Tíminn - 15.09.1965, Síða 12

I
12
TÍMiNN
MIÐVIKUDAGUR 15. septembei 1965
Gunnar Garbo, formaður Vlnstri flokksins, gleðst á heimili sínu í gaermorgun eftrr unnin sigur, og Ktur
yfir dagblöðin ásamt fiöiskyldu sinni. ‘ (Sfmamynd)
NORSKU KOSNINGARNAR
Pramhald af 2. síSu
kosninganna, að Kommúnista-
flokkurirm sé, að því er bezt
verður séð, búinn að vera í
norskum stjómmálum.
Blöð Verkamannaflokksins
benda annars aðallega á, að at-
kvæðaaukning Sósíalistíska
þjóðarflokksins sé aðalorsök
ósigurs flokksins. Blöð mið-
fiokkanna benda yfirleitt á, að
sigurinn hafi orðið meiri en við
var búizt, og sé hér um tíma-
mót að ræða í norskum stjóm-
málum.
Úrslit kosninganna í Noregi
komu mjög á óvart meðal
stjómmálamanna í Svíþjóð.
Flestir reiknuðu að vísu með
þeim möguleika, að samstarfs-
flokkamir fjórir fengju meiri-
hluta, en ekki var búizt við svo
miklum meirihluta. Afstaða
manna í Svíþjóð til orsaka úr-
slitanna er svipuð og í Noregi.
Talsmenn jafnaðarmanna segja
klofning verkalýðshreyfingar-
innar orsökina og benda á, að
Sósíalistíski þjóðarflokkurinn
(SF) hafi boðið fram í öllum
kjördæmum, þótt ljóst hefði
verið, að eini árangurinn yrði
sá, að Verkamannaflokkurinn
gæti misst þingsæti. Blöð verka-
lýðshreyfingarinnar henda einn
ig á, að Verkamannaflokkurinn
hafi ekki, verið nægilega ákveð
inn og árásargjam í kosninga-
baráttunni.
Hedlund, formaður sænska
Miðflokksins, sagði, að ljóst
væri að úrslit kosninganna
myndi hafa í för með sér ýms-
ar breytingar á stefnu næstu
stjórnar Noregs. Holinberg,
leiðtogi Íhaldsflokksins, sagði
að úrslitín í Noregi myndu
hafa áhrif á sænsku stjórnar
andstöðuna og færa andstöðu
flokkana nær hvor öðrum, en
það væri áhrifaríkasta leiðin til
Þess að sigra jafnaðarmenn.
Hermannsson, leiðtogi sænskra
kommúnista, sagði að sigur
andstöðuflokkanna fjögurra í
Noregi væri að þakka, eða
kenna, Ikosningarfyrírkomulag
inu, og harmaði hann úrslitin.
Olsson, framkvæmdastjóri Mið
flokksins, kvað kosningaúrslitin
marka tímamót, sem myndu
örugglega auka fjörið í norsk
um stjórnmálum og yrði það
lýðræðinu til góðs. Hann
kvaðst óska Vinstii flokknum
sérstaklega til hamingju með
sinn mikla sigur.
Erlander, forsætisráðherra,
fýlgdist með kosningaúrslitun
um í norska útvarpinu fram
eftir nóttu. Hann sagði, að
Verkamannaflokkurinn hefði
nú, eftir marga glæsílega sigra,
beðið ósigur, sem væri aðal-
lega klofningsflokknum • SF að
kenna. Benti hann á, að flokk
arnir fjórir hefðu ekki meiri
hluta atkvæða. Hann sagðist
viss um, að Verkamannaflokk
urinn myndi bráðlega vinna
sigur á ný.
í Danmörku voru skoðanir
manná um úrslit kosninganna
svipaðar og í Svíþjóð, og voru
talsmenn hlutaðeigandi flokka
á sama máli og samsvarandi
flokkar í Svíþjóð og Noregi.
Óháða blaðið Information
segir í forustugrein, að nú fái
samstarfsflokkarnir fjórir að
reyna samstarf sitt í verki, og
telur, að það muni ganga erfið
lega, þar sem flokkarnir hafi
fyrst og fremst verið sammála
í ósk sinni um, að fella Verka
mannaflokkinn. Það sé því!
heppilegt fyrir þá, að stjórnar I
skiptin eigi sér fyrst stað í'
næsta mánuði, þegar StórÞing I
íð kemur saman, þar sem enn
þá vanti mikið á að samkomu ■
iag sé um samsetningu hinnar'
nýju ríkisstjórnar og stefnu I
hennar. Blaðið bjóst ekki við,;
að nein breyting yrði á norsku j
utanrikisstefnunni
Jens Otto Krag, forsætisráð-1
herra Dana, sagði í dag, að allt j
benti til þess, að SF-klofningur-.
ínn hefði haft afgerandi áhrif
á úrslit kosninganna. Hann
sagði, að samstarfsflokkarnir
hefðu ekki meirihluta kjósenda :
á bak við sig, þótt þeir hefðu
þingmeirihluta. Kvaðst haun
fullviss um, að leiðtogar og fé
lagsmenn Verkamannaflokksms
myndu vinna af kappi að Því
að ná þingmeirihluta að nýju.
Jafnframt sagði Krag, að hið j
nána og góða samband, sem !
verið hefði milli Danmerkur i
og Noregs myndi að sjálfsögðu
halda áfram.
Hilmar Baunsgaard, formað-;
ur Róttækra vinstri manna,
sagði, að kosningaúrslitin
myndu væntanlega ekki hafa
áhrif á stjórnmálaástandið í
Danmörku að sinni, en ljóst
væri, að vegna hins nána sarn
bands milli landanna, myndi
það hafa einhver áhrif er frá
líður. Formaður óháðra, Inver í
Poulsen, sagði, að kosningam-
ar sýndu sömu þróun í Noregi
og í Danmðrku.
Poul Hartling, formaður
danska Vinstriflokksins, óskaði
norsku þjóðinni í kvöld til
hamingju með úrslitin, sem
hann sagði, að væri árangur af
löngu skipulögðu starfi. Hann
sagði, að samstarfsflokkarnir
hefðu vakið trú kjósenda á því,
að þeir gætu starfað saman, og
sagði að úrslitin hlytu að verða
innblástur fyrir frjálslynda
menn í Danmörku. Hann sagði,
að jafnaðarflokkar Noregs, Sví-
þjóðar og Danmerkur héldu sig
fast við fortíðina, og hefðu ekki
aðdráttarkraft í nútímaþjóðfé-
lagi. Kvaðst hann viss um, að
samstarfsflokkamir gætu leyst
vandamálin, þótt vissir erfið-
leikar myndu að sjálfsögðu
lenda á þeim.
Aksel Larsen, leiðtogi danska
SF-flokksins, sagði, að stjórnar
skipti í Noregi væru því að
kenna, að Verkamannaflokkur- j
inn hefði hindrað endurbætur I
á kosningafyrirkomulaginu, i
þannig, að uppbótaþingsæti I
yrðu ..tekin upp. Ef það hefði i
verið gert, þá hefði Verka- ■
mannaflokkurinn og SF fengið j
þingmeirihluta. Gæti flokkur-1
inn því þakkað sjálfum sér fyr-
ir ósigur sinn. Þá sagði iiahn,
að SF hefði gengið furðulega
vel, og það væri aðeins órétt-
látri kosningaskipun að kenna,
að hann hefði aðeins 2 þing-
menn með um 120 þúsund at-
kvæði, en Vinstri flokkurinn
fengi 18 þingmenn með 190
þúsund atkvæði.
Leiðtogi íhaldsflokksins
danska, Poul Sörensen, sagði,
að ef frjálslyndu og borgara
legu flokkarnir í Danmörku
yrðu eins einhuga í andstöðu
sinni við ríkisstjórn jafnaðar-
manna og átt hefur sér stað í
Noregi, þá væru jafnaðarmenn
ekki við völd í Danmörku í
dag.
Finnska blaðið Ilta-Sanomat
skrifar í dag, að úrslit norsku
kosninganna muni hafa áhrif á
miðflokka og hægriflokka í
öðrum Norðurlöndum, og bend-
ir á að nú sé Noregur eina;
skandinavíska konungsríkið,
sem ekki sé stjórnað af jafnað-
■ armönnum.
Leiðtogi Frjálsra demókrata
1 Vestur-Þýzkalandi, Erich
Mende, sagði, að kosningaúrslit
in í Noregi hefðu enn einu
sinni sannað styrkleika frjáls-
lyndu stefnunnar. Mörg blöð í
Vestur-Þýzkalandi skrifuðu um
kosningarnar. Hamborgarblað-
ið Abendecho, sem er hliðhollt
jafnaðarmönnum, skrifar, að
Verkamannaflokkurinn muni
nota stjórnarandstöðutímann til
endurnýjunar og yngingar inn-
an flokksins. Hældi blaðið mjög
því, sem stjóm Verkamanna-
flokksins hefur komið í verk
síðustu 30 árin, og sérstaklega
þó Einar Gerhardsen.
Óháða kvöldblaðið franska
Le Monde skrifar um norsku
kosningarnar í dag og bendir
á, að óvíst sé, hvaða flokkur
hljóti forsætisráðherrann
vegna breyttrar innbyrðis af-
stöðu hvað þingmannafjölda
snertir. Blaðið segir flokkana
hafa mismunandi sjónarmið á
ýmsum innanríkismálum, og
verði samstarf þeirra því at-
hyglisverður prófsteinn. Segir
blaðið, að vænta megi ýmissa
breytinga í efnahagsstefnu
landsins.
Þá segir blaðið: — „Hvort
sem tilraun flokkanna fjögurra
tekst eða mistekst, mun hún
hafa áhrif einnig fyrir utan
Noreg þar sem afdrif hinnar
nýju stjórnar munu er fram
í sækir hafa áhrif á stjórnmála
ástand annarra Skandínavíu-
landa, m.a. Danmerkur, þar
sem Jafnaðarmenn stjóma þótt
þeir hafi minnihluta einungis
vegna þess, að andstöðuflokk-
amir hafa ekki getað samein
azt, þótt þeir hafi samanlagt
unnið í síðustu kosningum.“
MÓTMÆLI
Framhald af bls. 1
í viðræðum, sem fram fóru milli
landbúnaðarráðherra og stjórnar
Stéttarsambandsins, lýsti hann sig
fúsan að leysa málið með þessum
hætti, ef hægt væri að skipa yfir-
nefndina sömu mönnum og 1963.
Leið nokkuð á aðra viku og hafði
stjórnin ríka ástæðu til að ætla,
að þessi leið til lausnar málinu
yrði valin. En síðdegis á föstudag
tjáði ráðherrann stjórninni, að sú
leið væri ekki fær, þar sem full-
trúi neytenda hefði að lokum ekki
viljað taka þátt í störfum nefndar-
innar.
Stjórn Stéttarsambands bænda
mótmælir þeirri réttarskerðingu
sem felst í bráðabirgðalögunum.
Hún hlýtur að skoða lögin sem
neyðarráðstöfun til skamms tima
og mun beita áhrifum sínum og
öllu afli stéttarsambandsins til
að fá að nýju lögfestan rétt til
áhrifa á kjör bænda, ekki minni
en það hefur haft að undanförnu
samkvæmt ákvæðum framleiðslu-
ráðslaganna.
Stjórn Stéttarsambandsins tel-
ur brýna þörf á að sem allra
fyrst verði hafizt handa um að
undirbúa nauðsynlegar lagabreyt
ingar í þessa átt. Stjórnin væntir
fastlega samstarfs við landbúnað-
arráðherra um skipun nefndar til
að undirbúa breytingar á fram-
leiðsluráðslögunum, sem meðal
anars fyrirbyggi, að einstakir að-
ilar geti brotið löggjöfina niður.
Stjórnin ákvað að kalla saman
aukafund fultrúa til að fjalla
um breytingr á lögunum, þegar
uppkast liggur fyrir“.
Framleiðsluráð landbúnaðarins
hefur lýst yfir stuðningi sínum
við fyrrgreinda yfirlýsingu stjórn
ar Stéttarsambands bænda.
GJAFAHEYIÐ
aðarráðuneytisins, og spurzt
fyrir um, hvort meðlimir félag
anna myndu vilja láta hey gef-
ins af hendi rakna til bænda á
kalsvæðinu á Austurlandi. Nú
hafa borizt svör frá yfir 30 bún
aðarfélögum á þessu svæði, eða
rúmlega helmingi þeirra. sem
skrifað var.
Svörin eru nokkuð misjöfn.
f sumum hreppunum eru bænd
ur ekki aflögufærir með hey,
en í öðrum hreppum vilja menn
láta talsvert af hendi rakna.
Láta mun nærri, að loforð eða
ádráttur liggi nú fyrir um ná-
lega 2500 hestburði af gjafa-
heyi, og auk þess hafa sumir
bændur boðizt til að gefa þen-
inga til heykaupa, ef óskað
yrði.
Það er áberandi í svörum
frá félögunum, að menn telja
beiðni um aðstoð hafa borizt
of seint. Margir bændur hafa
látið í ljós, að þeir hefðu viljað
láta meira af hendi rakna, ef
beiðni hefði borizt fyrr, áður en
heyinu var ekið í hlöðu, svo
sá tvíverknaður heifði sparazt,
sem liggur í því að moka hey-
inu inn í hlöðu og rífa það svo
út að nýju.
Þótt enn sé ekki unnt að slá
neinu föstu um það, hverjar
undirtektimar verða hjá þeim
búnaðarfélögum, sem enn hafa
ekki svarað, má telja líklegt,
að þaðan komi mun minni lof-
orð en frá hinum um heygjaf-
ir. Má því telja fullvíst, að mik-
ið skorti á að loforð fáist fyrir
þeim 10 þúsund hestburðum af
gjafaheyi, sem kalnefndin svo-
kallaða gerði ráð fyrir í kostn-
aðaráætlun sinni um aðstoð við
bændur á Austurlandi.
HJÚKRUNARSKÓLINN
Framhaio ai ib siðu
stofa og eldhús, en til þessa
hefði skólinn til dæmis enga
dagstofu haft, og hefði því
verið erfitt um allt félagslíf í
skólanum. Ástandið í kennslu
málunum hefur verið mjög |
erfitt, þar sem kennsla hefur
orðið að fara fram í litlum af- !
þiljuðum skólastofum á göng j
um skólans. Nú bætast fimm
nýjar kennslustofur við, og
ætti þá að verða hægt að taka
á milli 50 og 60 nemendur inn
í skólann á hverju ári í stað
rúmlega tuttugu eins og nú
er, enda verða tvær stofur til
umráða fyrir hvorn bekk. .
Sagðist Þorbjörg vonast til
þess að um áramótin 1966/67
yrði hægt að fjölga nemendum
um helming, ef allt gengi sam
kvæmt áætlun í byggingu nýju
álmunnar. Þeir verktakar. sem
annast uppslátt hússins og sjá
eiga um allt grófara tréverk
eiga að hafa lokið störfum i
maí í vor, en þá á eftir að
bjóða út fínna tréverk eða inn-
réttingar allar, og er ekki hægt
að segja um Það á þessu stigi
málsins, hvernig það muni
ganga. Þó er fyrir mestu fyrir
skólann, að fjárveiting verði
áframhaldandi, svo verkið þurfi
ekki að stöðvast vegna fjár
skorts.
Mikill skortur hefur verið á
hjúkrunarkonum hér undanfar
in ár, og í fyrra gekk þetta svo |
langt, að loka sjúkrastofu i
á Landsspítalanum, þar sem j
starfskraftur var engan veginn ;
nægilegur tíl þess að hægt
væri að halda öllum stofum
opnum. í sumar hefur ástandið
verið fremur gott, enda marg
ar hjúkrunarkonur komið til
afleysinga. Aftur á móti er
nokkur uggur í forráðamönnum
Ríkisspítalanna, þar eð búast
má við að þegar afleysarar
hætta störfum nú i haust verði
skortur aftur orðinn tilfinnan
legur á sjúkrahúsunum. .
FRANSKUR BALLETT
Framhald af 16. síðu
Frakkar alltaf staðið mjög fram-
arlega á sviði balletts. Listunnend
ur geta áreiðanlega vænzt alls
góðs af þessum sýningum, forsala
aðgöngumiða hefst næsta laugar-
dag og verð aðgöngumiða verður
frá 235 krónum til 385 kr. á frum
sýningu, en á aðrar sýningar frá
185 kr. til 285 kr.