Morgunblaðið - 09.07.1981, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. JÚLÍ1981
25
Fulltrúar Sjálfstæðisflokksins
tilbúnir að mæta til aukafunda
í borgarstjórn hvenær sem er
HÉR FER á eftir yfirlýs-
ing borgarfulltrúa Sjálf-
stæðisflokksins í Reykja-
vík og bréfaskipti, sem
áttu sér stað í gær milli
Davíðs Oddssonar, oddvita
bor>;arstjórnarflokks
Sjálfstæðisflokksins og
Jóns G. Tómassonar borg-
arloicmanns, sem er settur
borgarstjóri í fjarveru Ek-
ils Skúla IngiberRssonar:
Vegna yfirlýsinga um tillögu þá,
sem samþykkt var nýlega í Borg-
arstjórn Reykjavíkur og fól m.a. í
sér ályktun um að meirihluta
borgarráðs væri ekki af hennar
hálfu treyst til að fara með stjórn
borgarmálefna í sumarleyfi borg-
arstjórnar, vilja borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins taka eftirfar-
andi fram:
Borgarfulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins og varamenn þeirra eru
tilbúnir til þess að mæta til
aukafunda borgarstjórnar hvenær
sem þess kann að gerast þörf,
vegna þeirrar óvenjulegu stöðu,
sem nú er í málefnum borgarinn-
ar. Það ástand sem hefur skapast
vegna sundurþykkju núverandi
meirirhluta hlýtur að kalla á ný
vinnubrögð við stjórn borgarinn-
ar. Hún verður nú öll þyngri í
vöfum og var ekki á það bætandi.
Sjálfstæðisflokkurinn mun gera
sitt til að greiða fyrir lausn mála
og milda afleiðingar þess, að
meirihluti borgarráðs nýtur ekki
lengur trausts borgarstjórnar.
í dag óskuðu 5 borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins eftir auka-
fundi um tvö ágreiningsmála
borgarráðs, nk. fimmtudag 9. júlí.
Settur borgarstjóri hefur að höfðu
samráði við fulltrúa meirihlutans
óskað eftir því að slíkur fundur
verði ekki haldinn fyrr en mánu-
daginn 13. júlí nk. þar sem allir
borgarráðsmenn vinstrimeirihlut-
ans eru erlendis auk borgarstjóra
og borgarritara. Höfum við Sjálf-
stæðismenn fallist á það fyrir
okkar leyti.
F.h. borgarfulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins.
Ilavíð Oddsson.
Við undirritaðir borgarfulltrúar
óskum hér með eftir því við
embætti borgarstjóra, að Borgar-
stjórn Reykjavíkur verði kölluð
saman til aukafundar eigi síðar en
fimmtudaginn 9. júlí kl. 17.00. Á
dagskrá fundarins verði fundar-
gerðir borgarráðs á tímabilinu frá
síðasta borgarráðsfundi til þessa
dags. Ósk þessi er sett fram með
vísun til ákvæða samþykktar fyrir
Borgarstjórn Reykjavíkur um
aukafundi borgarstjórnar.
Reykjavík, 8. júii kl. 11.45.
Davíð Oddsson,
Albert Guðmundsson,
Birgir ísl. Gunnarsson,
Ólafur B. Thors,
Magnús L. Sveinsson.
Til embættis borgarstjórans í
Keykjavik c/o Jón G. Tómasson
borgarlögmaður.
Hr. borgarfulltrúi Davíð Oddsson,
Lynghaga 5,
Reykjavík.
I dag kl. 11.45 móttók ég bréf
yðar og fjögurra annarra borgar-
fulltrúa, dags. í dag, þar sem sett
er fram krafa um aukafund í
Borgarstjórn Reykjavíkur 9. þ.m.
kl. 17.00.
Samkvæmt ákvæði 2. mgr. 7. gr.
samþykktar um stjórn Reykavík-
urborgar er skylt að halda auka-
fundi, ef 5 borgarfulltrúar hið
fæsta krefjast þess. Samþykktin
kveður hins vegar ekki á um
hvenær boða skuli til aukafundar,
en í 7. mgr. 8. gr. segir, að dagskrá
skuli send með 24 stunda fyrir-
vara.
Samkvæmt 1. mgr. 8. gr. semur
borgarstjóri dagskrá borgar-
stjórnarfundar. Verður að ætla, að
hann ákveði þar með einnig hven-
ær aukafundur skuli haldinn.
I bréfi yðar er þess krafist, að á
dagskrá aukafundarins verði
fundargerðir borgarráðs frá síð-
asta borgarstjórnarfundi, þ.e.
fundargerðir frá 3. og 6. júlí. í
þessum fundargerðum eru 2 ágr-
einingsmál, annað varðandi byrj-
unarframkvæmdir við byggingu
smábátahafnar, hitt varðandi til-
boð í gatnagerð og lagnir í Suður-
hlíðum.
Eins og yður er kunnugt eru
þrír borgarráðsmenn, sem tóku
þátt í afgreiðslu þessara mála, nú
staddir erlendis á vegum Reykja-
víkurborgar. Eru þeir væntanlegir
heim nk. laugardag.
Með hliðsjón af þessu og að því
athuguðu, að ekki er talið skipta
verulegu máli, hvort afstaða til
ofangreindra ágreiningsmála
verður tekin á morgun eða nk.
mánudag vil ég hér með leita eftir.
afstöðu yðar og þeirra borgar-
fulltrúa annarra, sem sendu áð-
urgreint bréf, til þess, að umrædd-
ur aukafundur verði boðaður
mánudaginn 13. þ.m. kl. 17.00.
Jón G. Tómasson
e.u.
Sem svar við bréfi yðar dagsettu
í dag, varðandi ósk mína og 4
annarra borgarfulltrúa um auka-
fund Borgarstjórnar Reykjavíkur
vill undirritaður taka eftirfarandi
fram:
í einu dagblaðanna í dag lætur
einn af forsetum borgarstjórnar
að því liggja, að borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins hafi hug á að
nota sér það stjórnleysi og þá
upplausn sem innan meirihluta-
flokkanna ríki til að tefja fram-
kvæmdir á vegum Reykjavíkur-
borgar, og er í sama viðtali
sérstaklega vitnað til útboðs
gatnagerðarframkvæmda vegna
nýrrar byggðar í Suðurhlíðum,
sem samþykkt var með ágreiningi
í borgarráði sl. mánudag. Við
afgreiðslu málsins þá kom fram,
að þetta útboð hefði átt að geta
farið fram í apríl mánuði sl., en
borgaryfirvöld drógu það úr
hömlu m.a. vegna óvissu og óreiðu
í skipulagsmálum borgarinnar.
Má sennilega rekja til þess dráttar
þá staðreynd, að lægsta tilboð í
þessar framkvæmdir var rúmlega
20% yfir áætluðum kostnaði við
verkið, og önnur tilboð stórkost-
lega hærri. Það er því ljóst að
allur dráttur í þessum efnum og
það mikla fjárhagstjón, sem lík-
Íegt er að af honum leiði er og
hefur verið ábyrgð vinstri meiri-
hlutans.
En vegna þeirra alvarlegu ásak-
ana, sem við töldum felast í
fyrrgreindu blaðaviðtali vildum
við gera okkar til að ágreinings-
efnin fengju sem fyrst efnislega
niðurstöðu. Þess vegna óskuðum
við eftir því, að borgarstjórnar-
fundur yrði boðaður við fyrsta
tækifæri, sem er fimmtudaginn 9.
júlí kl. 17.
Borgarlögmaður, sem nú fer
með umboð borgarstjóra í fjar-
veru hans og fjarveru borgarrit-
ara, sem báðir eru erlendis, hefur
beint því til okkar sem um fund-
inn báðum, að fundarboðun verði
frestað til mánudagsins 13. júlí
nk. Vísar borgarlögmaður til þess,
að allir borgarráðsmenn meiri-
hlutans, sem jafnframt gegna
öllum forsetaembættum borgar-
stjórnar séu erlendis og jafnframt
til þess, að ekki sé talið skipta
verulegu máli, hvort ágreinings-
mál þau, sem þegar hafa orðið í
borgarráði verði afgreidd 4 dögum
fyrr eða síðar.
Ég tel rétt að verða við þessum
tilmælum borgaryfirvalda, en vek
jafnframt athygli á því, að með
þeim er framangreindum óbil-
gjörnum dylgjum í garð okkar
Sjálfstæðismanna í raun vísað á
bug, og það tjón, sem tafir í
umræddum málum gætu valdið
eru hér eftir sem hingað til á
ábyrgð meirihluta borgarstjórnar
og borgaryfirvalda.
Davíð Oddsson.
Hr. Jón G. Tómasson
borgarlögmaður.
Austurstræti 16,
Reykjavík.
arráðherra, lagði til í greinargerð,
sem hann sendi meðráðherrum
sínum 4. september 1980, að aðlög-
unargjaldið yrði afnumið í áföng-
um þannig, að það yrði lækkað í
2% 1981 og 1% 1982, en síðan fellt
niður. Svo vildi til, að daginn eftir
átti Tómas Árnason, viðskiptaráð-
herra, fund með Charles Múller,
framkvæmdastjóra EFTA, í
Kaupmannahöfn um önnur
EFTA-málefni. Viðskiptaráðherra
skýrði Charles Múller þá frá
tillögu iðnaðarráðherra. Múller
taldi, að framlenging á gjaldinu,
þótt prósentan yrði lækkuð, myndi
verða talin brot á genum loforðum
ríkisstjórnarinnar og varaði hann
eindregið við því, að farið yrði inn
á þessa braut. Með hliðsjón af
ákveðinni andstöðu Múllers og
upplýsingum sendiráðanna í
Brússel og Genf, sem viðskiptar-
áðuneytið óskaði eftir um afstöðu
EBE og EFTA, var aðlögunargj-
aldið látið falla úr gildi um
síðustu áramót eins og lögin gerðu
ráð fyrir.
í árslok 1980 samþykkti Alþingi
lög um jöfnunargjald og bætti þá
við ákvæði til bráðabirgða, sem
heimilaði ríkisstjórninni á árinu
1981 að leggja á til viðbótar allt að
2% jöfnunar- og aðlögunargjald
eða ígildi þess. Hér var um nokkuð
óvanalega og víðtæka heimild að
ræða og lýsti Tómas Árnason,
viðskiptaráðherra, þá strax yfir,
að hann teldi að vinna bæri að því
að bæta stöðu iðnaðarins með því
að tryggja honum „ígildi" aðlög-
unargjalds. Hafði áður verið skip-
uð nefnd til að athuga starfsskil-
yrði atvinnugreinanna, og vænti
viðskiptaráðherra þess, að á
grundvelli niðurstöðu hennar,
væri hægt að iækka aðstöðugjöld
og launaskatt, sem á iðnaðinn
væru lögð. Verkefni nefndarinnar
reyndist meira og tímafrekara
heldur en gert hafði verið ráð
fyrir. Þegar ljóst var, að nefndar-
álitið myndi dragast, vildi Tómas
Árnason láta á það reyna, hvort
ekki fengist samþykki EBE og
EFTA fyrir nýju 2% innflutnings-
gjaldi eða hvort það yrði látið
afskiptalaust. Taldi hann, að það
ætti að styðja okkar málstað, að
staðið hefði verið við gefin loforð
um niðurfellingu aðlögunargjalds-
ins, enda þótt forsendur fyrir
álagningu nýja gjaldsins yrðu þær
sömu og áður.
Ráðherrafundur
í Brtissel
Til að leggja áherslu á þýðingu
þessa máls, ákvað viðskiptaráð-
herra að flytja það sjálfur gagn-
vart EBE, en afstaða þess hlaut að
ráða úrslitum. Ráðherra bað því
Henrik Sv. Björnsson.sendiherra,
um að útvega honum fund með
Wilhelm Haferkamp, fram-
kvæmdastjóra EBE, sem fer með
utanríkismál. Vegna mikilla fjar-
vista og anna Haferkamps reynd-
ist ekki mögulegt að fá fund með
honum fyrr en 2. júní. Fyrir þann
tíma eða um miðjan maí var
haldinn ráðherrafundur EFTA-
landanna í Genf. Ræddi ráðherra
þá á ný við Carhels Múller og
ýmsa ráðherra um 2% aðlögunar-
eða innflutningsgjald, sem gilti til
ársloka 1982 og síðan 1% gjald
árið 1983 og afhenti sérstaka
greinargerð um málið. Sú greinar-
gerð var einnig afhent ráðuneytis-
stjórum EFTA-landanna og var
þeim eins og Múller sagt, að við
ætluðum ekki að leggja beiðni
okkar formlega fyrir EFTA-ráðið
fyrr en vitað væri um viðbrögð
ÉBE eftir samtal viðskiptaráð-
herra við Haferkamp.
Á fundi með Haferkamp 2. júní
sl. skýrði viðskiptaráðherra frá
þeirri eindreginni ósk ríkisstjórn-
arinnar, að EBE léti afskiptalaust,
að lagt yrði á tímabundið inn-
flutningsgjald. Var málflutningur
ráðherrans mjög ákveðinn og
beitti hann öllum þeim rökum,
sem notuð hafa verið til þess að
réttlæta þetta sérstaka tímab-
undna gjald. Um frammistöðu
ráðherrans geta þeir aðeins borið
vitni um, sem sátu fundinn. Er því
afar óheiðarlegt að halda því
fram, að ráðherrann hafi unnið að
þessu máli hangandi hendi, svo að
ekki sé minnst á þau ummæli
Davíðs Sch. Torsteinsson, að ráð-
Þórhallur Ásgeirsson.
herrann hafi farið til Brússel og
Genfar til að biðja um nei. Slíkar
eiturörvar missa algjörlega marks
og skaða aðeins þann, sem þeim
skýtur.
Svar Haferkamps við ósk ríkis-
stjórnarinnar var afdráttarlaust
nei.
Hann benti á þau atriði fríversl-
unarsamningsins, sem heimiluðu,
að gerðar yrðu séstakar verndarr-
áðstafanir, svo sem ef miklir
erfiðleikar steðjuðu að hjá ein-
stökum iðngreinum eða byggðal-
ögum. Hins vegar væri ekki hægt
að leggja innflutningsgjald al-
mennt á þær vörur, sem tollar
hefðu verið felldir niður á sam-
kvæmt fríverslunarsamningnum.
Það væri brot á grundvallarregl-
um EBE og væri ekki hægt að
samþykkja það, enda hefði EBE
aldrei samþykkt aðlögunargjaldið
og aðeins þolað það vegna gefinna
yfirlýsinga um, að það yrði fellt
niður í árslok 1980. Afstaða Ha-
ferkamps og Múllers var svo til
alveg eins, enda byggð á sams
konar ákvæðum í fríverslunar-
samningnum við EBE og EFTA-
stofnsamningum.
Eins og kunnugt er, höfum við
stuðst við þessi undanþáguákvæði,
þegar ákveðið var tímabundið
innborgunargjald vegna inn-
fluttra húsgagna og ennfremur,
þegar lagt var tímabundið inn-
flutningsgjald á sælgæti og kex,
hvort tveggja vegna sérstakra
vandamála þessara iðngreina. Á
þennan hátt má einnig veita
einstökum iðngreinum, sem eiga í
erfiðleikum, timabundna aðstoð.
Þessa leið hafa forystumenn Fé-
lags ísl. iðnrekenda aldrei viljað
fara, en hins vegar hafa forystum-
enn Landssambands ísl. iðnað-
armanna sýnt því meiri áhuga.
Viðskiptaráðherra hefur lagt til,
að þessi möguleiki sé sérstaklega
athugaður í samráði við samtök
iðnaðarins.
Með því að takast á hendur ferð
til Brússel vegna aðlögunargjalds-
ins, vildi viðskiptaráðherra undir-
strika pólitíska þýðingu málsins.
Ráðherra, hvar í flokki sem er, fer
ekki slíka ferð nema hann hafi
áhuga á að fá framgengt því máli,
sem hann er að vinna að. Ég get
fúslega vottað, að Tómas Árnason
hafði mikinn hug á því að fá ÉBE
til að láta málið afskiptalaust. Það
voru honum persónuleg vonbrigði,
að það tókst ekki. Þrátt fyrir þetta
skrifar Jafet Ólafsson, deildar-
stjóri í iðnaðarráðuneytinu, „að
viljann skorti til að bera þetta mál
fram af sannfæringarkrafti og því
fór sem fór.“
Jafn fráleitt og staðhæfing Jaf-
ets um „ófagmannleg vinnubrögð
viðskiptaráðuneytisins", þegar
það óskaði eftir staðfestingu á
meintum ummælum Bang Ha-
nsens. Það væri fyrst ámælisvert
eða „ófagmannlegt", ef ekki hefði
verið óskað staðfestingar á þess-
um ummælum, þar eð yfirmaður
Bang hansens, Pierre Duchateau,
hafði gert grein fyrir alveg gagn-
stæðum sjónarmiðum EFnahags-
bandalagsins á fundi sameiginlegu
nefndar Islands og EBE fyrr sama
dag, 27. maí. Jafet gefur í skyn, að
fyrirspurn sendiráðsins til Bang
Hansens kunni að hafa haft ein-
hver áhrif á afstöðu EBE. Þetta
ber því miður vott um vanþekk-
ingu á starfsemi og starfsreglum
Efnahagsbandalagsins, sem hefur
um og einkennt skrif um þetta
mál.
Niðurlagsorð
Svo margt og mikið hefur verið
skrifað um aðlögunargjaldið að
undanförnu, að ekki er hægt að
eltast við það allt. Enginn láir
forystumönnum iðnaðarins, þótt
þeir berjist fyrir hagsmunum sín-
um eins og önnur hagsmunasamt-
ök. En gera verður samt kröfu til
formanns Félags ísl. iðnrekenda,
að málflutningur hans sé málef-
nalegur, en ekki byggður á
órökstuddum fullyrðingum. For-
ystumenn hvar í sveit, sem þeir
eru, verða ætíð að gera sér grein
fyrir hvaða leiðir eru færar og
vinna að framgangi mála sinna
eftir þeim leiðum. Því miður hafa
forystumenn iðnaðarins eytt of
miklum tíma og orku í baráttu
fyrir nýju aðlögunargjaldi, og
hefur því orðið minna ágengt að fá
leiðréttingu sinna mála á öðrum
sviðum. Til allra hamingju eru
ekki allir iðnrekendur sama si-
nnis. Þannig segir virtur iðnrek-
andi í viðtali við Morgunblaðið:
„Þetta 2% jöfnunargjald er ein-
skis virði fyrir iðnaðinn”. Síðan
bendir hann á ýms vandamál í
sambandi við verðlagningu og
gengisskráningu, sem iðnaðurinn
á að búa við, og hann telur, að hafi
meiri þýðingu að leysa.
Efling iðnaðarins og afkoma
hans eru mál, sem verða alþjóð og
verða stjórnvöld og iðnaðurinn að
vinna saman að því að leysa
aðsteðjandi vandamál og efla iðn-
þróun. Fríverslunarsamstarfið
hefur styrkt iðnaðinn, en ekki
veikt, þótt einstök fyrirtæki kunni
að eiga í erfiðleikum, sem er ekki
nýtt fyrirbrigði í íslenskri atvinn-
usögu. Ötflutningsiðnaðurinn
skipar vaxandi sess í þjóðarframl-
eiðslunni og sá fiskiðnaður, sem
nýtur góðs af fríverslun, meðtal-
inn veitir hann miklu fleiri
mönnum atvinnu heldur en inn-
lendur samkeppnisiðnaður, sem
keppir við tollfrjálsan innflutning
vegna fríverslunarsamninga. Það
ætti því að vera augljóst mál, að
forðast ber þær aðgerðir, sem
stefnt geta umsömdum fríðindum
útflutnings okkar í voða.