Morgunblaðið - 13.07.1979, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 13. JÚLÍ1979
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 13. JÚLÍ1979
17

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og skrifstofur
Auglýsingar
Afgreiðsla
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guómundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aöalstræti 6, sími 10100.
Aöalstræti 6, sími 22480.
Sími 83033
Áskriftargjald 3500.00 kr. á mánuöi innanlands.
í lausasölu 180 kr. eintakiö.
Ríkisstjómin rank-
ar loksins við sér
Eftir innbyrðis nagg og
sundurþykkju eftir
venjunni hafa ný bráða-
birgðalög nú séð dagsins
ljós. Þau fela í sér heimild
fyrir ríkisstjórnina til þess
að taka allt að 2,3 milljörð-
um króna að láni til orku-
framkvæmda til þess að
draga megi úr innflutningi á
olíu með því að nýta betur
innlenda orkugjafa. Þessi
bráðabirgðalög eru seint á
ferðinni. Vitaskuld hefði
verið eðlilegra að afgreiða
þessa lánsheimild með
lánsfjáráætlun, sem sam-
þykkt var 16. maí sl., eins og
Þorvaldur Garðar Kristj-
ánsson gerði efnislega til-
lögu um.
I fréttaauka ríkisútvarps-
ins sl. miðvikudag gaf iðnað-
arráðherra í skyn, að breytt
viðhorf yllu því, að nú hefði
verið ákveðið að ráðast í
frekari orkuframkvæmdir
en til stóð í miðjum maí sl.
Vitaskuld voru ummæli
ráðherrans ekki annað en
yfirklór, þar sem olíuverðs-
hækkanirnar voru komnar
fram mörgum mánuðum
fyrr. Þess vegna var það, að
Þorvaldur Garðar Kristj-
ánsson flutti ásamt 11 öðr-
um þingmönnum Sjálfstæð-
isflokksins tillögu til þings-
ályktunar um auknar orku-
framkvæmdir á yfirstand-
andi ári og var henni útbýtt
á Alþingi 15. marz sl. í
greinargerð var sérstök
áherzla lögð á, að hinar
alvarlegu olíuverðshækkanir
kölluðu á margvísleg við-
brögð, sem þyrftu að miða
að því að draga úr áhrifum
þeirra á almenna verðþróun
í landinu. í því skyni var
lagt svo fyrir í tillögunni, að
ríkisstjórnin endurskoðaði
fyrirætlanir um fram-
kvæmdir í orkumálum til
þess að hraða því sem mest
að innlendir orkugjafar
kæmu í stað olíu. Nýttur
yrði ódýrari innfluttur orku-
gjafi í stað dýrari og af-
gangsorka yrði betur hag-
nýtt.
Kveðið var á um, að end-
urskoðunin skyldi sérstak-
lega ná til eftirfarandi verk-
efna:
1. Hraðað verði lagningu
aðalháspennulínu raf-
magns til að draga úr
vinnslu raforku með dís-
elvélum og hagnýta megi
meira en orðið er raf-
magn til upphitunar
húsa.
2. Hraðað verði styrkingu
rafdreifikerfis í sveitum,
svo að það megi anna
aukinni rafhitun.
3. Lokið verði sveitarafvæð-
ingunni.
4. Aukin verði jarðhitaleit
og hagnýttir verði til fulls
jarðborar ríkisins í því
skyni.
5. Hraðað verði fram-
kvæmdum við hitaveitur
og fjarvarmaveitur.
Gert var ráð fyrir að afla
framkvæmdafjárins með
lántökum og beinum fram-
lögum úr ríkissjóði, enda
yrði beitt niðurskurði á öðr-
um útgjöldum ríkisins í því
skyni.
Tillaga þeirra Þorvalds
Garðars Kristjánssonar
náði að sjálfsögðu ekki fram
að ganga, enda var ríkis-
stjórnin óviðbúin því að tak-
ast á við þessi verkefni, eins
og afgreiðsla lánsfjáráætl-
unarinnar sýndi. Á hinn
bóginn varð þessi tillögu-
flutningur ásamt stöðugum
eftirrekstri á Alþingi og hér
í Morgunblaðinu til þess að
halda málinu vakandi, og nú
er svo komið, að ríkisstjórn-
in hefur loksins aflað sér
nauðsynlegra lánsheimilda
til aukinna orkufram-
kvæmda, þótt lítið fari fyrir
niðurskurði á öðrum út-
gjöldum ríkisins eins og
skiljanlegt er eftir þeirri
meðferð opinberra fjár-
muna, sem verið hefur, eftir
að þessi ríkisstjórn settist
að völdum.
Nú ríður á, að því sé fast
fylgt eftir, að ríkisstjórnin
standi við framkvæmda-
áform sín í orkumálum, um
leið og rekið verður á eftir
því, að betri kjara verði
leitað varðandi olíukaup til
landsins.
Norræna húsið:
Sýningáverk-
um þriggja
listamanna
SUMARSÝNING Norræna hússins 1979 stendur nú yfir í sýningarsal
í kjallara hússins. Síðastliðin fjögur ár hafa sýningar af þessu tagi
verið fastur liður í starfsemi Norræna hússins. Hingað til, og svo er
einnig nú, hefur verið fylgt þeirri reglu að sýna verk þriggja
listamanna á þessum sýningum, eins látins listamanns af eldri
kynslóðinni og tveggja núlifandi manna í hópi yngri málara. Þeir þrír
málarar sem verk eiga á sýningunni eru þeir Hafsteinn Austmann,
Hrólfur Sigurðsson og Gunnlaugur heitinn Scheving.
Hafsteinn Austmann listmálari við mynd sem hann kallar Vals.
Hafsteinn Austmann er Vopn-
firðingur að uppruna, fæddur árið
1934. Hann stundaði nám bæði á
íslandi og erlendis, og hefur tekið
þátt í fjölmörgum samsýningum
innan lands og utan. Hann á um
fjörtíu myndir á sýningunni, bæði
myndir málaðar með olíulitum og
blandaðri tækni.
Hrólfur Sigurðsson er Reykvík-
ingur, fæddur árið 1922. Hann
stundaði myndlistarnám í Kaup-
mannahöfn á árunum eftir seinni
heimsstyrjöldina. Hann hefur tekið
þátt í fjölda samsýninga en einnig
hefur hann haldið einkasýningu í
Reykjavík. Myndir þær sem hann
sýnir nú eru um fjörtíu talsins og
hafa fæstar komið fyrir almenn-
ingssjónir fyrr en nú. Þær eru
flestar málaðar á síðustu þremur
árum og sækir Hrólfur myndefni
sitt víða.
Myndir eftir Gunnlaug Scheving
á sýningunni eru sautján að tölu og
eru úr safni dr. Gunnlaugs Þórð-
arsonar. Hugmyndina að því að
sýna verk eftir Gunnlaug áttu þau
Þóra Kristjánsdóttir forstöðumað-
ur Kjarvalsstaða og Erik Sönder-
holm forstjóri Norræna hússins.
Fóru þau þess á leit við dr.
Gunnlaug Þórðarson að fá til
sýningar verk úr eigu hans. Var
það auðsótt mál og koma nú fyrir
almennings sjónir listaverk sem
hann hefur eignast á undanförnum
árum. Margar þessara mynda hafa
ekki verið sýndar hér á landi áður
og hlýtur því sýning þeirra að vera
fengur fyrir hina mörgu aðdáendur
Gunnlaugs Schevings.
í ráði er að halda sumarsýningar
sem þessa í sölum Norræna hússins
á hverju sumri, eins og gert hefur
verið undanfarin ár. Sýning þessi
er ekki síður ætluð erlendum ferða-
mönnum en íslendingum, því að
ekki er minni ástæða til að kynna
útlendingum hvernig listamönnum
okkar tekst til við að ráða við litina
í því landi, þar sem litbrigðin eru
fjölbreyttari og magnaðri en víða
annars staðar.
Hrólfur Sigurðsson listmálari við mynd sína Vctur, en hún er frá Heiðmörk
Myndin er í expressionfskum stfl.
Frá sýningunni í Norræna húsinu. Á myndinni eru þau Hrólfur Sigurðsson, Þórdís Þorvaldsdóttir, Hafsteinn
Austmann og dr. Gunnlaugur Þórðarson.
Rætt við forstöóumann ferðaskrifstofanna:
Samdráttur í sölu sólar-
landaferða nema hjá Útsýn
Mikill samdráttur verður í
sólarlandaferðum í ár á vegum
fslenskra ferðaskrifstofa að því
er formaður Félags fslenskra
ferðaskrifstofa, Steinn Lárusson,
upplýsti í viðtali í Morgunblað-
inu í gær. Þar kom fram að allt
útlit væri fyrir að sólarlandafar-
þegaum fækkaði um 10 þúsund
frá því í fyrra. Forsvarsmenn
allra ferðaskrifstofanna sem
selja ferðir til sólarlanda
staðfestu orð Steins í samtali við
Mbl. í gær. nema Ingólfur
Guðbrandsson, forstjóri Útsýnar,
sem kvað farþegafjölda hjá
Útsýn svipaðan og í fyrra en
hann kvaðst hins vegar hafa
orðið var við samdrátt hjá öðrum
ferðaskrifstofum. Ekki náðist f
forstöðumenn hjá Samvinnuferð-
um —Landsýn.
„Ég var dálítið undrandi er ég
las þessa frétt," sagði Ingólfur
Guðbrandsson forstjóri Útsínar.
„Það er á allra vitorði að færri
ferðast nú í ár, sér í lagi til
sólarlanda, en verið hefur á undan-
förnum árum. En sá samdráttur
hefur lítið gert vart við sig hér hjá
okkur í Útsýn og við höldum uppi
ferðum til 6 sólbaðsstaða við Mið-
jarðarhafið með ágætri þátttöku og
eru flestar ferðir framundan nú
uppseldar. Til dæmis eru ferðir til
Italíu á hverjum sunnudegi og er
uppselt í næstu 7 ferðir.
En ég hef orðið var við samdrátt
hjá öðrum ferðaskrifstofum sem
hafa lagt niður leiguflug en óskað
eftir sætum hjá Útsýn fyrir
farþega sína. Á það við bæði um
Samvinnuferðir-Landsýn og
Sunnu."
Ingólfur sagði að ferðaskrif-
stofan Útsýn hefði selt um 7
þúsund sæti til sólarlanda það sem
af er árinu og kvað hann það vera
svipað og í fyrra. Um einstakar
ferðir sagði Ingólfur að þeir hefðu
tvöfaldað fjölda Júgóslavíuferða
frá því á síðasta ári. Um tíma hefði
verið töluverður samdráttur í sölu
ferða þangað vegna frétta af
jarðskjálftum sem hins vegar
hefðu ekki fundist á þeim stöðum
sem Útsýn selur ferðir til. En nú
hefði eftirspurn eftir Júgóslavíu-
ferðum aukist að nýju og væri
uppselt í flestar ferðir framundan.
„Á sama hátt dró úr eftirspurn
eftir Spánar ferðum vegna frétta
af hermdarverkum. En glaðir og
ánægðir heimkomnir Spánarfarar
hafa dregið úr hræðslu almennings
og líf hefur aftur færst í pantanir
enda er Costa del Sol enn langvin-
sælasti staðurinn," sagði Ingólfur
að lokum.
• 32% minni sala í
ferðum til Mallorca
Ferðaskrifstofan Urval bauð
fram 20% færri sæti til Mallorca í
ár en á síðasta ári,“ sagði Steinn
Lárusson framkvæmdastjóri
Úrval.
„Heildarbókunartölur til
Mallorca í ár sýna að búið er að
selja um 12% færri sæti en á sama
tíma í fyrra og þýðir það því 32%
minni sölu í ferðum til Mallorca en
í fyrra.
Miðað við þær ferðir sem við
höfum þegar farið til Mallorca
hefur sætanýtingin verður svipuð
og í fyrra. Salan fram í tímann
hefur því verið lakari," sagði
Steinn.
Steinn kvað þá hjá Úrvali hafa
boðið fram sama sætafjölda íbiza
og í fyrra en salan í ár hefur verið
2—3% lakari en í fyrra. Einnig
kvað hann þá hafa sett upp ferðir
til Rúmeníu en hætt við þær
snemma í vetur.
• 30—40% færri sæti
Ástandið hjá okkur er svipað og
annars staðar, það hefur orðið þó
nokkur samdráttur í sólarlanda-
ferðum“ sagði Kristján Guðmunds-
son sölustjóri hjá Ferðamiðstöð-
inni.
„Ferðum hefur fækkað, við
buðum fram 30—40% færri sæti en
í fyrra, en sætanýtingin er góð,“
sagði Kristján.
Ferðamiðstöðin er aðeins með
ferðir til Benidorm á sumrin en á
veturna heldur hún einnig uppi
ferðum til Kanaríeyja og Flórida.
Sagði Kristján að mun færri ferðir
hefðu verið til Kanaríeyja s.l. vetur
en ferðir á vegum þeirra til Flórida
eru það nýhafnar að Kristján kvað
þá ekki hafa neinn samanburð.
• „Verulegur
samdrátturu
„Það er ekki fjarri lagi það sem
Steinn Lárusson segir og ég get vel
tekið undir það,“ sagði Guðni
Þórðarson forstjóri Sunnu. „Það
hefur orðið verulegur samdráttur í
sólarlandaferðum, mismunandi að
vísu eftir stöðum, en heildarmynd-
in er rétt.“
Guðni kvaðst engar tölur hafa
við hendina varðandi farþegafjöld-
ann í ár en sagði það ljóst að
talsvert hefði dregist saman frá því
í fyrra, einna helst hefði fækkað
farþegum til Grikklands.
Skattskrá Norðurlandsumdæmis eystra:
ir ellefu milljarðar
í MORGUNBLAÐINU í gær var skýrt frá gjaldahæstu
einstaklingum og félögum í kaupstöðunum fjórum í
Norðurlandsumdæmi eystra. En skattskráin í umdæm-
inu var lögð fram í gær. Ekki reyndist unnt að fá
upplýsingar um heildargjöld einstaklinga og fyrirtækja
né heldur hver hækkunin var milli ára í umdæminu.
Fara þær tölur því hér á eftir.
Heildarupphæð álagðra gjalda í umdæminu nemur 11.1 milljarði
króna á 12.599 einstaklinga og 706 félög. Heildarálagningin var 6.5
milljarðar króna árið áður á 12.290 einstaklinga og 720 félög. Hækkun
heildarálagningar opinberra gjalda nemur því 67.16% milli ára.
Hækkunin skiptist þannig að einstaklingar bera nú 8.9 milljarða króna
en í fyrra 5.4 milljarða og nemur hækkun gjalda á einstaklinga 62.87%.
Félög greiða samtals 2.2 milljarða króna en greiddu í fyrra 1.1 milljarð
króna alls. Hækkun þeirra gjalda sem fyrirtæki greiða nemur því
96.27% milli ára.
Heildarálagningin skiptist þannig að tekjuskattur á 7.940 einstakl-
inga er ríflega 4.1 milljarður og á 212 félög um 428 milljónir.
Eignaskattur á 1395 einstaklinga nemur 119.5 milljónum og á 317 félög
276.6 milljónum.
Aðstöðugjald á 1709 einstaklinga er 86.8 milljónir og 668 milljónir á
448 félög. Utsvör á 11.297 einstaklinga nema rúmlega 3.6 milljörðum.
Sjúkratryggingagjald á 10.779 einstaklinga er tæpar 510 milljónir.
Atvinnurekstrargjöld og fleira á einstaklinga og félög eru rúmlega
einn milljarður 170 milljónir. Ónýttur persónuafsláttur til greiðslu
útsvara nemur 133.5 milljónum og ónýttur persónuafsláttur til greiðslu
sjúkratryggingargjalda nemur 40.830 milljónum.
Barnabætur eru rétt rúmur milljarður.
Heildarupphæð álagðs sölugjalds 1978 voru rúmir fjórir milljarðar og
hæsti innheimtuaðilinn er KEA með rúmar 864 milljónir.
í blaðinu í gær voru upplýsingar um hæstu greiðendur opinberra
gjalda, einstaklinga og félög, í kaupstöðunum fjórum í umdæminu. En
gjaldhæstu einstaklingar og félög í Eyjafjarðarsýslu og Þingeyjarsýsl-
um eru sem hér segir:
Eyjafjarðarsýsla
Sveinn E. Jónsson, Ytra-Kálfskinni, Árskógshreppi
Hreinn Kristjánsson, Hríshóli, Saurbæjarhreppi
Sturla Eiðsson, Þúfnavöllum I, Skriðuhreppi
Þingeyjarsýslur, einstaklingar:
Þorleifur Matthíasson, Laugum, Reykjadalshreppi
Harald Chr. Jespersen, Miðhvammi, Áðaldælahreppi
Stefán Óskarsson, Rein, Reykjahreppi
Þingeyjarsýslur, félög:
Kaupfélag Svalbarðseyrar, Svalbarðseyri
Kaupfélag Norður-Þingeyinga, Kópaskeri
Kísiliðjan, Mývatnssveit
7.726.310 kr.
6.748.618 kr.
6.189.399 kr.
9.279.025 kr.
6.742.392 kr.
6.457.999 kr.
23.828.000 kr.
21.826.000 kr.
19.948.000 kr.
Vara við að búta Laugarás
eða Laugardal niður í lóðir
— bókaði Elín Pálmadóttir
í umhverfismálaráði
ÞRÓUNARSTOFNUN Reykjavíkurborgar er að vinna að hug-
myndum um byggingu á fimm svæðum í borginni, sem Guðrún
Jónsdóttir, forstöðumáður. kynnti á fundi umhverfismálaráðs á
miðvikudag. Þar á meðal er holtið efst á Laugarásnum, við háu
blokkirnar. En þar eru hugmyndir uppi um þétta lágbyggð.
Annað svæði er í Laugardalnum meðfram Suðurlandsbrautinni.
Það þriðja yfir Sauðurlandsbraut, sem yrði lokað og yfir á svæðið
þar sem heststyttan stendur og út undir Miklubraut. En hin tvö
svæðin eru í nánd við Borgarspítalann. Elín Pálmadóttir lét á
fundinum bóka eftirfarandi:
„Út frá umhverfissjónarmiði
vara ég mjög við sumum þeim
hugmyndum, sem hér hafa verið
kynntar undir nafninu „þétting
byggðar", þar sem vegna stundar-
hagsmuna er gengið á frátekin
útivistarsvæði, sem ætluð eru
Reykvíkingum framtíðarinnar til
að njóta og nýta sameiginlega og
sem samskiptaleiðir fólksins í
hverfunum, sem mikil þörf er
fyrir í stækkandi borg og þéttbýli.
Þessi svæði voru ætluð öllum
þjóðfélagsþegnum, jafnt þeim sem
bíllausir eru — konum og börnum
heima í hverfunum — sem akandi
fólki, og eru þeim mun nauðsyn-
legri við síhækkandi bensínverð
og aukinn aksturskostnað. Það
sem Reykjavík hefur umfram aðr-
ar borgir er að hér er vítt til
veggja og olnbogarými, sem ekki
ætti að fórna fyrir stundarhags-
muni. Enda þéttast borgir ávallt
með tímanum, þegar brýn þörf er
fyrir ýmislegt, sem kemur með
nýjum viðhorfum og við getum
ekki á þessari stundu séð fyrir, og
sem ávallt leggst á herðar höfuð-
borgar. Tel ég skammsýni að ætla
að þétta svo borgina að ekkert
slíkt svigrúm gefist.
Eitt af þeim byggingarsvæðum,
sem hér hafa verið kynnt, Laugar-
dalurinn og svæðið beggja vegna
Suðurlandsbrautar að Miklubraut,
er dæmigert svæði af því tagi, sem
njóta ætti meðan hægt er og
halda frá til brýnna sameiginlegra
þarfa. í samþykktri áætlun um
umhverfi og útivist var gert ráð
fyrir íþróttaiðkunum í Laugardal,
Þrjú af þeim svæðum, sem hugmyndir eru um að taka
undir íbúðalóðir eru merkt með hringjum, (sýna ekki
nákvæma stærð byggingarsvæðanna). Það er háholtið á
Laugarásnum, Laugardalurinn meðfram Suðurlands-
braut og svæði sem liggur yfir Suðurlandsbraut austar-
lega og yfir grasflötina að Miklubrautinni.
sem eiga eftir að aukast, svo og
trjágarði, grasagarði og ræktun-
arstöð borgarinnar, svo og skóla-
garðasvæði og svæðið meðfram
Suðurlandsbraut er hugsað sem
opið svæði til sameiginlegra nota,
þótt skóla eða annarri stofnun
yrði komið þar fyrir á ógirtu
svæði. Tel ég mikla skammsýni að
ætla að taka hvaða hluta af
Laugardalnum sem er til að búta
niður í einkafóðir.
Laugarásinn, sem er fallegt holt
með jökulsorfnum klöppum,
náttúruminjum, tel ég skemmdar-
verk að hylja byggingum, og það
hlutverk umhverfismálaráðs, sem
fer lögum samkvæmt með málefni
náttúruverndar í borginni, að
spyrna við fótum. Tel ég að ekki
hefði skaðað þótt bætt væri þar
við einu háhýsi í viðbót, ef holtið
að öðru leyti fengi að halda sér.
En hugmyndir um að taka mestan
hluta holtsins í lóðir undir hús, tel
ég skemmd, jafnvel þótt það sé
„ódýrasta svæðið til að byggja á í
borginni". Og skora ég á um-
hverfismálaráð að taka það mál
sérstaklega fyrir í samráði við
náttúruverndarráð.
Aðrar hugmyndir, sem hér hafa
verið kynntar, geri ég ekki á þessu
stigi athugasemd við. En óska
eftir því að umhverfismálaráð
hafi af þessum hugmyndum meiri
afskipti en hingað til, að ráðið taki
afstöðu til tillögu þeirrar um
aukna nýtingu útivistarsvæðanna,
sem samþykkt var að vísa til
ráðsins á síðasta borgarstjórnar-
fundi, áður en það fellst á að fórna
slíkum svæðum undir byggingar".