Morgunblaðið - 09.11.1977, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 9. NÓVEMBER 1977
Sverrir Runólfsson:
Fékk litlu sem
engu
Greinargerð þessi er nokkurs konar
úttekt á gangi framkvæmda á tilrauna-
kaflanum á Kjalarnesi, sem er víst
kallaður „Sverrisbraut" manna á með-
al. Inngangsorð sem birt voru 13. okt
s I enduðu á því að segja, að „Blönd
un á staðnum" — þátturinn í verkinu
hafi tekið sjö klukkutíma og að ef til vill
hefði ég átt að gefast upp þegar kostn-
aður var að fara fram úr áætlun. Stað-
reyndin er þó sú, að ég ákvað að halda
áfram þrátt fyrir erfiðleika og feginn er
ég því þegar ég lit til baka Það er gott
að vera reynslunni ríkari og fáum krón-
um var virkilega sóað, þrátt fyrir að-
stæður „Blöndun á staðnum" —
þátturinn i verkinu kostaði rúmar 1.2
milljónir Þar innifalið er sement fyrir
eina milljón eitt hundrað tuttugu og
tvö þúsund krónur, einn verkstjóri
5400 kr . tveir heflar 28.000 kr , einn
vörubill 14.000 kr, tveir valtarar
21.000 kr , sjö verkamenn fyrir sem-
ent 20.000 kr. (vinnu þessara sjö
manna gerir einn maður í Bandarikjun-
um með réttu tæki), ein blöndunarvél
67.1 25 kr (fjórir klukkutímar blöndun
og þrír timar biðtími) Þessi þáttur er
upp á krónu þvi þar réð ég einn um
Því miður er ekki mögulegt að hafa
heildarupphæðina nákvæma þvi þar
blandast inn i flutningur á tækjum o fl
Eiginlega er ég sammála þeim sem
hafa sagt, að ég hefði ekki átt að taka
að mér nema þennan þátt i verkinu en
mun útskýra seinna hvernig ég var
neyddur til að taka að mér allt verkið
ráðið
af tilraun, lögn 1 km vegarkafla, sem
þér gerið með burðarlagi og slitlagi "
Löggiltur þýðandi færði bréfið á ensku,
því ég hafði ákveðið að athuga hvort
fyrrverandi samstarfsmenn minir í
Ameríku væru tilleiðanlegir til að út-
vega peninga i stórframkvæmdir hér á
landi (sem þeir vitaskuld voru) Einnig
'ór ég til Alþjóðabankans í Washington
til að ræða málm þar. í þýðingunni
kemur greinilega fram, að þar er
aðeins rætt um burðarlag og slitlag,
með þessum orðum, „consisting of
base and surface course" Þetta er
sönnun þess, að í byrjun átti að standa
að þessu með skynsemi. en það eru
vist ósýnilegu spottarnir í þessu þjóð-
félagi sem breyta hlutunum og að
mínu áliti eru réttilega kallaðir „mafí-
ur". Eg hef mínar hugmyndir hvernig
þessu var allt í einu breytt í bréfinu er
ekki minnst á undirbyggingu (sub-
base). ræsagerð, skurði né annað sem
bættist við síðar að ósk Vegagerðarinn-
ar Út af bréfi þessu fékk ég nokkra
menn í félag við mig og ákveðið var,
að ég næði í blöndunarvél Þetta var í
júni 1972 Eftir viðræður milli mín og
Vegagerðarinnar, mikið þras og funda-
setur neyddist ég til að láta undan
þeirri ósk (eða réttara sagt skipun)
Vegagerðarinnar að taka að mér kafl-
ann frá grunni Þ e. undirbyggingu,
jarðvegsflutning, skurði, ræsi og ann-
að Ég tók þetta að mér aðeins vegna
þess að mér hafði verið lofað að fá að
velja kafla á móti Þess vegna veit ég
GREINARGERÐ II
Pessi mynd sýnir vél sem mylur á staðnum (í staðinn fyrir að sigta) 1200
tonn af jarðvegi á klukkutíma. Hún tekur og mylur upp i 30 sm. grjóthnull
unga. Hér er verið að mylja jarðveginn í nýju vegarstæði. Gott hefði verið að
hafa þess vél á Kjalarnesi eða kannski hún mundi ekki henta islenzkum
aðstœðum?
í Kaliforntu var ég vanur að vinna
þannig, að verktakar, sveitarfélög og
bæjarfélög höfðu samband við mig og
óskuðu eftir að ég kæmi með
blöndunarvél mina á vissan stað á
vissum tíma til að blanda fyrir þá Þeir
sáu yfirleitt um alla aðra liði þ á m
verklýsingu og kostnaðaráætlun Þetta
vissu ráðamenn hér áður en ég byrjaði
framkvæmdir Víst kom það fyrir, að
ég sá um allt verkið (eins og meðmæla-
bréf frá einum stærsta verktaka í Kali-
forníu sýnir)
Þeir sem ég var að blanda fyrir sáu
um útvegun tækja, sem ég hafði ekki
til umráða Þegar viðræður milli mín
og Vegagerðarinnar hófust 1972, hélt
ég að þannig ætti að standa að tilraun-
inni. í fyrrnefndri heildarupphæð er
ekki innifalinn kostnaður við sigtun á
efninu. sem ég hafði ekki ætlað að
gera þegar verklýsingin og kostnaðar-
áætlunin voru skrifaðar og mun ég
koma að því seinna
Ráðamenn komust einhvern veginn
á þá skoðun að ég hefði fullyrt of mikið
um bandaríska tækni og hraða við
vegagerð í staðinn fyrir að spyrja mig
hvort ég hefði virkHega sagt þessa
hluti, eins og blöðin túlkuðu þá, var
víst þegar byrjað að reyna að stöðva
mig, t d. sagði mér maður vel kunnug-
ur hjá Vegagerðinni (en maður heyrir
nú svo margt) að tveir verkfræðingar
hefðu verið ráðnir og lagt nótt við dag
til að kanna allt sem ég hafði skrifað og
sagt viðvíkjandi þessu máli Þeir áttu
víst að finna einhverja veika punkta hjá
mér Þegar það tókst ekki þá var breytt
um aðferðir og flest af þeim hefur
þegar komið fram opinberlega
Hinn 28 okt 1976 sagði núverandi
vegamálastjóri í blaðaviðtali. að það
hefði verið þrýstingur frá almenningi
og fjölmiðlum sem gerði það að verk-
um, að úy fékk skriflegt loforð um cjerð
einn kílómetra
i bréfi frá Veyagerðinni 13 4 1972
segir „Vegagerð rikisins beri kostnað
að það er aðeins tímaspursmál þangað
til að ég sanna mitt mál. í millitiðinni
var almenningsálitið á mér vist ekki
upp á marga fiska. en það verður að
hafa það Nú, þegar ég hafði látið
undan þá var að minu áliti samþykkt
að Vegagerðin skyldi útvega þær
vinnuvélar og tæki, sem til þyrfti,
nema blöndunarvélina
Nú heimtaði Vegagerðin að ég kæmi
með nýja verklýsingu og lét í það skína
í gegn að hún ætti að vera skrifuð af
verkfræðingi í viðræðum kom í Ijós að
misskilningur hafði orðið milli fulltrúa
„Bl á st " og fulltrúa Vegagerðarinnar á
fundi 3.4 1973 í fundargerð 4.1.
1974 stendur „Rætt um fund með
fulltrúum V R og „Bl á st frá 3 april
73
Fulltrúar „Bl á st " töldu að á fund-
inum hefðu fulltrúar V R gefið loforð
um að útvega tæki sem vantaði til
byggingar kaflans V R taldi sig ekki
hafa gefið nein slík loforð, heldur að-
eins vilyrði fyrir að vera hjálpleg við
útvegun tækja " Einn fulltrúa „B I á
st " sagði þá, sem einnig er bókað
„Vél sú sem ,,BI á st " hefur til umráða
dugar aðeins til lagningar burðarlags
og slitlags. en ekki til undirbygginga
Væri því æskilegt að í stað kafla VV 8
(sem er „Sverrisbraut", mitt innskot)
fengju þeir annan kafla "
Ofangremt sýnir greinilega að full-
trúar „Bl á st " viðurkenna að misskiln-
ingur hafi orðið, en V R lét sig ekki og
heimtaði að ég sæi um útvegún tækja,
þótt á fyrrgreindum fundi hefði ég sagt
þeim, að ég treysti mér ekki til að hafa
nein viðskipti við verktaka um tæki því
ég vissi að vegaverktökum væri ekki
hlýtt til min, sem svo sannarlega kom i
Ijós seinna
í næsta þætti þessarar gremargerðar
mun ég útskýra hvað V R var „hjálp-
leg við útvegun tækja" og hvernig var
að minu áliti af ásettu ráði reynt að
eyðileggja þessa tilraun
Módel
Ekki að ófyrirsynju.
„FLESTIR niinna kennara eru
uppi í hillum, ég hef kynnt mér
talsvert mikió af listaverkabók-
um og haft gagn af. Þessir
kennarar mínir hafa reynzt
mér vel, menn læra aldrei neitt
til hlítar í skólum þótt gagn
geti verið af slíku námi samt.“
Það er Ástþór Jóhannsson járn-
smiður í Vestmannaeyjum sem
hefur orðið, en hann opnar sína
fyrstu málverkasýningu í
AKOGES-húsinu í Eyjum 9.
nóv. n.k. Þar mun Ástþór sýna
liðlega 30 myndir í vatnslit,
olíu og tússi.
„Aurarnir þreyttu
pyngjuna lítið“
„Byrjaði? Ég veit það ekki,
ég hafði gaman af þessu sem
peyi hjá Páli Steingrimssyni og
svona liggur í manni eins og
undiraldan í hafinu. Svo reis
þetta aftur úr gráðinu, við vor-
um nýbyrjuð að búa og mig
vantaði mynd á vegg. Aurarnir
þreyttu pyngjuna litið og þá var
ráðið að dusta rykið af penslun-
um og endurnýja litina. Þetta
var fyrir nokkrum árum, en síð-
an hafa penslarnir ekki safnað
ryki og eftir gos hefur maður
tekið þetta í skorpum. Vonandi
fæ ég meiri tíma og meiri
möguleika á að láta meira eftir
mér í efniskaupum og slíku.
Annars er rétt að taka það fram
að þótt ég sé sjálfmenntaður að
öllu leyti þá er það ekki út af
illsku út í myndlistarskóla, ég
lenti bara ekki þar inn. Maður
sér til hvað verður.
Reynslan hefur verið minn
bezti skóli eins og svo margra
annarra, könnun á tækni
meistaranna, því tæknin er
undirstaðan til þess að maður
geti komið hugmyndum sínum
á flötinn. Mig langar mikið að
komast í pilagrímsför til
„Ég
lenti
bara
ekki
þar”
Rabbað við ungan
listmálara í Eyjum
Evrópu 'og sérstaklega til
Bandarikjanna til þess að
grennslast svolítið betur i þess-
um efnum.“
„Að veita fróun
bændum á mölinni.“
„Fyrirmyndirnar? Þær eru
teknar hér og þar. Lengi vel
sótti ég þær í hughrif frá tón-
list. Þannig eiga margar fanta-
«k
sprang
Eftír
Arna Johnsen
síurnar hver sitt lag, en aðrar
myndir verða til út frá ein-
hverju efni sem ég er að hugsa
um. Landslagsmyndir hef ég þó
alltaf tekið með fyrirvara, held
að þær séu fyrst og fremst góð-
ar til þess að veita fróun bænd-
um sem hafa flutt á mölina.
Sköpun listamannsins vill svo
oft sitja á hakanum í landslags-
málverkinu, en þó kemst eng-
inn málari hjá því að rima við
landslagið, það hlýtur að kalla á
menn ef þeir eru með ein-
hverju lífsmarki."
„Braut boðorðið
um Heimaklett.“
„Ég get ekki neitað þvi að
Heimaklettur er búinn að suða
Iengi í mér og ég er búinn að
liggja lengi í honum. Loks
stóðst ég ekki mátið og nú er ég
að fást við hann með oiíunni
minni og brjóta þar með boöorð
sem ég var búinn að setja mér,
það, að reyna aldrei við hann.
Ég treysti aðeins einum málara
til þess að mála Heimakletl og
það meira að segja blindandi,
Sverri Ha'raldssyni. Hann ólst
upp með Klettinum, hann var
hans skóli og Engilbert Gisla-
son og Guðni Hermansen hafa
einnig Heimaklett i blóðinu, en
það er nauðsynlegt til þess að
geta fengizt við hann. Flest
annáð sem ég hef séð málaö af
Heimakletti eru mistök á ntis-
tök ofan. Þessi klettur er svo
síbreytilegur að með ólfkindum
er. En þegar maður býr svona í
nálægð hans galdrar hann
mann og þvi fer sem fer. Ann-
ars er ég um þessar mundir að
byrja á myndum frá ýmsum
stöðum hér í Eyjum, en súrrea-
liskt ívaf verður með og ég
hugsa mér að flétta inn i marg-
Framhald á bls. 23