Morgunblaðið - 06.01.1984, Qupperneq 8

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. JANÚAR 1984
36
LjÓHmyndir Kristján Einarsson.
Frá vinstri: Þyri D. Sveinsdóttir og
Katrín Þorkelsdóttir, á milli þeirra
er dóttir Katrínar, Katrín Þóra. Sitj-
andi eru þær Katrín Jónína Björg-
vinsdóttir og Þórunn Alexanders-
dóttir.
Silfur-
stjörnur og
rauðgyllt
lauf
snyrting
Með rauögyllt laufblöð í andlit-
inu og gullstjörnur á enni ...
„Fantasy make up“ eða hug-
myndaförðun hefur víða vakið at-
hygli á undanförnum árum og nú
eru snyrtistofur á íslandi farnar
aö þreifa sig áfram í þessum stíl.
Enn sem komið er sést þessi
málning þó svo til eingöngu á
sýningarstúlkum viö hátíöleg
tækifæri, en hver veit nema ís-
lenskt kvenfólk bregði upp and-
litsfarða líkum þessum á árshá-
tíðunum í vetur. Tvær starfsstúlk-
ur á snyrtistofunni Ársól settust í
stólana hjá þeim Katrínu og Þyri
og útkomuna má sjá hér og á
litmyndunum á forsíöu.
Griskt f/allaþorp eins og það kemur feröamanni í dag fyrir ajónir.
Nicholas Gage
ásamt móður
sinni áður en henni
tókst aö finna undankomu-
leiö fyrir hann til Ameríku.
drepið hana, en fljótt kom í Ijós
aö þaö sagöi ekki alla söguna,
þar sem móöir hans haföi veriö
svikin i hendur skæruliöanna af
þorpsbúum sjálfum. Og til aö
komast til botns í þessu varö
höfundurinn aö rekja sögu móö-
ur sinnar og þess samfélags sem
hún bjó í og reyna að átta sig á
hvaöa stööu hún haföi í þorpinu.
Fyrir nokkrum mánuöum kom
svo út um 500 blaösíöna bók
sem ber heitiö „Eleni", árangur
þriggja ára þrotlausrar vinnu
Nicholas Gage. Bókin hefur vak-
iö mikla athygli og þegar hafa
heyrst raddir um aö kvikmynda
verkiö. En hver er sérstaöa bók-
arinnar? Höfundurinn segir í eft-
irmála, aö hann hafi komist aö
ýmsu varöandi sjálfan sig viö aö
kryfja líf móöur sinnar á þennan
hátt. „Ég hef ómeövitandi búiö
mig undir þetta verk alla mína
ævi,“ segir hann og bætir viö aö
vinna hans í rannsóknarblaöa-
mennsku hafi eingöngu veriö
undirbúningur bókarinnar.
Öll nöfn og staöarnöfn eru
óbreytt. Viötöl sem birt eru í bók-
inni eru til á segulbandsspólum
og heimildarmenn ótölulega
margir dreifðir víös vegar um
heiminn. Þar aö auki lýsir höf-
undur af miklu innsæi daglegu lífi
og reglum í þessu friösæla fjalla-
þorþi, og hvaöa áhrif styrjaldirn-
ar hafa á mennina sjálfa og þær
reglur sem þeir hafa sett sér. Þaö
er ekki lítils viröi fyrir þá sem ekki
hafa kynnst styrjöldum og hörm-
ungum þeirra að komast á þenn-
an hátt inn á sögusviðiö. Menn
leggjast oft ótrúlega lágt, sumir
viróast gera allt til aö bjarga eig-
in skinni og senda þá jafnvel
nágranna í dauöann.
í bókarlok hittir höfundur
morðingja móöur sinnar, tekur
samtal þeirra upp á leynilegt seg-
ulband og berst viö löngunina
um aö gjalda líku líkt. En lætur
hann undan þeirri freistingu? Um
þaö veröur ekki sagt meira aö
sinni. Hver veit hvenær íslenskir
lesendur geta náö sór í eintak, en
þaó er engin hætta á því aö þessi
bók falli í gleymsku. Eflaust verö-
ur hún ein hinna sígildu bóka er
fram líða stundir.
Ekm
Saga um áhrif
styrjaldar
á menn og
samfélag
Valgerður Jónsdóttir
Hinn 28. júlí 1948 var
óbreytt sveitakona aö
nafni Eleni Gatzoyiannis
tekin af lífi í litlu fjallaþorpi
norðarlega í Grikklandi,
eða rétt hjá landamærum
Grikklands og Albaníu. El-
eni var ein af 158 þúsund
fórnarlömbum borgara-
styrjaldarinnar sem fylgdi í
kjölfar seinni heimsstyrj-
aldarinnar í Grikklandi. Að
áliti skæruliðanna sem
tekið höföu fjallaþorpiö
fólst glæpur hennar í því
að hún hafði skipulagt
flótta fimm barna sinna, en
þeirra á meðal var hinn níu
ára gamli Nikola.
Nikloa þessi komst ásamt systr-
um sínum til Bandaríkjanna, en
þar var faðir hans búsettur, og
tók sér nafnió Nicholas Gage.
Nikola haföi veriö mikill auga-
steinn móöur sinnar, og var hon-
um því móöurmissirinn sár. Er
fram liðu stundir varö hann
blaöamaóur á New York Times,
og lagöi einkum stund á rann-
sóknarblaöamennsku. Áriö 1980
tók hann sér frí frá störfum til aö
kanna örlagasögu móöur sinnar.
Fyrst í staö ætlaöi hann einungis
aö komast aö því hver haföi
/ rústunum af húsi móöur sinnar um þrjótíu órum aíöar.
Bækur
Aðkenna
heilanum
kúnstir
Minnið algildur
hæfileiki
Smátt og smátt eru samt ýmsar
bráðabirgöaniðurstööur aö koma í
Ijós í þessum efnum, aö minnsta
kosti varöandi það, aö hve miklu
leyti fólk meö hæfileika rétt í meö-
allagi gæti aukiö geövirkni sína og
sérhæföa þekkingu og veröa svo i
kjölfar þessa ef til vill mun betur
ágengt í starfi sínu og tómstunda-
iöju.
Þau grundvallaratriöi, sem kom-
iö hafa í Ijós reynast miklu nær því,
sem Helen Gurley Brown setti fram
en yfirliti Christopher Jencks um
leiðina til fjár og frama: Flest okkar
gætu notaö heilaþúiö á mun
áhrifameiri og virkari hátt.
Jack Lochhead, sem hefur meö
höndum yfirstjórn víötækrar rann-
sóknaráætlunar viö Massachu-
setts-háskóla í Bandaríkjunum,
hefur annars þetta aö segja: „Enn-
þá fæ ég ekki meö öllu skiliö, hvaö
þaö er, sem hinir raunverulegu af-
buröasnillingar hafa til aö bera, og
ég get ekki fullyrt, aö viö vitum
nægilega mikiö til þess aö geta
haldið því fram, aö ekki sé um
neinn raunsannan mun á þeim og
okkur hinum aö ræöa. En ég hef
þaö hins vegar sterklega á tilfinn-
ingunni, að heilmikiö af því, sem
sérfræöingar upp til hópa gera og
Ijær þeim aftur sérstööu, saman-
boriö við þá, sem teljast fremur
miölungsmenn, sé í raun og veru
einkar auölært. Ég álít, aö margt
bendi til þess, aö unnt sé aö taka
tiltölulega meöalmenn, og meö því
aö kenna þeim um nokkurra ára
skeiö réttu tökin á að hugsa, sé
hægt aö láta þá þróast upp í fólk,
sem álitiö er gætt alveg sérstökum
hæfileikum, enda myndi frammi-
staöa þessa fólks á ýmsum sviöum
taka verulegum og veigamiklum
framförum."
„Þaö er satt," segir William G.
Chase samþykkjandi, um leið og
hann bendir á línurit, sem límt er á
einn vegginn í skrifstofu hans og
sýnir þær framfarir, sem Dario
Donatelli hefur tekiö viö aö muna
talnaraöir, „þetta er einstæö
hæfni, sem vart er hægt aö bera
nógsamlega lof á.“ Prófessor
Chase er fjörutíu og tveggja ára aö
aldri og hefur þegar starfaö viö
sálfræöideild Carnegie-Mellon-
háskóla í fimmtán ár. Hann virðist
hálffeiminn og einkar hógvær,
þýóur i máli og ekki gjarn á aö
hafa sig ýkja mikiö í frammi; mætti
raunar viröast reglulega vel til þess
fallinn aó gerast þátttakandi í
sálfræöinámskeiöi til þjálfunar í
auknu sjálfstrausti. Chase er
klæddur velktum fötum og heldur
slitnum íþróttaskóm, svo manni er
nær aö halda aö hann þyrfti eigin-
lega á góóum ráóum aó halda
veröandi sambandið á milli vand-
aös klæöaburöar og vaxandi vel-
gengni i lífi og starfi. En í öllu, sem
Chase segir, felst mikill en stilli-
legur myndugleiki, þegar hann set-
ur fram þá fullyröingu, aö „rétt
notkun minnisins sé algild grund-
vallarundirstaöa fyrir hæfni á öllum
sviöum", og meö því aö öðlast
skilning á því, hvernig Donatelli gat
lært aö muna áttatíu og fimm tölur,
fá menn mjög veigamikla ínnsýn í
sjálft eöli andlegs atgervis í reynd.