Morgunblaðið - 27.02.1983, Side 31

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. FEBRÚAR 1983
Hann kemur ágætlega fyrir í
sjónvarpi og hefur það fram yfir
aðra fyrrverandi, virta flotafor-
ingja og hershöfðingja að hann er
ágætur málamaður. ítalska sjón-
varpið getur tekið við hann viðtal
á ítölsku og franska sjónvarpið á
frönsku. Hann nær því til áheyr-
enda víða um heim.
Hann var í Kanada 3. apríl þeg-
ar Falklandseyjastríðið hófst.
„Þegar brezkur herforingi birtist
stóðust þeir ekki mátið. Fjölmiðl-
arnir steyptu sér yfir mig eins og
flugur. Þeir vildu allir vita hvað
leiðangursflotinn mundi gera. Ég
átti enga vini í honum sem gátu
sagt mér það, svo að ég sagði þeim
hvað ég mundi gera og — ég vona
að það lýsi engum hroka þótt ég
segi það — það gerðist."
Orðuraunir
Hackett-hjónin eru írsk frá
Tipperary og á skjaldarmerki
þeirra eru þrír kolmúlar. Sir John
vildi vita hvað ég vissi um skjald-
armerki. Það litla álit, sem hann
hafði haft á mér, hafði orðið fyrir
hnekki þegar ég tók dræmt í fyrri
spurningu frá honum: „Hvernig
ertu í þýzku?"
Frá því einni viku áður og til
dauðadags mun veifa með skjald-
armerki hans hanga í kapellu
Hinriks VII í Westminster Abbey,
því að hann hafði verið sæmdur
stórriddarakrossi Bath-orðunnar.
„Bath-orðan skiptist í þrjár gráð-
ur,“ sagði hann, „og þú hefur gott
af því að vita það. Stórriddara-
krossarnir komast aldrei fyrir all-
ir saman, svo að menn verða að
bíða þangað til rúm losnar. Góður,
harður vetur flýtir venjulega fyrir
þessu. Málmplata segir til um
hver hafi haft þennan stað áður og
veiztu hver hafði hann á undan
mér? Dickie Mountbatten.
Það er heilmikið verk að fá orð-
una. Þeir æfa sig í tvo daga, allir
þessir gömlu skarfar, þramma
fram og aftur um kirkjuna, klædd-
ir rauðum kuflum og með gull-
kraga orðunnar um hálsinn, og
bíða eftir því að röðin komi að
þeim. Drottningin var stórglæsi-
leg og við urðum allir að vinna eið
að því að við mundum verja hana
og heiður hennar og allar meyjar
og ekkjur og munaðarleysingja.
Dólgslegur marskálkur sagði á
eftir: „Héðan í frá sé ég um meyj-
arnar — þú mátt sjá um ekkjurn-
ar og munaðarleysingjana!" Síðan
buðum við 18 manns, aðallega úr
fjölskyldunni, til kvöldverðar í
Riddaraliðsklúbbnum og þar vor-
um við í góðum félagsskap og
fengum nóg af víni.“
Sir John lýsti þessu eins fjör-
lega og skóladrengur. Hann hefur
aldrei orðið þreyttur á lífinu, þótt
hann hafi reynt meira um dagana
en flestir.
Frá Ástralíu
Hann er fæddur í Ástralíu, son-
ur ungrar móður og roskins föður,
Sir John Winthrop Hackett, sem
var fæddur 1845. „Nógu gamall til
þess að hafa haft vitsmunalegan
áhuga á Krímstríðinu. Hann var í
raun og veru faðir Vestur-
Ástralíu, hann lét reisa dómkirkj-
una og dýragarðinn og safnið og
bókasafnið og Konungsskrúðgarð-
urinn var hans verk — það sem
gert var í Perth var verk pabba.
Hann átti dagblöðin „The Western
Australian" og „The Western Ma-
il“ og hann varð stórríkur.
„Hann var vitur maður og þegar
hann lézt arfleiddi hann háskóla
Vestur-Ástralíu að öllum hinum
miklu fjármunum sínum til þess
að hægt yrði að byggja hann alveg
upp á nýtt og til þess að veita
stúdentum eins mikla námsstyrki
og þeir þyrftu. Við börnin fengum
aðeins það sem nægði fyrir skóla-
göngu okkar og háskólanámi og
dálitla vasapeninga, en ekki nógu
mikið til þess að við gætum lifað
af því. Ég hef alltof borið virðingu
fyrir föður mínum vegna þessa."
Barnfóstra hans var frá Liv-
erpool og kallaði hann Shan og
hann var þekktur undir því nafni í
hernum.
Hann var ágætlega greindur
ungur maður og hafði margvísleg
áhugamál. „Þegar ég kom til Ox-
ford frá Geelong-menntaskólan-
um vissi ég meira um gotneskar
kirkjur Englands miðaldanna en
allir aðrir sem voru með mér í
New College."
Slíkur skarpleiki er það fyrsta
sem fólk tekur eftir í fari hans.
Hann lagði stund á nám í klass-
ískum greinum og las síðan nú-
tíma sagnfræði, til að skerpa
skynsemina eins og hann orðar
það, og lauk prófi í henni á átta
mánuðum. „Og ég missti aldrei af
veizlu," sagði hann, „og stundaði
refaveiðar af kappi." Hann mælir
með svona stúdentalífi við hvern
„Mig iangaði til að verða há-
skólakennari, en þetta var á
kreppuárunum og við vissum allir
að það yrði stríð og við yrðum
drepnir, það virtist hreinlegra að
verða drepinn sem atvinnuher-
maður, svo að ég gekk í herinn."
Hann var hugdjarfur hermaður.
Ferill hans var í stuttu máli sá að
hans var lofsamlega getið í hern-
aðarskýrslum (það hefur mikil
áhrif á frama í hernum), síðan var
hans tvívegis getið lofsamlega í
hernaðarskýrslum, hann særðist,
fékk lofsamleg ummæli í hernað-
arskýrslum, særðist á ný. Hann
kynntist austurrískri konu sinni á
ströndum Genesaret-vatns — hún
var þá óvinaþegn — og kvæntist
henni í St. Georgs-dómkirkju í
Jerúsalem. Skömmu áður hafði
hann særzt í Sýrlandi, hann var
síðan sendur burtu og særðist aft-
ur í eyðimörkinni.
Árið 1944 varð hann yfirmaður
annarrar fallhlífadeildarinnar af
tveimur við Arnhem. Hann var
tekinn til fanga, en honum tókst
að flýja og hugrökk, hollenzk fjöl-
skylda skaut yfir hann skjólshúsi.
Sir John hefur samið hrífandi og
hugljúfa bók um þessa reynslu
sína, „I Was a Stranger".
Háskólarektor
Eftir þetta lá leiðin hærra og
hærra. Hann varð varaherráðs-
forseti yfirmanns brezka Rínar-
hersins og yfirmaður norðurherja
NATO. Hann hætti störfum, tók
sér mánaðarfrí á Korfu og tók síð-
an strax við nýju starfi, sem hon-
um var boðið — stöðu rektors
King’s College í Lundúnum.
Það var djarft tiltæki að fela
fjögurra-stjörnu hershöfðingja að
stjórna háskóla á tímum stúd-
entauppreisna. Sir John heldur
því fram að honum hafi blöskrað
það einræði, sem ríkti í akadem-
ísku lífi.
„Prófessorinn í stærðfræði
sagði við mig: Rektor, hver finnst
þér helzti munurinn á því að vera
yfirhershöfðingi og rektor í há-
skóla? Og ég svaraði: Geðþótta-
vald í agamálum skólans, sem er
meira vald en ég nokkurn tíma
hafði þegar ég var yfirhershöfð-
ingi. Prófessorinn var allroskinn
að árum og honum varð svo mikið
um þetta svar að hann varð að fá
sér sæti. En þetta var satt. Ég gat
rekið nemanda, sent stúdent í
burtu ef mér sýndist, án þess að
hann fengi að standa fyrir máli
sínu. Því samdi ég agareglur með
hjálp stúdenta, kom á fót dóms-
kerfi sem var miklu líkara her-
dómstólum. Aðrir háskólar tóku
sér þessar reglur til fyrirmyndar."
Og þannig nutu þeir leiðsagnar
hans á hinum viðburðaríku árum
sjöunda ártatugarins. Hann tók
einu sinni þátt I stúdentamótmæl-
um, þegar hann fylgdi stúdentum í
göngu, sem þeir fóru yfir Wat-
erloo-brúna til þess að leggja
áherzlu á kröfur um aukna
námsstyrki.
„Frú Thatcher var þá kennslu-
málaráðherra og hún átti erfitt
með að fyrirgefa mér — það tók
hana eitt ár. En mér fannst að
spurningin um fjárhagsstuðning
foreldra hefði ekki verið athuguð
nógu vel og þeir höfðu mikið til
síns máls. Menn verða að taka af-
stöðu. Það er ekki hægt að veita
forystu öðru vísi en með því að
vera fremstur í flokki manna
sinna og standa sömu megin og
þeir.“
Frú Thatcher ruglaði hann dá-
lítið í ríminu snemma í Falklands-
eyjadeilunni — hún ruglaði saman
ensku heitunum um að vera með
vífilengjur og fara undan í flæm-
ingi, þegar hún talaði um fram-
komu Galtieri hershöfðingja.
„Mjög algeng mistök," sagði hann.
Hann er mjög næmur fyrir slíkum
mistökum, og eins þegar enska
orðið um fjarvistarsönnun er not-
að rangt. Hann sagði að það væri
óskammfeilni að þykjast skilja
ensku án þess að kunna eitthvað í
latínu.
Hann segir oft að það sé gott að
vera í hernum. „Ég var í honum í
35 ár og færi í hann aftur. En
auðvitað gengur maður ekki í her-
inn, heldur herdeildina. Maður á
vígvellinum ræðst ekki til atlögu
fyrir drottningu og fósturjörð.
Hann lætur til skarar skríða
ásamt félögum sínum.
Bandaríkjamenn misskilja
þetta hrapallega. Þeir reka herinn
eins og stórfyrirtæki, þeir hafa
reynt að láta stjórnun koma í
staðinn fyrir forystu. Ameríku-
menn segja: „Okkur vantar 100
menn í Evrópu til að fylla stöður
100 fótgönguliða," en við skiptum
um heilar hersveitir. Mennirnir
verða áfram saman — hugsaðu
um það þegar þú ferð heim með
lestinni. Mennirnir í 2. fallhlífa-
sveitinni, sem stóð sig svo vel á
Falklandseyjum, höfðu þegar ver-
ið saman á Norður-Irlandi. Bretar
eru frábærir í detta af tilviljun
niður á snjallræði þegar þeir eru
að gera eitthvað og herdeildin hef-
ur reynzt hernaðarstofnun gædd
ódrepandi áhrifamagni."
Svo bætist við það sem prófess-
or Arnold Toynbee kallaði hernað-
ardyggðirnar: þolgæði, réttsýni,
tryggð, hugrekki o.s.frv.
„Öðrum kann að finnast þær
gamaldags,“ sagði hann, „en í
hernum eru þær ekki aðeins til
skrauts og þær auka ekki aðeins
lífsfyllinguna — þær verða að
vera til staðar. Menn geta verið
falskir, fljótfærir og lygnir og
samt verið fyrsta flokks eðlisfræð-
ingar og merkir listmálarar, en
þeir geta ekki verið góðir her-
menn, sjóliðar eða flugmenn.
Þessar dyggðir eru starfsleg
nauðsyn til þess að viðhalda sam-
heldni hópa, sem eru undir álagi
og þrýstingi, og um þetta snýst
það að berjast og heyja orrustu."
79
Skemmtifund-
ur FÍR
FUNDUR til skemmtunar verður
haldinn í FÍR að Hótel Esju,
Skálafelli, 9. hæð, í dag, sunnudag,
27. febrúar, kl. 2. Eftirtaldir höf-
undar lesa úr verkum sínum, eða
lesið verður úr verkum þeirra: Eð-
varð Ingólfsson, Guðmundur
Guðni Guðm., Indriði Indriðason,
Jóhannes Helgi, Pétur Hafstein
Lárusson og Pétur Önundur Andr-
ésson.
Norræna húsið:
Trille heldur
vísnatónleika
DANSKA vísnasöngkonan Trille
syngur eigin lög og Ijóð í Norræna
húsinu á þriðjudagskvöld og danski
bassaleikarinn Hugo Rasmussen
leikur á bassa.
Þau skemmta einnig á skemmti-
kvöldi í Gaflinum í Hafnarfirði
fimmtudaginn 3. mars á vegum
Norræna félagsins í Hafnarfirði
og Garðabæ, og á Akranesi á veg-
um Norræna félagsins þar.
Trille var síðast á ferð hér á
landi 1974 er hún ásamt sænska
vísnasöngvaranum Cornelis
Vreeswijk hélt nokkra tónleika.
Stykkishólmur:
Lítill afli og
rysjótt tíð
Stykkisholmi 21. febrúar.
LÍTIL hafa aflabrögð bátanna
verið undanfarið, enda tíðarfarið
rysjótt og erfitt að eiga við net.
Tveir bátar hafa verið með net
héðan frá Stykkishólmi og nú hef-
ir þriðji báturinn bæst við. f netin
hafa fengist svona 2 til 5 tonn að
jafnaði í róðri, en á línu var orðin
ördeyða og því hætti sá bátur
(Þórsnesið) á línu og fór á net.
Mér er sagt að æti sé lítið í maga
fisksins, heldur ýmisskonar rusl.
Loðna eða síli virðast varla sjást.
Þetta er svo sem engin nýlunda,
því febrúarmánuður hefir verið
oft lélegur hvað aflabrögð snertir
bæði á línu og net.
Fréttaritari
sem er.
Ifi Borgarspítalinn og
\if Rauðikrossíslands
efna til
sjúkraflutninganámskeiðs
dagana 25. apríl — 6. maí, alls 11 daga.
Kennsla fer aö mestu fram í Borgarspítalanum frá kl. 8—17 en eftir þaö gefst kostur á
veru á sjúkra- og slysavakt Borgarspítalans og Slökkvistöö Reykjavíkur.
Skilyrði fyrir þátttöku eru aö umsækjandi starfi viö sjúkraflutninga og hafi tekið þátt í
skyndihjálparnámskeiöum.
Þátttökugjald er kr. 3.800,-
Hólmfríður Gísladóttir á skrifstofu Rauöa kross íslands tekur á móti umsóknum og veitir
nánari upplýsingar. (Sími 91-26722).
Umsóknarfrestur er til 20. mars.
Námskeið í
minnisþjálfun
í fræöslumiöstööinni Miögaröur veröur haldiö kvöld-
námskeiö í minnisþjálfun.
Kenndar veröa áhrifamiklar aðferöir sem tryggja
a.m.k. þrefalt betra minni í starfi, námi og leik.
Námskeiöiö byggir á aöferöum H. Lorayne, sem
þykja hinar fremstu á sviöi minnisþjálfunar. Náms-
fólki og öörum er þurfa aö treysta á gott minni er
sérstaklega bent á námskeiöiö.
Kennari: Gottskálk Þór Jensson.
Tími: Byrjar 1. marz 1983. 16 tímar á 8 kvöldum, á
þriöjudagskvöldum og föstudagskvöldum kl. 17—19.
Verö 1200 kr. Námsgögn og kaffiveitingar innifalið.
Skráning: Miðgaröur, Bárugötu 11, sími 12980 milli
kl. 10—16.
/M1ÐG/1RÐUR