Morgunblaðið - 21.09.1977, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 21. SEPTEMBER 1977
11
Erlendsr bækur
Umtölud dönsk bók:

Le
11
um að elska
hnútamann,
Bókin ,,Le" eftir Herdísi
Möllehave er með umtalaðri
bókum í Danmörku þessa
dagana. ,,Le" er frumraun
höfundar i skáldsagnagerð
og fyrst og fremst er það
kynning höfundar á bókinni,
hugmyndin að henni, sem
vekur áhuga og forvitni
„Bókin fjallar um ein-
stæða konu, þrituga.
Eg held að flest sé dæmi-
gert fyrir margar konur, hvort
sem þær eru einhleypar eða
giftar.
Kannski að því undan-
skildu hvernig dauða sögu-
hetjunnar ber að höndum.
Það er hægt að deyja á
marga vegu. Flestir deyja
smám saman. Margir gefast
upp Stöku búast til baráttu,
sem þær vita að muni ekki ná
tilgangi sinum.
Þær gera það vegna barn-
anna.
Þær gera það vegna fram-
tíðarinnar.
Þær gera það vegna
mannanna.
Flestar halda að þær muni
kynnast sigri og þó ekki á
þann veg að karlmenn bíði
lægri hlut Flestar lifa áfram,
upp á meira eða minna
heppileg aða óheppileg býti
Þannig er lifið bara. Eða er
það?"
Þessi orð höfundar á
kápusiðu eru forvitnileg og
bókin fjallar sem sé um það
þegar stúlkur verða ástfangn-
ar upp fyrir haus af manni
sem getur ekki gefið á móti.
Hann tekur það sem þær
gefa honum sem sjálfsagðan
hlut, sál, líkama, tilfinningar.
Sjálfur er hann lítt snortinn.
En stöku sinnum lætur hann
skína í eitthvað sem vekur
vonir um hlýrri tilfinningar.
Og áfram er haldið að reyna
að þíða gaddfrosið tilfinn-
ingalifið. Loks fer sambandið
út um þúfur og konan er að
eigin dómi auðmýkt og
niðurlægð Síðan má gera
ráð fyrir að brátt taki við nýtt
ástarævintýri. Með sams
kojiar manni.
Her dis Möllehave kallar
þá „hnútamenn".
„ Það er sársaukafullt að
elska hnútamann. Táknið er
sótt í bindishnútinn i óeigin-
legum skilningi. Yfir hnútn-
um eru metorða og valda-
girnd hnútamannsins, hálf-
kæringur og yfirlæti sem
verður að halda á loft til að
geta lifað af í þeim heimi sem
karlmaðurinn hrærist i Undir
hnútnum eru tilfinningarnar,
óöryggið, hlýjan, sem hann
getur ekki eða þorir ekki að
sýna og er ekki þörf fyrir í því
lifsgæðakapphlaupi sem
hann er alinn upp til að taka
þátt í. VIÐ erum þessar stúlk-
ur, sem verða hrifnar af
svona mönnum og þeir lað-
ast að okkur. Við erum sjálfs-
öruggar á ytra borði, innra
með okkur kvika og einum of
fúsar til að láta þá þrúga
okkur, til að afsala okkur
hluta eigin persónuleika til
að þóknast hnútamanninum.
Það er vottur af Florence
Nightingale i okkur öllum
Nú skal þessi harðsoðna en
sjarmerandi karlvera læra að
elska, þrátt fyrir hnútana i
tilfinningalifinu Og VIÐ ætl-
um að kenna honum. En til-
raunin er dauðadæmd Ef
VIÐ erum opnar, ærlegar, og
Herdis Möllehave
fljótar á okkur, bregður hann
á það ráð að draga sig frá
okkur eða sýna fullkomið
skeytingarleysi. Ef við sýnum
sérstaka kænsku getur það
skilað stundarárangri, en
með því höfum við ofboðið
okkur og tilfinningum okk-
ar."
Efni bókarinnar höfðar
bersýnilega til danskra les-
enda, þvi að bókin seldist
upp á nokkrum dögum og 2.
útgáfa er á þrotum.
Lesandi leggur þessa bók
naumast frá sér fyrr en að
lestri loknum. Ekki vegna
þess honum sé haldið i eftir-
væntingu og óvissu um hvað
gerist, þvi að niðurlag bókar-
innar gerist á fyrstu siðum
hennar. En hún hrífur lesand-
ann með einlægni sinni
a.m.k. að sumu leyti. Bókin
olli mér þó vonbrigðum.
Einkum eftir að hafa lesið
hvað vakir fyrir Herdisi
Möllehave, hvað hún ætlar
að sýna okkur. Sem skáld-
saga er bókin gölluð, og stíll-
inn ekki rismikill. Persónu-
sköpun er mislukkuð. Hnúta-
maðurinn Sten Runge vekur
hvorki samúð né andúð,
vegna þess fyrst og fremst
hvað hann er ósannfærandi
Þar eð höfundur hyggst
fyrst og fremst lýsa samskipt-
um Le við hnútamanninn,
drepur hún efninu á dreif
með þvi að skjóta inn frá-
sögnum af fyrra hjónabandi
Le, sem eru þó engin skil
gerð. Dóttir Le er líka ger-
samlega óþörf persóna i bók-
inni og skiptir ekki máli.
Enda þótt Le sé áhugaverðari
persóna en Sten Runge verð-
ur hún heldur ekki skiljanleg
Sten Runge er huldukall og
þar með verða lesanda óskilj-
anlegar þær tilfinningar sem
Le fyllist i hans garð. Hann er
ekkert vondur — hann er
bara hvorki fugl né fiskur.
Tilfinningaleg tengsl sem
gefið er i skyn að hann hafi
við börn sín, þrátt fyrir allt,
ná því ekki tilætluðum áhrif-
um. Aftur á móti eru margir
kaflar læsilegir, umfram allt
vegna þeirrar einlægni sem
birtist hvarvetna. Lýsing á
veikindum Le i síðasta hluta
bókarinnar er til dæmis fal-
lega skrifaður kafli og viða
bregður fyrir ágætlega læsi-
legum hlutum.
Eins og fyrr segir er hug-
myndin að bókinni snjöll.
Margar konur munu kinka
kolli til samþykkis við lestur
hennar. Og þó kannski um-
fram allt á skilgreiningu Her-
disar Möllehave á þvi sem
hún vjldi sagt hafa. h.k.
hefst iðnkynning
í Laugardalshöli
Þar verður mikið um dýrðir
Kræsingar, tískusýningar, iðnaðarbingó,
maður dagsins, vörur á sérstöku kynning-
arverði og barnagæsla síðdegis.
Nú sýnir reykvískur iðnaður hvers hann
er megnugur.
Ath.: Kynningin stendur aðeins í 10 daga,
þ.e. mun skemur en venjulegar vöru-
sýningar.
lífrw 23. sept.-2.okt.'77