Morgunblaðið - 02.06.1978, Qupperneq 5

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. JUNl 1978
37
DAVÍÐ ODDSSON formaður lista
hátíðarnefndar:
Listahátíö í Reykjavík 1978 er nú að
hefjast. Hún hefur þegar öðlast veglegan
sess í lista- og menningarlífi borgarinnar
og landsins alls. Reykjavíkurborg hafði á
sínum tíma veg og vanda af því að hleypa
henni af stokkunum og stóð vörð um
listahátíð við hlið listamanna, þegar
ríkisvaldið vildi hlaupast frá henni af
fjárhagsástæðum. Þrátt fyrir góðan þátt
Reykjavíkurborgar í stofnun og
starfrækslu Listahátíðar er hún ekki
aðeins í þeirra þágu heldur allra
landsmanna. Bæði hlýtur þeim að vera
Söderström standa í fremstu röð mest
metnu listamanna heims um þessar
mundir. En þrátt fyrir, að stórkostlegt sé
að þessir miklu listamenn sæki okkur nú
heim, megum við ekki fá ofbirtu í augun
og taka bakföll af stjörnuáhuga. Meðal
íslenzks efnis er margt það bezta sem
íslenzkir listamenn hafa upp á að bjóða.
Maður heyrir fólk stundum segja, að það
ætli að grípa gæsina meðan gefst og sjá
aðeins hina sjaldséðu og góðu erlendu
gesti en Islendingana og þeirra verk geti
menn ætíð séð. Þetta er ekki rétt nema
Davíd Oddssort
Við upphaf Listahátíóar
í Reykjavík
kappsmál að höfuðborg landsins standi
myndarlega að list og menningu, en
jafnframt hefur þess verið gætt að flytja
efnið út í byggðir iandsins með hjálp
fjölmiðla og eins hefur efni verið flutt
annars staðar en í Reykjavík, þótt það
mætti gera í ríkari mæli. Þá hefur verið
reynt að tryggja ódýrari flugferðir til
Reykjavíkur á listahátíðardögum en ella
og stuðla þannig að þvi að utanborgarfólk
nyti listahátíðar.
A þeirri listahátíð sem nú er að hefjast
hefur verið vandað til vals verkefna
einsog frekast hefur verið kostur. Gildir
það bæði um erlend dagskráratriði og
innlend. Þótt öðrum standi nær en mér
að kveða upp endanlegan dóm um það val
vona ég að menn telji mig ekki of
borubrattan þótt ég fullyrði að listahátíð
hefur sjaldan eða aldrei verið fjölbreytt-
ari. Hver stór viðburðurinn utan úr heimi
rekur annan. Nöfnin Rostropovitc, Erró,
Nilsson, Peterson, Perlman og
að litlu leyti. Það efni sem íslenzkir
listamenn bjóða fram á listahátíð hverju
sinni er nær ætíð frumflutt þar og aðeins
þar gefst tækifæri til að njóta þeirra. Ég
vil því hvetja allt áhugafólk um góðar
listir til að gleyma sér ekki í stjörnu-
regninu og gefa íslenzku listafóiki
verðugan gaum. Þar eru tækifæri sem
geta farið forgörðum ef þau eru ekki nýtt
um listahátiðardaga.
Við, sem starfað höfum í framkvæmda-
stjórn Listahátíðar í Reykjavík höfum
orðið þess vör að hátiðin hefur skapað sér
gott nafn í listaheiminum. Nú er orðið
algengt að umboðsmenn frábærra lista-
manna hafi að fyrrabragði samband við
okkur og bjóði fram krafta sinna
umbjóðenda. Sú festa sem komin er á
Listahátíð í Reykjavík er mjög mikilvæg
í þessu sambandi og einnig og ekki síður
að listahátíðarnefndir hafa ætíð gert
miklar kröfur og sett markið hátt og sá
stóri hópur frægustu listamanna sem
hingað hefur komið ber hátíðinni vel
söguna í sinn hóp. En þrátt fyrir þessi
auknu tengsl þá verður seint ofmetinn
hinn mikli þáttur sem Vladimir Askenasy
píanósnillingur hefur átt í að gera hverja
listahátíð sem glæsilegasta. Ég nota
þetta tækifæri til að þakka honum
sérstaklega hans mikla og óeigingjarna
framlag. Hann hefur svo sannarlega
verið betri en enginn.
Þótt framkvæmdastjórn listahátíðar
hljóti að setja markið hátt verður hún
ætíð að gæta þess að hátíðin verði aldrei
fordildar og snobbhátíð sem enga samleið
á með fjöldanum. Hitt er jafnmikilvægt
að aldrei verði lagzt í lágkúruna af
annarlegum ástæðum. Þótt menn séu ef
til vill misánægðir með þá dagskrá sem
framkvæmdastjórnin hefur nú lagt fram,
vona ég að ekki verði með sanngirni sagt,
að hún hafi fallið í annan hvorn
framangreindan pytt.
Ég vil að lokum óska landsmönnum
öllum til hamingju með Listahátíð í
Reykjavík 1978. Nú þegar þjóðin er dregin
í dilka með fárra vikna millibili og efnt
er til ágreinings í sem flestum efnum
vona ég að listahátíðardagar verði sá
almen’ningur það sem dvalið verði til
yndisauka utan við dagsins önn og óróa.
FREIES
THEATER
Leikflokkurinn Freies Theater
frá Munchen er sem kunnugt er
eitt listaatriðanna á Listahátið.
Leikflokkurinn sýnir undir berum
himni og verður sýningin auglýst
sérstaklega með tilliti til veðurs.
Sérkenni þessa leikhóps eru stult-
urnar, sem þau leika á, tvær og
jafnvel þrjár. Vigdís Finnboga-
dóttir leikhússtjóri sá sýningu
þeirra fyrir einu ári og hafði þetta
um leikhópinn að segja:
„Þegar ég sá sýningu þeirra voru
leikararnir sex talsins, en leik-
stjóri er George Frosser, sem
jafnframt er stofnandi hópsins.
Það má tala um tilraunaleikhús og
óvenjulega leiklist í sambandi við
Freies Theater en þau leika á
tveggja metra háum stultum, sem
er að sjálfsögðu innblásið af
grísku leikhúsi til forna, nema allt
er stærra og víðara en í raunveru-
leikanum. Tækni þeirra er frábær
og sýningin, sem ég sá, ákaflega
myndræn.
Leikni þeirra á stultunum var
slík að ég hef aldrei séð annað
eins. Hópurinn gat sér fyrst
orðstír fyrir um það bil fjórum
árum og hefur síðan tekið þátt í
úr allflestum alþjóðleguin leiklist-
arhátíðum. Þriðju stultuna nota
þeir undir sitjandann til að
auðvelda bakhreyfingar og eru
þær með ólíkindum."
Sýningar af þessu tagi fara fram
sem útileikhús á torgum nú til
dags.
FRANCE
CLIDAT
France Clidat vakti á sér mikla
athygli fyrir um það bil þremur
árum. Þá komu út fyrstu hljóm-
plöturnar með leik á píanóverkum
Franz Lizt. Það vakti og umtal er
tilkynnt var að þetta væri rétt
byrjun, enda liggja eftir Lizt
hvorki meira né minna en 550
fantasíur og útsetningar auk
sjálfra píanóverkanna. Ekki mun
það hafa verið hugmynd France
Clidat að leika hvert verk hans en
hún hefur nú farið myndarlega af
stað, því að hún hefur nú þremur
árum síðar leikið inn á 24 plötur,
alls rösklega 200 píanóverk. Hefur
Clidat lagt sig í líma við að afla
sér upplýsinga um verk Lizt sem
mörg hafa um árabil verið óhreyfð
og ókunn. Upp úr krafsinu hefur
hún haft ýmis merk tónverk svo
sem ungverska rapsodíu nr. 20,
sem áður var óþekkt, og Fimmta
Mephisto-valsinn.
Sérfróðir menn segja að Clidat
búi yfir mikilli tækni í leik sínum.
Frartce Clidat
Hún lærði hjá frægum píanókenn-
ara, Lazare Levý. Þó hefur einhver
orðað það svo, að reyndar hafi Lizt
verið hinn raunverulegi kennari,
þar sem hún hafi æft svo mörg
erfið verk hans. Hún leikur þó ekki
aðeins verk Lizt. Hún hefur
ferðast vítt um heim og haldið
tónleika og flytur þá verk eftir
Mozart, Beethoven, Brahms,
Chopin, Tjakovsky, Rachmaninoff,
svo að nokkrir séu nefndir.
16. júní, föstudagur, Háskólabíó
Pianótónleikar France Clidat.
Efnisskrá:
Lizt: Etudes transcendantes nr.
10, 4 og 12,
Heilagur Frans gengur á vatnin
Gosbrunnur hjá Villa d'Este
Ungversk rapsodia nr. 12
Sriabine: Sex etýður ópus 8, nr. 1,
2, 3, 5, 8, 12
Debussy: Svíta fyrir píanó:
Prélude
sarabande
toccata.
Ravel: Gosbrunnur
Úr Miroírs: Hnípnir fuglar,
bátur á hafinu
mansöngur trúðssin.