Morgunblaðið - 04.03.1986, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 4. MARZ 1986 ■ 25
27. þing sovéska
kommúnistaflokksins:
Skýrt frá
njósnum í
ráðuneytum
Moskvu, 3. mars. AP.
NIKOLAI I. Ryzhkov, forsætís-
ráðherra Sovétríkjanna frá því
fyrir fimm mánuðum hélt áfram
uppteknum hætti annarra leið-
toga ríkisins á 27. flokksþingi
Kommúnistaflokksins og kenndi
fyrri leiðtogum landsins um það
sem aflaga hefur farið á undan-
förnum árum. Skoraði hann á
landsmenn að taka sig saman í
andlitinu og nefndi að brjóta
ætti niður núverandi múra, sem
kæmu í veg fyrir að tækninýj-
ungar væru almennt teknar í
notkun.
Ryzhkov flutti ræðu sína í dag í
upphafí annarrar viku þingsins og
ræddi um efnahagsáætlun ríkisins
fyrir næstu 15 ár, sem á að gera
það að verkum að Sovétríkin verði
fremst ríkja í veröldinni hvað varðar
framleiðslu og framleiðni. Sam-
kvæmt áætluninni á iðnaðarfram-
leiðsla og framleiðni vinnunnar að
tvöfaldast fram til aldamóta, eink-
um fyrir tilverknað aukinnar sjálf-
virkni og tækninýjunga. Þannig á
tala vélmenna að þrefaldast á næstu
fímm árum og aukinni hráefnis- og
orkuþörf á að mæta að þremur
fjórðu með bættri nýtingu.
Viktor M. Chebrikov, yfírmaður
KGB, sovésku leyniþjónustunnar,
flutti ræðu á föstudag, þar sem
hann réðist að leyniþjónustum Atl-
antshafsbandalagsríkjanna fyrir
„stöðugar tilraunir“ til að grafa
undan stefnu Sovétstjórnarinnar í
innanríkis- og utanríkismálum.
Nefndi hann sem dæmi, að nýlega
hefði komist upp um viðamiklar
njósnir í sovéskum ráðuneytum og
stjómarstofnunum.
Chebrikov sagði Sóvétmenn stað-
ráðna í að veijast ásælni vestrænna
leyniþjónustna í sovésk ríkisleynd-
armál. Sagði hann frá því, að nýlega
hefði verið flett ofan af mörgum
njósnurum í ráðuneytum og öðram
stjómarstofnunum, mönnum, sem
gengið hefðu „erinda heimsvalda-
sinna og selt erlendum leyniþjón-
ustum mikilvægar upplýsingar".
Chebrikov ræddi ekki nánar um
þessar njósnir, sem engar fregnir
hafa farið af, en sagði, að hinir
seku hefðu fengið makleg mála-
gjöld.
Filippseyjar:
Hvað verður um
auðæfi Marcosar
MARCOS, fyrrum forseti Filippseyja, er nú staddur á Hawaii og
öldungis óvíst hvar hann verður settur niður ásamt 89 manna
fylgdarliði sínu. Ýmis atvik áttu sér stað við brottför hans frá
Filippseyjum og búast má við þrætum og lagadeilum um auð
þann, sem Marcos á valdaferli sínum kom fyrir erlendis og hafði
AP/Símamvnd
Bandarískur hermaður heldur regnhlíf yfir höfði Marcosar við
komu hans til baiídarisku herstöðvarinnar á Guam. Þegar Marcos
flaug frá Guam til Hawaii var hann borinn um borð í vélina í
börum, en eitthvað virðist heilsa hans hafa batnað síðan.
með ser á brott.
Marcos tók með sér eignir, sem
fylltu heila flugvél, þegar hann
flúði land. Bandaríkjamenn segja
að farið verði að bandarískum og
alþjóðalögum þegar ákveðið verð-
ur hver hlýtur góssið.
Starfsmenn Bandaríkjastjómar
hafa staðfest að önnur þotanna,
sem Bandaríkjaher notaði til að
flytja Marcos og 89 manna fylgd-
arlið hans frá eyjunum, hefði verið
hlaðin kössum fylltum skjölum.
Hermt hefur verið að skjölin
veiti upplýsingar um viðskipti
Marcosar og staðfest hefur verið
að í farangrinum hafí verið 1,1
milljón dollara í fílippískum pesó-
um og skartgripaskrínum.
Filippseyingar hafa ekki gert
tilka.ll til farmsins og er talið að
beðið verði þar til bandarísk toll-
yfirvöld hafa birt lista yfir hvað
þar leynist.
í dagblaðinu Washington Post
sagði að meðal skjalanna, sem
Marcos hefði skilið eftir í forseta-
höllinni, væri kaupsamningur á
71 hæðar húsi í Wall Street í New
York og hefði húsið kostað 70
milljónir dollara.
Þetta rennir stoðum undir vitn-
isburð á Bandaríkjaþingi um
umfangsmiklar fasteignir Marc-
osar í Bandaríkjunum.
Ekki er vitað hversu miklar
eignir Marcosar era erlendis, en
Aquino lýsti yfír því í kosninga-
baráttu sinni að reynt yrði að
tryggja Filippseyingum öll verð-
mæti, sem Marcos hefði stolið af
þeim, við fyrsta tækifæri.
Talið er að hér gæti verið um
marga milljarða dollara að ræða.
Talan þrír milljarðar hefur verið
nefnd.
í yfírheyrslu fyrir bandarískri
þingnefnd, sem nýverið fór fram,
sagði Stephen Solarz, fulltrúi frá
New York, sem um langt skeið
hefur gagnrýnt Marcos, að eignir
Marcosar í New York næmu 3,5
milljörðum dollara.
Marcos hafði aðeins 5.700 doll-
ara árslaun fyrir forsetastörf og
það er erfitt að gera sér í hugar-
lund hvemig hann hefur getað
lagt fyrir jafn háar upphæðir og
hér um ræðir.
Forsetaembættið
á silfurfati
Juan Ponce Enrile, vamarmála-
ráðherra, heldur því fram að
Mareos hafí beðið sig um að taka
völdin og mynda einHvers konar
herstjóm þegar andóf Filipps-
eyinga gegn stjóm hans stóð sem
hæst og láta Corazon Aquino lönd
og leið.
„Ef ég hefði sóst eftir slíkum
völdum eða forsetaembættinu þá
vora þau rétt mér á silfurfati,"
sagði Enrile í viðtali, sem birtist
á sunnudag.
Enrile sagði að hann hefði
hafnað hvatningum ýmissa starfs-
manna sinna um að hrifsa völdin.
Þessir menn hefðu viljað að hann
réðist á forsetahöllina. Enrile vildi
frekar að byltingin færi fram án
blóðsúthellinga og sagði að herinn
ætti í einu og öllu að lúta borgara-
legum stjómvöldum landsins.
Enrile kvaðst hafa ákveðið að
snúast gegn Marcosi þegar vegna
bama sinna. Sonur sinn hefði
skrifað sér og sagt að komandi
kynslóðir myndu ekki hika við að
grípa til ofbeldis aðeins vegna
þess að við töiuðum ekki máli
réttlætisins þegar tækifærið
gafst. „Og þegar dóttir mín kom
grátandi heim úr skólanum vegna
þess að skólasystkini hennar
gerðu grín að henni fyrir að faðir
hennar skyldi vera hliðhollur
Marcosi gat ég ekki annað," sagði
Enrile.
Marcos leitar ráða
í Washington
Þegar Marcosi barst tilkynning
frá Washington á þriðjudegi fyrir
viku þar sem þess var krafíst að
nýrri stjóm yrði komið á með
friðsamlegum hætti fór hann í
símann til að komast að því hvort
átt væri við að hann ætti að draga
sig tilbaka. Þetta var um miðja
nótt og Paul Laxalt, öldungadeild-
arþingmaður, sat fyrir svöram við
hinn enda línunnar. Laxalt sagði
síðar að Marcos hefði verið ör-
væntingarfullur og hann hefði
haldið dauðataki í síðasta hálm-
stráið.
Þingmaður Repúblikana frá
Nevada, sem Marcos telur auð-
sýnilega að sé í innsta hring hjá
Reagan, forseta, fékk að heyra
að Marcos langaði ekki til að fara
frá og hann vildi ekki fara til
Bandaríkjanna.
Marcos óttaðist um líf sitt og
gat ekki sofið, segir Laxalt. Hann
bjóst við því að uppreisnarmenn
myndu þá og þegar gera árás á
Malacanang-höll. Hann spurði
Laxalt hvort skeytið frá Banda-
ríkjamönnum væri ekta. Laxalt
játti því. Þá vildi hann fá að vita
hvort hann gæti ekki komist að
samkomulagi við Aquino um að
sitja út forsetatímabil sitt til
næsta árs. Eða hvort hann gæti
ekki verið eins konar ráðgjafi
Aquino? Hún væri þegar allt kæmi
til alls órejmd, bæði við að beijast
gegn uppreisnaröflum kommún-
ista og í að afla fjár hjá alþjóðlega
gjaldeyrissjóðnum.
Laxalt varð fátt um svör, en
hann lofaði að tala við Reagan
og hringja aftur í Marcos.
Laxalt hitti að máli Reagan,
John Poindexter, öryggismálaráð-
gjafa forsetans, og Donald Regan,
starfsmannastjóra í Hvíta húsinu,
til þess að komast að niðurstöðu
um hvetju Marcosi skyldi svarað.
Það var ljóst að Marcos vildi
fá stuðning Bandaríkjamanna,
stuðning til þess að sitja áfram.
Eftir fundinn pantaði Laxalt
símtal við Marcos. Klukkan var
fímm um morgun á Flippseyjum,
en Marcos var vakandi: „Þegar
Marcos spurði mig hvað hann
ætti til bragðs að taka fannst mér
ég ekki lengur bundinn af dipló-
matískum hefðum og venjum.
Þannig að ég sagði við hann:
„Gefðu þig, og gerðu það núna.
Þinn tími er kominn," sagði Lax-
alt, „og þögnin, sem fylgdi virtist
óendanleg."
Að lokum sagði Marcos: „Já, ég
er svo svekktur, svo hræðilega
svekktur," og lagði símtólið á án
þess að segja einu orði hvað hann
ætlaðist fyrir.
Aftenposten, IntemationaJ Herald Tri-
bune og AP-fréttastofan.