Morgunblaðið - 02.08.1985, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FOSTUDAGUR 2. ÁGÚST 1985
B 3
kvikmynda á föstum staö fór tim-
inn yfirleitt í ferðaskot."
—Talandi um feröaskot, hvernig
gekk aö feröast á þessum þrítuga
fyrrverandi mjólkur- og vöruflutn-
ingabíl, Skúla T.?
„Bara eins og í sögu. Þaö má
segja aö Skúli hafi ráöið feröinni í
þessu sjö bíla samfloti, aö þvi leyt-
inu aö hann var mest hægfara.
Sem var ágætt, svona upp á
náttúruskoöun aö gera. Viö áttum
líka kost á aö ná sambandi viö fólk
um leiö og viö fórum hjá, kasta
kveöju og fá aöra til baka. Þar fyrir
utan vakti Skúli alveg gífurlega at-
hygli sakir útlits og aldurs. Þaö
stóö kannski einn rriaöur í dyrum
veitingarhúss þegar viö komum
aö, en sextán manns þegar viö
vorum komin framhjá."
—Engin vandræöi meö bilinn?
„Vandræöi meö Skúla? — nei.
Hann nýtti hvem einasta olíudropa
og kom út sem ódýrasti bílinn i
feröinni, þrátt fyrir heimsókn og
heimsókn til bifvélavirkja hér og
þar. Reyndar lentum viö einu sinni
OVAR tk oimiiwjivo |

Guójón Ketilsson (Lv.) og Hilmar Oddsson (hópi ungra aódáonda.
inu. í raun voru íslensku leikararnir
ekki einasta aö leika í kvikmynd
heldur einnig í leikhúsi. Söguþráö-
ur myndarinnar fjallar um leikhóp
sem gefst upp á aö „fóta sig á
klakanum", ákveöur aö freista
gæfunnar og fara í leikferðalag til
Ítalíu. Þangaö er haldiö, feröast
um landiö þvert og endilangt meö
leiksýningu. Inn í ferö hópsins flétt-
ast síöan ungur Þjóöverji meö
myndavél á maganum og ákveön-
ar taugar til einnar leikkonunnar í
hópnum, en í hlutverki hans var
leikstjórinn Lutz Konermann.
Leiksýninguna fór Svart og sykur-
laust meö æföa og tilbúna i ferðina
og hún var sýnd samkvæmt
kvikmyndahandritinu í öllum þessu
litlu þorpum og víöar. „Yfirleitt
sýndum viö tvisvar á hverjum staö
og notuöum þá seinna skiptiö til
aö kvikmynda umhverfið og áhorf-
endur meöan á henni stóö,“ segir
Kolbrún.
„Áhorfendurnir á minni stööun-
um eru manni kannski minnisst-
æöari en aðrir, eins og reyndar
fleira. Yfirleitt voru flestir þorpsbú-
ar mættir um leiö og viö fórum aö
setja sýninguna upp á aöaltorginu.
Þaö var fylgst gaumgæfilega meö
uppsetningu og undirbúningi, horft
á leikritiö og fylgst meö af ekki
minni áhuga þegar viö vorum aö
rífa allt niöur aö henni lokinni."
—Voruö þiö meö fastmótaöa
kvikmyndatökuáætlun?
„Viö þoröum ekki aö stífplana
feröina, en vorum með gróft
kvikmyndatökuplan sem okkur
tókst aö halda. Tímaáætlunín hélst
siöan eins og hún haföi veriö gerö
i upphafi. Viö kvikmynduöum
meira og minna upp á hvern ein-
asta dag, nema þennan eina frídag
sem viö reyndum aö hafa í hverri
viku. Þegar ekki var veriö aö
Morgunblaóíö/Friöþjófur Heigason
í upphafi ævintýrisina, Tom Fáhrmann, kvik-
myndatökumaóur (nefndur Tómas ferjumaóur inn-
an hópsins) og leikstjórinn, Lutz Konermann (t.h.)
A þriója degi hóteldvalarinnar í Falerna þurfti yfirkokkurinn aó bregóa
sór fré og var Matti matráósmaóur 808 (Lv.) skipaóur „chef de la
cusine“ meö þaó sama. Aö sógn mátti ekki á milli sjá hvor hafói meiri
ánægju af matargeröinni, gestir staóarins eóa Matthías sjálfur.
Haldið frá Palermo til Genova — Skúli kominn um boró — menn hálf
slæptir eftir aksturinn frá Catania — ein nótt af mórgum sem eytt var
á feröalagi (Skúia.
Flest spendýr (jafnvel
rottan á tilraunastof-
unni) framleiöa sitt eigiö
C-vítamín. Magnstjórn
ascorbic-sýru er því
bundin likamsferlum
dýranna. Sýran er nauösynleg til aö
koma í veg fyrir skyrbjúg, til
græöslu sára og eyðingar hættu-
legra frjálsra radíkala (sem eru mjög
virk efni) er skemmdar frumur losa
frá sér. Þegar þessi vitneskja lá
“yrir, neyddust heilbrigöisyfirvöld
vegar um heim til aö ákveöa
magn daglegrar neyslu af
nýja „vitamini". Niöurstaöan
varö ruglingsleg þvi a.m.k. þrir
skammtar eru nefndir „hæfilegir" og
byggir hver þeirra á fjölda rann-
sókna.
Minnsti „hæfilegi" skammturinn
er 30 mg á dag. Hugmyndin var sú,
aö rétt væri aö hafa skammtinn aö-
eins meiri en þann, sem nægöi til aö
hindra skyrbjúg. Mesti „hæfilegi"
skammturinn er allt aö 5 g (grömm)
á dag. Degkwitz og félagar hennar
hafa sýnt fram á, aö forsendur þess-
ara skammta eru rangar. I staö
þeirra ráöleggur vísindahópurinn 75
mg á dag.
Naggrísir geta ekki framleitt
C-vitamin frekar en maðurinn og er
því hætt viö skyrbjúg. Vísindahóp-
urinn í Giessen komst aö þeirri niö-
urstööu, aö dýrin veröa fyrir efna-
skiptatruflunum, enda þótt þau séu
fóðruð á 5 mg af ascorbic-sýru í 100
mg af mat. Só skammtur dugar
reyndar til aó hindra skyrbjúg meðal
þeírra. Naggrísir, er fá þennan
skammt í fæðinu, sofa í 34—39
mínútur eftir aö hafa vera sprautaöir
meö róandi lyfjum. Dýr, sem fá 10
mg af sýrunni i 100 mg af fæöi, sofa
í 25—30 minútur eftir slíka sprautu.
Þessu treglega niöurbroti hinna
róandi lyfja hjá fyrri hópnum fylgir
minnkun þeirra efna í lifur er nefnast
cytochrome P-450. Leit aö því ferli,
er útskýröi þessi áhrif á cytochrome
P-450, hefur enn ekki boriö árang-
ur. En hún leiddi til forvitnilegrar
uppgötvunar.
Dýr, sem fóöruö voru á of litlu
magni sýrunnar, framieiöa óeðlilega
mikið af hormóninu cortisol, en þaö
eykur níöurbrot bandvefjar. Vernd-
andi áhrif ascorbic-sýru fyrir skyr-
bjúg viröast því vera óbein. Of lítiö
af efninu leiöir til of mikils cortisol
sem aftur leiöir til skyrbjúgs.
Næst vildu vísindamennirnir
kanna hvaö geröist, þegar naggrís-
irnir éta of mikið af C-vítamíni.
Niöurstööur þessara athugana voru
einnig mjög athyglisveröar en um
leiö óvæntar.
í fyrsta lagi tekur þaö dýrin 5—6
vikur aö aölagast 680 mg skammti í
100 mg af fæöi. Þau viröast eölileg,
þroskast eölilega og hafa eðlilegt
magn cytochrome P-450 í lifur. En
þau skilja út lítiö af ascorbic-sýru í
þvagi ólíkt þeim dýrum, sem neyta
minni skammta.
Niöurstaöa þessa er sú, aö dýrin
brjóta sýruna hraðar niöur. Ef þau
eru aftur látin éta nokkuð eölilegt
magn sýrunnar, um 20 mg í 100 mg
fæöis, fellur magn hennar i lifur
mjög fyrstu vikurnar áöur en jafn-
vægi kemst á. Þaó er því hætta á
skyrbjúg ef maöur boröar mikiö
magn af C-vítamíni en minnkar svo
skammtinn skyndilega.
En hvaö um hin auknu efnaskipti?
Öeölilega mikið magn C-vítamíns
hefur einnig áhrif á magn skjaldkirt-
ilshormóna. Þau auka efnaskiptin
og aðstoða á þann hátt í baráttunni
gegn smitsjúkdómum. Degkwitz
segir þetta e.t.v. útskýra flóknar og
ruglingslegar niöurstööur athugana
á hlutverki C-vítamíns á kvef. Þaö er
e.t.v. aöeins fólk, sem þjáist af
óeölilega hægum efnaskiptum, er
hagnast af C-vitamín-meöferó.
(Efni þatta *r þýtt og mdurugt
úr tímaritinu Nnr Sciuntist.)