Morgunblaðið - 20.04.1980, Page 30

62
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. APRÍL 1980
Þessa mynd þekkja allir.
Hún er eitthvert þekktasta
tákn bænarinnar okkar á
meðal. Þetta er mynd þýska
listamannsins A. Durer
(1471-1528): Bæn. Hvað
segir þessi mynd okkur um
bænina? Þetta eru vinnandi
hendur, sterkar, traustar,
vöðvamiklar. Listamannin-
um hefur ekki fundist eins
og mörgum nútímamannin-
um að bænin sé eitthvað sem
einungis tilheyri bernsk-
unni, eða síðasta hálmstrá
að grípa til sem uppbót á
veikleika sinn. Þetta eru
hendur annaðhvort bónda
eða hermanns. Tökum eftir
æðunum, sem hnyklast um
þessar hendur, eins og búist
sé til harðra átaka, þessar
hendur bera vitni átökum og
einbeitni. Æðarnar þrútnar
eins og hendurnar væru á
sverðhjöltum eða hamar-
skafti, tilbúnar til höggs.
Dúrer sér bænina sem starf,
einbeitni viljans.
En gefum því líka gaum,
að þessar hendur eru ekki
spenntar í ástríðu, reiði eða
harmi. Þær eru hvíldar.
Þetta er ekkert fum, eins og
þess, sem fálmar eftir hálm-
stráum. Þær bera vitni um
frið og hvíld, hlé frá stríði,
heilindum hjartans sem
fylgja morgni fyrirheitanna
og kveldi aflokins starfa.
Friður og traust. Biðjandinn
þekkir þann sem hann biður
til. Hann þarf engar róm-
antískar eða furðulegar
hreyfingar og látæði. í fullri
meðvitund reisir hann hend-
ur sínar í táknrænum vitnis-
burði um þann mátt, er í
hjarta hans býr. Hann veit á
hverjum hann hefur fest
traust sitt. Við sjáum í
þessari gömlu mynd heilan
mann og heila trú.
Það að leggja lófa saman á
þennan hátt við bæn á víst
rætur að rekja til riddara-
mennsku miðalda. Þegar
konungur veittí manni lén,
þá kraup hinn væntanlegi
lénsmaður frammi fyrir
konungi sínum og lagði lófa
saman en konungur lagði
hendur sínar utan um hend-
ur lénsmannsins. Þetta
táknaði undirgefni og trúnað
hins frjálsa manns. Léns-
maðurinn var ekki þræll,
heldur frjáls en ábyrgur í
öllu gagnvart herra sínum.
Þetta var ekki veikleika-
merki, heldur hinn æðsti
heiður, undirgefni, sem var
um leið tákn hinnar æðstu
virðingar. Mynd Dúrers
minnir okkur á þetta, sem er
grundvallaratriði í kristnu
trúarlífi: Guð tekur okkur
alvarlega, bænir okkar, þarf-
ir, óskir. Hann er Drottinn,
en við duft og aska, en hann
kallar okkur til þjónustu við
sig, og við erum frjáls og
ábyrg í náðarsáttmála hans.
Onnur mynd af bæninni er
vinsæl og oft notuð í
kennslu. Það er síminn,
þetta undratæki, sem er
ómissandi hluti daglegs lífs.
Bænin er tengiliður og tjá-
skipti, segir þessi mynd okk-
ur. En um leið er fólgin
mikil hætta í þessari mynd.
Bænin er nefnilega einmitt
ekki tæki eða tækni til að ná
valdi yfir Guði. Kristin bæn
er ekki möguleg vegna ein-
hverrar tækni eða kerfis,
heldur náðartilboð þess
máttar, sem vill hlusta á
manninn. Bænin er einmitt
ekki tækni til að ná til
upptekins valdaaðila sem
dvelur langt utan og ofan við
mína reynslu og veruleika,
heldur samfélag við þann,
sem er nálægur, nærri jafn-
vel en hugur minn. Þess
vegna er bænin ekki kerfi og
engin tækni, heldur krafta-
verk.
Þó minnir síminn á mik-
ilsverða hlið bænarinnar,
Drottinn
er minn
hirðir
Drottinn er minn hirðir, mig mun ekkert brestí
A grænum grundum lætur hann mig hvílast,
leiðir mig að vötnum, þar sem ég má næðis njót
Hann hressir sál mína,
leiðir mig um rétta vegu fyrir sakir nafns síns.
Jafnvel þótt ég fari um dimman dal,
óttast ég ekkert illt, því að þú ert hjá mér
sproti þinn og stafur hugga mig.
Þu býr mér borð frammi fyrir féndum mínum,
þú smyr höfuð mitt með olíu,
bikar minn er barmafullur.
Já, gæfa og náð fylgja mér alla æfidaga mína,
og í húsi Drottins bý ég langa æfi.
23. Davíðs-sálmur.
Góði
hirð-
irinn,
íorn-
kristin
högg-
mynd
það að hún er tjáskipti. Guð
talar. Það er eitt hið mikil-
vægasta þess, sem við vitum
um hann: Hann talar til
mannanna og við mennina í
orði sínu þar sem hann
birtir vilja sinn í lögmálinu
og prédikun spámannanna
og svo í Jesú Kristi. Öll
kristin bæn er í eðli sínu
SVAR mannsins við þessu
tali Guðs. Guð talar í orði
sínu og sakramentum.
Sjaldnar í upplifun einstakl-
ingsins. Það er þess vegna
sem það er svo mikilvægt að
hafa hugfast þetta, að fyrir-
heitin eru tengd bæn í Jesú
nafni.
Nafnið er á máli Biblíunn-
ar það, sem gefur til kynna
hver persónan er, það sem
vitað er um viðkomandi.
Jesús segist hafa opinberað
nafn Guðs mönnunum (Jóh.
17,6), þ.e. sýnt okkur hver
Guð er og hvað hann vill.
Bæn í Jesú nafni er þá
andsvar við því. Hvernig
ættum við annars að voga að
trúa því að Guð láti sig á
nokkurn hátt varða hag okk-
ar, þessara örvera á örsmáu
rykkorni í ómælisgeimi, sem
kallast jörð? Vegna þess að
Jesús hefur fullvissað okkur
um það, með orðum sínum
og ekki aðeins það, heldur
öllu lífi sínu.
í bók sinni: „Úr heimi
bænarinnar" segir Hallesby,
að það að biðja, sé að opna
hjarta sitt, líf sitt fyrir Jesú
Kristi, sbr. Op. 3,20 er Jesús
segir: „Sjá, ég stend við
dyrnar og kný á ...“ Þetta
minnir okkur á, að Jesús
hefur frumkvæðið. Bæn okk-
ar kristinna manna er ávallt
afleiðing þess, að Jesús
Kristur er að verki. Kristur
knýr á til að fá okkur til að
opna okkur fyrir gjöfum
hans, þeim möguleikum, sem
hann hefur ætlað okkur.
Bænin er samfélag við þann
Drottin, sem ávarpar okkur
persónulega í Jesú Kristi.
Samfélag í trú og trausti.
Trúnaðarsamband. Þetta
ættum við að íhuga, því
varpar þetta ekki einmitt
ljósi á orð Jakobs postula, er
hann segir: „Þér öðlist ekki
það, sem þér biðjið, af því að
þér biðjið illa.“ Er ekki
iðulega svo, að Guð getur
ekki komið til okkar, af því
að við erum ekki til staðar
til að taka á móti honum í
bæn okkar. Við viljum fá
eitthvað frá honum, en ekki
hann sjálfan. Við viljum
símasamband við æðri mátt
til að leggja inn pöntun, en
forðumst að rétta fram sam-
anlagða lófa í von um að
öflugar hendur Drottins lyk-
ist um þær með þeirri bless-
un, og þeim skyldum sem
því fylgir.
(Framhald)
Biblíulestur
vikuna 20. — 26. apríl
Sunnudagur 20. apríl
Mánudagur 21. aprfl
Þriðjudagur 22. aprfl
Miðvikudagur 23. apríl
' Fimmtudagur 24. apríl
Föstudagur 25. aprfl
Laugardagur 26. apríl
Jóh. 10.11-16
Efes. 2.4-10
Matt.26.31-35
Jóh. 21.15-19
I.Pét. 5.1-4
Jóh. 18.1-9
Post. 20. 28-32