Morgunblaðið - 14.08.1976, Qupperneq 10

10
MOKCUNBI.AÐIÐ. LAUCAKDACUR 14. ACUST 1976
Akraborgin
\
I Reykjavík t-r t-kit) um borrt að aftan ...
mt
m a.
mm
Wf*
er snun-
ingslipur
eins og
smábíll
Ar er liðið síðan
hægt var að aka
um borð 1 skipið
Um þessar mundir er liðið
eitt ár síðan hægt var að aka
um borð í Akraborgina í júlí-
mánuði 1974 kom Akraborgin
hin nýja og hóf siglingar milli
Reykjavikur og Akraness
Fyrsta árið var aðeins hægt að
taka 10 til 12 bila í hverri ferð
þar sem ekki var mögulegt að
aka um borð Eftir um það bil
eitt ár var búið að útbúa að-
stöðu bæði í Reykjavik og á
Akranesi til að aka beint að og
frá borði og siðan hafa flutning-
ar bifreiða með skipinu aukizt
stórlega
Þorvaldur Guðmundsson er
■ • ■ og frá borði á Akranesi að framan.
skipstjóri Akraborgarinnar og
var hann spurður hversu marg-
ir bílar hefðu verið fluttir á
þessu ári
,,Við erum búnir að flytja
37 700 bíla á siðustu 12 mán-
uðum eða mjög nálægt þvi, en
það var 12 ágúst i fyrra sem
fyrst var hægt að aka um borð
Það hefur gjörbreytt allri nýt-
ingu á skipinu og reksturinn
gengið mun betur og allir flutn-
íngar mun þægilegri, þar sem
ekki þarf að hifa um borð."
Vladimir
Bukovsky
Andrei Sakharov, sovézki eðl-
isfræðingurinn, sem í vetur
fékk friðarverðlaun Nóbels,
fjallaði í Nóbelsfyrirlestri sín-
um nokkuð um þá landa sina
sem haldið er í fangelsum í
Sovétríkjunum af pólitískum
ástæðum. Hann gaf upp lista
yfir rúmlega hundrað fanga,
sem „þjást af næringar- og fjör-
efnaskorti, lyfjaskorti og
vinnuþrælkun. Þeir skjálfa af
kulda, blautir og þreyttir í illa
upplýstum klefaholum," sagði
Sakharov, „og heyja endalausa
baráttu til að halda mannlegri
reisn sinni og trú í viðureign
við áróðursvélina, sem stöðugt
reynir að eyðileggja sál þeirra.“
Efstan á lista sínum yfir
þéssa menn nefndi Sakharov
skáldið og andófsmanninn
Vladimir Bukovsky, sem barizt
hefur fyrir auknum mannrétt-
indum í Sovétríkjunum og nú
hefur dvalið í fangelsi sam-
fleytt frá árinu 1971. Bukovsky
var í janúar 1972 dæmdur í
tveggja ára fangelsi, fimm ára
vinnubúðadvöld og fimm ára
útlegð innan Sovétríkjanna.
Dóminn hlaut hann fyrir að
hafa „brotið" gegn lögum um
andsovézkan áróður. Bukovsky
dvelur nú í Vladimir-
fangelsinu, ekki langt frá
Moskvu, en aðbúnaður þar er
sagður mjög slæmur, ekki sizt
Maðurinn sem
fletti ofan af
misbeitingu
Sovétmanna á
geðlæknisfræði
fyrir þá sem dvelja í sérstakri
refsivist eins og Bukovsky.
Bukovsky er sjúklingur og þjá-
ist af lifrarsjúkdómi, augnsjúk-
dómi og magasári og er að auki
með lélegt hjarta, og þolir því
illalélegan aðbúnað.
Vladimir Konstantinovich
Bukovsky, eins og hann heitir
fullu nafni, er fæddur 30. des-
ember 1942. Hann var efnileg-
ur námsmaður í menntaskóla
númer 59 f Moskvu, en var rek-
inn úr skóla á síðasta námsári
þar fyrir að hafa gefið út fjöl-
ritað rit, sem þótti of hæðnis-
fullt. Á árinu 1961 byrjaði hann
nám í jarðeðlisfræði við háskól-
ann í Moskvu, en þaðan var
hann einnig rekinn eftir
skamma hríð fyrir að hafa tekið
þátt í útgáfu bannaðs rits og
fyrir að hafa tekið þátt í.opin-
berum ljóðalestri. Eftir að
Bukovsky fór frá háskólanámi
fékkst hann við ýmis störf.
Hann setti m.a. upp sýningu á
listaverkum, sem yfirvöld
höfðu bannfært. Árið 1963 var
hann handtekinn og ákærður
fyrir að hafa haft í fórum sín-
um tvö ljósrit af bók Milovan
Djilas, Hin nýja stétt (sem
komið hefur út á íslenzku hjá
Almenna bókafélaginu). Hann
var þá sendur í geðrannsókn og
að henni lokinni lýstu geðlækn-
ar stjórnarinriar yfir því að
hann væri ekki ábyrgur gerða
sinna. Hann var síðan sendur á
geðsjúkrahus I Leningrad, þar
sem honum var haldið í 15 mán-
uði. Bukovsky hefur lýst dvöl
sinni þar sem „15 mánuðum í
viti“ og til að halda andlegu
heilbrigði sínu kenndi hann
sjálfum sér ensku á meðan á
dvölinni stóð.
FLETTI OFAN AF
MISBEITINGU
A GEÐLÆKNISFRÆÐI
Á árinu 1965 var Bukovsky
aftur handtekinn og sendur á
Sovézki andófsmaðurinn Vladi-
mir Bukovsky. Heilsu hans
hrakar ört og móðir hans óttast
að hann muni vart lifa af hörm-
ungarvistina í Vladimir-
fangelsinu I Sovétríkjunum.
annað geðsjúkrahús, þar sem
hann dvaldi í sex mánuði. Hann
var á ný tekinn fastur árið 1967
og dæmdur i þriggja ára dvöl i
vinnubúðum, en þegar hann
var látinn laus 1970 tók hann
þegar á ný upp baráttu sína
fyrir mannréttindum í Sovét-
ríkjunum. Fram i marz 1971
þegar hann var handtekinn enn
á ný bjó Bukovsky hjá móður
sinni, en var undir stöðugu eft-
irliti sovézku leyniþjónustunn-
ar KGB. Á þessu tímabili tókst
honum að senda til Vestur-
landa afrit af skýrslum geð-
lækna sem gerðar höfðu verið
eftir „rannsóknir" þeirra á
ýmsum andófsmönnum. Þötti
mikill fengur að þessum skýrsl-
um og þær staðfesta illan grun
um misnotkun Sovétmanna á
geðlæknisfræði. Hópur brezkra
geðlækna sem fór yfir þær lýsti
því yfir f bréfi til Lundúna-
blaðsins Times að á grundvelli
þessara skýrslna væri fráleitt
að loka þetta fólk með valdi á
geðveikrahælum.
1 júlí 1975 sendi brezki geð-
læknirinn sir Martin Roth sov-
ézkum kollega sínum skeyti þar
sem segir að meðferðin á
Bukovsky og tveimur öðrum
andófsmönnum sé misnotkun á
geðlæknisfræðum og réttar-
farsafglöp. Segir sir Martin að
afstaða sovézkra geðlækna i
máli þessara manna sé blettur á
stétt geðlækna.
Áður en Bukovsky var fluttur
i Vladimir-fangelsið var honum
um tíma haldið í vinnubúðum
nr. 35 í Úralfjöllum. Þar var
hann frá upphafi látinn sæta
harðneskjulegri meðferð og
m.a. var móður hans bannað að