, og nú átti að hengja
hann Friðrik.
En Friðrik var ekki alveg ráðalaus.
Hann tók bara fiðluna og lék á hana og þá
urðu varðmennirnir að dansa, þar til þeir
duttu um koll og lágu gapandi á gólfinu.
Því næst voru sendir hermenn eftir
Friðrik, en ekki fór betur fyrir þeim, því
fiðlungur spilaði og þeir urðu að dansa.
En að lokum léku þeir á Friðrik og tóku
hann meðan hann svaf eina nóttina og
svo var hann dæmdur til að hengjast
strax, og var þegar lagt af stað til
gálgans. Þar þyrptist saman múgur
manns, sem vildi sjá þenna undarlega
mann, og sýslumaðurinn var þar líka
Ert það þú sem sandir út or suður art pabhi
þinn gæti lamið verkstjórann á bflaverk-
^tæðinu^ ^
staddur og var mjög glaður, því nú
hugðist hann fá hefndir, bæði fyrir
peningana sína og fötin sín. Friðrik hafði
með sér fiðluna og byssuna, því þeim
hlutum var ómögulegt að ná af honum.
Og þegar hann var kominn að gálganum
og var að klifra upp stigann, þrá dróst
hann áfram, eins og hann væri alveg að
þrotum kominn, og á efsta þrepið settist
hann og spurði, hvort hægt væri að neita
sér um eina bón, sig langaði svo mikið til
þessa að leika svolítið á fiðluna, áður en
hann yrði hengdur.
Öllum fannst bæði synd og skömm að
neita honum um svona lítilræði. En
sýslumaðurinn bað þá í öllum bænum að
leyfa ekki stráknum að spila, því ef það
yrði gert, myndi allt vitlaust verða. Bað
hann svo menn að binda sig við birkitré
eitt, er þar var svo hann færi ekki að
dansa, þótt stráknum væri leyft að spila.
Svo tók Friðrik fiðluna og var ekki
seinn að byrja og þá fóru náttúrlega allir
viðstaddir að dansa, bæði menn og skepn-
ur, bæði hermennirnir, fógetinn,
böðullinn og presturinn, en sýslumaður-
inn dansaði bundinn við birkitréð og
rispaði sig á bakinu. Sumir dönsuðu þar
til þeir lágu sem dauðir, aðrir þar til þeir
féllu í svíma, en verst fór þó fyrir sýslu-
manninum. Enginn hugsaði um það að
hegna Friðrik fiðlungi, og hann fór loks
burtu með byssuna sína og lifði vel og
lengi, því enginn gat neitað honum um
fyrstu bónina, sem hann bað um.
Kolagerðar-
maðurinn
Einu sinni var kolagerðarmaður, sem
átti einn son, og hann var líka kola-
gerðarmaður. Þegar faðirinn var látinn,
kvæntist sonurinn, en hann var nú ekki
beint viljugur að vinna, gætti illa gryfj-
unnar, er hann brenndi kol, svo allt varð
ónýtt, og að lokum vildi enginn maður
nýta vinnu hans framar. Þá fór hann að
brenna kol fyrir sjálfan sig, og einu sinni
er hann hafði tekið rögg á sig og gert
nokkuð af kolum fyrir sjálfan sig, fór
hann nokkrum sinnum með kerruna sína
til bæjarins og seldi kolin, og þegar
síðasta kerruhlassið var selt, ranglaði
hann um göturnar og litaðist um. Á
heimleiðinni komst hann í hóp nágranna
og annars fólks og sagði því dæmalausar
sögur um allt það, sem hann hefði séð í
Ég segi það: Þú færð peninga
fvrir nýjum skóm þegar þú
hefur gengið niður úr þessum.
/
Við sluppum þó við þennan
hræðilega hádegisverð sem
þeir voru sífellt með um borð.
Bismarck kenndi sér eitt
sinn sjúkleika og sendi eftir
ungum lækni, sem mikið og
gott orð fór af. Læknirinn
bvrjaði á því að leggja ýmsar
spurningar fvrir kanslarann.
Hann spurði m.a.:
— Hve lengi sofið þér á næt-
urnar? í hve miklum mæli
nevtið þér áfengra drvkkja
daglega? Farið þér í göngu-
ferðir á daginn og hve oft og
lengi?
t fvrstu svaraði Bismarek
spurningunum mjög kurteis-
lega, en að lokum missti hann
þolinmæðina og hrópaði:
— Herra læknir, ég bað vður
um að koma hingað til þess að
gefa mér aftur heilsu mína en
ekki til þess að láta vður
leggja fvrir mig spurningar.
— Jæja þá. sagði læknirinn
og lét sér hvergi bregða. Ef þér
viljið fá heilsu vðar aftur án
þess að lagðar séu fvrir vður
spurningar, þá verðið þér að
senda eftir dýralækni.
Svarið féll Bismarck vel f
geð og sendi hann oft upp frá
því eftir lækni þessum.
s_____________________________
Ég ætla að skreppa niður
eftir kolum.
Hann: — Ég er ekki ég
sjálfur f dag.
Hún: — Jæja, þá getum við
ef til vill átt skemmtilega
kvöldstund saman.
X
Eitt sinn er aldraður kfn-
verskur fursti var í heimsókn f
London ákvað auðmaður þar
að gefa honum einhverja dýr-
mæta gjöf og niðurstaðan voru
tveir kjölturakkar. Að nokkr-
um dögum liðnum fékk
auðmaðurinn eftirfarandi
þakkarbréf frá furstanum:
„Gjöf vdar gladdi mig mikið.
en því miður nevðist ég til
þess vegna heilsu minnar að
gæta mikillar varúðar f
mataræði. Ég lét þess vegna
matreiða hundana fvrir
fvlgdarlið mitt og smökkuðust
þeir ágætlega."
X
________________________________>
Með kveðju frö hvrtum gesti Jóhanna Kristjóns-
20
með sér. Hvað voruð þið með
marga Ivkla að húsinu?
— Aðeins þessa tvo.
Parsons tók Ivkil upp úr vasa
sfnum og sýndi þeim. — Þetta er
minn Ivkill og svo var Margaret
með einn. Hún hafði sinn á Iftilli
kippu úr silfri sem ég gaf henni
þegar við komum hingað fvrst.
— iVIig langar til að vita hvort
kona vðar vandi komur sínar á
Prewetthæinn. Þekktuð þið hjón-
in eða eitthvað af vinnufólkinu á
bænum? Þar er líka ung stúlka
sem heitir Dorothv Sweeting.
Hefur konan vðar nokkurn tíma
minn/t á hana?
En Parsons sagðist aldrei hafa
hevrf um þennan bæ fyrr en eftir
að Ifk konu hans hafði fundizt þar
í grenndinni. Hún hafði aldrei
verið sérsfaklega hrifinn af
sveitaveru og II;ið gert af þvf að
fara f gönguferðir. Hann hafði
aldrei heyrt hana minnast á
Dorothy Sw'eeting.
— Þekkið þér Missalhjónin?
— Missalhjónin? Nei, það held
ég ekki.
— Konan er há og rauðhærð.
Hún býr beint á móti The Olive
and Dove. Maðurinn hennar rek-
ur hflasölu. Stór og kraftalegur
maður sem á stóran grænan bíl.
— Við þekkjum ekki neina
sem þessi lýsing passar við.
Andiit hans afmyndaðist á ný
og hann greip annarri hendi fvrir
augun.
— Fólkið í grenndinni er ákaf-
lega snobbað. Við féllum ekki inn
i mvndina hér í þessum bæ. Við
hefðum aldrei átt að koma
hingað.
Rödd hans varð að hvísli og
hann bætti við:
— Ef við hefðum veríð um
kvrrt f London væri hún enn á
iffi.
— Hvers vegna fluttuð þið þá
hingað Parsons?
— Það er ódýrara að tiúa hér —
eða það hélt maður að minnsta
kosti tíl að bvrja með.
— Það var sem sagt ekki vegna
þess að kona vðar hafði áður búið
í Flagford?
— Nei, og Margaret var heldur
á móti því að flytja hingað. En ég
fékk boð um vinnu hér og ég
hafði ekki ráð á að vera kostbær.
Hún var tilncydd að vinna úti
meðan við bjuggum f London. Ég
vonaði hún mvndi öðlast hér frið
og ró.
Hann hikstaði og stamaði —
Það má kannski segja hún hafi
gert það.
— Ég man það var ýmislegt
bókadót uppi á lofti. Mig langar
að fá að Ifta nánar á það.
— Það er velkomið, sagði
Parsons.
Burden hafði að vísu farið áður
upp dimman stigann, svo að óhug-
urinn var ekki jafn mikill og
þegar hann kleif hann f fvrra
sinnið. Sólin skein á þunnt ryk-
lagið sem var að setjast að og það
var heitt og innibvrgt loft í her-
bergjunum uppi. Wexford lauk
upp glugga og blés rvkinu af lok-
inu á stærsta koffortinu og opnaði
það. Koffortið var stútfullt af
bókum og hann tók þær efstu
upp. Skáldsögur, óáritaðar og
ekkerf datt úr þeim, þegar hann
hristí þær. Undir þeim lágu búnt
af dagbókum, minningabókum og
stflabókum. Wexford lagði þær á
gólfið og tók bunka af dýrindis
hókum upp sem surnar voru mjög
fagurlega bundnar inn.
Fvrsta bókin var hundin f Ijós-
grátt rúskinn með gullslegnum
kili. A saurblaðið hafði einhver
prontað með bókstöfum:
„Væru atlot þín sem rósarinn-
ar. væri ég blað hennar, væru
örlög mfn samtvinnuð þínum f sól
og regni, veðri og vindum...“
Og fyrir neðan:
„Kannski dálftið tilfinninga-
samt, Minna, en þú veizt hvað ég
meina. Til hamingju með afmæl-
ið. Innilegar kveðjur. Doon. 21.
marz 1950.“
Burden gægðist vfir öxlina á
Wexford.
— Hver er Minna?
— Við verðum að spvrja
Parsons um það, sagði Wexford.
— Þessi bók virðist kjörgripur og
hlýtur að hafa verið rándýr. Mér
þætti fróðlegt að vita hvers vegna
hún gevmdi þessa bók hér. Það
veit hamingjan heil og sæl það
hefði ekki veitt af þvf að punta
upp á með einhverju þarna niðri.
— Og hver er Doon? spurði
Burden.
— Eigið þér ekki að heita rann-
sóknarlogreglumaður! Revnið að
komast að því. Hann lagði bókina
á gólfið og tók upp þá næstu: The
Oxford Book af Victorian Verse
og f það hafði Doon einnig ritað
hoðskap sinn. Wexford las það
upphátt:
„Ég veit að þú hefur óskað þér
þess að eiga þessa bók, Minna, svo
að ég fvlltist gleði, þegar ég fann
hana hjá Fovle. Gleðileg jól.
Doon. Jölin 1950.“
Næsta bók var enn íburðar-
meiri — bundin f geitarskinn.
— Við skulum Ifta nánar á
hana, sagði Wexford.
— The Poems of Christina
Rosetti. Afskaplega falleg og
vönduð. Hvað ætli Doon hafi að
segja núna: „Gjöf til þfn án til-
efnfs, kæra Minna, frá Doon, sem
óskar þér alls góðs, nú og ævin-
lega. Júnf 1950.“
Mér þætti fróðlegt að vita hvort