Morgunblaðið - 07.10.1977, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 7. OKTÓBER 1977
17
Lálum:
Ljósmynd rannsóknarlögreglan
í þessu herbergi að Hamarsbraut 11 í Hafnarfirði lét
Guðmundur Einarsson lífið, samkvæmt framburði sak-
borninga. Hann lá á gólfinu fyrir framan kojurnar.
Kvað verjandinn ekki einleikið hve
margt, sem fram hefði komið í fram-
burði sakborninganna, hefði ekki stað-
ist þegar á reyndi. Til dæmis hefði
Sævar fullyrt að Kristján hefði stungið
Guðmund með hníf nokkru eftir að
Kristján bar það við yfirheyrslu en
síðan hefði komið í Ijós að hnífurinn
var Kristjáni alls ekki tiltækur þegar
atburðurinn átti að hafa gerst Einnig
kom það fram hjá Sævari fyrst, að
hann hefði hringt í Albert Klahn
Skaftason um nóttina og beðið hann
að flytja fyrir sig pakka og átti hann að
fá hass í staðinn. Siðar hefði Albert
haldið þessu fram og loks Kristján. En
hvað hefði komið í Ijós, síminn í íbúð-
inni var lokaður og þessi saga upp-
spuni. En hvaðan fréttu Albert og
Kristján um þetta spurðu verjandinn.
Lögreglumennirnir hafa auðvitað skýrt
þeim frá þessum framburði Sævars.
Og hvers vegna talaði Sævar um það
að Albert Klahn hefði komið á gulum
Toyota bíl til þess að sækja líkið um
nóttina þegar hann i reyndinni kom á
svörtum Volkswagen, spurðu verjand-
inn Jú, Albert hafði haldið því fram
fyrst En hvernig frétti Sævar af þessu
Auðvitað frá lögreglumönnunum,
sagði verjandmn Þannig öpuðu sak-
borningarnir vitleysurnar hver eftir öðr-
um í gegnum lögreglumennina Og af
þessum sökum gæti það vel staðist. að
Tryggvi Rúnar hefði frétt um her-
bergjaskipan að Hamarsbraut 1 1 frá
lögreglumönnunum eins og hann héldi
fram ,.Það er augljóst að lögreglu-
mennirnir hafa verið leiðandi i spurn-
ingum sínum og ef til vill hafa þeir
lesið úr yfirheyrslum yfir hinum," sagði
Hilmar
Tryggvi Rúnar
segist vera saklaus
Skýrslu sína og játningar frá 9 janú-
ar 1976 hefur Tryggvi Rúnar nú dreg-
ið til baka og kveðst vera algerlega
saklaus af því að hafa ráðið Guðmund
Einarssyni bana og hann hafi aldrei að
Hamarsbraut 1 1 komið i dómsalnum I
gærmorgun las Hilmar Ingimundurson
yfirlýsingu Tryggva Rúnars. Þar segir
Tryggvi Rúnar að hann hafi verið ákaf-
lega miður sin fyrst eftir handtökuna
23 desember 1975, enda saklaus af
þeim ákærum, sem á hann voru born-
ar. Hann hafi ekki getað sofið en samt
hafi hann verið tekinn i yfirheyrslur
strax og m.a. borin upp á hann tvö
stórmál, að hafa orðið stúlku að bana í
Vík í Mýrdal og einnig að hafa orðið
manni frá Ólafsvík að bana Þetta hafi
verið borið upp á alla ákærðu en ekkert
hafi um þetta verið bókað hvernig sem
á þvi standi Hann hafi siðan verið i
yfirheyrslum i allt að 1 2 tima i einu og
engin miskunn verið sýnd Örn
Höskuldsson rannsóknardómari hefði
sagt við sig að hann gæti rotnað i
fangelsinu í tvö ár og Örn hefði lika
sagt við hann að rétt væri að játa, þvi
hinir væru búnir að játa Hann hefði
ekki séð aðra leið en játa i þeirri trú að
hið sanna kæmi siðar i Ijós
Þegar verjandinn hafði lesið þetta
upp lýsti hann furðu sinni á því að
rannsóknarlögreglan skyldi týna tveim-
ur mikilvægum gögnum i málinu, þ e.
rissi Erlu Bolladóttur af Tryggva Rúnari
og uppdrætti af herbergjaskipan að
Hamarsbraut 1 1, sem einn rannsókn-
arlögreglumannanna taldi að gerður
hefði verið. Spurði verjandinn hvernig
á þvi gæti staðið, að rannsóknarlög-
reglan týndi á þennan hátt gögnum,
sem gætu verið mjög mikilvæg i þvi að
sanna sekt eða sakleysi Tryggva Rún-
ars Ennfremur átaldi hann rannsókn-
arlögregluna fyrir að sleppa því tæki-
færi að láta fara fram sakbendingu
fyrst eftir að ákærðu voru handtekin og
láta Erlu benda á Tryggva Rúnar
Athugasemdir viS yfir-
heyrslur yfir Gunnari
Jónssyni
Hilmar Ingimundarson ræddi því
næst um vitnisburð Gunnars Jónsson-
ar, sem sóttur var sem vitni til Spánar
og hafði sitthvað að athuga við yfir-
heyrslurnar yfir honum í fyrsta lagi
hefði hann verið kvaddur til réttarhald-
anna með kvaðnmgu, þar sem lýst var
hvers vegna hann væri kallaður fyrir í
öðru lagi hafði hann verið yfirheyrður á
laugardegi og verjendum ekki gefinn
kostur á þvi að vera viðstaddir en aftur
á móti hefði saksóknarinn verið til-
kvaddur Þarna væri um mismunun að
ræða Hefði dómurum þó mátt vera
Ijóst, að verjendur teldu vitnið vera
ákaflega mikilvægt Honum hefði verið
hjálpað til að komast inn i málið m a
með þvi að sýna honum Mornblaðið
frá 30 janúar 1 974, þar sem skýrt var
frá hvarfi Guðmundar og lýst eftir
honum. Einnig hefði honum verið sýnt
húsið að Hamarsbraut 1 1 bæði utan
og innan
Ná hefði það lika gerst, að Gunnar
Jónsson var staddur i réttarsalnum
þegar dómsforsetinn bað dómsvörðinn
að kalla á Tryggva Rúnar inn í salinn.
Siðan hefði Gunnar verið spurður hver
þetta væri og hann svarað á auga-
bragði að þetta væri Tryggvi Rúnar
Leifsson Kvaðst hann þekkja hann, en
Tryggvi taldi sig ekki þekkja Gunnar
Þá rifjaði verjandinn það upp, að
Sævar Ciesielski hefði á einum stað
Framhald á bls 18.
Vörn Sævars Ciesielski byrjaði í gær:
Verjandinn deilir
harðlega á ákæruvald-
Íð og alla málsmeðferð
Eftir hádegið í gær byrjaði Jón
Oddsson hrl varnarræðu sína, en
hann er verjandi Sævars Marínós
Ciesielski, og hefur jafnframt verið rétt-
argæzlumaður hans
Sævar Ciesielski er í ákæru dagsettri
8 desember 1976 ákærður, ásamt
Kristjáni Viðari Viðarssyni og Tryggva
Rúnari Leifssyni, fyrir að hafa aðfarar-
nótt 2 7 janúar 1974 í félagi ráðist á
Guðmund Einarsson, Hraunprýði,
Blesugróf, i kjallaraíbúð að Hamars-
braut 11, Hafnarfirði, þáverandi heim-
ili Sævars Marínós, og misþyrmt hon-
um svo að hann hlaut bana af, og
komið líki hans síðan fyrir á ókunnum
stað
í ákæruskjalinu eru honum einnig
gefin að sök fjögur þjófnaðarbrot sem
hann framdi einsamall á árinu 1 974
Jafnframt er honum gefið að sök að
hafa stolið póstpoka í afgreiðslu Flug-
félags íslands á Reykjavíkurflugvelli 7
mars 1974 og fyrir að hafa eytt af fé
því, sem í honum var, í félagi við Erlu
Bolladóttur
Sævar er auk þess ákærður fyrir að
hafa ásamt Erlu Bolladóttur svikið fé út
úr Pósti og síma, samtals kr. 950 000
á árinu 1974
Sævar Marínó er einnig ákærður
fyrir fjögur sameiginleg innbrot hans
og Kristjáns Viðars á árunum
1972—1974
Þá er Sævar ákærður ásamt Ásgeiri
Ebenezer Þórðarsyni og Guðjóni
Skarphéðinssyni fyrir smygl á 2Vi kg
af kannabis inn í landið, í bifreið Guð-
jóns sem flutt var hingað með skipi
í ákæru sem gefin var út 16 mars
1977 er Sævar Marínó, ásamt Krist-
jáni Viðari Viðarssyni og Guðjóni
Skarphéðinssyni gefið að sök, að hafa
ráðist að Geirfinni Einarssyni í Dráttar-
braut Keflavíkur aðfararnótt 20 nóv-
ember 1974 og misþyrmt honum svo
að hann hlaut bana af. Honum er
jafnframt gefið að sök. ásamt Kristjáni
Viðari og Erlu Bolladóttur, að hafa flutt
lík Geirfinns frá Reykjavík upp í Rauð-
hóla, hellt þar yfir það bensini, kveikt í
því og síðan grafið það þar.
Loks er Sævari, Erlu og Kristjáni
Viðari gefið að sök, að hafa borið
rangar sakargiftir á hendur fjórum til-
teknum mönnum, sem þurftu af þeim
sökum að sitja í langvarandi gæzlu-
varðhaldi
Dómkröfur verjandans
Dómkröfur verjanda Sævars
Marínós, varðandi morðákæruna í
fyrra ákæruskajalinu, eru aðallega
sýkna, og varðandi hin brotin vægasta
refsing sem lög leyfa Varakrafan er sú.
að krafist er vægustu refsingar fyrir öll
brotin, sem getið er í ákærunni
Varðandi seinni ákæruna krefst verj-
andinn einnig sýknu aðallega. en til
vara vægustu refsingar sem lög leyfa
Verjandinn krefst þess jafnframt, að
gæzluvarðhaldsvist Sæyars frá 1 1
desember 1975 komi að fullu til frá-
dráttar refsitímanum, og auk þess
krefst hann réttargæzlulauna og máls-
kostnaðar
Varðandi þjófnaðarbrotin og brot
Sævars gegn fíkniefnalöggjöf visaði
verjandinn til þess, að Sævar hefði
játað þau öll og að hann væri reiðu-
búinn til þess, að gera dómsátt um
greiðslu þeirra skaðabótakrafna sem
komið hefðu fram
Inngangur ræðurnnar
Verjandinn byrjaði á að vitna i sókn-
arræðu vararikissaksóknara, þar sem
hann lét að því liggja, að afturhvarf
sakborgninganna frá játningum sinum
væru mannleg viðbrögð i þá átt að
losna undan refsingu og ekki annað en
vonlausar tilraunir Játningar sakborn-
inganna væru grundvöllur ákærunnar
og engu breytti þótt þær hefðu verið
dregnar til baka Verjandinn sagði. að
ekki væri hægt að afgreiða málið á
þennan veg Það væri hlutverk ákæru-
valdsins að rannsaka sakleysi manna.
jafnt sem sekt Sakbornmgarnir hefðu
frá upphafi haldið fram sakleysi sínu,
fyrir rannsóknarlögreglu og jafnframt
fyrir geðlækni, er geðrannsóknir voru
gerðar á þeim
Vararíkissaksóknari hefði m a reifað
niðurstöður geðrannsóknar til rök-
stuðnings sakfellingu, en slík vottorð
væru ekki sönnunargögn í opinberum
málum, auk þess sem hér væri jafnvel
um trúnaðarbrot lækna að ræða gagn-
vart sakborningunum
Til stuðnings þeirri skoðun sinni, að
játningar þeirra hefðu ekki verið dregn-
ar til baka vegna þess að um örvænt-
ingarfullar tilraunir sakborgninga til að
bera hönd fyrir höfuð sér hefði verið að
ræða, reifaði verjandinn ýmis atriði
sem honurh þótti misfarið með við
rannsókn málsins í heild
Sævar Ciesielski hefði verið hand-
tekinn 11 desember 1975 á heimili
sínu að Hamarsbraut 1 1 í Hafnarfirði,
eftir að húsrannsókn hafði verið gerð
þar við viðkvæmar aðstæður. Alla tið
siðan, að frátöldu tímabilinu frá 31
janúar 1977 til 5 maí 1977, hefði
Sævari verið haldið í einangrun, eða í
tæpa 700 sólarhringa. Enginn vafi
væri á því að slík meðferð hefði áhrif
bæði á hegðun fangans og líðan Þá
lýsti verjandinn fábrotnu umhverfi
fangans i einangrunarklefanum.
Hávaði hefði glumið i eyrum hans,
bæði nætur og daga og sólargeislar
vart náð inn i klefann Fanganum hefði
verið bannaður lestur bæði bóka og
dagblaða, en aðeins nýlega hefði
dómurinn veitt samþykki sitt til þess,
að Sævar fengi að lesa Morgunblaðið
eitt blaða Sævar er reykingamaður, en
tóbaksneyzla var honum bönnuð lang-
timum saman Verjandinn lét þau orð
falla, að engar ákveðnar reglur virtust
gilda um boð og bönn, sem fangar
þyrftu að þola Fanganum var leyfð
útivist í fangelsisgarðinum í 10—15
minútur á dag, sem hann notfærði sér.
Um tíma hefðu fangarnir Kristján og
Tryggvi verið sendir í fangelsið á Litla-
Hrauni, og í hegningarhúsið, en Sævar
alltaf hafður á sama staðnum
Fleira nefndi verjandinn síðan um
allar kringumstæður sakborningsins
og hugsanlegar ástæður fyrir játning-
um hans á sínum tíma
Hann minntist á kvartanir, sem
Séevar hefði borið upp við sig um
framkomu fangavarða í fangelsinu við
Siðumúla, en að ekkert væri hægt að
sanna þar sem einungis stæði
fullyrðing gegn fullyrðingu um það
atriði
Sævari hefði verið fengið bréf i
einangrunarkelfann frá Erlu
Bolladóttur, sem ekki lægi frammi í
réttinum og gerði verjandinn athuga
semd við það í bréfi þessu hefðu verið
dylgjur og hótanir i garð Sævars, og
hann á allan hátt mðurlægður i þvi
Verjandinn átaldi fangelsisyfirvöld fyrir
að hafa fengið Sævari þetta bréf, þar
sem Ijóst væri að slikt hefði ekki annað
en neikvæð áhrif
Verjandinn sagði ennfremur, að
hann vissi til þess, að Sævar hefði oft á
dag verið yfirheyrður og þá jafnvel
verið brotið gegn skýrum ákvæðum
laga um að ekki megi yfirheyra fanga i
lengri tíma en 6 klst í einu
Hann minntist ennfremur á það. að
þinghöld sakadóms hefðu í byrjun
farið fram i Síðumúla fyrir rannsóknar-
dómaranum Það væri ekki fullljóst, að
sakborningarnir hafi gert sér grein fyrir
því, að þeir væru fyrir dómi
Hann deildi á það, að Albert Klahn
Skaftason og Erla Bolladóttir hefðu i
byrjun rannsóknar Geirfinnsmálsins
ýmist verið yfirheyrð sem vitni eða sem
grunuð um málsaðild Erla Bolladóttir
hafi jafnvel verið látin eiðfesta fram-
burð sinn i skýrslu 20 desember
1975, sem væri réttarfarsbrot, bæði
vegna þess að hún var tengd Sævari
sem sambýliskona hans og barnsmóðir
og hún var jafnframt hugsanlega aðili
að þessu máli
Meðferð rannsóknarmanna á Sævari
hefði frá upphafi verið á þann veg. að
Ijóst væri að þeir hefðu alla tið verið
vissir um sekt hans i þessum málum
Benti verjandinn á það m a að síðan
dómrannsóknin hófst hafi málið breyst
nokkuð og margt nýtt komið fram
Verjandinn sagði ennfremur, að
mjög hefði verið þjarmað að sak-
borningunum við yfirheyrslurnar Þó
væri það erfitt fyrir hann sem lögmann
Sævars að meta aðstæður, þar sem
hann hefði ekki alltaf verið kailaður til
að vera þar viðstaddur En spurningin
væri um það hvort lögreglumennirnir
og aðrir hafi gerst offarar í starfi sínu
Hann lét þess getið að það hefði
ósjaldan komið fyrir, að móðir Sævars
hefði fengið föt hans sundurrifin send
heim til þvotta
Verjandmn lagði á það áherzlu, að
huglæg afstaða skjólstæðings sins
hefði að minnsta kosti verið sú, að
yfirheyrendurnir væru honum and-
stæðir á allan hátt og hann verið
beittur þvingunum af þeirra hálfu
Verjandinn sagði það vera undarlega
afstöðu, ef ekki væri ástæða fyrir
henni
Verjandinn sagði að þau mistök
hefðu átt sér stað, að Tryggvi Rúnar
hefði eitt sinn náð því að ráðast á
Sævar i yfirheyrslu og skadda hann
nokkuð
í fangelsinu hefðu sakborningarnir
Sævar og Kristján jafnvel óttast um lif
sitt Það hefði gerst, að hávaði á þaki
fangelsisins fyrir ofan klefa þeirra,
hefði kallað fangaverðina út til að
athuga hvort einhverjir utanaðkomandi
væru þar að verki. en þeir urðu þó ekki
varir við neitt
Verjandinn vitnaði í skýrslu, sem
tekin var af fangaverði, er starfaði i
Síðumúla i april og mai 1 976, þar sem
hann sagði að yfirheyrslur yfir Sævari
hefðu verið hávaðasamar og að eitt
sinn hefði hann heyrt frá herbergi því
sem þær fóru fram, þegar einn við-
staddra bað starfsfélaga sinn um ,,að
stilla sig"
Verjandinn sagði að Erla Bolladóttir
hefði staðfest þann framburð Sævars,
að honum hefði verið hótað lífstiðar
öryggisgæzlu ef hann ekki viðurkenndi
morð á Guðmundi Einarssyni
Ýmislegt fleira nefndi verjandinn um
galla, sem hann taldi hafa verið á alln
málsmeðferð á meðan á rannsóknum
stóð Hann sagði að það væri álit sitt,
að ákæruvaldið hefði fyrirfram myndað
sér ákveðið mynstur um sekt Sævars
og gengið fram í málinu af hlutdrægni
Það hefði i þessu flókna máli farið
emföldustu leiðirnar
Verjandmn sagði að þau atriði sem
hann nefndi hefðu öll stuðlað að ein-
hverjum játnmgum hjá ákærðu
Hann gat þess í lok þessa inngangs.
að dómararnir i málinu hefðu gert við
það athugasemd. að Erla Bolladóttir og
Álbert Klahn hefðu bæði verið látm
laus eftir að þau gáfu skýrslur sinar að
dómurunum sjálfum forspurðum
Þegar hér var komið i varnarræðu
Jóns Oddssonar rakti hann hvern
ákæruliðinn fyrir sig gegn Sævari
Ciesielski
Ekki sannaS aS
Guðmundur sé látinn
Sýknukröfu sína á ákærunni um
manndráp í fyrra ákæruskjalinu rök-
studdi hann m a með þvi, að það væri
ekki sannað á lögfullan hátt að Guð-
mundur Einarsson væri látinn og ekki
heldur að hann hefði verið myrtur
Verjandinn reifaði upphaf rannsókn-
arinnar, skýrslu Erlu Bolladóttur sem
hún gaf 20 desember 1975 Hann
visaði til þess. að fram hefði komið að
lögreglan hefði heyrt orðróm um að
sakborningarnir væru við þetta mál
riðnir Hann spurði siðan hvaðan sá
orðrórruir væri kominn
Efla hefði verið i yfirheyrzlu vegna
póstsvikamálsins en yfirheyrandi siðan
farið út i allt aðra sálma og bemt huga
hennar að þessu máli
Verjandinn sagði siðan. að Erla og
Sævar hefðu kynnst haustið 1973. og
hefðu farið að búa saman snemma á
ármu 1974
Það hefði fengist staðfest að Sævar
Framhald á bls 18.