Morgunblaðið - 26.06.1977, Qupperneq 1

138. tbl. 64. árg. SUNNUDAGUR 26. JÚNÍ 1977 Prentsmiðja Morgunblaðsins.
„Hvert eigum við að fara núna?“ sögðu þau hvort við annað ferðamennirnir f
Reykjavík í gærmorgun, enda lítið við að vera fyrir ferðafólk í höfuðborginni á
Iaugardegi.
Ljósm. Ól. K.M.
Ljóstrað upp um pyntingar á
einræðistíma Indiru Gandhi
Carilloí
konungs-
veizlu
Madrid, Hóm, París 25. júní. AP. Reuter.
SPÁNSKA kommúnistaleiðtogan-
um Santiago Carillo var í gær
boðið [ móttöku sem Juan Carlos
konungur og Sophia drottning
héldu fyrir helztu stjórnmálaleið-
toga, diplómata og herforingja
landsins. Þykir þetta benda til
þess að spánska konungsfjöl-
skyldan hafi nú að fullu sætt sig
við þátttöku kommúnista f stjórn-
málalífi landsins, en aðeins eru
sex mánuðir sfðan Carillo var f
fangelsi á Spáni.
Carillo hefur tekið mjög sjálf-
stæða afstöðu gagnvart komm-
únistaflokki Sovétríkjanna, likt
og leiðtogar kommúnista í Frakk-
landi og á ítaliu, við lítinn fögnuð
Sovétleiðtoganna. Þannig segir
vikublaðið „New Times“ i
Moskvu að ef „túlkun Carillo á
Evrópukommúnismanum væri
framkvæmd, mundi það leiða til
klofnings i hinni alþjóðlegu
kommúnistahreyfingu." Þetta
segir blaðið i ritdómi um bók
Carillos „Evrópukommúnisminn
og rikið“.
ítalska kommúnistamálgagnið
Paese Sera gagnrýndi í dag harð-
lega greininga í New Times og
afstöðu Sovétleiðtoganna til
Evrópukommúnismans og segir
að svo virðist sem Sovétmenn séu
hræddir við að hugmyndir þeirr-
ar stefnu muni breiðast út í
Austur-Evrópu.
Aðalmálgagn kommúnista-
flokks Austur-Þýzkalands, Neues
Deutschland, tók í dag upp hanzk-
ann fyrir Sovétmenn og gagn-
rýndi Carillo og aðra stuðnings-
menn Evrópukommúnismans
harðlega.
Nairobi, Kenya. 25 júní. Reuter
HERFORINGI úr her Uganda sem
flúði til Kenya fyrir skemmstu sagði I
dag að Idi Amin forseti hefði sjálfur
stjórnað flokki hermanna I bardaga
gegn uppreisnarmönnum, sem
reyndu að steypa honum af stóli I
sfðustu viku. Frá þessu er skýrt f
dagblaðinu „Nation" f Nairobi f dag.
Segir herforinginn, sem ekki vill láta
nafns slns getið. að bardaginn hafi
staðið f átta tfma og með sigri Amfns
hafi verið bundinn endi á samsæri
gegn honum, sem hafi verið f undir-
búningi f rúmt ár með þátttöku um
1000 Ugandamanna.
Nation segir einnig frá þvf og hefur
eftir heimildum f Kampala að fimm
MIG herþotur úr flugher Uganda hafi
verið eyðilagðar á Entebbe-flugvelli
samkvaemt fyrirmælum Amfns, þvi
hann hafi talið að foringjar úr flughern-
um hafi tekið þátt i samsærinu
Að þvl er blaðið i Nairobi hefur eftir
herforingjanum sem flúði Uganda
stóðu ýmsir foringjar i hernum, kaup-
sýslumenn og Ugandbúar sem flúið
hafa land að byltingartilrauninni gegn
Amin. Hafi verið búið að safna saman
með leynd miklu af vopnum og ráða-
gerðir verið uppi um að gera árás á
nokkrar mikilvægar bækistöðvar hers-
ins og forsetans sjálfs. „Okkur var
komið i opna skjöldu. þegar velbúnir
og þrautþjálfaðir herflokkar Amlns réð-
ust á okkur að morgni til," er haft eftir
Nýju-Delhi, 25. júní, AP.
HROLLVEKJANDI frásagnir uni
pyntingar á pólitískum föngum
og jafnvel morð á einræðistíma
Indiru Gandhi frá júnf 1975 fram
á þetta ár hafa undanfarið verið
að skjóta upp kollinum f kjölfar
þess að hrundið hefur verið af
stað opinberri rannsókn á ásökun-
um af þessu tagi. Búizt er við að
skýrt verði frá endanlegum
herforingjanum. Hann segir að barizt
hafi verið f átta tima og margir fallið
beggja vegna viglinunnar Uppreisnar-
mennirnir hafi ekki verið búnir undir
langa orustu og brátt orðið uppi—
skroppa með skotfæri og orðið að
leggja á flótta Segir herforinginn að
margir þeirra hafi flúið til nærliggjandi
niðurstöðum þessarar rannsóknar
fyrir árslok.
Tvö indversk tímarit og nefnd
skipuð þekktum borgurum hafa
þegar birt ískyggilegar frásagnir
af pyntingum, sem yfivöld leyfðu
á þessu tímabili. Eru sumar frá-
sagnirnar hafðar beint eftir fórn-
ardýrunum.
Blöðin skýra frá þvi að mikill
fjöldi fanga hafi mátt þola mjög
landa, en aðrir fari enn huldu höfði i
Uganda „Við hefðum getað verið við
völd f Úganda núna, ef við hefðum
ekki verið sviknir." segir herforinginn
Útvarpið i Uganda hefur ekki enn
sagt frá þessum atburðum né staðfest
að uppreisnartilraun hafi verið bæld
niður eða atlaga gerð að lífi Amins
slæma meðferð af hálfu lögreglu
og fangavarða, þar á meðal bar-
smíðar og raflost. Einnig er getið
um enn grimmilegri pyntingar
svo sem þegar föngum var gert að
liggja allsnöktum á ís um langa
hríð eða þeir hengdir upp á úln-
liðunum og látnir hanga þannig
lengi. Segir að sumar pyntingaað-
ferðanna hafi greinilega verið
fengnar að láni frá sumum Suður-
Ameríkuríkjanna, þar sem slik-
um aðferðum er mikið beitt.
Romesh Thapar, ritstjóri tima-
ritsins „Seminar“, sem sjálfur
lagði niður útgáfu sina á meðan
svokallaðar neyðarráðstafanir
Indiru Gandhi voru rikjandi i
stað þess að búa við ritskoðun,
segir í riti sinu að ofbeldisaðgerð-
ir lögreglunnar hafi a.m.k. haft
óbeinan stuðning sonar Indiru,
Sanjay, en hann hafi verið pottur-
inn og pannan á bak við ráðstaf-
anir móður sinnar. „Sanjay réð
öllu,“ segir Thapar, „ef menn
framfylgdu ekki fyrirmælum
hans voru þeir fjarlægðir."
DAUÐS-
FÖLL í
DÝRA-
GARÐI
Bamako. Mali, og Bangkok,
25. júní Reuter.
MIKIÐ er um dauðsföll í ríkis-
dýragarðinum f Vestur-
Afrfkurfkinu Malí um þessar
mundir. Ungur flóðhestur beið
bana vegna meiðsla sem hann
hlaut er hann fylgdist með
innbyrðis átökum foreldra
sinna og flestar gazellurnar f
garðinum frömdu sjálfsmorð
með þvf að hlaupa á miklum
hraða á girðingarnar á svæð-
inu. Þá varð Ijónynja nokkur
bráðkvödd í dýragarðinum fyr-
ir skemmstu og fíll sem þar
var til húsa fékk hægt andlát
án þess að viðunandi andláts-
skýringar fyndust.
Aðrar fréttir úr dýrarikinu
eru þær helztar að hvítur fíll,
sem fæddist i frumskógum
Thailands, var færður konungi
landsins, Bhumibol, að gjöf við
sérstaka trúarlega athöfn í
Bangkok i dag. Albinófillinn,
sem er þriggja ára, mun fram-
vegis halda til í sérstökum
garði við konungshöllina
ásamt þremur öðrum sams
konar sem konungi hafa verið
gefnir. Hvitir filar eru taldir
færa heppni og hamingju á
Thailandi, því þeir eru taldir í
ætt við guðinn Vishnu.
99,98% kjörsókn
í Sovétríkjunum
Moskvu. 25. júní. NTB Reuter.
SEXTÍU og einn frambjóðandi af 2,2
miiljónum náði ekki kjöri I bæjar- og
sveitarstjórnakosningum sem haldn-
ar voru í Sovétríkjunum á sunnudag,
að því er Tass-fréttastofan skýrði frá
í gær.
Aðeins einn frambjóðandi er í kjöri í
hverju kjördæmi og telst hann rétt
kjörinn fái hann meir en helming
greiddra aðkvæða. en kjósendum er
heimilt að rita nöfn annarra en fram-
bjóðandans á kjörseðilinn og greiða
þannig öðrum atkvæði Fái frambjóð-
andinn eini ekki helming atkvæða hef-
ur hann fallið og fer þá fram aukakosn-
ing innan tveggja vikna Að sögn Tass
var þátttaka i þessum kosningum
99,98% og segir fréttastofan að þessi
mikla þátttaka kjósenda sýni enn á ný
hve sovézkir þegnar séu áhugasamir
um stjórnmál.
Eistland:
Miklar stúdentaóeirdir í Tartu
TÍMARITIÐ Sönumid, sem gefið
er út af Eistlendingum, búsettum T
Svíþjóð, skýrði frá þvf nýlega, að
3. desember s.l. hefðu orðið mikl-
ar stúdentaóeirðir f borginni Tartu
f Eistlandi. Hafi um þúsund náms-
menn tekið þátt f aðgerðunum, en
tilefnið var að lögreglan bannaði á
sfðustu stundu skemmtun, sem
nemendur landbúnaðarháskólans
ætluðu að halda. Óeirðirnar hóf-
ust við samkomusalinn þar sem
skemmtunin átti að fara fram, en
bárust fljótlega út um borgina.
Um þúsund námsmenn tóku þátt í
óspektum þessum, sem enduðu
með meiriháttar átökum er þeir
bjuggust til að halda útifund á aðal-
torgi borgarinnar Framan af tókst
lögreglunni að halda aftur af andófs-
fólkinu, en er líða tók að miðnætti
hafði lögreglulið verið eflt mjög. og
naut það aðstoðar sérþjálfaðra KGB-
manna. Voru ráðstafanir gerðar til
að fá liðstyrk frá Tallin. Herinn fékk
skipun um að vera f viðbragðsstöðu
og sveit öryggislögreglumanna frá
KGB-stöðvunum í Tallin kom flug-
leiðis til Tartu.
Aðgerðir lögreglunnar miðuðust
fyrst og fremst við að koma í veg
fyrir að mannfjöldinn kæmist inn á
aðaltorgið og voru vegatálmanir
settar upp í öllum hliðargötum
Nokkrum tókst þó að komast inn á
torgið og rifu þeir niður spjald sem
sett hafði verið upp » tilefni sovézka
þjóðhátíðardagsins 5. desember.
Þeir, sem reyndu að komast inn á
torgið. voru flestir gripnir og fluttir
brott í lögreglubílum. Andófsmönn-
unum tókst að ná einum félaqa
sinna úr höndum lögreglunnar, sem
greip þá til skotvopna, en skaut upp
í loftið, þannig að enginn særðist.
Þrír lögregluþjónar sáust sparka í
unga stúlku, en grjótkast á lögregl-
una var svar mótmælafólksins við
slíkum aðferðum. Um það leyti, sem
átökunum linnti, klukkan 2 30 um
nóttina, var slökkvilið borgarinnar
komið á vettvang
Flestir, sem handteknir voru um
nóttina, voru látnir lausir um morg-
uninn, eftir að hafa undirritað yfir-
lýsingar um aðild síníi að málinu.
Næstu daga var öllum stúdentum I
borginni gert að skila skrifaðri grein-
argerð um athafnir sfnar kvöldið 3.
desember. í öllum æðri mennta-
stofnunum f borginni hófst mikil
herferð þar sem starfsmenn öryggis-
lögreglunnar héldu fyrirlestra til að
útbreiða þá skoðun, að uppþotin
hefðu lítið gildi og hefðu í rauninni
ekki verið annað en ólæti lítt þrosk-
aðra unglinga. j flokksmálgagninu á
staðnum birtist grein eftir ritstjórann
undir fyrirsögninni „Barnaleg og
hugsunarlaus hegðun".
Uppreisnin f Tartu átti sér langan
aðdraganda. Fyrir um það bil einum
áratug var farið að gæta aukins
frjálsræðis í stjórn háskólans. Eftir
atburðina í Tékkóslóvakíu 1968
varð á því breyting og frekari við-
leitni til að koma á lýðræðislegri
vinnubrögðum lauk Þjóðernissinnar
leiðtogar stúdenta og lýðræðissinn-
ar í skólanum voru flestir reknir, og
nú orðið má heita, að ekkert félagslff
sé meðal stúdenta, nema það sem
skipulagt er af yfirvöldum Ástandið
Framhald ábls. 47
Amin barðist sjálfur
við uppreisnarmenn