Morgunblaðið - 08.06.1986, Síða 10

10 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. JÚNÍ 1986
ÍSAFJÖRÐUR
Lenti í ástarævintýri
á strandstað og flug-
slysi á leið á sjóinn
Rœtt viÖ Símon Helgason
Þannig var að aðalmaturinn um
borð var þrælsaltað svínakjöt, sem
ég gat alls ekki étið, en hjálpar-
kokkurinn var mér innan handar
og útvegaði mér bara egg í staðinn,
svo eggin voru orðin uppistaðan í
matnum hjá mer. Nú við vorum svo
svona að blikkast á eins og gengur.
Svo var það einn daginn í ágætis
veðri en niðaþoku að dallurinn
strandaði utarlega á Skaganum.
Símon Helgason sjómannafræðari og fyrrverandi skipstjóri á
ísafirði byijaði ungur til sjós. Hann fæddist að Tröð í Súðavík
sonur hjónanna Helga Jónssonar skálds og Pálínu Sigurðardóttur.
Haustið 1931 ákvað hann þrátt fyrir lítil efni að drífa sig suður
í sjómannaskólann, en þaðan útskrifaðist hann vorið 1932. Þá
kom í ljós að hann vantaði 1 mánuð af siglingatíma til að fá
réttindin, svo hann réði sig á Papey frá Hafnarfirði til Guðmundar
Júní.
Simon annar frá hægri ásamt skipsfélögum sínum um borð í móður-
skipinu.
Stýrimaður hjá
Guðmundi Júní
Um sumarið hélt hann svo áfram
með Guðmundi Júní sem stýrimaður
á Noregi sem Ingvar Guðjónsson
átti og voru þeir á sfldveiðum fyrir
Norðurlandi. Haustið 1932 var
skólabróðir hans Ragnar Jóhannes-
son kominn með skip, Vonina frá
Akureyri, og réði Símon sig sem
stýrimann hjá honum. Þeir voru um
veturinn á útilegu undir Jökli, en
lönduðu í Súðavík. Símon sagðist
hafa heyrt það á skotspónum hjá
stúlkunum í Súðavík að heldur
þætti hann nú orðinn forframaður
að vera útskrifaður úr Stýri-
mannnaskólanum í Reykjavík með
full réttindi.
Nótabassi hjá
Eistlendingnm
En gefúm nú Símoni sjálfum
orðið smá stund. Við Ragnar vorum
svo í hálfgerðri biðstöðu vorið eftir.
Þá fréttum við af því að spekúlant
í Reykjavík væri að leita að nóta-
bössum fyrir ijögur eistlensk síldar-
skip, sem von var á til íslands.
Þetta voru, Estherand sem var 10
þúsund tonn og móðurskip og
Poherand, Harejohrand og Verejo-
hrand sem öll voru um 500 lesta
kolakynt gufuskip. Mér virtist að
flestir þarna um borð töluðu annað-
hvort norsku eða sænsku og ein-
staka kunni eitthvað hrafl í ensku.
Við voru 10 íslendingar sem réðum
okkur á skipin. Tveir á hvort minni
skipanna en 4 á það stærsta enda
var það með tvö nótabrúk, en þá
var kastað með tveim nótabátum
eins og gerðist. Eg lenti um borð
í Poherand ásamt manni að nafni
Jóhannes frá Siglufirði.
Kokkarnir voru báðir
kvenmenn
Nú vildi svo til að kokkamir báðir
vom kvenmenn. Fyrsti kokkur var
stór og myndarleg kvinna, sem
hafði lag á að halda karlmönnunum
í hæfilegri fjarlægð. En hjálpar-
kokkurinn var ung, glaðleg og
reglulega myndarleg stúlka, bróð-
urdóttir reiðarans.
og við lentum svona dáldið afsíðis.
Svo við fómm bara að kela upp á
kraft meðan skipshöfnin var að
reyna að ná bátnum á flot. Ég var
búinn að hita hana helvíti mikið upp
og kominn með hana inn í klefann
minn, en það var alltaf einhver óeirð
í henni og hún virtist alltaf vera
vera hrædd við einhvem umgang.
Nú og þó að ég gæti nú talað við
hana á hennar eigin móðurmáli um
aðgerðir í ástamálum þá gekk þetta
nú aldrei alla leið. Við vomm síðan
dregin af strandstaðnum daginn
eftir.
Afmunstraður með 4
lítra af spíra
Stuttu seinna var haldið inn til
Siglufjarðar þar sem við vomm
afmunstraðir og fengum 4 lítra
brúsa af spíra í kaupbæti. Ég var
nú reyndar að hugsa um að fara út
með skipinu og skoða þessi mál
nánar, en hætti þó við þar sem þá
hafði komið til tals að við Ragnar
fæmm til Danmerkur til að sækja
skip sem þá var verið að smíða
fyrir Muninn hf. á ísafirði. Vinnu-
lagið hjá Eistlendingunum var í
mörgu ólíkt því sem við áttum að
venjast. Aðbúnaður var allur bæði
rýmri og betri. Þá var alltaf gefíð
frí á sunnudögum. Þá fengu menn
svolítinn skammt af brennivíni og
sungu og skemmtu sér. Aldrei kom
til átaka eða óláta á þessum frídög-
um. Þetta var allt prýðis fólk og
stundum iðrast ég þess, að hafa
ekki farið með þeim úr því að mér
bauðst það.
15 siglingar í stríðinu
Sumarið eftir fóm þeir Símon og
Ragnar til Danmerkur og sóttur
þangað Hugann 1. og sigldu honum
heim. Símon var svo stýrimaður þar
fram undir stríð, en á gamlársdag
1939 leggur hann upp frá ísafirði
Ástarfundur á
strandstað
Eystlenski hjáiparkokkurinn var
hámenntuð og bráðfalleg bróð-
urdóttir reiðarans.
Vinningshafi hjá Dvalarbeimili aldraðra sjómanna 1960. Fjölskyldan við vinningsbifreiðina. Frá vinstri:
Þuríður, Sigriður, Elísa, Stefán ogSímon ásamt eiginkonunni, Elísu Elíasdóttur.
húsum í landi. Firth of Forth var
fullur af fljótandi fiski sem sýndi
að sprengjuregn hafði lent þar í
sjónum. Landað var í Hull þar sem
þeim var forkunnarvel tekið. Heim
sigldu þeir svo með skipið hlaðið
kolum. Símon sigldi 15 túra á
Bretland í stríðinu ýmist sem skip-
stjóri eða stýrimaður.
Björgvin kaupir Gróttu
í stríðinu keypti Björgvin Bjama-
son, sem þá var orðinn útgerðar-
maður Hugana, þrímastraða segl-
skútu, Tvau systkin frá Færeyjum.
Var henni komið fyrir í nokkurskon-
sem stýrimaður á togaranum Skutli
í fyrstu söluferð íslensks skips til
Bretlands eftir að heimsstyijöldin
var hafín. Þeir fóru norðurfyrir
land, en þegar þeir voru komnir um
100 mílur ASA af Langanesi að
nóttu til, var kastara beint að skip-
inu. Loftskeytamaðurinn var þegar
ræstur og sendi hann skilaboð með
ljósmorsi um nafn ogþjóðemi skips-
ins. Eftir að vera búnir að sigla
hæga ferð í bjarmanum í 1 klukku-
stund var skyndilega slökkt á kast-
aranum og eftir það sáu þeir ekki
neitt þar til komið var að Bretlands-
ströndum. Þar var himininn lýstur
af sprengjublossum og brennandi
Ég fór nú upp en sá að það var
ekkert að óttast svo ég fór bara
niður aftur. Nú þá var daman þar
Þótt skipið sé komið ínaust, er hugvr Símonar Helgasonar enn
bundinn sjónum. Hann stundar enn kennslu skipstjóraefna á Isafirði
ognýturþar vinsælda og virðingar.
Huginn I. fullfermduraf síld. Páll Jónsson sem lengi var starfsmað-
ur Flugfélags íslands íReykjavik tók myndina.