Morgunblaðið - 29.10.1982, Blaðsíða 2

34
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. OKTÓBER 1982
Könnun sem gerð var í sumar á
neysluvenjum og ýmsum lifnað-
arháttum lækna við læknaskólann í
Hvarvard sýnir að læknarnir lifa
mjög reglulegu lífi, nota t.d. lítið
tóbak, áfengi og hvers kyns lyf
Hvað myndir þú gera ef þú værir í mínum sporum,
læknir? Þessari spurningu er oft beint til lækna er
sjúklingar þeirra þurfa að taka erfiðar ákvarðanir er
varða til dæmis hugsanlegan uppskurö sem gæti haft
ákveðnar hættur í fðr með sér o.s.frv. En hversu
alvarlega taka læknar aðvaranir um skaðsemi reyk-
inga, og hvað gera þeir yfirhöfuð sjálfir til að koma í
veg fyrir sjúkdóma og til að lifa sem heilbrigðustu lífi?
Fyrir skömmu var gerö könnun
á ýmsum venjum og lifnaöarhátt-
um lækna við læknaskólann í Har-
vard. Könnunin fór þannig fram að
sendur var út spurningalisti til
þriöjungs starfsfólksins, úrtakiö
var valiö eftir fæöingarmánuöi
starfsfólksins. Alls voru sendir út
1013 listar, en af þeim komu 29
endursendir og óopnaöir. Samtals
svöruöu 595 spurningunum og
sendu listann aftur. Svarhlutfalliö
var því 60% sem er taliö nokkuö
hátt þar sem eingöngu var sent
bréf einu sinni til hvers þátttak-
anda. Hópurinn sem svaraöi skipt-
ist þannig eftir aldri og kyni:
Undir 30 ára 1%, 30—39 ára
36%, 40—49 ára 32%, 50—59 ára
19%, 60 ára og eldri 12%. Kyn:
Karlar 90%, konur 10%.
Hinar ýmsu sérgreinar innan
læknisfræöinnar áttu fulltrúa í úr-
takinu svo sem lyflæknar, geö-
læknar, augnlæknar, háls-, nef- og
eyrnalæknar, skurölæknar og fleiri
og virtist skiptingin milli starfs-
greina vera nokkuö jöfn, hlutfall
geölækna var aö vísu hæst eöa um
20% úrtaksins en svarniöurstööur
þeirra virtust ekki hafa nein áhrif á
heildarniöurstööuna.
Þar sem svarhlutfallið var ekki
nema um 60% er vissulega hægt
aö velta vöngum yfir hinum 40%
sem svöruöu ekki. Liföu þeir
óreglulegra lífi en hinir sem svör-
uöu? Þeirri spurningu veröur ekki
svaraö en búast má þó viö aö
helsta ástæöa þess aö fólk svaraöi
ekki hafi veriö tímaskortur. Einnig
er hægt aö leiöa getum að því aö
sú staöreynd að gera átti niöur-
stööurnar opinberar hafi hugsan-
lega haft einhver áhrif á svarniöur-
stööur. Forsvarsmenn könnunar-
innar sem vinna viö læknaskólann
segja þó aö varla verði tekiö eftir
ööru meöal læknanna á skólanum,
en þeir lifi nokkuö heilbrigðu lífi,
þar séu menn trimmandi alls stað-
ar, þeir viröast lítið reykja hvort
heldur er á kaffistofunni eða í sam-
eiginlegum gleöskap. Og varla fer
nokkur þeirra inn i bíl án þess að
festa á sig bílbelti. En vitaskuld sé
erfiöara aö fullyröa hvort þeir eða
makar þeirra noti getnaöarvarna-
töflur eða hversu mikiö þeir boröi
af smjöri og eggjum.
Niöurstöður könnunarinnar
sýna aö starfsfólk læknaskólans
viö Harvard viröist sjálft gera ým-
islegt til aö koma í veg fyrir sjúk-
dóma og slys. Reykingar eru sjald-
gæfar innan þessa hóps, um þaö
bil % af þátttakendum nota bílbelti
aö jafnaði, töluvert stór hluti borö-
ar egg og smjör í hófi og boröar aö
jafnaði fremur holla fæöu. Lækn-
arnir fara einnig mun oftar (lækn-
isskoöun en nokkurn grunaöi. Þá
er einnig ákveöin tregða hjá þeim
að taka inn meöul og lyf án
nægjanlegrar ástæöu, getnaö-
arvarnatöflur og vítamíntöflur eru
lítiö notaöar og læknarnir í Har-
vard taka ekki inn aspirín til aö
koma í veg fyrir blóötappa.
En annars voru svör læknanna
eins og hér fer á eftir og geta menn
aö gamni sínu boriö saman þessar
niöurstööur og eigin svör viö
spurningalistanum.
1. Reykirðu vindlinga?
já 8% nei 92%
Ef ekki, ertu þá fyrrverandi
reykingamaður?
já 38% nei 62%
Þessar niöurstööur benda til
þess aö læknarnir hafa gert meira
en aö fylgjast meö auglýsingum
um skaðsemi reykinga, þeir hafa
eflaust líka séö afleiöingar mikilla
reykinga hjá sjúklingum sínum þar
sem aöeins 8% reykja enn. Sú tala
er lægri en meöaltal þeirra sem
reykja í Bandaríkjunum. Af þeim
49 se .i reyktu voru eingöngu 13
se'.i reyktu meira en pakka á dag.
Fjöldi fyrrverandi reykingamanna
er einnig talsveröur eöa 34%
þeirra sem svara.
2. Notarðu eitthvert annaö tób-
ak daglega?
já 11% nei 89%
Algengara var aö menn reyktu
pípu en vindla, en pípureykingar
voru þrisvar sinnum algengari en
vindiareykingar. Enginn notaöi
munntóbak og tveir tóku í nefiö.
Læknar taka yfirleitt mjög lítið af lyfjum, jafnvel ekki fjölvítamíntöflur, hvað þá svefnlyf
eöa önnur sterkari lyf
Daglegt
Valgeröur Jónsdóttir
Svo framarlega sem menn foröast
aö draga aö sér reyk ofan í lungun
er hættan á lungnaskemmdum
mun minni.
3. Notaröu svefntöffur oftar en
þrisvar í viku?
já 2% nei 98%
læknar eiga áreiöanlega ekkert
auöveldara meö svefn en aörar
starfsstéttir, þessi lága prósentu-
tala bendir frekar til þess aö þeir
séu aö foröast aö taka inn lyf sem
getur verið vanabindandi. Reglu-
leg notkun sumra svefntöfluteg-
unda getur jafnvel raskaö venju-
legum svefnvenjum.
4. Hefurðu farið í almenna
læknisskoðun á síðastliönum
tveimur árum?
já 54% nei 46%
Þessi niöurstaöa kom mörgum á
óvart þar sem búist haföi verið viö
aö læknar væru síöastir manna til
aö fara í slíka skoöun. Þó voru þaö
aöallega hinir elstu í úrtakinu sem
fóru oftast í skoöun. Af þeim sem
fóru reglulega í skoöun voru 41% á
fertugsaldri, 54% voru á fimmtugs-
aldri, 65% á sextugsaldri, og 80%
voru 60 ára og eldri.
5. Notarðu bílbelti reglulega?
já 73% nei 27%
Samkvæmt þessu eru bílbelti
mikiö notuö, þó þaö komi ekki
fram í könnuninni má gera ráö fyrir
aö þeir læknar, sem vinna á slysa-
deildinni og taka daglega á móti
fólki sem lent hefur í bílslysum,
noti nær alltaf bílbelti.
6. Tekurðu daglega inn aspirín
til aö koma í veg fyrir æða-
þrengsli og blóötappamynd-
un?
já 7% nei 93%
Því hefur veriö haldiö fram aö
undanförnu aö aspirin tekiö inn
reglulega geti komiö í veg fyrir
blóötappamyndun. Þrátt fyrir þær
fullyröingar viröast fáir læknanna
taka mark á slíkum órökstuddum
fullyröingum.
7. Tekurðu almennt inn fúkkalyf
ef þú f»rö hálsbólgu eöa
þessháttar?
já 3% nei 97%
Og hér kemur í Ijós hvernig
læknarnir lækna sjálfa sig af kvefi
og öörum slíkum kvillum. Heitt
sítrónu- eöa hunangsvatn hefur
alla kosti fram yfir fúkkalyfin.
8. Trimmarðu eða gerir sam-
bærilegar líkamsæfingar í
I minnst 20 mínútur í einu,
þrisvar sinnum í viku eöa
oftar?
já 49% nei 51%
Líkamsþjálfun er vinsæl meðal
beggja kynja og hjá fólki á.öllum
aldri hjá þeim sem svöruöu . Lík-
amsrækt hefur eins og flestir vita
góö áhrif á andlega og líkamlega
heilsu.
9. Notar þú eöa maki þinn getn-
aöarvarnatöflur?
já 5% nei 95%
Af þeim sem spuröir voru og
nota getnaöarvarnir eru þeir
óvenju fáir sem nota pilluna. Ein af
ástæöunum er eflaust tengd því að