Morgunblaðið - 11.07.1976, Blaðsíða 42

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. JULÍ 1976
42
Eg átti að vera í sveit
Var bara sett á rangan stað
Hulda situr og spinnur, kembir og tætir í litlu vinalegu húsi I Árbæjarsafni.
Ljósm. RAX.
í litlu, dökku. vinalegu stokk
húsi með reisifjöl á þaki í Árbæ
situr síðdegis á laugardögum og
sunnudögum kona og kembir, tæt
ir og spinnur ull Það er Hulda
Þorsteinsdóttir, og hún kann
handtokin, sem hún lærði ung á
stóru sveitarheimili á Eyjólfsstöð
um í Vatnsdal, þar sem ull var
fullunnin í fat.
Nútímafólki er þessi vmna fram-
andi. en greinilega er mikill áhugi á
að kynnast vinnubrogðunum Hulda
segir okkur, að meðan hún situr við
vmnu sína frá 2—6 e h sé alltaf
straumur af fólki í þetta hús í Árbæj
arsafni, sem fram til 1969 var í
Þingholtsstræti 9 Fólk af margs
konar þjóðerni kemur og fær ofur
litla kynnmgu á tóskap í húsinu var
í vor komið fyrir vísi að tóskaparsýn
mgu Á spjöldum er sögð i stuttö
máli saga þessara vmnubragða, sagt
frá í vefnaði ullarvmnu og prjóna
í.kap Og til sýms eru nokkrir mun
ir, t d söðuláklæði frá 1851, sem
var í miklu af glitvefnaði, sem Vil
hjálmur Fmsen gaf En í því er m a
rúmábreiða úr búi Sigurðar á Rafns
eyri, foður Jóns Sigurðssonar Og
þarna var verið að koma fyrir
skemmtilegum grip, spunavél. sem
gerð er til að spmna lopa Húsið
sjálft er fallegur rammi um sýning-
una Það var byggt 1848 af Helga
snikkara Jónssym, úr afgöngum af
Menntaskólahúsinu í Reykjavík
Helgi var bæjarfulltrúi hér og eftir
segir Hulda
Þorsteinsdóttir,
sem við hittum
við tóvinnu í
Árbæjarsafni
hans dag og konu hans, Guðrúnai
Jónsdóttur, bjó þar dóttir þeirra,
Kristbjörg, sem gift var Daniel
Símonarsyni, söðlasmið Dóttir
þeirra, Guðrún Danielsdóttir, var þar
á eftir til 1 944
Hulda Þorsteinsdóttir hefur sýni-
lega mikið aðdráttarafl, þar sem hún
situr róleg í þessu umhverfi og vinn-
ur alla ullma, eins og konur gerðu á
íslandi á umliðnum öldum Hún
sagði að allt hefði verið unmð i
vefnað og ullarfatnað heima hjá
henni frá því hún man eftir sér og
hún lærði að spmna 10 ára gömul
Heimilið var stórt Faðir hennar,
Þorstemn Konráðsson frá Haukagili
i Vatnsdal. og móðir hennar, Mar-
grét Jónsdóttir. sem var systir Jó-
hannesar Norðdals, bjuggu ’ 40 ár
á tveimur jörðum Bakkd og Eyjólfs
stöðum Systkmm voru 8. og að
auki 2 fóstursystkmi, og allir tóku
strax þátt í störfum heimilisins
— Ullin var heimaunnin frá fyrstu
gerð, sagði Hulda Til dæmis var
unnið vaðmál í.buxur á karlmenn-
ma, dökku litirnir af kindinni notaðir
til þess, og alltaf var mikið prjónað í
höndunum Þegar við fengum
prjónavél um 1 920. lagðist vefnað-
urinn mikið af Eldri systkini min
lærðu á hana og við svo af þeim í
vélmni var farið að prjóna nærföt á
alla, sokka og annað, auk þess sem
eldri konur á heimilinu voru alltaf
með prjónana sína
— Ég hafði svo ekki spunnið í 30
ár, þegar Nanna Hermannsson bað
mig í vor um að koma og vmna hér
ull til að leyfa fólkmu að sjá hvermg
þetta var gert, sagði Hulda ennfrem-
ur Það er líka greinilegt að þvi þykir
betra að húsið sé ekki tómt, heldur
fan þar fram lifandi starfsemi. Sjálfri
þykir mér ákaflega gaman af því að
vera hér uppfrá Það fylgir einhver
sérstakur friður þessu safni Og það
truflar mig ekkert við vinnuna, þó
hér sé allt fullt af fólki
Þegar Hulda er spurð að því hvort
hún haldi að fáir kunni orðið að
spmna á rokkana, sem svo viða má
sjá í stofum, segir hún — Fólkið
heldur upp á rokkana gömlu og
befur þá til prýði í stofunum En þeir
þola illa hjtann og vmdast Þá kemur
kast á hjólið og það verður ómögu-
legt að spinna á þá Maður fær ekki
snúmnginn rétt á þráðinn Þeir fara
lika illa ef ekki ér borið á þá En
áhuginn á tóvinnunni er nú mikiðað
vaxa og það má fá nýja rokka og
óskemmda í íslenzkum heimilisiðn-
aði í vetur efndi heimilisiðnaðarfé-
lagið til námskeiðs í tóvinnu. Hulda
Stefánsdóttir kenndi og aðsóknin
var feikimikil
Einhver, sem kom i Árbæjarsafn,
hafði orð á þvi, að Hulda virtist vera
fædd til að vera í safni En hún
svaraði um hæl — Nei, ég átti að
vera i sveit En ég var bara sett niður
á rangan stað
— Ég sá mikið eftir sveitinni og
átti aldrei þaðan að fara, segir Hulda
nú — Mér þótti vænt um dýrm,
kindurnar elskaði ég meira en nokk-
uð annað Sveitalífið var svo fallegt
Erfitt? Ekki i mínum augum Ég var
ekki nema 22 ára gömul þegar ég
fór og þá fannst mér sveitarstörfm
ekki erfið Pabbi seldi jörðina og við
fluttumst öll til Reykjavíkur
— Ég fór þá að vinna i húsinu hjá
Hannesi Thorarensen og Louisu
konu hans að Laufásvegi 31. Og
það skemmtilega er, að það hús var
emmitt flutt hingað upp í Árbæ og
stendur hér rétt fyrir ofan. Þetta er
dæmigert hús frá aldamótunum, og
hefur verið vel lagfært Þegar ég
kom þangað, var það ákaflega vel
búið húsgögnum, og allt til í heim-
ilinu, ótal munir úr kristal og silfri,
sem maður fægði Og það var gott
fyrir mig að lenda hjá þessu yndis-
lega fólki, sem hafði hjá sér nokkrar
kindur Ég gat hjálpað til við að
hirða þær og líka unnið í garðinum,
því þarna var stór lóð Pabbi keypti
húsið við Bergstaðastræti 64, mjög
nálægt svo ég var alltaf öðrum
þræði þarna eftir að ég hætti að
vinna þar.
Huldu Þorsteinsdóttur kannast
margir Reykvíkingar við Hún var í
30 ár við afgreiðslustörf hjá Storr.
Og alltaf hefur hún verið með eitt-
hvað á prjónunum auk vinnunnar.
Prjónalesið hennar hefur farið um
allar heimsálfur — Ég sendi tvö
sjöl til Thailands í vor, sagði hún
Hvað sem þeir geramú við þau í svo
heitu landi.
Og hún kveðst mjög ánægð með
þetta nýja viðfangsefni, að koma og
vinna ull um helgar í Árbæjarsafni
— Hér er svo friðsælt Þegar maður
kemur hingað upp eftir á sunnu-
dagsmorgnum og fuglarnir syngja,
þá er þetta eins og að vera kominn
upp í sveit, segir hún Og það eru
bara margir, sem ekki hafa komið
hingað, bætir hún við Ég vildi ráð-
leggja fólki að koma og sjá hvað
búið er að gera margt hér og margt
er hér að sjá Ég hugsa að það hafi
ekki verið síður ánægjulegt hér 1 7.
júní en niðri í miðbænum Krakkarn-
ir fengu að koma á hestbak og ríða
um túnið og þótti það ekki ónýtt
Mér þykir ákaflega gaman að vera
hér og sýnist að öðrum líki það líka.
E.Pá.
Í gamla stokkhúsinu, sem reist var við Þingholtsstræti 9 á árinu 1848,
hefur verið komið fyrir vísi að tóvinnusýningu. Ljósm. RAX
„Þið eruð
beztir... ”
Rætt við skipstjórann á Leifi
Eiríkssyni, Viggó E. Maack
Viggó E. Maack, skipstjórinn í
ferðinni
EINS og flestum er kunnugt fóru
héðan nokkrir ..víkingar'' vestur
um haf til Bandaríkjanna og tóku
þar þátt í mikilli hópsiglingu um
HudsonfIjótið í tilefni af 200 ára
afmæli Bandaríkjanna. Farkostur
þeirra var víkingaskipið Leifur
Eiríksson, sem Norðmenn færðu
okkur að gjöf á 1 100 ára afmæli
þjóðarinnar. ,,Víkingarnir" eru nú
komnir heim eftir velheppnaða
ferð og fengum við skipstjórann í
ferðinni, Viggó E. Maack, til að
rabba við okkur og segja okkur frá
ferðinni og því, sem á daga þeirra
hefur drifið.
..Þessi ferð var stórkostlegt ævin-
týri frá byrjun til enda, en
hápunkturmn var þó siglingin sjálf
Það var ógleymanleg sjón að sjá öli
þessi skip sigla fylktu liði upp ána
og eru mér sérstaklega minnisstæð
,,Víkingarnir'' í fullum skrúða fyrir utan söluskrifstofu Loftleiða í New York. F.v. Óli Bardal, Kjartan Mogensen.
Sigurður A. Magnússon, Sveinn Sæmundsson, Viggó E. Maack með Hellen N. Krug i fanginu, Markús Örn
Antonsson, Kári Jónasson og Hinrik Bjarnason
ítalska skipið Amerigo Vespucci og
sovézka skipið Kryzenshtern ''
— Hver voru tildrög þess að þú
varst fenginn til að fara þessa ferð?
..Þannig var að Sigurður Magnús-
son hringdi í mig og spurði hvort ég
ætti ekki seglbát og hvort ég væri
ekki vanur að sigla Ég játti því og
hann fékk mig þá til að slást í hóp
..víkinganna' Semna kom í Ijós, að
skipið er með þversegl og hafði ég
ekki komið nálægt þannig bátum,
en þetta vissi ég ekki fyrr en eftir að
ég hafði lofað þátttöku En það sem
hjálpaði okkur var að skipið þurfti
ýmissa viðgerða við og þurftum við
því að byrja frá byrjun við ýmsa
hluti, og af þessu lærðum við heil-
mikið, bæði að þekkja skipið og eins
ýmis orð, en auk þess þekkti einn úr
áhöfnmni, Kjartan Mogensen, að-
eins til skipsins því hann sigldi því
hmgað frá Noregi "
— Var ekki mikill undirbúningur
að þessari ferð?
„Jú, það má segja það Við höfð-
um 1 3 æfingar og eins og ég sagði
þurfti mikið að gera fyrir skipið og
m a máluðum við seglin, sem gjör-
breyttust þegar rendurnar komu
skýrt í Ijós Við vorum allan tímann í
nánu sambandi við sendiráðið i New
York og vissu þeir ekki annað en allt
væri klappað og klárt, en þegar út
kom reyndist það allt annað en rétt
Að vísu var allt sem fram fór á ánni
vel skipulagt en allur viðbúnaður í
landi var ófullnægjandi
— Við flugum síðan utan, en