Morgunblaðið - 02.08.1985, Blaðsíða 6

6 B
MORGUNBLAÐIÐ, FOSTUDAGUR 2. ÁGtJST 1985
FÓLKÁ
FÖSTUDEGl
Aðsafha
sprengikrafti og vera
sterkari
ann er leikari og söngvarí
meö Grafísku ívafi, tveggja
bama faöir meö tagl í hnakk-
anum og í takt viö tilveruna,
sem svaraöi svo í inntöku-
prófsviötali í leiklist-
arskólann því, hvaö tœki viö
ef ekki kæmist hann inn —
ætli ég fari ekki bara í karla-
kór. Þaö lá sem sé nokkuö
Ijóst ffyrír aö hann myndi
enda uppi á einhverju sviöi
„gapandi framan í fólk“ svo
notuö séu hans eigin orö. Og
þaö hefur hann gert í gegn-
um árín, hvort heldur framan
í ísfirsk grunnskólasystkin
sín, tuttugu áhorfendur í
Tjarnarbæ eöa sjö þúsund
þjóöhátíöargesti í Laugar-
dalshöllinni. „Mér líöur bara
svo vel á sviði," segir hann
ósköp einlægt, setur háríö í
tagl og hendur undir höku,
„þaö er nú ástæöan fyrír
þessu öllu saman.“
— Nénarí útokýríng é þvi?
„ Já, ætli það sé ekki vegna þess
aö ég er svona svolítiö feiminn. Þá er
þaö aö vera á sviöi, og eiga aö leika
eöa syngja .lögleg afsökun" fyrir því
aö láta öllum illum látum."
— Er feimni kanmki algeng
meöal leikara?
.Reyndar er ég ekki frá því svo sé.
Kannski af því aö frekar feimiö fólk,
kemur yfirleitt ekki askvaöandi út i
daglega Irfiö, baöandi út öllum öng-
um. Þaö dreifir ekki sinum kröftum
út um allan bæ, heldur á þá til góöa á
sviöinu. En auövttaö er þetta engin
regla hvaö varöar leiklistina frekar en
annaö," segir hann og brosir framan
í sólina í gegnum glugga. Afslappaö-
ur og endurnæröur eftir dvöl meö
hljómsveitinni Grafík á heimaslóöum
hennar, Isafiröi, og Mývatnsferöum i
bland, þar sem hann geystist á mót-
orhjóii fyrir framan kvikmyndatöku-
vélar. .Viö höfum haft þaö fyrir reglu
aö fara vestur og spila á hverju
sumri. Þaö er svo æöislega gott aö
komast í friöinn milli fjallanna, safna
skapi og kröftum. Þaö er þetta meö
landslagskenninguna; í fjöllóttu
landslagi þar leita skapiö, ástriöurnar
upp á viö. t fiatlendinu flest þetta allt
út. Svo er bara aö komast um tima
frá stressinu í Fleykjavik."
— Já, finnst þér Reykjavíkin dé-
Irtiö stressuð?
.Alveg óþarflega. Fólk þarf ekki
aö vera svona hræöilega stressaö
eins og þaö er. Hér eru allir aö remb-
ast eins og rjúpan viö staurinn, rétt
eins og þeir væru inni i miöri New
York en ekki í 100.000 manna .smá-
bæ“ og vissulega fer maður í sama
gir eftir aö vera búinn aö vera hér i
einhvern tíma. Þaö er ekki nema
fyrst eftir aö maður kemur utan af
landi aö maöur tekur eftir þvi hvaö
.tempóiö" er óþarflega hratt." En
spurningunni um aö ftytjast þangaö
aftur svarar hann þó meö þveru .nei-
i-i".
Til Reykjavíkur fluttlst Helgi tvitug-
ur, ásamt Vilborgu Halldórsdóttur
sambýtiskonu sinni og leikkonu og
syninum Orra, sem var sex mánaöa
gamall þegar foreldrarnir settust
báöir á leiklistarskólabekkinn. Á
skólaárunum var kröftunum fyrst og
fremst beitt í leiklistina. Þaö var ekki
fyrr en eftir útskrift aö tónlistin kom
inn í myndina. Haföi reyndar veriö
þar í bakgrunni á árum áöur, en síö-
an '83 hefur hún skipaö jafnan sess
meö leiklistinni.
— Myndast aldrei togstreita
miHi tveggja listgreina í ainum og
sama manninum?
.Jú, þetta á þaö til aö vera þræl-
erfitt, hefur svona bæöi sína kosti og
galla og kannski er aldrei gott aö
vera skiptur á milli tveggja greina í
starfi. Staöreyndin er hins vegar sú
aö leikarar í dag eiga enga mögu-
leika á aö sinna leiklistinni alfariö,
a.m.k. ekki til aö lifa af og þaö sama
gildir um tónlistina. En ég er heppinn
meö samruna þessara tveggja starfa,
þau gefa vissan kraft hvort í annaö. Á
konsert talar maöur beint vlö áhorf-
endur miHi laga og þaö er ekkert
annaö en spuni i hvert sinn, lítill leik-
þáttur saminn á staönum. Þar nkir
þetta frelsi sem ekki er á leiksviöinu,
þegar leikarinn talar viö áhorfendur i
gegnum aöra og þaulæföa persónu.
Persónu sem hann hefur mótaö og
agað fram og til baka, upplifaö
hundraö sinnum á æfingum, sýning-
um og endurtekiö kvöld eftir kvöld.
En þessi agi og þjáifun skilar sér síö-
an í spunanum, þannig aö ég get nýtt
eltt í annars þágu og öfugt."
— Þaö er svolítiö gaman aö fylgj-
ast meö Helga segja sina skoöun á
málinu. Á meöan hann taiar skiptir
skrokkurinn nokkrum sinnum um
hlutverk. Undirstrikar annars oröaö-
ar lýsingarnar á söngvaranum í sam-
rssöum um spunann og þegar leikh-
úsiö ber á góma, kemur upp á yfir-
- Helgi
Björnsson,
leikari
og
tónlistarmaður
boröið þessi agaöi leikari. Þaö er út
frá þessu tvennu sem viö förum aö
ræöa um áhorfendur og undirbúning,
„sem er tvenrn ólíkt í þessum tilvik-
um“, segir hann. „Fyrir leiksýninguna
er aö einbeita sór við aö hverfa inn f
karakterinn og hugsa alls ekkert um
áhorfandann sem slíkan, á meöan
konsertinn krefst vissrar karakter-
einbeitingar sem miðast viö aö vera
vel upplagöur, hress og vera í því aö
hugsa um áhorfendur. Þama er um
aö ræöa aö einbeita sér viö aö safna
„sprengikrafti" — söngvarinn veröur
aö vera jafnoki kannski 200—300
manns eöa jafnvel 7000 manns og
þó aö hann hafi þetta nokkur þús-
und vött umfram áhorfendur, þá er
reyndeir ekki nóg aö vera jafnoki —
maöur veröur aö vera sterkari.
Hrekkur annars út í hom og hefur
ekkert meira á sviöiö aö gera. Þetta
er svolítiö eins og á fótboltaleik, þú
ert meö hljóönemann í ööru liöinu og
áhorfendur í hinu. Þeir eru óvægnari
viö aö láta sina skoöun f Ijós en leik-
húsgestir sem sitja úti í sal meö
sparibrosiö. Séu þeir ósátt-
ir vió þaö sem fyrir augu ber, er þvf
komiö mun „diplómatiskar" á fram-
færi. Sföan eru gestir á böllum þrföja
tegundin, en þar veröur stemmningin
alttaf önnur en á tónleikum, þar leyfa
menn sér meira í Ijósi þess aö hafa
drukkió brennivfn."
— Þegar hór er komiö sögu fer
Helgi aö hlæja og segir sföan, eftir
eindregnar óskir blaöamanns um aö
mega hlæja meö, „æ, ég var aö
hugsa um ball sem Grafík spilaöi
einu sinni á f Garöinum. Þá var ég
eitthvaö óskaplega ákafur f aö ná
upp stemmningu í salnum, fullákafur
kannski. Stökk út á gólfiö og dans-
aöi eíns og brjálaöur maöur, sem
haföi náttúrulega þveröfug áhrif á
þaö sem til stóö — þaö fór enginn
annar út á dansgólfið. Eftir nokkur
vel valin spor fór ég aftur upp á sviö
og söng og söng," og nú syngur hann
svolftið meö frásögninni, í hljóöi aö
visu. Tekur svo upp þráöinn aö nýju:
.Nú í miöjum söngnum fór mór aö
finnast eitthvaö undarlegt hvaö ég
heyröi illa í mér og var aö kfkja eftir
þvi hvaö í fjandanum heföi nú fariö
úr sambandi, þegar allt í einu kvikn-
aöi á perunni. Ég stóö meö hljóö-
nema f höndunum og út úr honum
snúru sem þvæidist eitthvaö út í loft-
iö. Einhverjum haföi ofboöiö lætin f
söngvaranum og afgreitt málið
snyrtilega. Klippt á snúruna. Og
þarna var ég búinn aö standa og
kyrja eins og vitlaus maöur án þess
aö þaö kæmi viö hlustirnar á viö-
stöddum — skoraöi ekkert nema
sjálfsmörk i þeirri vióureigninnil Mig
minnir aö brottförin úr Garöinum hafi
veriö tiltölulega tregalaus þaö kvöld-
iö.“
— Segöu mér annað. Af hverju
ertu með tagl?
„Tagl. Þaö er líklegast besta lausn
sem hefur veriö fundinn upp fyrir fólk
meö sftt hár," segir hann, hættir
snarlega viö aö laga tagliö sem
eitthvaö hefur ólagast í dansumræö-
unni og greiöir meö fingrunum úr
þessum „Ijósu lokkum". Segir aó þvi
loknu: „Ég er búinn aö vera meö sftt
hár lengi, er svolftiö hrifinn af þvf.
Finnst þaö mýkja persónuna og ég
er afskaplega heillaöur af „mjúkum
persónum", meö indfánfsku, róman-
tísku fvafi."