Alþýðublaðið - 11.11.1958, Side 11

Þriðjudagur 11. nóv. 1958
fllþýðablaðið
11
ur íieirni
Framhald af 4. síðu.
flestum sviðum, en það má
ekki gera hvað sem það kost-
ar. Atlantshafsbandalagið er
ekki einhlítt, en hó nauðsyn-
legur vettvangur til skrafs og
ráðagerða, ekki til þess ein-
göngu að ræða hernaðarmál-
efni, heldur mik’u fremur að
;efla raunverulegt samstarf í
efnahags- og menningarmál-
um-.
M A IS E U S L
Þriðjudagur
TOMATSUPA
STEÍKT LIFUK
OG HJÖRTU' 28,50
IíAM-BAKJOT
í brúnni súpu 26,50
SOB'IN SMÁ.
LÚBA kr. Í6,10
SKYR
m/RJÓMA KR 8,50
KAFFIBOLLI
eftir mat KR. 2,00
MJÓLKUR-
PELI KR. 2,30
SERRETTIR:
KÓTILETTUR
KR. 29.90
BACON m/ EGGI
KR. 27.60
Þjónusíugjald innifalið
í verðinu.
1
Vistlegur og ódýr
matsölustaður
KEISI
CORK FLiKES
Reynið þessa úrvalsvöru.
Fæst í næstu búð.
Heildsölubirgðir:
BJÖRÚVW SCHRAM
UHBOÐS-OG HEILDVERZLUN
R. J. Hflnifey
komast að hinu sanna í mál-
inu. Að sjálfsögðu varð þó að
fara að öllu varlega með hinni
miestu gát, ef svo kynni að
hafa farið, að þau væru ein-
hvers staðar á laun með fólki
sem hefði bjargað þeim und-
an Þjóðverjum.
Þegar hann kom til þorps-
ins síðla nætur var honum
sagt að þau hefðu bæði verið
tekin höndum. Það voru Þjóð
verjar sjálfir, sem komið
höfðu þeim orðrómi á kreik.
,,Við komumst á slóð stráks-
ins úti í skóginum og tókum
hann höndum. Jú, hann Iteik
ur ekki lausum hala lengur”.
En eins og við vitum, þá sat
Anastasi að snæðingi um
þetta leyti á bak við harðlok
aðar lyr á bóndabýlinu. Og
ekld þorði hann að snúa afiur
heim til Sussac fyrr en þrem
sólarhringum síðar, af ótta
við að Þjóoverjar kynnu að
vera á röttunum eftir hon-
um.
Áður hafði Staunton þó
fréttir. Snemma næsta kvöld
gengu tveir menn frá
Limoges á fund hans, og
kváðust vera í andspyrnu-
hreyfingunni þar í borg.
Kváðu þeir þýzka hermenn
hafa komið með brszka
stúlku, sem talin var njósnari,
inn í borgina um nóttina áð-
ur. Hún hafði verið lokuð inni
í dyflissu borgarinnar, en um
morguninn hafði hún verið
flutt til aðalstöðva nazistanna
til yfirheyrslu hjá herlögregl
unni þýzku. „Falleg stúlka”,
sögðu þeir, „en hún var drag-
hölt að því er virtist. En hvern
ig hún bar sig, —• tíguleg
sem drottning, — og hvílík
fyrirlitning á vaxðmönnunum
skein ekki úr svip rennar . . .*’
Væri einhverja aðstoð hægt
að veita, sögðu þeir þá mundi
andspyrnuhreyfingin í Limog
es ekki láta á sér standa. Það
var meira að segja ef til vill
-ki útilokað, að takast mætti
a,ð bjarga stúlkunni úr klóm
þýzku böðlanna,
Staunton spurði þegar eftir
Amástasie, sem var honum
mun meii'a virði en Violetta
eins og sakir stóðu. „Stúlkan
var
Staunton ákvað að reynt
yrði að gera ráðstáfani:- til að
bjarga henni, en að öllti slíku
varð að fara með hinni mestu
gát, leinkum meo tiilRi til
þess að það tefði ekki ' neinn
hátt eða torveldaði 3i: ir á-
ætluðu framkvæmdi' . Hélzt
var að hafa á laun v"l\> um
dyflissuna og athuga rákvæm
lega hvernig allri vörzlu og
varðmannaskiptum þar var
háttað; einnig allt í sarnbandi
við það, er hún var ílutt til
ýfirheyrslu lijá herlögregl-
unni, því eflaust yrði hún yfir
heyrð þar oft og mörgum sinn-
um, Ttaldi Staunton að hyggi
legast væri að fela andspyrnu
hreyfingarmönnum í Limiges
allar framkvæmdir í málinu,
þar sem aðkomufólk mundi
vekja þar athygli og grun.
Mennirnir tveir voru þessu
samþykkir og fúsir til að ann
ast allar undirbúningatathug-
anir. Kváðust þeir mundu
skipuleggja það starf af ýtr-
ustu nákvæmni, og voru
Staunton sammála um það, að
slíkar athuganir hlytu að taka
mjög langan tíma og krefjast
rr.'ikiilar skipulag'ningar. Bob
Mortier var falið að hafa sam-
band við þessa tvo menn, og
utanaðkomandi, ef til þess
kæmi að nokkur leið sýndist
fær Violettu til björgunar.
Dyflissan þarna í Limoges
er mikil og þunglamaleg bygg
in og umkringd háum múr-
um. Snýr hún gafli út að víðu,
steinlögðu torgi. Tvisvar á
degí hverjum, klukkan ellefu
að morgni og fjögur síðdegis,
voru opnaðar litlar dyr, mitt
á milli tveggja mikilla dyra
með þungum og miklum hurð
um, og tveir verðir héldu með
Violettu á milli sín út á torg
ið, yfir strætið og síðan um
stræti og götur eins og leið
lá til aðalstöðva herlögregl-
unnar þýzku, og var henmi
ekki nein vægð sýnt þótt enn
væri hún hölt á fæti. Þetta
hús, sem var þrjá hæðir, stóð
að götunni, og að sjálfsögðu
var vörður um það. Þar var
Violettu haldið í yfirheyrslu,
Að því loknu var hún leidd
aftur í dyfissuna. Þannig var
farið með hana fjórum sinn-
um á degi hverjum langa leið
um mannmörg stræti, og
gættu hennar aðeins tveir verð
ir. En það var svo ótal margt,
sem taka þurfti nákæmlega til
athugunar, áður en öruggt gat
talizt að láta til skarar skríða
— til dæmis gátu þýzkir her-
menn alltaf verið á slangri í
mannþrönginni, einkennisbún-
iir eða ekki; einn og einn eða
nokkrir saman; lemnig stóðu
þýzkir hermenn vörð fyrir utan
vissar byggingar á leiðinni. Þá
varð og að skrásetja nákvæm-
lega alla tímasetningu í sam-
band; við vöruskipti, yfir-
heyrslur og annað slíkt svo dög
um skipti til þess að komast að
raun um hvort öruggt væri að
ekki kæmi þar til neinna breyt
inga, og um leið varð að rann
saka nákvæmlega afstöðu allra
þeirra, sem heima áttu í ná-
ægum húsum, unnu í verzlun
um og skriistotum eða áttu
þar tímabundin erinda, þar eð
í hópi þeirra gátu al-ltaf leynst
samstarfsmenn nazista sem
yrði mjög að varast. Sett var
fólk til að athuga ferðir þess;
einnig var athugað mjög 'ná-
kvæmlega á hvaða tíma flest
fólk var á ferli á götu'num og
hvaða daga mundi verða þar fá
mennast, á þeim tíma, sem bú
ast mátti við að verðirnir
leildu Violettu þar um.
Eftir nokkra daga höfðu við-
komandi komist að raun um á
Yvaða tíma mundi að öllu ó-
breyttu verða heppilegast að
láta til skarar skríða. Átta
manns mundi við þurfa, fjög-
urra til þess að fást við verðina
og aðrir fjórir urðu síðan að
leitast við að koma í veg fyrir
afskipti annara af átökunum.
Átti að grípa Violettu úr hönd
um varðanna og bera hana í
skyndi inn í lokaðan fólksbíl;
var talið að ekki gætu orðið
nein vandkvæði á að útvega
bíl til þessa starfa, þetta varð
að vera stór bíll og rúmgóður,
en hraðskreiður «ð auki. Það
var ekki að vita hvort þeir
ætu komizt út úr borginni,
þar sem ströng varzla var á öll
um vegum. Það var einmitt
þar, sem hjálp andspymuhreyf
ingarinnar frá Stxssac varð að
koma til.
Þegar Staunton bárust þessi
tíðindi ákvað hann að senda
Bog til Limoges og skyldi hann
taka að séir stjórn þeirra fjög-
urra manna, sem áttu að fást
við verðina. Allir urðu þeir að
■nera opnaðir hríðskotabyssum,
ef eitthvað færi öðru vísi en
ráð hafði verið fyrir gert. Þá1
átti og að senda bíl frá Sussae
til móts við hinn bílimn, og
skyldu þeir mætast hjá vega-
tálmanum, en í bílnum frá
Sussac yrðu þá sex vopnaðir
menn, sem sæju um vegarverð
ina og var svo ráð fyrir gert,
að þar mundi koma til bardaga.
Nú var ákveðið að láta til
skarar skríða föstudagimi 16.
júní, klukkan ellefu að morgni.
Daginn áður var allur undir-
búningur þrautþjálfaður, jafn-
vel í minnstu smáatriðum.
Hver maður, sem taka átti þátt
í björgu'ninni, var látinn reyna
hluterk sitt hvað eftir annað.
Ekkert mátti vera undir hend-
ingu komið. Ekkert átti að geta
misheppnast. ,
Snemma á föstudagsmorgun
inn hélt Bob inn í Limoges og
notaði til þess vegabréf, sem
andspyrnuhreyfingarmenn í
borginni höfðu falsað handa
honum í því skyni. Allt reynd-
ist undirbúið. Skömmu fyrir
tíuleytið var bíl þeim, sem
þeir höfðu valið í sambandi
við framkvæmdirnar, stolið
frá eigandanum og var íiann
síðan hafður til taks í hiiðar-
götu, skammt frá þar sem á-
kveðið var að láta til skarar
skríða. Bob athugaði hríðskota
byssur þeirra fjögurra sem
ráðast áttu á verðina; komst
að raun um að skothlykj afyll-
ingarnir væru í lagi, en því
næst var haldið á staðinn á til
settum tíma. Nokkur stund
leið og ekkert bar til tíðinda.
Skpmmu fyrir ellefu dreifðu
þeir sér utn torgið; völdu sér
stað þar sem þeir gátu séð eí
litlu fangelsisdyrnar voru opn-
aðar;
Tíminn leið, hægt og hægt.
Þá sló -kirkjuklukkan ellefu.
Það leit út fyrir að hún væri
''nni mínútu of fljót. En nú
tóku aðrar turnklukkur £ borg-
inni að slá samtímis, sumat
svo langt £ burtu að varla
heyrðist nema ómurinn af slög
unum. Þeir fjórmenningarnir
horfðu án afláts til dyflissunn-
ar, ef dyrnar skyldu opnast, en
af því varð ekki.
Mínútur liðu. Það var ber-
sýnilegt að eitthvað hafði bilað
í skipulagningu, svo áætlunin
stóðst eltki, þrátt fyrir allan
hinn nákvæma undirbúning.
Tíu mínútur yfir ellefu sáust
þess enn ekki nokkur merki, að
Violetta mundi væntanleg,
Þegar háK klukkustund var
liðin, sagði Bob að þeir skyldu
doka við enn hálfa klukku-
stund. „Það getur allaf hafa
orðið einhver töf”, sagði hann.
en klukkan tó’f sást enn ekki
neitt til Violettu og varðmann
anna.
Seinna kom það á daginn, að
Violetta hafði verið flutt burt
r borginni fyrir dögun, ein-
mitt þennan sarna morgun. Ehg
inn vissi hvert farið hafði ver
ið með hana. Daginn áður
hafði hún verið leidd tvívegis
íyrir lögregluréttinn á venju-
legum tíma. Allt hafði gengið
sinn vanagang, þegar lokaæf-
ingin undir björgunartilraun-
ina fór fram.
Hafði samsæri þeirra kom-
’t upp? Eða var það eingöngu
fyrir hendingu, að hún hafði
vierið f-lutt þangað á brott frá
Limoges á síðustu stundu?
Það var ekki um annað að
gera en taka vonbrigðunum. Og
Bob hélt aftur til Sussac, og
alla viðkomandi furðaði á hvað
orðið hefði.
Átjándi kafli.
TIL ÞÝZKALANDS.
Violetta var fyrst flutt eins
og leið lá til Fresnes, hinnar .
miklu dyflissu, skammt fyrir
utan París. Sá vegm- var um
tvö hundruð mílur. Þegar kem
ur inn fyrir hliðið mikla, sem
veit út að veginum, er ekið eft
ir alllangri braut milli hárra
trjáa unz kemur að mikum og
bunglamalegum byggingum á
hægri hönd og eru múrveggir
kring um hverja þeirra með
sterkum hliðum. Það var við
eitt slíkt ramgert hlið að bíll-
inn nam staðar, og þýzkir, ein
kennisklæddir herlögreglu-
menn, vopnaðir að venju
leiddu hana inn fyrir, þegar
opnað hafði verið hægt og
þyngslalega hið mikla hlið.
Leiddu þeir ha«a yfir garð-
svæðið, að deild þeirri, sem not
uð var sem kvennafangelsi, en
sú deild og sambygging, ætluð
karlfc'n'gum, var búinn klefum
fyrir um 1600 fanga samtals.
En þetta sumar voru öliu fang
elsi yfirfull, og voru þá karl-
mennirn'r mun fléiri, eða um
fimm eða sex í hverjum klefa.
scm einum var ætlaður, en
yfirleití var ekki nema einn
fangi í hverium kvennaklefa.
Flestir fanga þessara voru
franskir, en aðra höfðu Þjóð-
verjar flutt frá Jersey og Gu-
ernsey, ákærðir um ýsmar sak-
ir, en án þess nokkur ákæra
'ægi fyrir, heldur réði því
grunur einn að þeir voru te-kn-
ir höndum. MÖrgum var líka