Tíminn - 27.07.1965, Qupperneq 5

ÞRIÐJUDAGUR 27. júlí 1965
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framikvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastj.: Steingrimur Gíslason. Ritstj.skrifstofur 1 Eddu-
húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur, Bankastræti 7. Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasími 19523. Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 90.00 á mán. innanlands. — f
lausasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Afallið
Stjómarblöðin kynoka sér við að ræða mikið um
greiðsluhallann, sem varð hjá rí'kissjóði á síðasta ári.
Þessi feimni er kannski mannleg, en ekki er hún stór-
mannleg.
Fá tíðindi munu hafa komið þjóðinni meir á óvart
en tilkynning fjármálaráðherrans um greiðsluhallann.
Engum varð hann þó sennilega meira áfall en tryggustu
fylgismönnum stjórnarinnar, sem truað höfðu skrifum
málgagna hennar um hina vel heppnuðu „viðreisnar-
stefnu“ og snjöllu fjármálastjórn.
Þegar málin eru skoðuð nokkm nánar sjá menn enn
betur, hve furðulegur þessi greiðsluhalli er.
Ménn hefðu getað búizt við greiðsluhalla á ríkisbú-
skapnum, ef verulegar skattalækkanir hefðu átt sér
stað á árinu, afli hefði brugðizt og árferði verið slæmt.
Svo ekki sé talað um, ef verðfall hefði verið á útflutn-
ingsvömm á erlendum mörkuðum og önnur óhöpp steðj-
að að samfara því, að ríkið stæði fyrir óvenju miklum
verklegum framkvæmdum. Engu af þessu var til að
dreifa, heldur þvert á móti hið gagnstæða.
Á árinu 1964 var árferði eindæma gott, mctafli. barst
á land og hafa aldrei verið önnur eins upp^rip í sögu
þjóðarinnar. Samfara metafla var verðlag stórhækká'ndi
á útflutningsmörkuðunum og viðskiptakjör þjóðarinnar
aldrei betri en þá. Alls konar nýir skattar og skattaukar
vorii lagðir á þjóðina á því ári, og voru skattaálögurnar
ferlegri þá en nokkru sinni fyrr, og þarf varla að minna
menn á skattskrána frá í júlí í fyrra. Fjárlög voru svim-
há. Þó voru tekjur ríkissjóðs áætlaðar langt of lágar og
fjárlög afgreidd með greiðsluafgangi. Fóru tekjurnar
hvorki meira né minna en á fjórða hundrað milljónir
fram úr áætlun, en ekkeri dugði til vegna óhófseyðslunn-
ar. Ekki fóru fúlgurnar í verklegar framkvæmdir, því að
hluti verklegra framkvæmda í heildarútgjöldum ríkis-
sjóðs hafa farið minnkandi með hverju ári undir „við-
reisnarstjórn“- Samkvæmt margendurteknum frásögn-
um og yfirlýsingum stjórnarblaðanna var fjármálastjórn
ríkisins í höndum hinna mestu snillinga, sem áttu sparn-
aðarloforð í þverpokum, er hampað var framan í þjóðina
þegar við þótti eiga. Stundum meira að segja 58 stykkjum
í einni kippu!
Þrátt fyrir þetta varð greiðsluhalli. Og það er skiljan-
legt, af hverju stjórnarblöðin vilja ekki ræða fjármála-
stjórn núverandi stjórnarflokka, nema á þann hátt að
skella skuldinni á þann, sem mest var lofsunginn árum
saman fyrir fjármálasnilli, — og gera hann einan að
syndahaíri. Að vísu var farið að hagræða sparnaðarlof-
orðunum að nýju á viðreisnardróginni og búið að draga
upp skrautlegustu fjöðrina: Mbl. leggur til, að Skipa-
útgerðin verði lögð riður. Skipaútgerðin og sú þjónusta,
sem hún leggur landsbyggðinni í té, virðist vera orðin
eins mikill þyrnir í augum Mbl. og Karþagóborg var
Cató gamla. Hann endaði allar ræður sínar með þessum
orðum: Auk þess legg ég til, að Karþagóborg verði lögð
í eyði.
Ríkisstjórn, sem skilar slíkri útkomu, þrátt fyrir of-
sköttun og eindæma góðæri og á engin önnur úrræði en
þau að draga úr þjónustu við landsbyggðina er óþolandi.
þjóðin þarf algera stefnubreytingu í efnahagsmálum. Sú
stefnubreyting getur því aðeins orðið. að þjóðin taki
alvarlega í taumana í næstu kosningum, hvenær sem þær
svo verða.
TÍMINN
ERLENT YFIRLIT
MLF kemur í veg fyrir sáttmála
um útbreiðslubann atómvopna
Rússar setja að skilyrðí aö hætt verði við áformin um sameiginlegan kjarn-
orkuflota NAT0.
13. 1 ÞESSA mánaðar til-
kynnti Johnson Bandarlkjaíor
seti með sýnilegri ánægju, að
rússneska stjómin hefði loks
ins fallizt á að hefja að nýju
viðræður um afvopnun. Liðnir
eru réttir tíu mánuð.r siðan
17-þjóða nefndin (opinberlega
18) hélt síðast fund. Síðan í
febrúar hafa Rússar vísað frá
öllum óskum um samkvaðn-
ingu að nýju, bæði frá vestur-
veldunum og hlutlausum þjóð-
um. Moskvumenn héldu jafn-
vel áfram andstöðu sinni eftir
að 83 aðildarþjóðir Sameinuðu
þjóðanna höfðu hinn 15. júní
samþykkt áskorun um upptöku
Genfarviðræðnanna.
Þessi áskorun var lokaþátt-
urinn í slitróttum sjö vikna
kappræðum í afvopnunarnefnd
Sameinuðu þjóðanna, sem kom
saman að nýju í apríl að bejðni
Rússa, en hafði ekkert aðhafzt
árum saman. Þegar ti! kom,
reyndust Rússar ekki hafa
neinar nýjar uppástungur
fram að leggja. Flestum áheyr
endum kom saman um, að meg
intilgangurinn hefði ekki get-
að verið annar en að nola
fángvinnar deilur ínnan nefnd
arinnar til þess að brsiða yfir
umbúðalausa neitun þeirra
um að taka þátt í raunveruleg-
um viðræðum í Gir.L
Þegar þeir nú samþykkja að
koma aftur til Getifar stafar
það sennilega af því, að þeim
er Ijóst, að áframhaldandi neit-
un þeirra kynni að orka frá-
fælandi á hlutlausu þjóðirnar.
Brugðizt getur til beggja vona
um, hvort þeir hafi nýjar já-
kvæðar tillögur fram að leggja.
En samþykki þeirra bendir til,
að þeir séu reiðubúnir að horf
ast í augu við þá reiði, sem
allt samband milli vaídhafanna
í Moskvu og Washington hlýt-
ur að vekja hjá Kínverjum.
Vert er athygli, að fulltrúi
Albana, málpípa Kínverja hjá
Sameinuðu þjóðunum. greiddi
einn atkvæði 15. júní gegn
samþykktinni um að taka Genf
arviðræðurnar upp að nýju.
í SAMÞYKKTINNI, sem
margir fulltrúar hlutlausra
ríkja gengust fyrir og Banda-
ríkjamenn og Bretar studdu,
(Frakkar sátu hjá eins og
Rússar), er Genfarráðstefnan
hvött til að leggja m-aginá-
herzlu á tvennt: Samþykkt um
að bann gegn kjarnorkutil-
raunum nái einnig til tilrauna
undir yfirborði jarðar, og samn
ing eða samþykkt um stöðvun
á útbreiðslu kjarnorkuvopua.
Lengi hefur verið stefm að
þessum markmiðum. en ljónin
á veginum eru ölium kunn.
Enn er það skoðun Breta og
Bandaríkjamanna (sem Wil-
■son forsætisráðherra staðtesti
6. júlí,) brátt fyrir aðrai sKoð
anir einstakra sérfræðinga eir.s
og sir John Cockroft, að oann
gegn tilraunum neðanjH-ða'
krefjist að minnsta kosr.; ein-
hverra takmarkaðra taðstafana
til staðfestingar með skoðun
á staðnum. Enn er það hins
vegar skoðun Rússa, að aJiar
slíkar ráðstafanir séu ólíðanai
„njósnir“. En aðferðir til að
dæma um hræringar undir yf-
irborði jarðar eftir jarðskjálfta
mælingum í fjarlægð, taka sí-
felldum framförum. Horfu’mar
á þvi, að tæknilegar hmdranir
séu senn úr vegi, gera einmitt
skynsamlegt, að hefja stjórn-
málalegan undirbúning nú
þegar.
ÖRT vaxandi útbreiðsla
kjarnorkuvopna er sú ógnun.
sem mesta athygli vekur, og
jafnframt samaðild Atlants-
hafsríkjanna að kjarnorku-
vopnum. Hinn 1. júlí bar't sú
fregn frá Washington. að í
skýrslu Gilpatric-nefndarinnar,
sem þagað heíur verið uni í
sex mánuði, séu tilmæli tii
Johnsons forseta um að reyna
að koma á samningum um út-
breiðslustöðvun kjarnorku-
vopna, jafnvel þó þaö kostaði
niðurfellingu samaðildará
forma eins og fyrirhugaðs
kjarnorkustyrks Atlantshafs-
bandalagsins (MLF eða ANF).
Rússar hafa ávallt haldið því
fram, að aðild Þjóðverja að
kjarnorkustyrk yrði hindrun
á vegi samninga um að heíta
útbreiðslu kjarnorkuvopna.
í júlí-hefti Foreiga At'fairs
eggjaði yfirmaður Vopuaeftir-
litsins ákaft til samninga um
útbreiðslubann kjarnorku-
vopna og varaði við, aö öll
töf, jafnvel þó ekki næmi nema
nokkrum mánuðum. gæti orðið
Örlagarík Hann lagði ekld
beinlínis til, að hætt væri rið
„MLF/ANF-hugmyndina“ eins
og hann komst að orði, en hélt
því ákveðið fram, að þar sem
útbreiðsla kjarnorkuvopní-
hlyti að veikja Atlanishafs-
bandalagið, væri sjálfsagt að
reyna að hefta hana, jafnvel
þó að það kostaði einhverja
„hnignun bandalaga". Lord
Chalfont og aðrir brezkir af-
vopnunarfulltrúar hafa svo ver
ið að safna meðmælum með
uppkasti að útbreiðslubanns-
samningi, sem byggður er á
„írsku samþykktinni“, sem
allsherjarþing Sameinuðu þjóð
anna samþykkti mótatkvæða-
laust árið 1961.
\
VESTUR-ÞÝZKA stjórnin á
í vændum kosningar í haust
og henni fannst hún verða
að láta í Ijós tregðu sína til
að hætta við samaðild að
kjarnorkustyrk Nato. 9 júlí
fullvissaði Dean Rusk sendi-
herra Bonn-stjómarinnar í
Washington um, að engin slík
ákvörðun hefði verið tekin.
Tveimur dögum áðar höfðu
Frakkar hafnað uppástungu
McNamara um nýla fjögurra
eða fimm ríkja nefnd, sem ætti
að veita Þjóðverjum aukin
áhrif á kjarnorkuáform Na1o.
Schröder utanríkisráðherra var
því knúinn til að seg]a í blaða
viðtali fyrir skömmu, að Nato
kæmi á fót kjarnorkustofnun,
sem yrði við öryggiskröfum
þeirra aðildarríkja, sem ekki
hefðu kjarnorkuvopn. Ennfrern
ur taldi hann skilyrði, að
Rússar féllust á að íeyfa við-
ieitni til endursameiningar
Þýzkalands.
Svo er að sjá, sem Banda-
ríkjastjórn hafi nú
komizt að niðurstöðu í mál-
inu og virðist hún ætla að taka
upp sína gömlu fullyrðingu um
að kjarnorkustyrkur Atlants-
hafsbandalagsins sé ekki ein-
ungis samræmanlegur út-
breiðslubanni kjarnorkuvop.ua
heldur liður í peim ráðstöf-
Frámhald á bls. 14
1
i