Morgunblaðið - 17.10.1979, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. OKTÓBER 1979 1 1
Fyrirbyggjandi adgerd-
ir gegn atvinnusjúkdóm-
um árangursríkastar
Rætt við Jack Pepys og Sven Forssman
Á nýaístöðnu læknaþingi í
Reykjavík og ráðstefnu og nám-
skeiði um atvinnuheilbrigðismál í
framhaldi af því voru meðal
fyrirlesara tveir erlendir læknar,
Jack Pepys frá Bretlandi og Sven
Forssman frá Svíþjóð. Fjölluðu
þeir um atvinnusjúkdóma í erind-
um sínum. m.a. um vandamál
einstaklinga svo og stærri heilda.
— Ég hefi fjallað um ýmislegt í
sambandi við heymæði m.a. og það
sem við höfum uppgötvað við
rannsóknir okkar í London, sagði
Pepys, en eftir að hafa lokið
læknaprófi 1 S-Afríku og stundað
þar heimilislækningar í 10 ár hélt
hann til Englands og hefur rann-
sakað mjög ónæmisfræði lungna-
sjúkdóma í mönnum. Voru hann og
starfsmenn hans fyrstir til að sýna
fram á samband milli heymæði og
sveppategunda í mygluðu heyi.
— Við þessar rannsóknir höfum
við í langan tíma notið góðs af
samstarfi við íslenzka lækna sagði
Pepys, og á árunum milli 1950 og
1960 vorum við í sambandi við Ólaf
Björnsson héraðslækni á Hellu,
sem sendi fjölda blóðsýnishorna
utan til rannsókna frá mönnum,
sem höfðu lungnasjúkdóma, og
veitti okkur margvíslegar mikil-
vægar upplýsingar með athugun-
um sínum. Um þetta leyti uppgötv-
aðist ákveðið samband milli
ýmissa sveppa í mygluðu heyi er
orsakað gæti heymæði. Sams kon-
ar sjúkdómur getur einnig orsak-
ast af öðrum þáttum, jafnvel frá
rakatækjum í húsum, loftræsting-
um o.fl. og má segja að ýmsa
lungnasjúkdóma megi rekja til
atriða, sem algeng eru í heimahús-
um, t.d. gæludýra svo sem páfa-
gauka eða dúfna, en segja má að
mikið sé enn ókannað í þessum
efnúm. Mörg lyf eru tiltæk við
astma og öðrum lungnasjúkdóm-
um, en erfitt getur oft verið að
finna hvað hæfir viðkomandi ein-
staklingi best. En hvað varðar
heymæði hjá bændum má ráð-
leggja þeim að verka og þurrka
heyið vel, því rakinn hefur áhrif á
mygluvöxt í heyi.
Jack Pepys hefur mikið verið á
ferðinni og flutt fyrirlestra, en
hann hefur ekki komið áður til
Islands. Kvaðst hann mjög ánægð-
ur með allar móttökur hér og
r.eyndar undrandi á því hversu vel
íslendingar töluðu ensku. Undir
orð hans tók Sven Forssman, sem
komið hefur til íslands nokkrum
sinnum áður, en hann er frá
Svíþjóð.
— Mitt svið hefur verið fremur í
stærra samhengi en Pepys þar sem
ég hefi fjallað um atvinnusjúk-
dóma, verið ráðgjafi sænska
vinnuveitendasambandsins og for-
stöðumaður sænsku atvinnuheil-
brigðisstofnunarinnar, þar sem
hann hefur aftur á móti fjallað um
sjúkdóma í einstaklingnum.
— Vandamál á sviði atvinnu-
heilbrigðismála eru oftlega hin
sömu í iðnaðarlöndum, t.d. ýmsir
þættir í verksmiðjustörfum, en til
að vita nánar gang mála þarf að
kanna ástand hópa við verksmiðju-
störf og síðan fá samanburðarhóp.
Slíkar rannsóknir þarf að vinna í
hverju landi þar sem takmarkað er
hægt að bera saman frá einu landi
til annars, þótt vitaskuld geti t.d.
íslendingar margt lært af ná-
grannaþjóðunum, enda hafa for-
stöðumenn heilbrigðismála hér oft
sótt fundi og ráðstefnur erlendis
og telja sig hafa mikið gagn af. Má
í þessu sambandi minnast á fyrr-
verandi borgarlækni, Jón Sigurðs-
son, sem allt frá árinu 1952
fylgdist mikið með þessum mála-
flokki.
— I sambandi við rannsóknir á
starfshópum þarf að athuga
starfsaðstöðu manna, heilsufar og
gera sér grein fyrir hvað mætti
betur fara í störfunum, en ljóst er
að svona rannsóknir taka mikinn
tíma og kosta mikla fjármuni. En
þær skila sér fljótt þegar hægt er
að koma í veg fyrir ýmsa sjúkdóma
og slys og þessar fyrirbyggjandi
aðgerðir eru árangursríkastar,
enda þótt stjórnendur fyrirtækja
sjái kannski ekki alltaf þörfina á
þeim. Hér þurfa yfirvöld að koma
til að standa fyrir fjölþættum
rannsóknum og athugunum og má
nefna að í Svíþjóð starfa um 500
manns hjá heilbrigðisstofnuninni
sænsku.
— Þá má nefna að í þessu starfi
er mikilvægt t.d. fyrir fulltrúa
Norðurlandanna að geta hist og
skipst á skoðunum og reynslu, en
það eru kannski fundir sem fjár-
málaráðherrar landanna eru ekki
alltaf hrifnir af, sagði Sven Forss-
man að lokum.
Jack Pepys (t.v.) og Sven Forssman
„Reynum að finna
lausn á vandamál-
um trillukarlanna”
„VIÐ höfum verið að ræða mál-
efni þessara svokölluðu trillu-
karla í Ilafnarstjórn Reykja-
víkur og það verður leitast við að
finna lausn á vandamálum
þeirra fyrir næsta sumar.“ sagði
Gunnar Guðmundsson hafnar-
stjóri í Reykjavík er Mbl. innti
Siglfirð-
ingur með
ÍOO tonn
TOGARINN Siglfirðingur
kom til Siglufjarðar í
gærmorgun og landaði
rúmum hundrað tonnum af
blönduðum fiski, mest
þorski. Veiðar Siglfirðings
hafa gengið ágætlega það
sem af er haustinu.
hann eftir því hvernig tekið yrði
á málum þeirra átján trillueig-
enda sem nú hefur verið gert að
yfirgefa pláss sín í Reykja-
vikurhöfn.
Svæði það sem þessir bátar
hafa verið á er vestanvert við
Ægisgarð, en þar verður nú hafist
handa við gerð setningaraðstöðu
fyrir Slippfélagið í Reykjavík, en
bryggja þess eyðilagðist fyrir
nokkru.
Hafnarstjóri sagði að flestir
sem hlut ættu að máli væru
sportbátamenn, en fyrir þá gæti
hafnarstjórn ekkert gert, þar
væri undir borgarráð að sækja,
hins vegar yrði allt gert til þess
að bæta þeim, sem hafa af þessum
bátum atvinnu, aðstöðumissinn.
Hafnarstjóri sagði að allir
þessir bátar væru vandlega teknir
á land á haustin, að vísu heldur
seinna en nú, því hefði það ekki
átt að koma eigendum þeirra á
óvart að þurfa að verða á brott
með bátanna að þessu sinni.
Forseti íslands hefur nýverið sæmt Henrik Beer framkvæmdastjóra
Alþjóðasambands Rauða kruss félaga stórriddarakrossi með stjörnu.
Haraldur Kröyer afhenti það við hátiðlega athöfn á heimili sinu í Genf
að viðstöddum m.a. Svavari Gestssyni viðskiptaráðherra og Ólafi Mixa
formanni Rauða krossins. Henrik Beer hefur verið framkvæmdastjóri
Rauða kross Svíþjóðar og gegnt núverandi starfi í nærfellt 20 ár.
Hann er mikill áhugamaður um islensk málcfni og hefur oftlega
komið hingað.
VILTL
■ mg ■
H 11 rll 11
A6CDU
V- /
heimilistæki hf
HAFNARSTRÆTI 3 - 20455 - SÆTÚN 8 -15655