Morgunblaðið - 15.06.1984, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. JÚNl 1984
LISIAHÁltÐ í REYKJAVIK
lrU. JÚNÍ 1984
Píanótónleikar
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Þorsteinn Gauti Sigurðsson
hélt tónleika í Bústaðakirkju
sl. þriðjudag og flutti tónlist
eftir Ginastera, Chopin, Ravel
og Liszt. Þorsteinn Gauti
stendur á þeim skilum er að-
greina starfsævina frá náms-
tímanum, erfiðum tíma fyrir
flesta, þar sem fer fram mis-
kunnarlaust endurmat á öllu
er viðkomandi hefur aflað sér
og erfið uppfylling væntinga
er voru aflvaki þeirrar ákvörð-
unar að gerast listamaður.
Þorsteinn Gauti ræður yfir
töluverðri tækni, þó nokkuð
virðist hann beita henni mis-
jafnlega. Það vekur athygli, að
þrátt fyrir kraftmikinn leik,
var hægri höndin ekki eins
markvisst notuð í hröðum
hlaupum og í hljómbundnum
rithætti. Fyrir bragðið sló
nokkrum fölva á leik Þor-
steins. Þá var athyglisvert ð
Chopin var ekki vel „sunginn"
og ekki leikinn með þeim
glæsileik er búast hefði mátt
Þorsteinn Gauti Sigurðsson
við af hendi Þorsteins Gauta,
en eftir Chopin lék hann
E-dúr-æfinguna úr op. 10 og
fjórðu Ballöðuna í f-moll. Svo
virðist sem tónlist eins og eftir
Ravel og Liszt eigi betur við
leikskilning Þorsteins og var
Mefistovalsinn t.d. mjög vel
leikinn. Ondine eftir Ravel var
á köflum vel leikinn, þó nokk-
uð skorti á að leikið væri með
ýmis blæbrigði á fínlegri nót-
unum. Þorsteinn Gauti er efni-
legur píanóleikari en af þess-
um tónleikum, sem voru í
stysta lagi, verður það aðeins
ráðið að hann hefur ekki að
fullu fundið sitt svið, er enn
leitandi og óviss með sig sjálf-
an. Til þess að finna sér leið og
skilja sjálfan sig verða menn
að fá tíma, vaxa upp fyrir allar
væntingar og kröfur annara,
verða frjálsir og tala því máli
sem hverjum og einum er eig-
inlegt.
Pétur
Pétur Jónasson, gítarleikari,
og Hafliði Hallgrímsson, selló-
leikari, héldu tónleika í
Bústaðakirkju sl. miðvikudag
og fluttu tónlist eftir Tele-
mann, Ponce, Walton og tvö
verk eftir Hafliða Hallgríms-
son. Tónleikarnir hófust á són-
ötu eftir Telemann, fallegu
verki fyrir gítar og selló, sem
þeir fluttu ágætlega. Trúlega
hentaði betur samspil gítars og
gömbu, því litlu mátti muna að
sellóið kæfði gítarinn. Annað
verkið var svo tilbrigðaverk
Pétur Jónasson og Hafliði Hallgrímsson.
og Hafliði
eftir Ponce, sem er Mexíkani, er
m.a. stundaði nám hjá Dukas í
París. Það þarf ekki að tíunda
það að Pétur lék verkið vel. Eft-
ir hlé lék Pétur þrjár Bagatell-
ur eftir Walton og tókst honum
nokkuð vel upp og lék verkið
frábærlega vel. Meginuppistaða
tónleikanna voru svo tvö verk
eftir Hafliða Hallgrímsson, það
fyrra Fimm æfingar fyrir
„Stiga Jakops" fyrir einleiks-
gítar, og Samspilsverk fyrir
gítar og selló, er höfundurinn
nefnir „Tristia". í tónlist Haf-
liða má greina ýmislegt fallega
unnið og er línan farið að eiga
meira rými í verkum hans en
áður. Það sem einkenndi flesta
þættina voru stuttar hending-
ar, aðskildar með einskonar
tóndvöl (fermata). í nokkrum
þáttum mátti þó heyra tónferli
er átti sér töluverðan aðdrag-
anda að hápunkti. í heild eru
verkin fallega og fínlega unnin,
nokkuð nostursleg og einlit en á
stundum leikandi í gerð.
Einar Jóhannesson
og músíkhópurinn
þriðja kóngs á Englandi
(1738—1820). Þetta var mekanískt
(gangverks) orgel, sem gat spilað
átta lög. Á plaggi sem fylgdi orgel-
inu stóð: „This organ var George
the third for Birds to sing“. Má
ímynda sér kónginn reyna að
kenna fuglum sínum tónlist, og
syngja fyrir þá upp úr verkum
Hándels, sem hann hafði í miklu
— eftir Hákon
Leifsson
Einsog oft áður hefur mönnum
þótt heldur lítið um nýja tónlist á
yfirstandandi Listahátíð. Þó verð-
ur ekki neitað að tvennir tónleikar
gera nútímaverkum nokkur skil,
þ.e. tónleikar Hafliða Hallgríms-
sonar og Péturs Jónassonar, sem
reyndar voru í Bústaðakirkju í
fyrrakvöld og þó enn frekar tón-
leikarnir, sem Einar Jóhannesson
og Músíkhópurinn halda í kvöld á
sama stað. Þar verður eingöngu
flutt nútímatónlist frá síðustu
tveim til þrem áratugum, þrjú tón-
verk eftir íslendinga, Áskel Más-
son og John Speight (sem raunar er
fæddur á Englandi) og tvö eftir
Peter Maxwell Davies, sem margir
telja mesta núlifandi tónskáld
Breta.
Maxwell Davies fæddist 1934 og
stendur því á fimmtugu. Hann hef-
ur síðan fyrstu verk hans heyrðust
opinberlega (1955—6) verið talinn
einn gáfaðaðist tónsmiður Breta og
hann hefur nú á síðustu árum unn-
ið sér heimsfrægð fyrir frumleika
og ferskleika, ekki síst í verkum,
sem á einn eða annan hátt tengjast
leikhúsi. Hann byggir þó tónamál
sitt i rauninni mjög á gömlum
hefðum og sækir gjarnan innblást-
ur í tónlist miðalda og endurreisn-
artímabilsins. En úrvinnsla hans
úr þeim áhrifum er hinsvegar mjög
nýstárleg og óhemju spennandi.
Yrkisefni sín sækir hann oftar en
ekki á ystu nöf mannlegrar reynslu
og ritháttur hans fyrir raddir og
hljóðfæri er einnig oft á mörkum
hins framkvæmanlega. Hann var á
sínum tíma ein aðal driffjöðrin í
tólistarhópnum „Fires of London",
en þeir félagar hafa unnið öðrum
fremur að því að kynna evrópska
nútímatónlist á Englandi. Stjórn-
aði hann oft „Pierrot Lunaire" eftir
Schönberg og hóf þá að semja slík
„leikræn" músíkverk sjálfur. Eitt
þeirra, og líklega það frægasta, er
„Eight songs for a mad king“, sem
verður aðalverkefnið á tónleikun-
um í kvöid. Það var samið 1969 við
texta eftir Randolph Stow. Kveikj-
an að þeim ljóðum mun vera orgel,
sem var eitt sinn í eigu Georgs
uppáhaldi „með hrjúfri, slitinni
rödd, illa farinni af daglöngum ein-
ræðum ..." þessi þjóðhöfðingi var
ekki heill á geði og stundum gerði
hann sér grein fyrir því og grét.
Söngvunum átta er ætlað að
leiða menn inn í hugarheim kóngs-
ins og heyra eintal hans þegar
hann hlustar á fugla sína. Nokkrar
setingar eru raunar hafðar orðrétt-
ar eftir Georg þriðja. Fjórir
hljóðfæraleikaranna sitja í búrum
og tákna spörva kóngsins, sem
hann talar við og reynir að kenna
stef úr Messíasi. Hlutverk kóngsins
sem John Speight fer með að þessu
sinni, krefst mikilla átaka í leik og
söng. Með því að blanda saman
ólíkum stíltegundum og með notk-
un búranna, sem geta með rimlum
sínum minnt á fangelsi eða sjúkra-
rúm, vill Davies hugsanlega varpa
fram þeirri spurningu hvort aðal-
persónan sé í raun og veru Georg
þriðji, eða einhver, sem ímyndar
sér að hann sé kóngurinn.
Flytjendur „Eight songs for a
mad king“ eru auk John Speight
þau Bernard Wilkinson, flauta,
Einar Jóhannesson, klarinett, Guð-
ný Guðmundsdóttir, fiðla, Unnur
Sveinbjarnardóttir, víóla, Carmel
Russil, selló, David Knowles, píanó
og Árni Áskelsson, slagverk.
Einar Jóhannessn mun leika
annað verk eftir Peter Maxwell
Davies, ásamt breska píanóleikar-
anum David Knowles, þ.e. „Hym-
os“, sem var samið 1967. Verk Ás-
kels Mássonar voru bæði frumflutt
í London fyrr á árinu, þau eru Kad-
enza fyrir einleiksvíólu, sem Unnur
mun leika og Tríó með þeim Einari,
Guðnýju og Unni. „Solo“ fyrir
flautu eftir John Speight verður
hinsvegar frumflutt þarna, af
Bernard Wilkinson og er um leið
eini tónlistarfrumflutningurinn á
allri Listahátíð.
Það ætti að liggja nokkuð í aug-
um uppi, að þetta eru býsna áhuga-
verðir tónleikar, bæði fyrir þá sem
unna tónlist og leikhúsi. Það, að
klarinettsnillingurinn okkar, Einar
Jóhannesson, stendur fyrir þeim og
skipuleggur er ekki síður „garantí"
fyrir að flutningur verður eins
vandaður og góður og tök eru á.
Góða skemmtun.