Morgunblaðið - 17.03.1979, Blaðsíða 20

2 0 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. MARZ 1979
Lúðvíks Jósepssonar
Allt frá því að kosningaúrslit lágu ljós fyrir í
júnímánuði fyrra árs hafa núverandi stjórnarflokkar
rembst eins og rjúpa við staur við að móta sameiginlega
stefnu — markmið og leiðir — í ríkisfjármálum,
verðþenslumálum og öðrum þáttum efnahagsmála okkar.
Þetta „samstarf“ hefur verið sífelldur hanaslagur, þar sem
stjórnarflokkarnir hafa lagt meiri áherzlu á að koma höggi
hver á annan en ná saman málefnalega, enda hafa
vandamálin og viðfangsefnin hrannast upp óleyst.
Þó kom að því sl. laugardag, að samstaða náðist milli
ráðherranna 9 um öll meginatriði efnahagsfrumvarps, sem
leggja átti fram á Alþingi eftir langvinnt samningamakk.
En kálið var ekki sopið þótt í ausuna væri komið.
Ráðherrar Alþýöubandalagsins, sem vel kunna við sig á
valdastólum, höfðu teygt sig lengra í átt til áframhaldandi
setu í ríkisstjórn en þingflokkur þeirra taldi við hæfi. Þeir
voru því knúðir til að gera athugasemdir við atriði, sem
þeir höfðu áður fallizt á, eða ekki gert fyrirvara um, og
viðhalda þannig því sundurlyndi innan ríkisstjórnarinnar,
sem gert hefur hana að viðundri í augum alþjóðar.
Engin vafi er á því að ráðherrar Alþýðubandalagsins
hafa leikið herfilega af sér, pólitískt séð, og komið sér í
aðstöðu, sem rýrir álit þeirra hjá almenningi og eigin
flokksmönnum. í fyrsta lagi fallast þeir á efnisatriði —
sem ágreiningur hefur staðið um — í efnahagsfrumvarpi,
sem kennt hefur verið við forsætisráðherra, án þess að
tryggja fyrirfram stuðning flokks síns við þau. Þar með
fóru þeir á bak við flokksbræður sína, í viðleitni til að
tryggja sér áframhaldandi ráðherradóm. Þingflokkur
Alþýðubandalagins og aðrar valdastofnanir í flokknum
senda síðan ráðherrana á fund forsætisráðherra til að gera
ágreining um atriði, sem þeir höfðu áður fallizt á, og tefla
þannig á tæpasta vað um lífdaga ríkisstjórnarinnar.
Þannig brugðust ráðherrar Alþýðubandalagsins á ný og í
þetta sinn samráðherrum sínum og samstarfsflokkum.
Olafur Jóhannesson forsætisráðherra lagði síðan fram á
Alþingi í gær efnahagsfrumvarp í því formi, sem hann
taldi vera orðið samkomulag um í ríkisstjórninni sl.
laugardag, eins og hann hefur kosið að orða það við
fjölmiðla. Lúðvík Jósepsson, formaður Alþýðubandalags-
ins, sagði í viðtali við sjónvarpið í fyrrakvöld, að yrði þetta
frumvarp samþykkt óbreytt, eins og forsætisráðherra
lagði það fram, myndi Alþýðubandalagið draga ráðherra
sína úr ríkisstjórninni, sem þar með hefði ekki lengur
starfhæfan meirihluta á Alþingi (hafi hún þá nokkurn
tímann haft hann). í þessari yfirlýsingu Lúðvíks felast
ekki litlar snuprur á ráðherra Alþýðubandalagsins, sem
ekki höfðu uppi ágreining um þessi atriði, er gengið var frá
frumvarpi forsætisráðherra í ríkisstjórn. Áframhaldandi
seta í ríkisstjórn, sem þá fýsir mjög til, verður ekki tryggð
nema með því að Lúðvík og hans armur í Alþýðubandalag-
inu verði knúinn til að beygja sig undir sjónarmið Alþýðu-
og Framsóknarflokks í vísitölumálum, e.t.v. í eitthvað
breyttu formi frá ákvæðum núverandi frumvarps, en með
sömu „kaupskerðingaráhrifum.“ Viðleitni í þessa átt mun
nú í fullum gangi, hvern veg sem til tekst. Yrði þá
frumvarpinu breytt til málamynda í meðförum þingsins til
þess að koma á sýndarsamkomulagi.
Átökin um Iíf ríkisstjórnarinnar eru nú átök innan
Alþýðubandalagsins. Áberandi fúsleiki ráðherranna til
áframhaldandi setu eykur á lífslíkur hennar. Sú staðreynd,
að vegur hennar til framhaldslífs liggur um bogið bak
Lúðvíks Jósepssonar, verkar hinsvegar í gagnstæða átt. En
tíminn einn fær skorið úr því, hvort má sín meir í
Alþýðubandalaginu, ráðherragleði þrímenninganna eða
yfirlýsingar Lúðvíks Jósepssonar.
Um bogið bak
Birgir ísL Gunnarsson:
S.l. fimmtudag var til um-
ræðu í borgarstjórn eitt mesta
hagsmunamál Reykvíkinga, sem
borgarstjórn hefur fjallað um
árum saman. Umræðuefnið var
framtíð Landsvirkjunar og til-
efni umræðnanna var beiðni
iðnaðarráðherra um skipun við-
ræðunefndar til að ganga til
samninga um stofnun nýs lands-
fyrirtækis um meginraforku-
vinnslu og raforkuflutning á
grundvelli tillagna þeirrar
nefndar, sem starfað hefur á
vegum iðnaðarráðherra um
þetta mál.
Sjálfstæðismenn
hregðast hart við
Til marks um það, hve hér er
um gífurlegt hagsmunamál
Reykvíkinga að ræða, má nefna
að eignarhluti Reykjavíkur í
fyrirtækinu Landsvirkjun er
metinn á 42,6 milljarða króna.
Hér er um hreina eign að ræða,
þ.e. eftir að skuldir hafa verið
dregnar frá. Til samanburðar
má geta þess að allar tekjur
borgarsjóðs á þessu ári, þ.e.
niðurstöðutölur fjárhagsáætl-
unar eru áætlaðar 23,9 milljarð-
ar.
Þegar þessir miklu hagsmunir
eru metnir, þarf engum að koma
á óvart, þótt borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins hafi brugð-
ist hart við til varnar þessum
hagsmunum.
Óviðunandi
vinnubrögð
S.l. laugardag gerði ég hér í
Mbl. grein fyrir aðdraganda
þessa máls. Ég rifjaði upp að
vinstri stjórnin birti sem
stefnuyfirlýsingu að leggja ætti
niður Landsvirkjun og stofna
nýtt fyrirtæki, sem sæi um alla
megin raforkuframleiðslu og
raforkuflutning í landinu.
Til að leggja á ráðin, um
hvernig framkvæma ætti þessa
stefnu skipaði ráðherra nefnd
án þess að hafa nokkur samráð
við Reykjavíkurborg sem er
helmings eignaraðili að Lands-
virkjun. Fyrst þegar tillögurnar
voru fullmótaðar snéri ráðherra
sér til Reykjavíkurborgar með
tilmælum um viðræður „á
grundvelli tillagna nefndarinn-
ar.
Vinstri flokk-
arnir halli
undir ráðherra
Við Sjálfstæðismenn í borgar-
stjórn töldum þessi vinnubrögð
með öllu óviðunrndi og fluttum
tillögu um að átelja þessa fram-
komu og vildum að borgarstjórn
undirstrikaði, að öll tillögugerð
um framtíð Landsvirkjunar
hlyti að verða unnin af báðum
eignaraðilum sameiginlega á
fullum jafnréttisgrundvelli.
Þetta treystu vinstri flokkarnir
í borgarstjórn sér ekki til að
samþykkja. Þeir lögðust á hnén
og kysstu á vönd iðnaðarráð-
herrans. Engum af fulltrúum
vinstri flokkanna fannst undir-
búningur málsins af hálfu ráð-
herra neitt athugaverður, í
mesta lagi klaufalegur og á
þeim mátti helzt skilja, að það
væri þakkarvert að ráðherra
skyldi nú vilja tala við Reykja-
víkurborg.
Þessu
máli
þurfa
vel
með
Rafmagnsverð
í Reykjavík
mun hækka
Við fluttum einnig aðra til-
lögu í málinu, sem fjallaði efnis-
lega um nefndarálitið. I þeirri
tillögu lögðumst við gegn þeirri
hugmynd að stofna landsfyrir-
tæki og bentum á að þessi stefna
myndi m.a. hafa í för með sér:
• Að raforkuverð í Reykjavík
myndi hækka.
• Að Kröfluvirkjun yrði í
framtíðinni hluti af hinu
nýja fyrirtæki, en það myndi
hækka enn rafmagnsverð í
Reykjavík.
• Að áhrif Reykjavíkur á
stjórn fyrirtækisins myndi
stórlega minnka og áhrif til
ákvörðunar um áframhald-
andi virkjanir og verðlagn-
ingu minnka að sama skapi.
• Að erfitt yrði að standa gegn
ýmsum óhagstæðum virkjun-
arkostum, t.d. Bessastaðaár-
virkjun, sem mikill pólitísk-
ur þrýstingur væri á að
leggja út í, en það kynni að
hækka enn rafmagnsverð.
• Að hætta væri á að vegna
yfirgnæfandi áhrifa ríkisins
í þessu nýja fyrirtæki yrðu
ákvarðanir teknar út frá
ýmsum öðrum sjónarmiðum
en arðsemissjónarmiðum,
eins og reynslan hefur sýnt
hjá Rafmagnsveitum ríkis-
ins.
Vildum hafna
nefndarskipun
í tillögu okkar bentum við á
frumkvæði og framtak Reykja-
víkur í rafmagnsmálum á und-
angengnum áratugum, sem
sjálfsagt væri að Reykjavík
fengi að njóta.
Af framangreindum ástæðum
töldum við tillögurnar í nefnd-
aráliti ráðherrans með öllu óað-
gengilegar fyrir Reykjavíkur-
borg og lögðum til að borgar-
stjórn hafnaði tilmælum ráð-
herra um nefndarskipun, en
samkvæmt bréfi ráðherra átti
nefndin að hafa það afmarkaða
verksvið að ræða framtíð Lands-
virkjunar á grundvelli nefndar-
álitsins.
Þessari tillögu okkar höfnuðu
vinstri flokkarnir í borgarstjórn
og tjáðu sig fúsa til viðræða, en
tóku þó fram að það væri án
skuldbindinga.
Látum ekki
vinstri flokkana
semja af sér eign-
ir Reykvíkinga
í umræðunum kom fram að
nokkuð skiptar skoðanir virðast
vera meðal vinstri flokkanna
um málið. Iðnaðarráðherra átti
góða fulltrúa á fundinum, þar
sem voru borgarfulltrúar Al-
þýðubandalagsins. Framsóknar-
fulltrúinn sló úr og í og helzt
virtist það vera fulltrúi Alþýðu-
flokksins, sem eitthvað vildi
andæfa. Niðurstaða umræðn-
anna í heild var sú, að ekki væri
þeim vinstri mönnum vel treyst-
andi til að halda á hlut Reykvík-
inga í þessum samningaviðræð-
um.
Við sjálfstæðismenn tókum
þá hörðu afstöðu að vilja enga
ábyrgð taka á þessum viðræð-
um. Við munum því ekki til-
nefna neina fulltrúa í viðræðu-
nefnd við ráðherra. Niðurstöður
viðræðnanna munum við síðan
vega og meta og ef þær að okkar
mati ganga gegn hagsmunum
borgarbúa, munum við krefjast
allsherjaratkvæðagreiðslu með-
al Reykvíkinga um málið. Við
munum ekki þegjandi láta
vinstri flokkana semja af sér
eignir Reykvíkinga. Þessu máli
þurfa borgarbúar að fylgjast vel
með.
Reykvíkingar
að fylgjast
Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnartulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjórí
Ritstjórn og afgreiösla
Augiýsingar
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
borbjörn Guómundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aóalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 3000.00 kr. á mánuði innanlands.
I lausasölu 150 kr. eintakið.