Morgunblaðið - 16.11.1979, Síða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. NÓVEMBER 1979
17
Rætt við Geir Hallgrímsson
um efnahagsstefnu
Sjálfstæðisflokksins
nokkru hærri nú. En skilgreining á
þessu verður að sjálfsögðu til um-
ræðu í þeim kjarasamningum, sem
gerðir verða nú um áramótin og ekki
er óeðlilegt að nokkurt samráð verði
um þetta haft milli aðila vinnumark-
aðarins og ríkisvaldsins.
— Nú, eiga ekki samningarnir að
vera frjálsir og án afskipta ríkis-
valdsins — en nú talar þú um
svonefndar þríhliða viðræður.
Hvernig fær þetta samrýmst?
— Jú, þetta er vel samrýmanlegt.
Það er mikill munur á því, að
ríkisvaldið bjóði fram krafta sína til
að tryggja hag þeirra lægst launuðu,
sem mest hefur brunnnið á í tíð
síðustu stjórnar vinstri flokkanna,
eða hvort ríkið mælir fyrir um kaup
og kjör eins og þeir flokkar gerðu
með efnahagslögum sínum. Lögum,
sem reglubundið á 3ja mánaða fresti
hafa skert kjör launþega án þess að
þeir fái nokkuð í staðinn eða sjái
þess nokkur merki að fórnir þeirra
beri minnsta árangur.
Þá megum við ekki gleyma því, að
samhliða viðræðum á hinum al-
menna vinnumarkaði mun ríkisvald-
ið eiga viðræður við viðsemjendur
sína, opinbera starfsmenn. Og í
stefnuyfirlýsingu okkar Sjálfstæð-
ismanna segir einmitt um þetta:
„Viðræður um endurnýjun kjara-
samninga við alla opinbera starfs-
menn fari fram samhliða kjara-
samningaviðræðum á almennum
vinnumarkaði, og tryggt verði að
væntanlega dám af því. Utflutnings-
atvinnuvegirnir eru ýmist reknir
með tapi eða á núlli eins og sagt er.
Það er fráfarandi rikisstjórn, sem
er ábyrg fyrir-þeirri gengisfellingu,
sem er óhjákvæmileg með hliðsjón
af þessum staðreyndum. Það eina,
sem ég hef gert er að vekja athygli á
þessum staðreyndum. Og sannleik-
anum verður hver sárreiðastur. Ég
hvet menn til að líta raunsætt á
málið, síðan verða þeir að hafa þor
til þess að semja um kaup og kjör,
sem miðast við stöðugt gengi fram-
vegis. Hafi menn ekki dirfsku til
þess, fetum við áfram verðbólgu-
brautina.
— Hvað með svonefnda raun-
vaxtastefnu, hefur hún gengið sér til
húðar, áður en hún kemst að fullu til
framkvæmda?
— Það er alveg ljóst, að enginn
einstaklingur, fjölskylda eða fyrir-
tæki getur staðið undir 40% vöxtum
eins og þeir eru nú. Því síður
60% —80% vöxtum eins og vera ætti
samkvæmt efnahagslögunum í apríl.
Haldi verðbólgan áfram eins og nú
horfir kemur svo að því, að ekkert fé
verður til útlána hvorki á þessum
háu vöxtum né öðrum. Skilyrðið
fyrir því að menn fáist til þess að
geyma fé sitt í bönkum og bankarnir
fái þannig fjármagn til útlána á
viðunandi kjörum er að verðbólgunni
verði náð niður.
Sjálfstæðisflokkurinn er ekki
fylgjandi sjálfvirkri tengingu milli
Reynslan sýnir að launþegar hafa
engu að tapa heldur allt að vinna jj
með því mótuð verði ný stefna.
— Þú trúir því sem sé, að
almenningur vilji í raun, að ráðist sé -
gegn verðbólgunni. Heldur þú ekki,
að verðbólgu-hugsunarhátturinn
hafi náð þvílíkum tökum á fólki, að
það telji ekki unnt að framfleyta sér
eða t.d. eignast eigið húsnæði án
verðbólgu?
— Spurningin hefur að geyma
hættulegan blekkinga-áróður. Fólk jj
getur ekki komist af til lengdar við j|
núverandi verðbólgustig. Núverandi J
ástand veldur geigvænlegri upplausn B
í efnahagsmálum og leiðir einnig til ||
siðferðilegrar spillingar. Það er ekki jg
lengur til neinn mælikvarði, sem K;
sýnir sannan árangur af starfi p
einstaklinga, fyrirtækja þeirra eða j
opinberra aðila. Menn standa ekki ||
iengur á föstu landi heldur búa við '
óvissu og öryggisleysi. Þeir geta því
ekki lengur gert neinar raunhæfar ;§!
framtíðaráætlanir og verða því að
taka ákvarðanir frá degi til dags. jj
Það hefur enginn þrek til að búa við f§
þetta ástand til lengdar hvað þá
heldur að ráðast í stórframkvæmdir,
sem enginn veit, hvað koma til með
að kosta. Æ fleiri eru að átta sig á
því í hvert óefni er komið, þess vegna
er það sannfæring mín að stefna
Sjálfstæðisflokksins um skjótar og
varanlegar umbætur eigi mikinn
hljómgrunn, sem muni endurspegl-
ast í fylgi flokksins í kosingunum.
I FLOKKARNIR HAFA
ST LAUNAMÖNNUM
flýja iand um leið og ráðist verður
gegn verðbólgunni með þeim einu
ráðum sem duga, eru auðvitað fyrst
og fremst dæmi um pólitíska for-
stokkun og litla trú á þolgæði
íslendinga. Gefist menn þannig upp,
er vandséð, að við eigum skilið að
teljast efnahagslega sjálfstæðir.
— Mun samdrátturinn ekki leiða
til atvinnuleysis?
— Auðvitað kemur 35 milljarða
niðurskuðrður á fjárlögum víða
niður. Fjárlagagerðin fyrir 1980
verður brotin alveg upp að nýju.
Hverfa verður frá sjálfvirkri verð-
bólguviðmiðun. Þessi samdráttur er
þó ekki meiri en nemur þeirri
aukningu, sem varð á ríkisútgjöldum
á 13 mánaða valdaferli vinstri
stjórnarinnar.
Samhliða niðurskurðinum ætlum
við að fella niður 20 milljarða
skattaálögur. Þessi skattalækkun
mun auka ráðstöfunartekjur ein-
staklinga og fyrirtækja. Halda menn
að þess muni ekki sjá stað í nýrri
verðmætasköpun?
Samdrátturinn verður helst fólg-
inn í því, að erlendar lántökur verða
ekki auknar um 15 milljarða króna.
Hvaða stjórnmálaflokkur vill auka
erlendar lántökur? Ég tel ekki
líklegt, að samdráttur af þessari
gráðu muni út af fyrir sig skapa
atvinnuleysi, hvað þá heldur leiða til
þess að um 10% þjóðarinnar flýi
land. Hinu mega menn aftur á móti
ekki gleyma, að framhald á
verðbólguvextinum, sem stefnir nú
óðfluga í 100% á ári, leiðir að lokum
til glundroða og hruns. Hagvöxtur
hefur nú stöðvast hér á landi og að
öllu óbreyttu er fyrirsjáanleg lækk-
un þjóðarframleiðslu og þjóðar-
tekna. Þessi þróun hlýtur að leiða til
atvinnuleysis fyrr en seinna.
Stefna okkar sjálfstæðismanna
undir kjörorðinu „Leiftursókn gegn
verðbólgu" er því nauðsynleg og
óhjákvæmileg til að koma í veg fyrir
það atvinnuleysi, sem ella blasir við.
— Nú á að draga úr niðurgreiðsl-
unum á landbúnaðarvörur. Verður
það ekki bæði til þess að auka
verðbólguna og rýra kjör almenn-
ings?
— Það mun auðvitað leiða af
lækkun niðurgreiðslna, að landbún-
aðarvörur hækka í verði. Samkvæmt
stefnu okkar á tekjutrygging lág-
launamanna og þeirra, sem búa við
skerta starfsorku, að vega á móti
þeirri útgjaldaaukningu, sem þessir
aðilar verða fyrir af þessum sökum.
Hinir hærra launuðu verða að bera
hækkað landbúnaðarverð sjálfir.
— Hvað áttu við með „láglauna-
mönnum“? Hvar dregur þú þá mörk-
in í launum?
— I efnahagslögum vinstri stjórn-
arinnar, sem Alþingi samþykkti í
apríl s.l. eru þeir skilgreindir sem
láglaunamenn, sem þá höfðu 200 þús.
króna mánaðarlaun. Þessi laun eru
niðurstöður verði innan þeirra
marka, sem atvinnuvegunum eru
sett með aðgerðum þessum." Opin-
berir starfsmenn hljóta laun. úr
sameiginlegum sjóði allra lands-
manna og þeir hljóta því að eiga rétt
til sambærilegra launa og aðrir
launþegar, hvorki hærri né lægri.
Hér hef ég getið um tvær óhjá-
kvæmilegar skyldur ríkisvaldsins, að
gæta réttar hinna lægst launuðu og
semja við opinbera starfsmenn.
Ríkisvaldið á hins vegar ekki að taka
þátt í því að semja almenna kaup-
taxta eða segja fyrir um einstaka
þætti í almennum kjarasamningum.
— Ert þú farinn að prédika
gengisfellingu?
— Um það efni þarf ekki að hafa
neinar prédikanir, heldur nægir að
líta á staðreyndir, sem við öllum
blasa. Áður en við hefjum leiftur-
sókn gegn verðbólgu verður að
hreinsa til eftir viðskilnað vinstri
stjórnarinnar, eins og jafnan áður
skildi hún nú við þjóðarbúið í
upplausn. Aldrei meiri en nú. Minn-
umst þess til dæmis, að a.m.k. 28
beiðnum um verðhækkanir var vísað
frá án þess að tekin væri nokkur
afstaða tii þeirra. Reynslan sýnir, að
þessar hækkanir munu síga út í
verðlagið, enda er frávísun þeirra án
afgreiðslu aðeins gálgafrestur. Um
næstu mánaðamót mun almennt
kaup hækka um 13% og hækkun
fiskverðs um næstu áramót dregur
vaxta og verðbólgu. Eina raunhæfa
leiðin er að mati flokksins að
framboð og eftirspurn eftir fjár-
magni ákveði vextina. Sú nýbreytni
er einn þátturinn af mörgum í
sókninni gegn verðbólgúnni.
— En yrðu ekki vextir mjög háir
nú, ef framboð og eftirspurn réði
þeim?
— Jú, við núverandi aðstæður
yrðu þeir vafalaust háir en þeir
myndu snarlækka samhliða leiftur-
sókn gegn verðbólgu.
— Þú minntist áðan á það, að
nauðsynlegt væri að hreinsa til eftir
vinstri stjórnina, áður en leiftur-
sóknin hæfist. Þýðir þetta, að menn
þurfi að bíða í langan tíma eftir
aðgerðum Sjálfstæðisflokksins fái
hann umboð til að stjórna eftir
kosningar?
- Nei.
— Áttu von á verkföllum í árs-
byrjun komist Sjálfstæðisflokkurinn
til valda?
— Nei, ég á miklu frekar von á
verkföllum, verði áfram fylgt þeirri
stefnu, sem vinstri flokkarnir hafa
mótað og fylgt undanfarið. Ég hef þá
trú, að hinn almenni félagsmaður í
samtökum launþega muni ekki líða
forystumönnum sínum að misnota
samtökin í pólitískum tilgangi eins
og vorið 1978. Launþegar munu
þrýsta á og krefjast þess af forystu
sinni, að nú verði teknir upp nýir
starfshættir og reyndar nýjar leiðir.
— Steingrímur Hermannsson,
formaður Framsóknarflokksins, hef-
ur sagt um stefnu Sjálfstæðisflokks-
ins: „Þegar ég sá þetta slagorð þeirra
fyrst þurfti ég að lesa nokkuð oft til
þess að trúa því að þeir opinberuðu
svo þennan uppvakning sinn, ómeng-
aða íhaldsstefnu sem hefur verið
reynd og olli heimskreppunni miklu
1929.“ Hvað viltu segja um þetta?
— Mér finnast þessi tilvitnuðu orð
ekki vera neitt mat á stefnu Sjálf-
stæðisflokksins, þau eru hins vegar
dæmi um viðhorf manns, sem hefur
ekki viljað eða þorað að horfast í
augu við vandann í íslensku efna-
hagslífi. Vinstri flokkarnir allir hafa
brugðist launamönnum og kjósend-
um, því að þeir hafa fylgt efna-
hagsstefnu, sem rýrir kjör manna og
leiðir að lokum til hruns og atvinnu-
leysis. Það er von, að þeir þurfi að
lesa sama hlutinn oft, þegar þeim er
bent á það svart á hvítu í hvaða
ógöngur þeir hafa leitt þjóðina.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur jafn-
an verið til þess búinn að bjóða
mönnum annan kost en
ríkisafskiptastefnu vinstri flokk-
anna. Svo er einnig nú, en vegna þess
hve langt hefur verið gengið á
ógæfubrautinni er þörf þeim mun
róttækari gagnráðstafana. Til þeirra
ráðstafana eru sjálfstæðismenn
reiðubúnir að grípa, en tíminn er
naumur og þess vegna verður það
gert með leiftursókn.