Morgunblaðið - 04.01.1980, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4. JANÚAR 1980
13
Pólýfónkórinn
íslendingar eru sérkennilegir
listneytendur og skiptast nær því í
tvo andstæða hópa er tileinka sér
annað hvort það þýngsta og erfið-
asta eða það viðaminnsta og létt-
asta og hafa sáralítinn áhuga á því
sem á milli er. I kórsöng vilja og
geta þeir hlustað á þung og erfið
tónverk og það hefur sýnt sig, að
þegar bæði erlendir og innlendir
flytjendur hafa reynt að flytja
tónlist, sem er beggja blands, að
landanum hefur fundist fátt um
tiltækið. Þessi sérkenni eru ef til
vill hluti af svæðismótaðri skap-
gerð þjóðarinnar og reynslumun
manna í mennt og menningu, sem
annað hvort markast af þjóðlegri
íhaldsemi og söfnunaráráttu eða
eftiröpun erlendra tískufyrirbæra,
sem menn telja sér trú um að sé
svar við kalli tímans. Söfnun og
geymd menningarfyrirbæra fá
fyrst gildi er upp úr þeim vex
sköpun er svarar kalli tímans og
nýsköpun markbrennd sínum tíma,
er fær fólk til að líta upp, þegar
kalli tímans er snúið gegn sjálfu
sér, en ekki sem eigin glansfæging
og sjálfsdekur eins og ávallt hefur
komið fram í stjörnudýrkun og hjá
forréttindastéttum á öllum tímum.
Gildi listaverka fer eftir því hver
þörf samfélagsins er hverju sinni.
Vill samfélagið lofsöng um eigið
ágæti, er ríkjandi upplausn og
gagnrýni, er verið að byggja upp
samkvæmt nýfengnum markmið-
um, er ofmettun og gauragangur
kominn á sjúklegt stig eða er með
njönnum að vakna þörf fyrir
spennu og æsandi hluti, eða nær
áhugi mann ekki lengra en að
fullnægja frumþörfum sínum. Að
skilja blæbrigði síns tíma og snúast
Tónlist
eftir JÓN
ÁSGEIRSSON
á sveif með þeim eða gegn, er
leyndardómur þess farnaðar er
frægð og frami blómstrar í. Um
eilíft gildi verka hefur aldrei verið
hægt að slá neinu föstu en eitt
virðist sameiginlegt með þeim verk-
um frá ýmsum tímum, er enn halda
velli, að verkstæðisgerð þeirra er
svo vönduð að enn þá kunna menn
ekki betur til verka. Andstæðuna
má glögglega sjá í kennslubókum, í
hljóðfæraleik, þar sem fyrrum fræg
verk eru orðin viðfangsefni nem-
enda og verkstæðislega lítilfjörleg
viðfangsefni reyndra og velþjálf-
aðra tónlistarmanna. Þannig er það
menntunar- og þjálfunarstig og
þörf samfélagsins sem miklu ræður
um eftirtekt manna og eitt skýrasta
dæmið um þessa sveifluvirkni milli
venjubundinna athafna og fram-
sóknar til nýrri viðfangsefna, er
starfsemi Pólýfónkórsins. Starf-
semi kórsins olli straumhvörfum í
söng og flutningi kórtónlistar hér á
landi, bæði er varðar barokktónlist
og nútímatónlist og sótti um árabil
sífellt fram til stærri verkefna. Á
þeim vettvangi hafði stjórnandinn
Ingólfur Guðbrandsson það sem
markmið, auk þess að leggja
áherzlu á vandaðan flutning, að
taka til meðferðar eingöngu vönduð
og góð tónverk.
Flytjendur verða ekki aðeins
stórir af því að flytja vel, heldur og
ekki síður, hversu viðfangsefnið er
krefjandi um mikilleik og mikla
listamennsku í gerð sinni. í dag
nýtur kórinn virðingar fyrir vel
unnið starf en þá vakir við næsta
fótmál hættan á endurtekningu og
þessa tilhneigingu má finna í við-
brögðum stjórnandans er hann
haslar sér völl sem stjórnandi
hljóðfæratónlistar. Hljóðfæratón-
list er sprottin af átökum manna
við hljóðfæri og stjórnun slíkrar
tónlistar verður ekki vel af hendi
leyst, nema til komi þekking á
refilstigum hljóðfæratækninnar og
tónhugsun tengdri henni. Á sama
hátt verður söngur ekki meðfæri-
legur öðrum en þeim er sérlega
hafa lagt sig eftir söng. Á sviði
söngtónlistar hefur Ingólfur Guð-
Ingólfur Guðbrandsson
brandsson unnið stóra sigra og þar
er hann heima hjá sér og hefur
skílið eftir sig þau spor í íslenskri
tónlistarsögu er vísuðu leiðina af
krossgötum vanþekkingar og
stefnulausrar leitar. Það er vandséð
hvort Ingólfi tekst að skapa sér
jafnmikið nafn sem stjórnandi
hljóðfæratónlistar og hann hefur
gert á sviði söngstjórnar. Tónleikar
Pólýfónkórsins hófust á Magnificat
eftir J.S. Bach. Einsöngvarar voru
sópransöngkonurnar Sigrún Gests-
dóttir og Elísabet Erlingsdóttir,
Elisabeth Stokes mezzosópran, Jón
Þorsteinsson tenor og Hjálmar
Kjartansson bassi. Sigrún hefur
fallega sópranrödd en þarf að afla
sér meiri raddögunar, sem ekki ætti
að teljast mikil áhætta, því Sigrún
hefur sýnt það rækilega að hún
hefur mikla hæfileika og glæsilegt
raddefni. Elísabet Erlingsdóttir er
reynd söngkona og söng sína aríu
vel. Aftur á móti gætti nokkurs
ósamræmis í flutningi tríósins, sem
báðar sópransöngkonurnar og
mezzosópransöngkonan enska
fluttu. Hjálmar Kjartansson bassi
flutti eina aríu og gætti í söng hans
bæði þreytu og öryggisleysis. Jón
Þorsteinsson og Elisabeth Stokes
sungu dúettinn „Et misericordia"
og síðar sína aríuna hvort. Elisa-
beth Stokes er góð söngkona flutti
sinn þátt yfirvegað og af góðri
kunnáttu. Jón Þorsteinsson er góð-
ur söngvari og hefur þegar vakið
verðskuldaða athygli fyrir glæsi-
lega frammistöðu, svo litlu var hér
í raun bætt við og bíða íslenskir
hljómleikagestir eftir því að Jón
syngi þeim heilan konsert, svo að
von manna megi rætast í glæsi-
legum ferli hans. Pólýfónkórinn
söng víða fallega þó að stjórnand-
anum tækist ekki að magna með
flytjendunum ýtrustu átök til
meistaralegrar túlkunar.
Næstu tvö verk voru hljómsveit-
arverk, það fyrra eftir Bach og
seinna eftir Corelli. Hljómsveitin
var hljómfalleg og var margt mjög
vel gert í leik hennar, en meginhluti
sveitarinnar voru nemendur, en
með þeim reyndir tónlistarmenn,
eins og konsertmeistarinn Rut Ing-
ólfsdóttir, blásararnir, sem allir eru
í Sinfóníuhljómsveit íslands og
nokkrir strengir einnig, þar í flokki
Pétur Þorvaldsson celloleikari.
Tónleikunum lauk svo með þrem-
ur þáttum úr Messiasi, eftir Hánd-
el, Því barn er oss fætt, Hjarðljóð-
inu og Halelujakórnum. Fyrsti
þátturinn var við mörk of mikils
hraða en kórinn skilaði sínu glæsi-
lega. Halelujakórinn var stórkost-
lega fluttur og víst er að á vettvangi
kórsöngs er Pólýfónkórinn undir
stjórn Ingólfs Guðbrandssonar eitt-
hvað sem hlustendur telja sig eiga
erindi við og á þeim vettvangi hefur
hann magnað áræði íslendinga og
verið fyrirmynd til stórra átaka á
sviði söngs og flutnings stórkost-
legrar tónlistar.
Elisabeth Stokes
Elisabet Erlingsdóttir
Jón Þorsteinsson
Sigrún Gestsdóttir
Hjálmar Kjartansson
Skólakór #
Garðabæjar
SKÓLAKÓR Garðabæjar
undir stjórn Guðfinnu
Dóru Ólafsdóttur hélt tón-
leika dagana 27. og 28.
desember og flutti tónlist
eftir Buxtehude, Benjamin
Britten, einnig algeng jóla-
lög frá ýmsum löndum og
Máriuvers eftir Pál ísólfs-
son.
Kórinn er frábærlega vel
þjálfaður raddlega en varð-
andi stjórnun mætti vera
meiri rósemi og staldrað
aðeins við, þannig að tón-
unin væri ekki við það að
vera andstutt. Fyrsta
verkið var In dulce jubilo,
Kantata eftir Buxtehude,
og lék með strengjakvartett
nemenda. Einnig aðstoðaði
Þorvaldur Björnsson á org-
el og sex fullorðnir karl-
menn, sem sungu undir-
Tónllst
eftir JÓN
ÁSGEIRSSON
raddir verksins. Verkið var
merkilega vel flutt, bæði af
strengjaleikurunum og
kórnum en hefði mátt vera
rólegra í framsetningu.
Næst komu sex jólalög frá
ýmsum löndum og var
greinilegt hve létt börnin
áttu með flutning þeirra,
en eins og fyrr vantaði
rósemi í sönginn. Tónleik-
unum lauk með A Cere-
mony of Carols, eftir Britt-
en, en undirleik á hörpu
annaðist Elisabet Waage.
Skólakór Garðabæjar og stjórnandi kórsins, Guðfinna Dóra Ólafsdóttir.
Verkið er ekki auðvelt í
söng og reynir á raddhæfni
og tóneyra barnanna, sem
skiluðu því mjög fallega, en
aftur var það óróleikinn,
sem sneið það af er vantaði
á að flutningurinn væri
glæsilegur. Guðfinna Dóra
Olafsdóttir hefur með
þjálfun Skólakórs Garða-
bæjar náð frábærum ár-
angri og ekki verður sagt,
að þau ungmenni er komu
þarna fram vitni um annað
en að tónmennt á íslandi sé
í slíkri framför að stór-
kostlegt megi kallast og
muni í framtíðinni skipa
þjóðinni í flokk með öðrum
þjóðum, er best menntaðar
eru á sviði tónmennta.