Morgunblaðið - 25.11.1983, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 25. NÓVEMBER 1983
35
heita höfundur eða innleiðslumað-
ur blaks á íslandi, og blakheitið
gamla festi hann við þessa íþrótt
ásamt Sigurði Guðmundssyni
skólameistara, enda var blakið
lengi sérgrein Menntaskólans á
Akureyri.
Af ýmsum öðrum greinum
íþrótta er helstar að nefna hand-
knattleik, fótbolta og skíðalistir,
einkum hið síðast talda. Hann
sótti skíðanámskeið í Noregi 1938,
og margar aðrar námsferðir fór
hann til útlanda. Hann kenndi á
námskeiðum víða um Norðurland,
var áratugum saman formaður
skíðaráðs og íþróttaráðs Akureyr-
ar og formaður Skíðasambands ís-
lands 1956—60. Landsliðsþjálfari í
skíðaíþróttum var hann fyrir
vetrar-ólympíuleikana í St. Moritz
1948 og fararstjóri íslendinga á
slíka leika í Squaw Valley i
Bandaríkjunum 1960, svo að að-
eins fátt eitt sé nefnt af mörgu.
Ætla ég að uppgangur fyrr-
greindra íþrótta á þessari öld sé
ekki mörgum öðrum meir að
þakka en Hermanni Stefánssyni.
Hann var ólatur að verja kröftum
sínum og tíma i þágu þessara
áhugamála sinna, og ekki sist hef-
ur Knattspyrnufélag Akureyrar
notið hans við. Var hann lengi
einn helsti drifkraftur félagsins.
Hann var mjög málvandur um allt
sem laut að íþróttum og átti
drjúgan þátt í að festa orðið svig,
sem á augabragði útrýmdi töku-
orðinu slalom úr máli okkar.
Hann gætti þess og vel að lög og
reglur íþróttahreyfingarinnar
væru á sómasamlegu íslensku
mannamáli. Átti það ekki hvað
síst við um blakleikinn.
Fleira seiddi hug Hermanns
Stefánssonar til sín en íþróttir af
fyrrnefndu tagi, enda var hann
fjölhæfur í besta lagi. Honum var
gefin mikil hermi- og kímnigáfa
og ósvikin frásagnarlist, svo og
ósmáir tónlistarhæfileikar. Her-
mann hljómvísi var hann stundum
nefndur í MA. Hann söng lengi
með Karlakórnum Geysi og var
langan tíma formaður hans og
sömuleiðis formaður sambands
norðlenskra karlakóra, Heklu. Að
öðru leyti minnti hann á hinn
margvísa Rögnvald Orkneyjajarl
sem kunni íþróttir og listir um-
fram aðra menn. Svo er fyrir að
þakka að vegna hæfileika, dugnað-
ar og þjónustu við góð málefni var
honum um dagana heiður og sómi
sýndur.
Það var lífslán hans að í nóv-
embermánuði 1931 kvæntist hann
Þórhildi Steingrímsdóttur Þor-
steinssonar frá Lundi, og lifir hún
mann sinn. Hún var honum sjálf-
um líkust um íþróttir og glæsi-
brag. Synir þeirra eru Stefán
Ingvi verkfræðingur og Birgir
Steingrímur viðskiptafræðingur
og bera ósvikið ættarmótið. Þau
Hermann og Þórhildur hafa verið
mannblendin og félagslynd og
hlutu að verðleikum miklar vin-
sældir, enda gestrisin, góðviljuð,
skemmtileg og veitul. Margur má
sakna vinar í stað, og skarð er nú
fyrir skildi. Bágt er að hugsa sér
að þau Hermann og Þórhildur séu
ekki lengur saman, svo samrýnd
og óaðskiljanleg sem þau voru. í
söknuðinum má þó huggun vera í
þeirri vissu, að
„á bjartan orðstír aldrei fellur,
umgjörðin er góðra drengja hjörtu."
Ég kveð góðan og giæsilegan
dreng með þökk og söknuði og bið
honum og ástvinum hans blessun-
ar.
Gísli Jónsson
Kveöja frá stjórn
Skíðasambands íslands
í dag er borinn til moldar Her-
mann Stefánsson. Með honum er
horfinn af sjónarsviðinu einn mik-
ilhæfasti forystumaður íþrótta-
mála hér á landi.
Hermann Stefánsson er fæddur
17. janúar 1904 á Grenivík. Allt
frá því að Hermann kom heim frá
íþróttanámi í Kaupmannahöfn
1927—1929 vann hann ómælt
brautryðjandastarf fyrir skíða-
íþróttina. Hann var formaður
Skíðaráðs Akureyrar frá stofnun
þess eða 1938—1949 og 1952—
1955. í starfi sínu sem íþrótta-
kennari hjá MA, kom þetta hvað
bezt í ljós. Það var því ekki tilvilj-
un að margir af nemendum hans
urðu landsþekktir skíðamenn,
enda má segja, að hann hafi verið
á undan sinni samtíð í þessum
efnum. MA varð eiginlega
menntaskóli með skíði sem sér-
svið. Einn gamall nemandi hans
sagði mér til að mynda frá því, að
í stað þess að hafa leikfimitíma
einn daginn, hafi hann tekið alla
með sér upp í fjall til að grafa
fyrir lyftu. Og 1942 vann Her-
mann það afrek, ásamt nemendum
sínum, að halda Skíðamót íslands
á Akureyri.
Störf Hermanns Stefánssonar í
þágu skíðaíþróttarinnar verða
ekki talin upp með góðu móti, svo
umfangsmikil voru þau. Hann er
einn af stofnendum Skíðasam-
bands íslands, en 23. júní 1946
sótti hann stofnfund SKl og tók
þá sæti í fyrstu stjórn sambands-
ins. Einar B. Pálsson segir m.a.
um þennan atburð í bókinni
„Skíðakappar fyrr og nú“: „Ég
minnist þessa stofnfundar mjög
vel þótt liðin séu 35 ár síðan. Þeir
Bjarni og Hermann komu kjól-
klæddir á fundinn og okkur hinum
fannst víst, að við hefðum einnig
átt að koma prúðbúnir í tilefni
dagsins. (Þeir voru reyndar í
söngför með karlakór sínum hér
syðra.) Úti var fegursta veður á
sumarsólstöðum, og við vorum
bjartsýnir. En það hefðum við vís-
ast eins verið þótt úti hefði verið
vetrarskammdegi og hríð.“
Ef til vill segir þessi stutta lýs-
ing allt, sem segja þarf um störf
Hermanns. Þarna var hann mætt-
ur til að vera með í að stofna
fyrsta sérsamband ÍSÍ, Skíðasam-
band Islands. Hann og Bjarni
Halldórsson komu beint frá
söngskemmtun, sem Karlakórinn
Geysir var að halda hér syðra.
Þessi eldlegi áhugi hans og ódrep-
andi elja einkenndu ætíð störf
hans.
Hermann Stefánsson átti sæti í
fyrstu stjórn Skíðasambands ís-
lands 1946, eins og áður sagði og
sat þar óslitið þar til 1960. Hann
tók við formennsku SKí 1956 og
stýrði sambandinu af þeirri reisn,
sem honum var áskapað til ársins
1960. Á Vetrarólympíuleikunum
1948 í St. Moritz, þar sem Islend-
ingar tóku í fyrsta sinn þátt í vetr-
arleikum, var hann þjálfari liðs
okkar. Og árið 1960 var hann aðal-
fararstjóri á Vetrarólympíuleik-
unum, sem haldnir voru í Squaw
Valley í Bandaríkjunum. Þannig
mætti lengi telja upp störf Her-
manns fyrir Skíðasamband ís-
lands, skíðaíþróttina og íþrótta-
hreyfinguna í landinu.
Maðurinn Hermann Stefánsson
lifir í minningu ótal skíðamanna,
sem urðu þess aðnjótandi að kynn-
ast honum og konu hans. Sá hlý-
leiki og alúð, sem auðkenndi hann
og störf hans er ekki hvað minnst
sá þáttur, sem þeir munu varð-
veita í huga sér.
Stjórn Skíðasambands íslands
þakkar Hermanni Stefánssyni
ómetanleg störf í þágu skíða-
íþróttarinnar, en án slíkra braut-
ryðjenda væru skíðin ekki al-
menningseign í dag. Jafnframt
sendum við eftirlifandi konu hans,
frú Þórhildi, og fjölskyldu, okkar
samúð og virðingu.
Skíðasamband íslands,
Hreggviður Jónsson,
formaður.
Mínir vinir fara fjöld, og nú við
fráfall Hermanns Stefánssonar
hjari ég einn eftir af kennurum
Menntaskólans á Akureyri, sem
þar störfuðu á fyrstu árum
Menntaskólans. Brottför Her-
manns gat þó hvorki komið mér né
öðrum á óvart nú, því að heilsan
var brotin, en þó skapar það alltaf
hryggð og tómleika, þegar gamlir
samferðamenn hverfa á brott, en
kalla má að við höfum róið á sama
báti meira en 60 ár, eða allt frá því
er við hittumst unglingar í 2. bekk
Gagnfræðaskólans á Akureyri, og
okkar gamli skóli lengst þess tima
verið starfsvettvangur okkar. En
ótrúlegt hefði okkur félögum þótt
á skólaárunum, ef einhver hefði
sagt, að Hermann yrði ekki okkar
elstur, því að vaskastur var hann
okkar allra og sem hlaðinn mestri
lífsorku. Það fór ekki milli mála,
að hann bar af okkur að glæsileika
og frækni, enda kusum við hann
til hins mesta virðingar- og trún-
aðarstarfs, sem nemendur höfðu
ráð á, með því að velja hann til
skólaumsjónarmanns, þegar hann
var í 3. bekk. Það starf rækti hann
með ágætum og fullu trausti nem-
enda og skólameistara. Spáði það
þegar nokkru um það, sem síðar
átti að koma fram.
Hermann Stefánsson fæddist að
Miðgörðum í Grenivík 17. janúar
1904. Foreldrar hans voru Frið-
rika Kristjánsdóttir og Stefán
Stefánsson, bæði Þingeyingar.
Stefán var mikill sjósóknari og
vandist Hermann fljótt öllum
þeim störfum, er sjósókn snertu,
bæði á sjó og landi. Minntist hann
oft sjóferða sinna í æsku, og fram
á efri ár fór hann oft sér til gam-
ans á sjó bæði til fiskidráttar og
fuglaveiða. Á sjónum lærði hann
föst handtök og snör, og fékk
krafta í köggla.
En þótt mikið væri unnið í æsku
hans og vinnutíminn langur, tók
hann brátt mikinn þátt í félagslíf-
inu þar á Grenivík, en margt var
þá af ungu fólki, og mikil stund
lögð á íþróttir og söng, sem
hvortveggja átti síðan mikil ítök í
Hermanni og varð meginþáttur
starfs hans: Þegar á skólaárunum
var ekki um það deilt, að hann
væri fremsti íþróttamaður skól-
ans og einn af fremstu söngmönn-
unum. Og voru þar þó þá miklir og
góðir söngmenn svo sem Hreinn
Pálsson og Kristján Kristjánsson.
Einnig var þá ljóst, að hverskonar
félagsstarfsemi lét honum vel,
enda reyndi mjög á það á fullorð-
insárunum. Komu þar þá glöggt í
ljós þeir eiginleikar hans, sem
ætíð einkenndu hann í lífi og
starfi, ósérplægni, dugnaður, og
að hann vildi hvers manns vanda
leysa. Mér finnst nú, að skólaárin
hafi verið eins og smámynd af lífs-
starfi hans síðar, svo fastmótaður
var hann þegar í æsku.
Hermann lauk gagnfræðaprófi
1922. Dvaldist hann heima og á
Akureyri næstu árin og gegndi þá
meðal annars húsvarðarstöðu í
Gagnfræðaskólanum. Haustið
1927 réðst hann til utanfarar, og
stundaði næstu tvö árin nám í
íþróttaskóla Niels Buchs (Gymn-
astik Hojskole) I Ollerup á Fjóni
og lauk þar íþróttakennaraprófi.
Jafnframt íþróttunum stundaði
hann nokkuð söngnám, og hvarfl-
aði jafnvel að honum að leggja þá
list fyrir sig.
Eftir heimkomuna 1929 hóf
Hermann íþróttakennslu á Akur-
eyri fyrst sem stundakennari við
Menntaskólann og Gagnfræða-
skólann, sem stofnaður var 1930,
en 1932 var hann fastur íþrótta-
kennari pilta í Menntaskólanum
og gegndi því starfi óslitið þar til
hann féll fyrir aldursmörkum
1974 eftir 45 ára starf. Yfirkenn-
ari varð hann 1953. Lengi framan
af var hann eini íþróttakennari
pilta skólans, en auk þess kenndi
hann í íþróttafélögum og á nám-
skeiðum framan af árum.
Hermann færði nýtt fjör í
íþróttalífið þegar hann hóf störf,
ekki aðeins í skólanum, heldur
einnig í bænum, og gætti þess
einnig víða um land, þar sem hann
var ýmist brautryðjandi eða skap-
aði ný viðhorf í mörgum greinum
íþróttanna.
Árið 1938 fór Hermann til Nor-
egs til að fullnuma sig í skíða-
námi, lagði hann þar einkum
stund á svig, sem var þá óþekkt að
kalla hér á landi. (Nafnið svig
mun hann hafa búið til.) Varð
hann síðan brautryðjandi I þeirri
íþróttagrein hér og voru nemend-
ur hans fremstu svigmenn lands-
ins um árabil, og þóttu þeir ein-
kum bera af um stílfegurð. En það
var raunar einn meginþáttur í
íþróttakennslu Hermanns að inn-
ræta nemendum sínum fagran
leik og limaburð en hirða minna
um metin. Endurspeglaði það
skaphöfn hans sjálfs, þótt kapps-
maður væri, að meta mest fagran
leik og drengilegan.
Hermann kom mjög við sögu
skíðaíþróttarinnar hér á landi um
SJÁ NÆSTU SÍÐU
I Gluggakistur sem endast til esSífðar

Við framleiðum vandaðar gluggakistur úr náttúrulegum steinefnum. Efnið er grásteinn, blágrýti ogmarmari.Einnig asbest (gráar, hvítar og svartar). Afgreitt er af lager eða eftir pöntunum. Vönduðvinna. Steinn er varanlegt náttúruefni.
SB S.HELGASON HF 81 STEINSMIÐJA ■■ SKEMMUVEGI 48 SlMI 76677
Veistu hvað þetta er?
Við bjóðum nú í fyrsta sinn á íslandi
ofna sem eru jafnframt handklæða-
þurrkarar.
• Fyrir baðherbergið
• Fyrir eldhúsið
• Fyrir þvottaherbergið
• Hvítlakkaðir
✓
• Ymsar stærðir fyrirliggjandi
HF. OFNASMIÐJAN
HATEIGSVEGI 7, SÍMI 21220