Morgunblaðið - 08.03.1984, Blaðsíða 20

20 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. MARZ 1984
fWtripti Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guömundsson, Björn Jóhannsson.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Askrift-
argjald 250 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 20 kr. eintakiö.
Á Seltjarnarnesi brá Grýla sér á kreik grimmileg á svip.
Hagnýtar rannsóknir
Fátækt og frumbýlingshætt-
ir fyrri alda leiddu oftlega
til skorts, mannfellis og land-
flótta. Leiðin frá öryggisleysi
fólks á fyrri tíð til bjargálna á
líðandi stund var ekki löng. Hún
var gengin af tveim til þrem
kynslóðum. Farkostur þjóðar-
innar á þessari leið var sóttur
til aukinnar almennrar mennt-
unar og þekkingar fólks og
tæknivæðingar atvinnuvega.
Menntun og tæknivæðing vóru
forsendur stóraukinnar þjóðar-
framleiðslu, hagstæðari milli-
ríkjaviðskipta og margföldunar
þjóðartekna, sem sníða okkur
lífskjarastakk á hverri tíð. Það
dugar skammt að aðilar vinnu-
markaðarins skrifi undir tölur á
blaði, ef efnahagslegar stað-
reyndir í þjóðarbúskapnum
gera þær ekki að veruleika.
Kjarasamningar umfram þjóð-
hagsforsendur hafa ævinlega
breytzt í verðbólgu fyrir tilstilli
gengislækkunar og/eða rýrðs
kaupgildis krónunnar.
Þórður Jónsson, eðlisfræðing-
ur hjá Raunvísindastofnun Há-
skólans, skrifar athyglisverða
grein um gildi hagnýtra rann-
sókna í Morgunblaðið í gær.
Lokaorð hennar eru þessi:
„En hitt er sýnt, að lífskjör
hérlendis verða tæpast bætt að
marki nema með rannsóknum í
þágu atvinnulífsins og slíkar
rannsóknir verða að hafa
grunnrannsóknir að bakhjarli.
Við megum ekki vænta skjót-
fengis árangurs af öllu rann-
sóknarstarfi, en það mun áður
en yfir lýkur skila þjóðinni
margföldum arði og efla menn-
ingu hennar."
Þetta eru orð í tíma töluð.
Ekki síður sú staðhæfing höf-
undar, að æskilegt sé „að at-
vinnufyrirtæki landsmanna
hefðu meiri áhrif á, hvað er
rannsakað, bæru fulla ábyrgð á
þeim rannsóknum og greiddu
fyrir þær“. Flestar þjóðir verja
mun hærra hlutfalli þjóðar-
tekna til rannsókna en við, fyrst
og fremst vegna þess, að slíkar
rannsóknir skila drjúgum arði.
Meirihluti þessara rannsókna
fer fram á vegum fyrirtækja en
ekki hins opinbera. Sennilegt er
að hagnýtar rannsóknir skipuðu
verðugri sess hér á landi en nú
er og stæðu til meiri arðsemi, ef
forsjá þeirra færðist frá ríkinu
til atvinnuveganna. „Þrándur í
götu slíks skipulags," segir
Þórður Jónsson, „er smæð og
lítið eiginfjármagn íslenzkra
fyrirtækja. Úr því má greiða
með ýmsu móti. Ég nefni
skattfríðindi til handa fyrir-
tækjum, sem fjárfesta í rann-
sóknum, og stofnun sérstaks
sjóðs, tæknisjóðs, sem rætt hef-
ur verið um. Úr þeim sjóði ættu
fyrirtæki, stofnanir og einstakl-
ingar að geta fengið lán eða
styrki til hagnýtra rannsókna."
Flest erum við sammála um
þau meginmarkmið að tryggja
vaxandi þjóð framtíðaratvinnu-
öryggi og framtíðarlífskjör
sambærileg því bezta sem þekk-
ist í V-Evrópu og N-Ameríku.
Þetta þýðir að þúsundir nýrra
starfa þurfa að verða til á líð-
andi áratug, samhliða þeim
vexti þjóðartekna, að þær rísi
undir slíkum lífskjörum. Slík
markmið nást ekki án víðtækra
rannsókna í þágu atvinnulífs-
ins; hvern veg við getum bezt
nýtt auðlindir láðs og lagar og
hugvit og framtak fólksins í
landinu.
Hefðbundin kjarabarátta
verkalýðsfélaga þjónar sínum
tilgangi. Hún nær þó skammt ef
skiptahlutur þjóðarinnar rýrn-
ar, eins og gerzt hefur þrjú ár í
röð, eða eykst ekki í höndum
hennar. Hagnýtar rannsóknir
eru einn meginþáttur þess að
auka þennan skiptahlut, þjóðar-
tekjurnar, þann veg, að fram-
tíðin feli í sér betri tíð með
blóm í högum atvinnuvega og
almennings.
Sullaveiki
Sullaveiki greindist í fullorð-
num manni á Fjórðungs-
sjúkrahúsinu á Akureyri ný-
lega. Af því tilefni lét landlækn-
ir í ljós ótta um fleiri sýkingar.
Víða væri pottur brotinn um
framkvæmd hundahreinsunar,
sem útiloka ætti þennan sjúk-
dóm.
Deildarstjóri í heilbrigðis-
ráðuneyti lagði á það áherzlu í
viðtali við Mbl. „að flestar þær
ástæður, sem til staðar voru
þegar lög um hundahald og
sullaveikivarnir voru sett í önd-
verðu, væru fyrir hendi enn í
dag. Sullaveikin væri ekki úr
sögunni. Bæði landlæknir og yf-
irdýralæknir hefðu beðið menn
að halda vöku sinni þar sem
hættan væri enn fyrir hendi."
Talið er að um fimmtán
hundruð hundar séu í Reykjavík
en nánast enginn þeirra hreins-
aður af bandormum. Dýralækn-
ir í Reykjavík, sem Morgunblað-
ið leitaði álits hjá, telur það
ástand sem hér ríki „mjög var-
hugavert og býður heim hætt-
unni á suilaveiki".
Hér þarf að bregðast við með
réttum hætti. Ef ekki er hægt
að fylgja fram settum reglum
um bann við hundahaldi í höf-
uðborginni er spurning, hvort
ekki sé hyggilegra að leyfa
takmarkað hundahald með
ströngum skilmálum, a.m.k. til
reynslu, en vísa þessu við-
kvæma deilumáli síðan til úr-
skurðar borgarbúa samhliða
næstu borgarstjórnarkosning-
um.
Þessi indíánahöfðingi stikaði um götur Akureyrar.
Líf og fjör
á öskudegi
I TILEFNI af öskudegi voru víða um land mikil ærsl og
fjörugar skemmtanir og létu fæstir sitt eftir liggja í
hamaganginum.
í Félagsheimili Seltjarnarness var haldið veglegt
furðufataball og tóku nemendur Mýrarhúsaskóla á
sig hinar ýmsu kynjamyndir. Sá norðlenski siður að
slá köttinn úr tunnunni var iðkaður í öllum lands-
hlutum. Á Egilsstöðum ætlaði tunnan aldrei að gefa
sig og á Lækjartorgi var slík örtröð í innihald tunn-
unnar að nær lá tjóni.
Annars einkenndist öskudagur af gleði og gáska
eins og meðfylgjandi myndir sýna glögglega.
Greiðslubyrði
erlendra skulda:
Óx úr 13,7%
af útflutnings-
tekjum 1977
í 22% 1982
og 1983
í efnahagsáfollum þjóðarinnar
1967 var nettóskuld þjóðarbúsins
við umheiminn talin tæplega 10%
af þjóðarframleiðslu. Heildar-
skuldir erlendis í formi langra
lána jókst hinsvegar verulega á
árabilinu 1978—1982, eins og
meðfylgjandi tafla sýnir, bæði lán
er heyra til ríkisbúskapnum og
þjóðarbúskapnum almennt.
Taprekstur atvinnuvega og
opinberra stofnana og þjóðar-
eyðsla umfram þjóðartekjur var
að hluta til fjármagnað með er-
lendum skuldum á þessu árabili.
Þjóðhagsstofnun telur erlendar
skuldir í árslok 1983 nema um
58% af þjóðarframleiðslu
(Ágrip af þjóðarbúskapnum/-
janúar 1984). Greiðslubyrði er-
lendra lána, sem var 13,7% af
útflutningstekjum 1977, er talin
22%, eða nær fjórðungur út-
flutningstekna 1982 og 1983.
Þjóðhagsstofhun segir orðrétt í
„Ágripi af þjóðarbúskapnum":
„Horfurnar fyrir árið 1984 eru
slíkar, að verulegt átak þarf til
>ess að halda hlutfalli erlendra
skulda af þjóðarframleiðslu inn-
an við 60%, en það er markmið
lánsfjáráætlunar."
LÖNG BRLEND LÁN 1978-1962 (MiHj.kr.)
á föstu gengi (31.des. 1983)