Morgunblaðið - 20.04.1980, Síða 4

Kven-
réttindi
Svalir
geta líka
þurft við-
gerð
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. APRÍL 1980

<a /' ‘.'“^24. QKIi'mS'í &ÝKJAVÍ lí'♦‘IQE^ND
•4»í *£ ’ r* U , J ■■ ■•• • "•> ' k * **
Í^iH* jr 1 ■ Myy-. pw wR w I
1 ■DyLJW I
Kvenréttindi...
Bakaðir
bananar
og heitt
kartöflu-
salat
Þeir sátu fimm saman og héldu að
engin af öndverðu kyni heyrði til
þeirra. Ræddu um það af einlægni að
það hlyti að vera hræðilegt að verða
kannski ástfanginn af „kvenréttinda-
konu.“
Konur fengu snemma á þessari öld
kosningarétt og kjörgengi hér á landi
og þegar svo jafnréttislögin tóku gildi
1975 héldu margir að kvenréttinda-
baráttunni væri þar með lokið þar
sem takmarki hennar væri náð. I dag
er spurningin „aðeins" um það hvern-
ig þessari þörfu löggjöf (þörfin skap-
aðist af aldahefð um hlutverkaskipt-
ingu kynjanna, en kemur þó spánskt
fyrir sjónir þegar íhugað er að konur
réðu ríkjum en aðrar en ríkisarfar
töldust annars flokks menn) er fram-
fylgt i reynd og reyndar líka um
aðlögun konunnar að breyttum við-
horfum manna til karla og kvenna í
samfélaginu.
Kona sagði fyrir stuttu í sjónvarpi
að „hún væri nú ekki svo mikil
jafnréttiskona að...." og strákarnir
ræddu með hryllingi um kvenrétt-
indakonur. Þeir sem hugsa á þessa
leið hugsa ekki lengra en nef þeirra
nær, — við þurfum ekki annað en að
líta til aðstæðna kvenna sem skilja við
eiginmenn sína eftir svo sem 15 ára
hjúskap, fyrirvinnan og að þeirra
mati kannski kjölfesta lífs þeirra er
allt í einu horfin.
í Bandaríkjunum er talið að allt að
40% fráskilinna kvenna séu 35 ára og
eldri og hafi þá verið í hjónabandi í 15
ár eða lengur. Líf þeirra hefur snúist
um heimilishald og barnaummönnun
og menntun og starf úti á vinnumark-
aðnum er löngu uppgefið vegna anna á
heimilinu. Aðstaða þeirra sem ein-
stæðra einstaklinga reynist þeim þá
oft stórt vandamál og þær verða
oftast menntunarlausar og án starfs-
reynslu úti á vinnumarkaðnum aftast
í röðum umsækjenda um atvinnu sem
stendur opin til umsóknar. Um leið
hafa þær flestar börnin á sínu fram-
færi og staðan í gamla vinahópnum
(sem oft samanstendur af vinum
eiginmannsins) er í rúst.
Staða karlmannanna er oft ekki
betri, — en hún er þó mun betri hvað
varðar reynslu þeirra í starfi þessi ár,
launin eru oftast orðin nokkuð góð á
hjónabandsárunum sem liðin eru.
Konan kemur oft úr einangruðu um-
hverfi og reynslu- og menntunarlaus á
þessum vettvangi. Kvenréttinda-
baráttan er því um sjálfstæði ein-
staklinga.
Konur sem hafa aflað sér einhverr-
ar starfsmenntunar og/eða hafa
starfsreynslu standa betur að vígi í
brauðstritsbaráttunni og þurfa ekki
að treysta í blindni á varanleik
hjónabandsins og eiginmanninn sem
kjðlfestu. Konur eru líka menn þó þær
séu þess ekki allar meðvitaðar og
kvenréttindi fjalla ekki um það hver á
að skúra eldhúsgólfið, heldur hver
getur bjargað sér ef í nauðirnar rekur,
og ekki sízt um jafna foreldraábyrgð.
Kannski um framangreindir strákar
hlynntir meðlagsgreiðslum til fráskil-
inna kvenna úr peningabuddu hinna
fyrrverandi eiginmanna til dæmis!
Sambýli verður líka oft jafnað til
hjónabands!
DAGLEGT LÍF
Félög for-
eldra og
skóla
Hvar er
skyrtan
framleidd
— gefur
hún lit
Svalir geta líka
þurft viðgerða við
— sænsk hönnun
I sænska ritinu Vár bostad frá því
í byrjun marsmánaðar sl. segir frá
könnun sem gerð var í Svíþjóð á
vegum cement- og betonginstitutet
og korrossions-institutet þar í landi
en þar kemur fram að ástæða sé til
fyrir Svía að kanna ástand svala í
íbúðarhúsnæði sínu. Niðurstöður
könnunarinnar voru þær, að 6—12
þúsund stálsvalir á húsum byggðum
í Svíþjóð fyrir 1940 væru beinlínis í
fallhættu og 16 þúsund svala á
öðrum húsum þörfnuðust viðgerða
strax. Á húsum byggðum á árunum
1945—1965 fundust 2 þúsund stein-
steyptar svalir sem taldar voru í
hrunhættu, 30 þúsund þóttu þarfn-
ast viðgerða innan 1—2 ára og 110
þúsund svalir þóttu þurfa viðgerða
við innan 10 ára. Hættan á niðurfalli
svala eða grindverks á svölum
reyndist mest á húsum byggðum
fyrir 1940 en þær svalir hafa flestar
uppistöður úr stáli og 6000 slíkra
stoða þóttu svo ryðgaðar að þær
voru taldar geta hrunið hvenær sem
er. Á árinu 1965 voru nýjar öryggis-
reglur settar í Svíþjóð varðandi
frágang á svölum á húsbyggingum,
en alvarlegar skemmdir á svölum á
húsum byggðum eftir þann tíma
komu þó fram í könnuninni.
Helstu orsakirnar fyrir slæmu
ástandi á svölum húsbygginga eru
taldar liggja í byggingarefni því sem
notað var og þá er raki í loftslaginu
talinn geta haft þessi áhrif. Eftirlit
og viðhald á þessum hluta bygginga
er heldur talið hafa verið af skorn-
um skammti hingað til.
Húsnæðismálaráðherra Svía
hvatti húsnæðiseigendur til þess í
framhaldi af þessari könnun að
athuga ástand svala á húsum sínum
og aðrir hafa hvatt til þess að enn
ítarlegri rannsókn verði gerð á
svölum húsa byggðra eftir 1945.
Menn eru sammála um að faglærðir
menn verði að gera þær rannsóknir
bæði hvað varðar ryð og svo sprung-
ur í stéypu til þess að sem mest
öryggi verði á þessu sviði.
Það hafa hent slys þó að um
undantekningartilvik hafi verið að
ræða, en það gerðist í Malmö á árinu
1974 að 10 ára stúlka lét lífið og 3
Svalir á húsi í miðborg Stokk-
hólms. Hér gerir ryð það að
verkum að hætta er á hruni
svalanna. Þessi byggingamáti er
vart þekktur hér á landi en
skemmdir fundust lika i stein-
steyptum svöium svo ástaíða er
e.t.v. til þess að hafa ailan vara á.
ára barn stórslasaðist þegar svalir á
íbúðarhúsnæði hrundu niður. Eftir
þann atburð huguðu margir húseig-
endur nánar að ástandi svala á
húsum sínum.
Athuganir hér á landi
Samkvæmt upplýsingum frá
skrifstofu byggingafulltrúans í
Reykjavík hefur ekki verið gerð
könnun á þessu sviði hér á landi, en
slysahætta er talin vera mun minni
hér en í Svíþjóð. M.a. vegna þess að
burðarþolsteikningar séu hér ná-
kvæmari en þar og járnalagnir í
svölum hér tryggilega frágengnar,
— auk þess eru svalir flestar steypt-
ar hér á landi en ekki úr timbri.
Alkalískemmdir eru ekki taldar
valda sérstakri hættu á þessu sviði.
Handrið á svölum á húsum hér á
landi eru helst talin í óstandi hvað
þetta varðar, — m.a. vegna þess að
fólk flytur gjarnan inn í hús sín
ófullfrágengin og eru handriðin þá
oft látin sitja á hakanum.
Engu að síður ættu menn að gefa
þessu máli gaum hvað varðar eigið
húsnæði, en vissulega væri það ekki
ónauðsynlegt verk að kanna almennt
ástand svala og handrið á svölum
húsa hérá landi, — en það væri
mikið verk og mannfla hjá opinber-
um aðilum skortir til þess. Hver
húseigandi ætti því að taka til
hendinni um rannsókn ef hann hefur
minnsta grun um sprungur í svölum
eigin bygginga og þá verður jafn-
framt að hafa í huga möguleika á
leyndum göllum t.d. á svölum eldri
húsa hér á landi.