Tíminn - 31.07.1965, Blaðsíða 13

LAUGARDAGUR 31. júlí 1965
TIMINN
13
BYLTING I
Framhald af bls. 8
Þannig verður, ef kirkjan
nemur og notar mál samfíðar
innar til sinnar túlkunar. Og
var það ekki einmitt það sem
Kristur og lærisveinar hans
gjörðu? Hann talaði ekki eins
og hinir skriftlærðu fræðimenn,
heldur um það, sem öllum
fannst snerta sig, og um hvíta
sunnuundrið, hina miklu endur
fæðingu og vakningu meðal
rómversku skattþjóðanna var
sagt:
„Og þar heyrði hver og einn
þá tala á sína tungu“, það er
að segja þannig, að allir gátu
skilið og tekið til sín.
„Fólkið verður að finna ræð-
una taka til meðferðar sín
hugðarefni eða vandamál út
frá því ástandi, sem ríkir á
hverjum tíma, en ekk: um það,
sem afi og amma eða forfeður
töldu mikilsverðast, jafnvel
þótt það væru eins sígild við |
fangsefni og náð Guðs eða
syndir manna.
Það verður að gera þá
kröfu, að kirkjan setji sig
inn í vandamál nútímafólks og
komi þannig tii móts við það.
Og þetta er þeim mun meiri
vandi hér á landi, sem breyt-
ingar á umhverfi og lífshátt j
um þjóðarinnar hafa ofðið víð !
tækarí og meiri en víð&st hvar
annars staðar í veröldinni.
Það er yfirleitt galli á boð
Skap og túlkun kirkjunnar að
of oft má svo virðast, að hún
hafi ekki enn áttað sig á nýrri
félagsmálalöggjöf, hraða og
glaumi skemmtistaðanna, út-
varpi, sjónvarpí, kvikmyndum
og eldflaugum, telji það naum
ast ómaksins vert að kynna sér
þá staðreynd, að hin efnahags
lega, tæknilega og félagslega
Þróun hefur skapað gjörsam-
lega nýja aðstöðu einstaklínga
og félagsheilda til tilverunnar
og nær því mótað nýja tegund
fólks á mörgum sviðum.
Þess vegna ski'ur ekki nú-
tímamaðurinn mál kírkjunnar
viðhorf hennar og tilgang, tel
ur ekki ómaksins vert að kynna
sér, hvort það gæti orðið hon-
um til gagns eða ekki — og
þetta er ekki af því að orðin
séu framandi, heldur af því að
kirkjan reiknar út frá allt öðr
um forsendum en fyrír hendi
eru. ,j
Þá gæti næst verið full þörf j
á að breyta til um starfshætti J
í kirkjunni sjálfri. Hafa messur
í fjölbreyttara formi. Gefa al
menningi tækifæri til meiri I
þátttöku, veita ýmsum aldurs-1
flokkum og jafnvel starfshóp-
um kost á sérstökum guðsþjón
ustum. Þetta hefur verið reynt
með æskulýðsguðsþjónustum,
sem eru miðaðar sérstaklega
við ungt fólfc einfaldar í formi,
með almennri þátttöku í söng,
jafnvel söngnámi í messunní,
og Það hefur gefizt vel. Svipað
má segja um barnasamkomur,
sem eru nokkurs konar sam-
bland af sunnudagaskóla og
messu, en þó með fullri stjórn
og sjálfgerðum aga vel undir
búnar. Þetta sækja hundruð
bama helgi eftir helgi, þótt
engar myndasýningar séu. En
á sömu stöðum mundi formleg
messa með langri prédikun og
fínum kór án þátttöku barn-
anna sjálfra í söngnum alveg
tæma kirkjuna.
Hér má einníg minnast þess,
að síðdegisguðsþjónustur með
frjálslegri þátttöku án söng-
kórs en miklum almennum
söng, og stuttri prédikun urðu
vinsælar og vel sóttar af

fjölda fólks sem tilraun eins
safnaðar til aukinnar kirkju
sóknar eftir að prestafjölgun
varð hér í borginni > í vetur
sem leið.
Biblíulestrar geta einnig skap
að fjölbreytni og tilbreytingu.
Og útlendur prestur hefur
sagt mér frá merkri tilraun
kirkju sinnar til að ná til verka
fólks og íðnaðarverkstæða.
Þangað kemur presturinn
kannske í kaffitíma talar nokk
ur orð til verkafólksins og
býður því til sérstakrar messu,
þar sem vel undirbúnir full
trúar þess flytja stuttar ræður
eða fyrirspumir, sem prestur-
inn leitast svo við að svara í
kirkjunni. Oft eru þessar fyrir
spurnir stjórnmálalegs eðhs
eða félagsfræðilegar. En allt
miðar til að sanna, að kirkjan
láti sér ekkert mannlegt óvið-:
komandi. Og alltaf eru slíkar !
messur svo vel sóttar, að hvert
sæti er skipað sem á stórhá-
tíð væri.
Svipað fyrirkomulag er hægt
að hafa við skólaheimsóknir og
messur fyrir skólafólk. En sam
band og samstarf skóla og
kirkju er eitt af hinu nauðsyn
legasta í starfsáætlun kirkjunn
ar. Gæti þar hvert bætt annað
upp ekki slzt í félagsstörfum
unga fólksihs. ‘ Og þar verður
kirkjan að læra að undirbúa
dagskrár fyrir guðsþjónustur,
mót og kirkjukvöld með tíl-
liti bæði til fræðslu, skemmt
unar og áhrifa, þar sem boð
skapur Drottins um kærleika,
sannleika og fegurð er samt
hinn rauði þráður, sem teng-
ir hin einstöku atriði og gef
ur öllu gildi.
Allt, sem þar gerist verður
að hafa sinn tilgang, þann til-
gang að tengja mannssálirnar
Guði, þeim krafti sem helgar
hvert starf og veitir þann j
hjartafrið og öryggi, sem mann j
legt samfélag er nú svo fátækt j
af. Að því verða söngvar, sam i
töl, sýningar, ræður músik og ;
uppiestur að stefna, án þess j
að vekja leiða, andúð eða tóm :
læti, sökum tilbreytingaleysis, j
Þröngsýni eða formfestu, sem j
ungt fólk þolir yfirleitt illa. I
Hið sama gildir um hin
ýmsu félög, nefndir og ráð, ‘
sem nú eru ómissandi í öHu •
safnaðarstarfi. Því fleiri, sem j
hægt er að vekja til starfs og j
ábyrgðar því betra. Og til þess i
eru kvenfélög, bræðrafélög,!
æskulýðsfélög, kórar, líknar-
starfsnefndir og sumarstarfs-
nefndir svo mikils verð. Og án
slíkra samtaka verður mikill
hluti fólks í stórum og fjöl-
mennum söfnuðum utangarðs í
öllum safnaðarmálum. En
jafnvel þessi upptalning sýnir
hve fjarstæða það er að ætla
sér nú að vinna safnaðarstörf
með messum einum saman (og
svo til dæmis) sem í nútíma
kringumstæðum eru oft ekki
nema nafnið eítt að minnsta
kosti í fjölmenni.
Þarna verður að koma starf
ekki einungis af prestinum og
örfáum einstaklingum, sem
ráðnir eru til sérstakra hlut-
verka við messur og prestsverk,
heldur heilum hópi ungra og
eldrf sem þekkja líf fólksins,
vandamál þes og áhugamál. Og
allt verður að vera undirbúið
út í yztu æsar. Ekkert handa-
hóf gildir.
Og útkoman verður meira líf,
áhugi og kraftur, minnsta kosti
eitthvað annað og meira til
eflingar guðsríki, en þær
sunnudagaguðsþjónustur, sem
flestir virðast fyrir löngu hund
leiðir á. Messan hefur nógu
lengi lítið verkað öðru vísi en
leikhússýning, með svartklædd
um einleikara, sem er ósköp
einmana í tómi kirkjunnar og
stundar þar áhrifalítlar arm
lyftingar og knéfall fyrir alt-
arinu, flytjandi orð, sem fáir
skilja né meta mikils. Hér Þarf
annað og meira til þess að börn
20. aldar, börn tveggja heims
styrjalda skilji að áferð sé göf
ugastí boðskapur og sannleiki
allra kynslóða.
Guðsþjónustan er ekki einka
sýning í tómri kirkju, heldur
félagsstarf safnaðar t glaumi
og hraða stórborgar. Þetta er
staðreynd, sem verður að taka
tillit til, hvað sem annars er
unnt að segja með réttu eða
tóntegund háðsins um brölt
,,show“ og fimbulfamb svo-
kallaðra nýtízkuskýjaglópa í
prestastétt.
Það mætti auðvitað nt'fna
margt fleira, sem þættí í þeirri
byltingu sem er að gerast og
verður að gerast í starfsháttum
kirkjunnar. Þar er t. d. mjög
þýðingarmikið, að presturinn
komi sem mest út úr kirkjunni,
þótt hann sé þar oft og lengi.
Hann verður að kynnast sem
bezt | lí^sbaráttu og vandamál-
uit sóknarbarnanna á heimilum,
hælum og stofnunum, en þó
ekki síður á vinnustöðum og
skemmtistöðum. Það er t. d.
engin sérstök dyggð af presti
að fordæma veizlur og dans.
Hann þarf einmitt að taka þátt
í hvorttveggja, er auðvitað á
Þann hátt að til fyrirmyndar og
leiðbeiningar sé. Engum ætti
að vera auðveldara að koma í
veg fyrír hin síendurteknu
hvítasunnuhneyksli hér á landi
en einmitt prestum og kirkju
ef þeir reyndu að sameinast
um að undirbúa mannsæmandi
skemmtisamkomur unga fólks-
ins út á landsbyggðinni i stað
þess að messa í tómum kirkjum
hér í borglnni yfir þessa há-
tíð heilags anda og kraftar.
Og eitt enn sem nútímakirkja
má ekki gleyma og það eru aug
lýsingar. Þótt kirkjuklukkur
séu ómetanlegar og ekkert jafn
ist á við óm þeirra að fegurð
og dul, er þær kalla til guðs-
húss, þá verðum við að sætta
okkur við þá staðreynd svo
órómantísk sem hún kann að
vera að rödd auglýsingaþulsins
í útvarpinu er hundrað sinn-
um eða ótal sinnum áhrifameiri
en hin hljómsterkasta kirkju-
klukka fyrir okkar öld, svipað
mætti segja um skrautritaðar
auglýsingar, ljósmerki og
„plaggöt“.
Er þeta glöggt dæmi þess,
hverníg jafnvel hið hugþekk
asta verður að víkja fyrir nauð
syn hins nýja og breytta tíma
Samt er allt þetta aðeins hið
ytra, aðeins klæðnaður og um
búðir þess kjama og dýrðar,
sem einu sinni voru sögð um
þessi fáu orð: Þú ert Kristur.
En þau eru hin sígilda og eina
sanna trúarjátning kristins
manns ofar öllum játningum
og trúarkreddum, sem skapa
skil og sundrung kirkjudeilda
og trúflokka fremur en sam-
einingu og samstarf í anda
hans, sem sagði: „Friður sé
með yður.“
Hinn sanni kristindómur
kemur alltaf frá hjartanu og
birtist í kærleiksþjónustu. En
skoðanir og játningar eru oft
ekki annað en andvana lík til
einskis nýtt. Allar breytingar
og byltingar helgast gróandi
l
afl og orku til að lífa sann-
kristnu lífi í öllum sínum hvers
dagsönnum, má ekki verða að
Þyrnirósarsvefni, af því að
sterkar skoðanir kirkjulegra
fornkenninga gefa þá hug-
þjóðlífi, sem þroskast á guðs
ríkisbraut af anda jg eldmóði
hjartans og kærleikans
Það er hægt að vera bæði K.
F.U.M. maður, Fíladelfíukona
eða í Guðrúnarsöfnuði, það er
hægt að vera bæði katólskur
eða aðventisti, spiritisti og
guðspekingur, frjálslyndur eða
nýguðfræðingur og ganga með
fín merki þessara trúflokka
án Þess að vera í raun og
veru kristin manneskja. Og
það er líka sem betur fer hægt
að vera kristinn í öllum þess
um hópum. En sannur kristinn
dómur birtist fyrst og fremst í
fordómalausu umburðarlyndi
og ástúð, fórnarlund og óeigin
gjarnri kærleiksþjónustu án
hroka, sem telur frelsi Krists
og frelsun aðeins ínnan sinna
þröngu vébanda. Hroka, sem
segir: Hér er ég frelsaður frá
toppi til táar, allir hinir sem
eru fyrir utan minn trúflokk
og mína kikjudeild eru án
þeirrar hrósunar, sem fyrir
Guði gíldir.
En eitt er víst, það sem
einu sinni var vakning, sem i
fór eldi heilags anda og kraft!
ar yfir löndin og veitti fólki
mynd að hægt sé að vera krist
inn aðeins með því að veita
þar samÞykki sítt. Kristinn
dómur er ekki viðtaka og
viðurkenning ákveðinna skoð
ana og kennisetninga bókstafs
og forma, heldur líf og starf
Guði kærleikans, heill föður
landsins og samferðafólkinu á
lífsleiðinni til blessunar.
Til þess að svo verði þarf
byltingu í starfsháttum kirkj
unnar og fagnaðarboðskapur-
inn mun brjóta sér nýjar braut
ir að hjörtum og inn í sam
félag fólksins. Þær brautir og
aðferðir gætu fyllt okkur van
ans börn hrolli, en væru samt
sem áður vegir Guðs.
Árelíus Níelsson.
IlgfUÍl
TEIKNIBORÐ
MÆLISTENGUR
MÆLISTIKUR
JÁRNBRAUTARLÍNUR
Framhald af bls. 9
á s.l. 20 árum, má nefna það,
að árið 1940 tók það 22 klst.
að fljúga fró New York til
Los Angeles, en í dag tekur
það um 6 klst. Árið 1940 tók
það 98 klst að fara sömu leið
með langferðabíl, en nú tekur
það 75 tíma. Með lest tök það
53 tíma, en í dag 51 klst. Þeir
sem aka .sjálfir frá New York
til Los Angeles, sem er 4.500
km löng leið, geta gert það
hæglega á sex dögum með næt-
urgistingum. Hámarkshraði
fyrir bíla á þessum leiðum er
frá 45 km í 104 km á klst.
Árlega vex sá fjöldi íslend-
inga, sem fer í skemmtiför
til Bandaríkjanna, og sú tala
á eftir að hækka ört á næstu
árum. Sumir ferðast þar með
flugvélum. aðrir með langferða
bílum og lestum, og nokkrir
kaupa sér eða leigja bíla. Bezte
ráðið til að sjá landið og þjóð
ina er að kaupa sér 99 daga
farmiða með langferðabíl og
ráða síðan sjálfur, hvemig mað
ur vill ferðast, hvert og hve
lengi á að dvelja á hverjum
stað. Þetta má líka gera með
lestum, sem er ekki síður
skemmtilegt og fróðlegt. Þeir,
sem fljúga, eru fljótari á milli
staða, en sjá minna af landi
og þjóð. Bandaríkin em það
stór og margbreytileg, að það
er nauðeynlegt að sjá sem
flesta hluta þess á sem þægi-
legustum tíma.
Auglýsið í Tímanum