Morgunblaðið - 14.07.1976, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUH 14. JULI 1976
„Ólympíuleikar
eru engar Sam-
einuðu þjóðir"
Killanin:
Killanin: 80% af tíma
mínum eyði és í ad herj-
ast vid alls konar stjórn-
málavandræói.
Franska blaðið l’Express
k.vnnti nýlega Michael Mossis,
þriðja barón af Killanin, sem
hefur verið forseti Ólympfu-
nefndarinnar síðan 23. ágúst
1972. Hann er 61 árs gamall,
minnir I útliti á þungaviktar-
boxara, sem fyrir liingu hefur
yfirgefið hringinn, rjóður I
andliti, augun postulínsblá og
yfir hvelfist hvítt þykkt hárið.
Þessi glaðlegi kurteisi tri, fjög-
urra barna faðir, pípureykinga-
maður, sem drekkur óblandað,
og er sífellt í góðu skapi, tók
við starfinu af Bandaríkja-
manninum Every Brundage,
sem hafði stýrt Olympíunefnd-
inni með harðri hendi I 20 ár.
Hann hafði verið rithöfundur,
blaðamaður, og einnig tekið
þátt t skemmtiiðnaðinum sem
meðstjórnandi kvikmynda m.a.
f hinni ógleymanlegu mynd
Johns Fords „Rólegi maður-
inn“. Nokkrum vikum fyrir
opnun Olympfuleikanna f
Montreal ræddi hann við blaða-
mann frá franska blaðinu l’Ex-
press f aðalstöðvum Alþjóð-
legu olympíunefndarinnar f
Lausanne um „vandamál ólvm-
píuleika”. Það var áður en Kan-
adamenn neituðu að taka við
Formósumönnum. Fer viðtalið
hér á eftir.
l’Express: Nú eruð þér búinn
að vera forseti Olympíunefnd-
arinnar í fjögur ár. 1972 átti
olympíuhreyfingin á hættu að
verða kaupmennsku og pólitík
að bráð. Hvernig er þetta nú?
Killanin: Það er eins ástatt
nú. 80% af tíma mínum eyði ég
í að berjast við alls konar
stjórnmálavandræði, til að
reyna að vernda olympíustefn-
una fyrir stöðugri hættu, sem
yfir henni vofir. Hún kemur
bæði frá fyrirtækjum og ríkis-
stjórnum. Inn á milli eru svo
þeir'— og ég er einn þeirra —
sem vilja þjóna íþróttunum en
ekki láta þær þjóna sér.
L’Express: Það er helzt að
skilja að Olympíunefndin sé
orðin eins konar sameinaðar
þjóðir. Sjálfstýrður meirihluti
setur þar lögin. Austurblokkin
og þriðji heimurinn hafa sivax-
andi völd. Ottist þér ekki að
Olympíuhreyfingin breytist allt
í einu i hugsjónastrið?
Killanin: Ólympíunefndin er
ekki enn orðin að Sameinuðu
þjóðunum. Vissulega eru rikja-
blokkir, en þær eru frentur
landfræðilegar og af tungu-
málatagi en pólitiskar. Það eru
Suður-Ameríka, enskumælandi
Afrfka og frönskumælandi Af-
ríka o.s.frv. En satt er að öfga-
stefnur, þjóðarrembingur
vissra afla í þriðja heiminum,
gera mann dálitið órólegan. í
Austur-Evrópu skipta stjórn-
völd sér meira af íþróttum en á
Vesturlöndum. Hvað get ég við
því gert? Eg tek heíminn bara
rétt eins og guð hefur skapað
hann.
Svo vil ég bæta því við, að ég
held ekki að hreyfingin leysist
upp, nema menn vilji láta hana
gera það. Annars höfum við
þegar hafið langar umræður
um viðfangsefnið: hvert stefnir
Ólympíuhreyfingin? Sjálfur
hefi ég trú á því að hún lifi af,
og að Ólympíuleikarnir haldi
áfram lengi enn, þrátt fyrir
storminn sem nú geisar. Ann-
ars hefði ég kosið að líka væri
hægt að halda leikana i löndum
á þróunarbraut og í nokkrum
iitlum löndum sameiginlega.
Til dæmis gæti ég vel látið mér
detta í hug að Beneluxlöndin
tækju leikana sameiginlega.
Vegna mikils kostnaðar var
ég hræddur um að ekki fengj-
ust umsækjendur. En þegar eru
sex lönd komin á biðlista fyrir
leikana 1984. Meðal þeirra eru
Iran og Skotland. Ég hefði vilj-
að, að einhverju fátæku landi,
sem samt hefur vel uppbyggða
íþróttahreyfingu, yrði úthlutað
leikunum. Til dæmis Nígeríu,
Alsír . . .
l’Express: En mundu slik
lönd ekki setja einhverja póli-
tíska skilmála, svo sem að útí-
loka ísrael, sem nú er þegar
búið að útiloka frá Asíuleikun-
um 1978 af „öryggisástæðum”?
tJtsýni yfir Ólympfuþorpið f
Killanin: Hinar 132 aðildar-
þjóðir Ólympíunefndarinnar
hafa þegar skuldbundið sig til
að virða reglurnar um að ekki
megi mismuna vegna kynþátt-
ar, stjórnmála eða trúarskoð-
ana. Því miður eru sumar að
reyna að snúa út úr þeim. Eins
og á Asíuleikunum. Ég hefi
meiri áhyggjur af því að Israel
verði útilokað en Suður-Afríka,
sem ekki virðir Ölympíusátt-
málann, andstætt ísrael.
En á sama hátt var byrjað á
því að útiloka S-Afríku af „ör-
yggisástæðum”. Ég vil leggja
áherzlu á það við aðildarþjóð-
irnar, að þær rugli ekki saman
iþróttum og stjórnmálum. En
þessar þjóðir láta eins og þær
heyri það ekki. Hvað get ég
meira gert?
l’Express: Móðgast. Gert
uppistand. Það gerði Avery
Brundage.
Killanin: í fyrsta lagi er ég
ekki Avery Brundage. Ég er
írskur lýðveldissinni og friðar-
sinni. Ég barðist fyrir frelsun
Frakklands. Faðir minn féll í
fyrri heimsstyrjöldinni og er
grafinn í Compiegne. Það er
komið nóg af stríðum. Ég trúi
ekki á uppistand. Jieldur á
stjórnvisku, á að íeggja að
mönnum. Ég vil fá stjórnirnar
til samvinnu um að viðhalda
Ólympíuandanum. Og að forð-
ast einræði þegar leikarnir eiga
I hlut. Ef ég gerði uppistand,
eins og þér stingið upp á, þá
yrðu áhrifin þau ein að auka
taumhald stjórnana á íþróttun-
um. En ekki öfugt.
l’Express: Þér virðist orðinn
einstaklega frið^amur, af ír-
lendingi að vera, sem áður fyrr
var mesti bardagamaður.
Killanin: Kannski. Ég fer
mér hægt. Ég vildi draga úr
þjóðarrembingnum, þjóðernis-
stefnunni, fella niður þjóð-
söngvana á Ólympiuleikunum.
Það fékk ekki fylgi. í staðinn
tókst mér að fá skipt á raun-
verulegum byssum og skugga-
mynd af mönnum fyrir loft-
byssur og geðfelldari skotmörk
i skotkeppninni.
l’Express: Þér verðið að af-
saka mig, en ég efast um að
almenningur hrópi húrra fyrir
því. Á sama hátt og það virðist
ekki neinn heimsviðburður að
þér stunguð upp á að innleiða
badminton á Ólympíuleikana.
Killanin: Badminton er mjög
útbreiddur leikur í Asíu og
ekki smitaður af atvinnu-
ntennsku og hann á skilið að
vera á dagskrá Ólympíuleik-
anna. Þrátt fyrir erfiðleikana
held ég að Ólympiuleikarnir
muni halda lengi áfram enn,
hvort sem er til ills eða góðs. í
rauninni liggur mest hættan
fyrir Ólympíuleikana i deilun-
um fyrir botni Miðjarðarhafs-
ins. Eftir 20 ár veróur það eitt-
hvað annað.
l’Express: Þér eruð kosinn til
8 ára. Ætlið þér að vera aftur i
framboði?
Killanin: Samkvæmt reglun-
um hefi ég leyfi til að bjóða mig
fram aftur. En ég hefi ekki í
hyggju að gera það.
l’Express: Þeim fer sífellt
fjölgandi menntamönnunum,
sem efast um réttmæti sjálfs
grundvallar leikanna, sam-
keppninnar og verðlaunaveit-
inganna.
Killanin: Það er auðvelt að
rífa niður, að gagnrýna stöðugt.
Alltaf eru einhverjir, sem ekki
eru sammála. Sjálfur tel ég
þessar hugsjónir jákvæðar.
l’Express: Hver er afrakstur-
inn af fjögurra ára setu yðar í
starfi? Stundum er sagt: Killan-
in lávarðuter indælismaður og
mjög þægilegur I umgengni. En
ef til vill ekki nægilega afkasta-
mikill.
Killanin: Þegar ég þyki hafa
unnið eitthvert gott verk, þá
segja Englendingar: „Auðvitað,
hann er Breti.“ En þegar ég er
gagnrýndur, hafa þessir sömu
Framhald á bls. 18
Montreal og aðalleikvanginn og sundhöllina.
Helga Weisshappel Forster
sýnir á Hallveigarstöðum eins
og stendur. Það verður ekki
með sanni sagt að Haliveigar-
staðir séu ákjósanlegir fyrir
myndlistarsýningar. Þar eru
gluggar i vondri hæð fyrir
myndlist og heldur erfitt að
koma svo fyrir málverkum að
þau njóti sin eins og best má
vera. Ég held að myndir frú
Helgu vinni ekki við að koma í
þessi húsakynni því sannleikur-
inri er sá að hvað góð verk, sem
þar væru á ferð, mundu eiga
erfitt uppdráttar í kjallaranum
á Hallveígarstöðum.
Það eru nú orðin nokkur ár
síðan frú Helga sýndi hérlendis
síðast, en hún hefur verið nokk-
uð á ferðinni erlendís og sýnt
verk sín vítt og breitt. Ekki
man ég eftir að hún hafi heldur
tekið þátt í samsýningum upp á
Isíðkastið hérlendis og má því
segja að timabært hafi verið
| fyrir hana að efna til sýningar
j nú.
Á þessari sýningu á Hallveig-
arstöðum eru 35 myndir og eru
það bæði vatnslitir og olía
ásamt einstöku myndum í
svörtu og hvítu. Nokkuð finnst
mér þessi sýning vera misjöfn
Sýn-
ing
Helgu
og það, sem ég felldi mig best
við eru t.d. málverk eins og Nr.
1. „Hanagal”, sem er nokkuð
sterk í lit en hefur samt nokkuð
þungan slagkraft og er sérlega
expresionistísk i eðli sínu. Ann-
að verk er nr. 10, „Eyja”, þar
sem frú Helgu tekst að halda
litagleði sinni í skefjum á sann-
færandi máta og byggja verk
sitt á þann hátt að það fær
sterkan svip. Því er heldur ekki
að leyna að sum af þessum
verkum eru að minu áliti of
tilviljunarkennd og bera með
sér innblástur augnabliksins
þar sem listakonan lætur
gamminn geysa um of og maður
„Hanagal“.
sannfærist ekki um listrænt
gildi verkanna.
Blóm hafa að jafnaði átt sterk
ítök i myndlist frú Helgu og
sum af þessum verkum eiga
uppruna sinn i litríki jurta. Frú
Helga vinnur það frjálst með
viðfangsefni sín að útkoman
verður á stundum nálægt því að
verða abströkt. Um þetta er
ekkert nema gott að segja og ég
er viss um aó hún getur notfært
sér þessa kunnáttu ef hún vill
svo við hafa I framtíðinni. Það
er alltaf dálítið lærdómsríkt að
sjá hvernig hinir ýmsu lista-
Myndllst
eftir VALTÝ
PÉTURSSON
menn fara með myndefni sitt
og hvernig þeim tekst að not-
færa sér hlutina til úrvinnslu.
Það getur verið mjög mismun-
andi hvernig menn notfæra sér
umhverfi og aðstæður í mynd-
list og það er einmitt eitt af
vandanum við að stunda þessa
listgrein, og mikilsvert hvernig
að þessum hlutum er staðið.
Sýnihg Helgu Weishappel
Forster er einmitt gott dæmi
um þessa staðreynd. Svo er það
annað mál hvort maður er sam-
mála útkomunni eða ekki og
það verður að leggjast undir
dóm hvers og eins.
Sýning frú Helgu Weishapp-
el Forster stendur fram til 18.
júlí og ég veit að margur mun
hafa áhuga á að sjá hana.