Morgunblaðið - 11.09.1977, Page 14

14
MORGUNBLAÐIf), SUNNUDAGUR 11. SEPTEMBER 1977
Birgir IsL Gunnarsson, borgarstjóri:
Atvinnumálaskýrslan
ber fyrst og fremst
vott um fyrirhyggju
Atvinnumálaskýrslan
ber f.vrst og fremst
vott um fyrirh.vggju
í ársbyrjun 1976 fór ég þess á leit vió
nokkra embættismenn Reykjavíkurltorf'-
ar, að þeir mynduðu með sér vinnuhóp til
að athuga sérstaklega atvinnumál í
Reykjavík og nágrenni. Ástæða þessa var
sú, að upplýsingar, sem þá lágu fyrir,
bentu til þess að allmikill samdráttur
hefði orðið í fiskveiðum og fiskvinnslu
hér i Reykjavik, og þvi væri æskilegt að fá
heildarmynd af þróun atvinnulífs í borg-
inni.
Skýrsla embættismanna var lögð fram i
júlí s.l. og gerði ég þá m.a. grein fyrir efni
hennar á blaðamannafundi. Síðan hafa
allmiklar umræður orðið um þessa skýrslu
á opinberum vettvangi og er það vel. Hinu
er ekki að leyna, að skýrslan hefur verið
mistúlkuð á ýmsan veg og af henni dregn-
ar rangar ályktanir í mörgum greinum. Þá
hefur mikill hluti þessara umræðna verið
í venjuiegum pólitískum þrætubókarstíl,
þar sem allt er málað annað hvort svart
eða hvitt, en forðast að reyna að sjá hlut-
ina í stærra samhengi. Slík þrætulist er
ein mesta uppáhaldsiðja alltof margra
sem við stjórnmál fást.
1 þessari grein mun ég drepa á nokkur
atriöi, sem fram hafa komið i þessum
umræðum og leitast við að varpa á þau
betra ljósi.
Er vá fyrir dyrum?
Ýmsir af þeim, sem um skýrsluna hafa
tjáð sig, hafa látið sem svo, að af henni
megi draga þá ályktun, að mikil vá sé fyrir
dyrum í Reykjavík, og jafnvel neyðar-
ástand framundan. Því fer fjarri, aö
nokkrar slíkar ályktanir megi draga af
þessari skýrslu. Um margra ára bil hefur
atvinna i Reykjavík verið næg og atvinnu-
öryggi hér meira en víðast hvar annars
staðar á landinu. Þannig sýnir skýrslan,
að árleg mannaflanotkun jókst um 6000 —
6500 ntannár á síðasta áratug. Það sent
skýrsluhöfundar hins vegar vara við er
það, að þessi aukning er fyrst og fremst i
þjónustugreinum. Reykjavík hefur orðið
miðstöð hvers konar þjónustu fyrir allt
landið og þess vegna hefur æ stærri hluti
vinnuafls þess, sem á vinnumarkaðinn
kemur, bundizt í viðskiptum, samgöngum,
opinberri stjórnsýslu, heilbrigðisþjónustu
og ýmsum öðrum þjónustugreinum. Fram-
leiðslustarfsemin hefur hins vegar farið
halloka í samkeppninni um vinnuaflið hér
í höfuðborginni. Skýrsluhöfundar benda
því á, að til þess að tryggja atvinnuöryggi i
borginni í framtíðinni, sé vænlegast til
árangurs að efla framleiðslugreinarnar.
Skýrslan horfir þvi fyrst og fremst til
framtiðarinnar. Hún bendir á vissa hættu,
sem er í sjönmáli og hvetur til að við
henni sé brugðizt í tima. Skýrslan ber því
fyrst og fremst vott um fyrirhyggju, hvet-
ur til umræðna og þess, að brugðizt sé við
vanda, sem menn nú sjá fyrir betur en
áður.
Mjög svipuð þróun hefur átt sér stað í
öllum höfuðborgum Norðurlanda. Þessi
þróun hefur jafnvel gengið mun lengra í
sumum höfuðborgunum og það svo langt,
að mjög hefur reynzt erfitt fyrir stjórn-
endur þeirra borga að snúa þróuninní við
þar sem þeir uggðu ekki að sér i tíma.
Hér í Reykjavik er enn nægur tími til
stefnu. Borgarstjórn þarf að ræða það af
fullri alvöru, hvernig við skuli brugðizt og
leita þarf samvinnu við ríkisvaldið um
þau mál. Það frumkvæði Sjálfstæðis-
manna að Iáta gera slíka skýrslu ber vott
um lifandi stjórn þeirra i borginni og
framsýni tíl að mæta aðsteðjandi vanda-
málurn. Skýrslan er af sömu rótum runnin
og aðrar stórhuga áætlanir Sjálfstæðis-
manna í borgarstjórn.
Roykjavíkurhöfn
og útgeröin
I umræðum um skýrsluna hefur Reykja-
vikurhöfn nokkuð komið til umræðu og
það gagnrýnt aö ekkí hafi nægilega hratt
gengið með uppbyggingu hafnarinnar.
A undanförnum árum hefur sú þróun
orðið í útgerðarmálum hér í borg, að báta-
útvegur hefur minnkað, en útgerð togara
orðið þýðingarmeiri af þeim sökum. Ég
held að öllum sanngjörnum mönnum
blandist ekki hugur um það, að ástæða
þess, að bátaútgerð hefur minnkað frá
Reykjavík, sé fyrst og fremst fjarlægð frá
miðunum. Aðrar hafnir á Suðurlandi og
Reykjanesi liggja betur við miðum. styttri
sigling er þaðan á fengsælustu fiskimiðin
og því hafa útgerðaraðilar kosið að gera út
frá þeim stöðum. Þessi þróun á ekkert
skylt við aðstöðuna í Reykjavíkurhöfn.
Hinu er ekki að leyna, að við, sem berum
ábyrgð á stjórn borgarinnar, hefðum kosið
að geta komið fyrr i framkvæmd því
skipulagi, sem við létum gera og á að leiða
til þess, að Vesturhöfnin verði eingöngu
fiskihöfn, en farmskipin verði í hluta
Austurhafnarinnar og í Sundahöfn.
Ástæða þess að ekki hefur verið unnt að
koma þessari áætlun fyrr í framkvæmd er
sú, að Reykjavikurhöfn hefur átt við mikil
fjárhagsvandamál að striða á undanförn-
um árum. Reykjavik er eina höfnin á
landinu, sem að öllu leyti þarf að standa
undir sér sjálf og fær ekkert framlag frá
ríkinu til hafnargerðar. Allar aðrar hafnir
fá 75% af kostnaði hafnarmannvirkja
greiddan af ríkinu. Staðir, eins og t.d.
Hafnarfjörður og Akureyri, fá þetta ríkis-
framlag, þegar Reykjavik er látin sitja á
hakanum. Á sama tíma hefur Reykjavik
um mörg undanfarin ár reynt að bæta
fjárhag hafnarinnar með þvi að fá hækk-
uð ýmis þau þjónustugjöid hafnarinnar,
sem eru einu tekjur hennar til reksturs og
framkvæmda. Það hefur verið hörð bar-
átta að fá þessi gjöld hækkuð, jafnvel þótt
sýna megi fram á það með rökum, að þessi
gjöld vega sáralítið i vöruverði og eiga
lítinn sem engan þátt í aukningu verð-
bólgu í landinu. Óskiljanleg fyrirstaða
hefur verið af hálfu þeirra, sem með verð-
Iagsmál fara, þar til nú á þessu ári, að
nokkuð rofaði til eftir langa baráttu. Því
miður verður að segja það um ýmsa borg-
arfulltrúa minnihlutans, m.a. þá, sem tala
nú hæst um vanrækslu i framkvæmdum
við höfnina, þ.e. borgarfulltrúa Fram-
sóknarflokksins, að þeirra stuðningur
hefur verið lítill í þessu máli, og jafnvel
hreinn fjandskapur á stundum. Þeir hafa
ekki hikað við að leggjast gegn tillögum
um tekjuaukningu fyrir höfnina á einum
fundi borgarstjórnar, en hafa samt látið
sig hafa það á næsta fundi að standa upp
og gagnrýna að of hægt miði við hafnar-
framkvæmdirnar. Forsenda þess að unnt
sé að koma í framkvæmd skipulaginu um
fiskihöfn í Vesturhöfninni er sú, að unnt
sé að byggja farmskipahöfn inni í Sund-
um, þangað sem farmskipin geti flutzt og
þar með rýmt vöruskála og hafnarbakka-
aðstöðu í Vesturhöfninni. Að þessu er nú
unnið og m.a. verið tekið lánsfé á þessu
ári til áframhaldandi framkvæmda í
Sundahöfn. Það má einnig rifja upp nú i
sambandi við þessar umræður, að Fram-
sóknarmenn sýndu Sundahafnarfram-
kvæmdunum einstakan fjandskap og ráku
sína kosningabaráttu árið 1970 nánast ein-
göngu á þeim grundvelli, að bygging
Sundahafnar hefði verið röng ákvörðun á
sinum tima. Eins og oft áður hefur timinn
leitt í ljós, að sú ákvörðun var rétt og var
byggð á framsýni. Nú eygjum við mögu-
leika á því að styrkja aðstöðu fiskiskipa í
Vesturhöfninni, m.a. með því að taka
verulegan hluta Bakkaskemmu undir að-
stöðu fyrir fiskmóttöku.
Reykjavík
og byggðastefnan
Það er staðreynd, sem fram kemur i
skýrslunni, að byggðastefnan, sem rekin
hefur verið undanfarin ár, á verulegan
þátt í þeirri þróun, sem hér hefur orðið.
Andstæðingar Sjálfstæðismanna í borgar-
stjórn hafa reynt að draga fjöður yfir
þennan þátt og gera það til þess að geta
óáreittir beint spjótum sínum að meiri-
hluta Sjálfstæðismanna í borgarstjórn.
Það er hættulegur leikur. Þeir, sem ekki
vilja viðurkenna þessa staðreynd, eru
ekki tilbúnir til þess að grípa á vandamál-
inu af fullu raunsæi né með hagsmuni
Reykjavíkur fyrir augum. Allir vita að
atvinnurekendur, sem vilja stofna fyrir-
tæki utan höfuðborgarsvæðisins og jafn-
vel utan Reykjanessvæðisins eiga völ á
betri fyrirgreiðslu, bæði úr einstökum
lánasjóðum og úr bankakerfinu. Það liður
varla sú vika, að ekki komi einhverjir
menn á minn fund með dæmi um slíkt.
Það er fyrst og fremst þessi mismunun,
sem Reykvíkingar og reyndar íbúar á höf-
uðborgarsvæðinu öllu, geta ekki þolað til
lengdar. 1 þeirri skoðun minni felst á
engan hátt andstaða við þá viðleitni að
þróa blómlegt atvinnulíf í hinum dreifðu
byggðum landsins. Ég geri mér þess full-
komlega grein, að það er engum til hags-
bóta, hvorki þeim sem á landsbyggðinni
búa né Reykvíkingum eða íbúum höfuð-
borgarsvæðisins, að sá fólksstraumur, sem
var hingað á suðvesturhorn landsins á
árunum eftir stríð og reyndar til skamms
tíma, haldi áfram. Reykjavík var á sínum
tima alls ekki viðbúin því að taka við
þessum fólksstraumi og því þróuðust á
mörkum Reykjavikur og fyrir utan borg-
armörkin íbúðarsvæði, meira og minna
óskipulögð, og er enginn vafi á þvi, að
stöðugri og jafnari aukning fölksfjölda
hér á þessu svæði hefði haft i för með sér,
U I.I.YSIM,ASIMINN Klí: 22480
JR#reimí>Totúí>
Range Rover
|Range Rover 1977 til sölu|
kUpplýsingar í síma 321 26j
INIMFLYTJENDUR
OG SÖLUMENN
Fjöldi amerískra bila fáanlegir til
afgreíðslu strax. Nýir eða notað-
ir. Sérfræðingar í sýningarbilum.
Skrifið og biðjíð um sölulista og
skipaferðir
US AUTO,
IMPORTS AND
EXPORTS INC.,
1471 Jerome Ave. Bronx,
New York 10452,.
Simi (2.12) 558-7900
Telex 66727 US Auto.
Tilboð óskast
í neðangreindar bifreiðar skemmdar eftir tjón:
Saab 96 árg 1977
Chevrolet Monte Carlo árg. 1 972
Ford Bronco árg. 1966
Bifreiðarnar verða til sýnis að Dugguvogi
9 —11, Kænuvogsmegin á mánudag. Til-
boðum sé skilað eigi síðar en þriðjudag 13.
SePt Sjóvátryggmgarfé/ag Is/ands h/ f.
Sími 82500.
iVorum að taka upp
hjólalegur í Fíat 1 27 og 1 28 á mjög hagstæðu
verði. .----------------------
j FIAT EINKAUMBOÐ A ÍSLANDI
Davíd Sigurdsson hf.
SÍÐUMULA 35. SlMAR 38845 — 38888
Ltlimtil okkar OG VIIMIINDM IIMNAhúseign viA jtar tafi
Sölustjóri: Sigurður Benediktsson Haraldur Magnússon Viðsk.fr.
Verðmetum íbúðina samdægurs, yður að kostnaðarlausu og án skuldbindinga. Opið 9-12 og 13.30-18.