Morgunblaðið - 26.03.1976, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 26. MARZ 1976
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, sími 10 100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22 4 80.
Áskriftargjald 800,00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 40,00 kr. eintakið.
Verðhækkun á
Bandaríkjamarkaði
Verulega skertur kaup-
máttur útflutnin>gs-
tekna okkar á undanförn-
um árum og versnandi
gjaldeyris- og greiöslu-
staóa út á við, hefur skapað
margháttaðan vanda í
efnahagslífi okkar og sett
almennum kjörum þjóðar-
innar þrengri mörk en
áður. Það eru því ánægju-
leg tíðindi, sem berast
þessa dagana, að verð á
fiskblokk á Bandaríkja-
markaði hafi hækKað um
20% frá því í nóvember-
mánuði sl., eða úr 56 í 70
cent pundiö. Þessi hækkun
hefur mikla þýðingu fyrir
þjóðarbúið, gjaldeyris-
stöóu þess og rekstarstöðu
frystiiðnaðarins í landinu,
sem nú verður betur í
stakk búinn til að mæta
þeim almennu kaup-
hækkunum, sem nýlega
var samið um af aðilum
vinnumarkaðarins og
hamlar gegn verðbólgu-
áhrifum kauphækkana.
Þessi verðhækkun fisk-
blokkar á Bandaríkja-
markaði varpar nokkurri
birtu gegnum sorta efna-
hagsvandans, sem birgt
hefur þjóðinni sýn til batn-
andi lífskjara um missera
skeið. Engu að síður er á-
stæða tíl að hvetja þjóðina
til að ganga hægt um
gleðinnar dyr, því verð
fiskafurða okkar á Banda-
ríkjamarkaói er háö fram-
boói og eftirspurn, og erfitt
er aö spá í stöðugleika
þessara verðhækkana.
Vaxandi eftirspurn í
Bandaríkjunum eftir góð-
um fiski vekur að vísu
vonir um stöðugleika
verósins. Hins vegar hefur
kjötverð á þessum markaði
farið lækkandi, sem kann
að hafa sín áhrif á eftir-
spurnina eftir fiski. Miklu
varóar, að hægt sé að full-
nægja eftirspurninni, sem
nú er fyrir hendi. Verk-
fallið hér heima dró hins
vegar úr freðfiskfram-
leiðslu og fyrirsjáanlegar
takmarkanir veiðisóknar
rýra óhjákvæmilega mögu-
leikana á þessum vett-
vangi.
í þessu sambandi er
óhjákvæmilegt að benda á
þýðingu fiskmarkaðar
okkar i Bandaríkjunum, en
þau eru langstærsti kaup-
andi íslenzkra fiskafurða.
Þar við bætist að þar eru
engir innflutningstollar á
fiskblokk, en innflutnings-
tollar á fiskafuröir okkar á
Evrópumarkaði eru veru-
legir þröskuldir í vegi við-
skipta okkar þar. í þessu
efni höfum við notið sér-
stakra fríðinda í Banda-
ríkjunum, sem eru okkur
mikils virði og við verðum
að gera okkur glögga grein
fyrir. Af þessum sökum
m.a. er Bandaríkjamarkað-
urinn ekki aðeins lang-
stærstur kaupandi ís-
lenzkra fiskafurða, heldur
jafnframt sá hagkvæmasti.
Heildarútflutningur
okkar á árinu 1975 nam
nálægt 4 7‘/2 milljarði
króna. Þar af fór á Banda-
ríkjamarkað afurðir fyrir
nærri 14 milljaróa eða
nálægt 30% af útflutningi
okkar. Innflutningur
okkar frá Bandaríkjunum
nam hins vegar um helm-
ingi þessarar fjárhæðar
eða um 9.3%, af heildar-
innflutningi okkar 1975. Á
sama ári nam útflutningur
okkar til EFTA-landanna
um 9 milljörðum en
innflutningur frá þeim
15.6 milljörðum. Útflutn-
ingur til EBE-landa 11.7
milljörðum en innflutn-
ingur frá þeim 33,7
milljörðum. Útflutningur
til A-Evrópuríkja nam 6.3
milljörðum en innflutn-
ingur frá þeim 9.3 milljörð-
um, þar af útflutningur til
Sovétríkjanna 5 milljörð-
um en innflutningur frá
þeim tæpum 7.8 milljörð-
um. Til allra annarra landa
nam útflutningur okkar á
sl. ári 6.4 milljörðum en
innflutningur frá þeim 9.4
milljörðum. Þessar tölur
tala skýru máli um þýðingu
Bandaríkjamarkaðar fyrir
útflutningsafurðir okkar
og þeirra kjara í milliríkja-
viðskiptum, sem okkur eru
þar búin. Ekkert viðskipta-
svæði okkar, utan Banda-
ríkjanna, kaupir af okkur
afurðir umfram innflutn-
ing frá þeim, ef miðað er
við tiltækar tölur frá sl. ári,
en heildarinnflutningur
okkar það ár nam um 27000
milljónum króna umfram
heildarútflutning.
Verðhækkun fiskblokkar
á Bandaríkjamarkaði er
fyrsti sólargeislinn um
langt skeið í milliríkjavið-
skiptum okkar. Hún ætti að
styrkja nokkuó erfiða
rekstrarstöðu fyrirtækja í
fiskiónaði. Ástæða er til að
fagna þessari þróun en
vara jafnframt við of
mikilli bjartsýni og slökun
á nauðsynlegum aðhalds-
aðgerðum í efnahags-
málum okkar. Hún ætti og
að skerpa skilning okkar á
þýðingu þessa langstærsta
og hagkvæmasta markaðar
íslenzkra útflutningsvara.
Loðnunni dælt um borð
„Nú má rs
„Nú getur maður loksins andað
léttara aftur,“ sagði Haraldur
Agústsson, skipstjóri á Sigurði
RE, þegar ljóst var að nótin hafði
ekki festst í botni og tekizt hafði
að halda loðnunni inni f nótinni á
meðan verið var að snurpa.
Hraldur lét þessi orð falla á
loðnumiðunum skammt undan
Sandgerði á mánudag. Þar var
loðnuflotinn á veiðum, en erfitt
var að eiga við loðnuna vegna
þess hve grunnt hún gekk og
botninn harður. Menn tóku það til
bragðs að reyna að lyfta nótunum
með því að setja belgi neðst á
hanafætur og snurpuvir og virtist
það bera árangur hjá einstaka
bátum. Blaðamaður og ljós-
myndari Morgunblaðsins fengu
að fara með Sigurði i þessa veiði-
ferð, en ekki varð aflinn mjög
mikill, aðeins um 150 lestir úr
einu kasti m.a. vegna þess hve
botninn var slæmur.
Sigurður er sem kunnugt er
aflahæsta loðnuskipið og er nú
búinn að landa 13 þúsund tonnum
á vertíðinni. „Við værum búnir að
fá 18 þúsund tonn ef ekki hefði
komið til verkfalls,“ sagði einn
hásetinn við okkur. „Það var al-
veg bölvað þvi við á nótaskipun-
um eigum enga samleið með sjó-
mönnum á neta- og línubátum."
Eftir að hafa landað i Norglobal
á sunnudagsmorgun kom Sigurð-
ur til Reykjavikur vegna óveðurs
á miðunum. A sunnudagskvöld
lægði mikið og var þá ákveðið að
halda úr höfn snemma á mánu-
dagsmorgun. Skipstjórinn á
Sigurði tók vel i að leyfa blaða-
snápunum að fljóta með. 1 fyrstu
var haldið í vestur, með stefnu að
Jökli, þar sem loðnan fékkst í
ríkum mæli í siðustu viku. A
þeirri leið fannst ekkert og er
komið var fram undir hádegi
heyrðist hvar Vonin frá Keflavik,
hafði kastað skammt undan Út-
skálakirkju. Fékk skipið þar 130
tonn. Strax var snúið við og
haldið á þessi mið. Fljótlega
heyrðist í talstöðinni, að margir
áttu í erfiðleikum með að kasta,
þar sem hætta var á að næturnar
festust í botni.
í 14 ÁR
ÁSIGURÐI
„Eg er búinn að vera á Sigurði í
14 ár, eða frá árinu 1962,“ sagði
Jóel Jóhannsson 1. vélstjóri ervið
ræddum við hann. „Þegar
Sigurður kom nýr til landsins var
honum bráðlega lagt og var svo í
tvö ár. Menn vitust enga trú hafa
á þessu skipi og systurskipum
þess. Þegar skipið var sent í
síldarflutninga frá Austfjörðum
til Suðurlands, réðst ég á skipið.
Að þeim loknum var skipið sent á
togveiðar á ný. Fljótlega kom í
ljós, að þettavar framúrskarandi
skip og undir skipstjórn Auðuns
Auðunssonar, Guðbjörns Jens-
sonar og Arinbjörns Sigurðs-
sonar, sem var með skipið þar til
því var breytt í nótaskip, vorum
við ávallt einn hæsti eða aflahæsti
togari landsins."
Nótin lögð f kassann.
úr borðsalnum. Óskar Benediktsson matsveinn tekur við diskunum. Hægra megin við borðið sitja
Haraldur Ágústsson skipstjóri og Jóhann Jóelsson vélstjóri.