Morgunblaðið - 22.06.1980, Blaðsíða 6

38
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. JÚNÍ1980
Ungur Parísarbúi í góöri vellaunaóri stöóu, á ekki í mörg hús
aó venda, et hann œtlar aö stofna heimili. Verö á húsnsaöi í
heimsborginni er oröið svo svimandi hátt, aö einungis ríkt fólk hefur
efni á aó eiga þar íbúö ellegar fólk meó svo lágar tekjur, að þaó
geti fengið lán fyrir atbeina ríkisins, en samt látiö enda ná
saman.
Veró fyrir hvern fermetra af nýbyggóu húsnœöi í París
hækkaöi á síöasta ári um 27% og er nú oróiö rúmlega hálf milljón
ísl. króna. Samkvæmt upplýsingum frá frönsku banka er útilokaö
fyrir fólk aö sækja um veölán til kaupa á 100 fermetra, fjögurra
herbergja íbúó, nema þaó hafi innan vió hálfa milljón í tekjur á
ári.
Byggingariðnaðurinn í París hefur dregizt mjög saman og þar
komast aöeins 3 þúsund íbúðir í gagniö nú í sumar. Þá hafa
gamlar íbúóir stórhækkað í veröi vegna verðbólgu og samdráttar í
byggingu íbúóarhúsnæöis og er nú verö á gömlum íbúöum litlu
lægra en verö á nýjum.
Húsnæöi í 16. hverfi, er liggur milli árinnar Signu og Bologne
skógar, þar sem efnaöar millistóttafjölskyldur hafa lengi hreiöraö
um sig, er nú oróió alltof dýrt fyrir aöra en forríka menn.
Fasteignasalar segja, aö gagnvart þeim, sem þverskallast viö aó
flytjast út í úthverfi, sé öll Parísarborg orðin eitt allsherjar 16.
hverfi. íbúöir uppi í hanabjálkum í lítt eftirsóttum hvefum hafa
rokið út við geypiverði.
En þaó er ekki aðeins húsnæöi í París, sem stígur í verói. Þaö
er ekki lengur nein lausn fólgin í því að flytjast suöur á bóginn til
Miöjaröarhafsborganna Nissa og Marseille, því aö þar hefur verö á
íbúöarhúsnæði einnig hækkaó svipað og í París.
Ástandió í París á sór m.a. þær orsakir, aö Giscard forseti
stöövaói áætlun Pompidous heitins um byggingu nýtízku
íbúöarhúsnæðis í borginni. Giscard vildi draga úr aukningu
íbúafjölda í borginni og fleiri skýjakljúfar samkvæmt áætlun
Pompidous munu ekki rísa af grunni. Afleiöingarnar eru m.a.
þær, aó fátt er um úrræöi í húsnæðismálum.
Aó sönnu hefur þessi stefnubreyting haft þær afleióingar aö
borgin er aftur aó fá sitt gamalkunna og hlýlega svipmót. En
afleióingarnar eru líka þær, aö leigjendur hafa hrakizt á brott, því aó
þeir hafa ekki bolmagn til aó greiöa stórhækkaöa húsaleigu af
völdum húsnæöiseklu.
Ríkisstjórnin reynir aö koma í veg fyrir þaó, aó verkafólk
flytjist í stórhópum á brott úr borginni, með því aó hafa eftirlit meö
húsaleigu á 400.000 íbúöum og bjóöa húseigendum aóstoö viö
endurnýjun á húsnæóinu gegn því aó leigugjald veröi ekki látið
hækka úr hófi.
Parísarbúar eru að vísu ánægóir meó, aó borgin þeirra er
smám saman aö veróa þægilegri og meira í anda fornra
frægöardaga. En um leið óttast þeir, aö hún veröi aöeins borg ríka
fólksins og þeirra sem tókst aó koma sór þar fyrir, áöur en
verðlagið tók aö hækka.
—ROBIN SMYTH
Miðjarðar-
hafið er mor-
Miðjarðarhafið hefur lengi ver-
ið talið ein mesta forarvilpa ver-
aldar, en nú eru uppi ráðagerðir
um að gera þar gagngera hreins-
un. Næsta áratug er ætlunin að
verja fjárhæðum, er skipta þús-
undum milljarða til þess að
stemma stigu við mengun á hafinu
og við strendur þess.
Átján ríki eiga lönd að Miðjarð-
arhafi, og þar af samþykktu 15 að
taka höndum saman um þessa
ráðagerð. Egyptaland, Sýrland og
Albanía vildu ekki taka þátt í
framkvæmdinni. Um langt árabil
hefur verið leitað hófanna um
samstöðu ríkjanna að þessu, en að
áliti sérfræðinga, er nauðsynlegt
að hefjast handa þegar í stað, að
öðrum kosti kann svo að fara, að
allt líf í hafinu deyi út.
Milljónir ferðamanna dvelja ár-
lega við strendur Miðjarðarhafs-
ins í orlofum. Víða er mengunin
orðin svo mikil, að ferðamanna-
iðnaðurinn hefur staðið í stað.
Ríkin 15 hafa sett sér það
markmið að úr menguninni verði
dregið um 85%. Einkum á að
ráðast gegn því, að alls konar
úrgangsefnum úr iðnaði, olíu svo
og lífrænum efnum verði tak-
markalaust veitt út í hafið.
Mengunin í Miðjarðarhafi hefur
aukizt með ári hverju. Fiskstofn-
um hefur fækkað, sjúkdómar auk-
izt og víða er ástandi svo háska-
legt, að líf í hafinu virðist vera að
lognast út af.
— Ef stórt olíuflutningaskip
strandaði og 200.000 tonn af hrá-
olíu streymdu út í Miðjarðarhafið,
er ekki að spyrja að leikslokum, —
segir í spænska vikuritinu E1 Pais
Semanal.
Hér eru aðeins rakin nokkur
dæmi um það, sem á sér stað við
Miðjarðarhafið:
★ Árlega rennur mikið af olíuúr-
gangsefnum þangað, og allt að
6000.000 tonn af hreinni olíu.
★ Meðfram ströndinni Costa Azul
fara árlega út í sjó 450 tonn af
lífrænum úrgangsefnum á
hvern ferkílómetra að jafnaði.
Þetta er líka þéttbýlasta svæðið
við Miðjarðarhafið.
★ Rannsóknaskipið Atlantis 11
hefur fundið 500 ltra af tjöru á
hvern kvaðratkílómetra við
Suður-Ítalíu.
★ Við ýmis stórfljót, t.d. Rhone í
Frakklandi, Pó á Ítalíu og Ebro
á Spáni, eru kjarnorkuver og
stór iðnfyrirtæki. Úrgangsefnin
fara beint út í árnar og þær
bera þau með sér út í Miðjarð-
arhafið.
★ Sums staðar við Miðjarðarhaf
er kvikasilfursmagn í fiski
tvisvar til fimm sinnum meira
en leyfilegt er samkvæmt regl-
um alþjóðaheilbrigðismála-
stofnunarinnar.
★ Spænska tímaritið Ciudadano
lét nýlega framkvæma rann-
sókn er leiddi í ljós, að við
ýmsar strendur Miðjarðarhafs-
ins er tífalt meira af sýklum en
eðlilegt er talið.
Sérfræðingar hafa komizt að
raun um, að taugaveiki- og kóleru-
faraldur á oft rætur að rekja til
mengunar í Miðjarðarhafinu. Til
dæmis þar um má taka kólerufar-
aldurinn á Ítalíu á miðjum síðasta
áratug, þar sem skaðvaldurinn
reyndist vera skelfiskur úr
Napolíflóa. Ýmsir aðrir sjúkdóm-
ar, þ.á.m. húðsjúkdómar, hafa
reynzt stafa af menguninni í
Miðjarðarhafi
Margvíslegar ástæður liggja til
þess, að Miðjarðarhafið er orðið
svo mengað sem raun ber vitni.
Þeir sem stunda iðnrekstur þar í
grennd kæra sig kollótta um
umhverfisvernd. Olíuflutninga-
skip losa þar úrgangsefni í stórum
stíl án þess að nokkur verði var
við. Þá hafa hótel víða sprottið
upp eins og gorkúlur, án þess að
gerðar hafi verið viðunandi ráð-
stafanir í holræsamálum.
Ferðamönnum þykir mengun
þessi að sönnu mjög hvimleið og
margir forðast Miðjarðarhafið
vegna hennar. Þeir sem þar búa
eiga erfiðara um vik. En verst er
aðstaða sjómanna. Fiskveiðar
ganga verr með hverju árinu sem
líður.
I raun réttri er hér um að ræða
vistfræðilega keðjuverkun, sem á
sér stað á mörgum stöðum. Svif og
smáfiskur mengast af blýi, kvika-
silfri og öðrum eiturefnum. Sumir
drepast, en stærri fiskar éta aðra,
sem annað hvort drepast eða
menga út frá sér, og þannig koll af
kolli, þar til mengaður fiskur er
orðið daglegt brauð þeirra manna,
sem við Miðjarðarhafið búa.
En nú á sem sé að gera tilraun
til að hreinsa Miðjarðarhafið.
Samþykktir í umhverfisvernd-
armálum verða víðtækari og reynt
verður að hafa eftirlit með því
sem losað verður í hafið. Sem fyrr
segir munu ríkin 15 öll verja
stórum fjárfúlgum til verksins og
haldnir verða reglulegir fundir.
Menn virðast loks hafa gert sér
ljóst, hversu mikið er í húfi.
— Jan Erik Smilden.
AFGANISTAN
Skæruliðar í hellismunna: viðbjóösleg grimmd á báða bóga.
Kjósa sjálfs-
morð fremur
en uppgjöf
Rússar „kjósa sjálfsmorð fremur
en uppgjöf“.
Ekki reynir á Genfarsáttmálann
um meðferð stríðsfanga í stríðinu í
Afganistan milli Kabúl-stjórnarinn-
ar, sem Rússar styðja. og íslamskra
uppreisnarmanna.
Bandariskur sérfrseðingur í mál-
efnum Afganistan, Louis Dupress
prófessor. segir: „Hvorugur aðili
tekur yfirleitt fanga. Uppreisnar-
mennirnir skjóta rússneska her-
menn og hermenn afgönsku stjórn-
arinnar umsvifalaust, og þá sjaldan
þeir taka Rússa til fanga. lífláta
þeir hann innan fárra daga.
Uppreisnarmaður, sem sér fram á
að verða tekinn fanginn. kýs heldur
að deyja í bardaga. en að láta
óvinina ná sér á iífi. Heiður af-
gansks ættflokks krefst þess, að
félagar hans í skæruliðahópnum
leggi líf sitt að veði til að bjarga
honum.
Grimmdarleg manndráp hafa
alltaf tíðkast meðal ættflokkanna í
Afganistan. Árið 1842, í fyrsta
Afganstríðinu, drápu Afganir 4000
breska og indverska hermenn og
fjölskyldur þeirra á undanhaldinu
frá Kabúl í austurátt á leið þangað
sem nú er Pakistan.