Morgunblaðið - 08.03.1987, Síða 14

14 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. MARZ 1987
Rétt eins og
hver annar
gjaldmiðill
w
IBeirút ganga sögur um mann-
ræningja, sem uppgötvuðu sér til
skelfingar, að gíslinn sem þeir
höfðu í haldi var einskis virði. Eng-
inn bauðst til að greiða fyrir hann
lausnargjald, hversu hræðilegar
hótanir sem hafðar voru í frammi.
Að lokum ákváðu mannræningjam-
ir að sleppa fórnarlambi sínu en
skömmu áður höfðu þeir sárbænt
ríkisstjóm hans að sjá aumur á
þeim með eftirfarandi orðum: „Þið
verið að láta okkur fá eitthvað. Við
höfum kostað uppihald hans mán-
uðum saman."
Þeir sem segja þessa sögu sveija
og sárt við leggja að hún sé sönn,
og hún felur í sér mikilvægan sann-
leik um gísla, nefnilega að þeir em
einskis virði nema einhver vilji
greiða fyrir að fá þá lausa. Þeir em
verðlausir á sama hátt og banka-
reikningur eða ávísun sem enginn
vill endurleysa. Enginn af þeim
gísium frá Vesturlöndum, sem nú
em í haldi í Líbanon, lenti í höndum
mannræningja vegna þess hver
hann var, heldur vom þeir allir
teknir vegna þess að talið var að
unnt væri að fá sitthvað í skiptum
fyrir þá.
í flestum tilvikum fara mann-
ræningjar fram á hrein og bein
fangaskipti. Skæmliðaflokkurinn
Heilagt stríð vill að 17 menn af
trúflokki shia verði látnir lausir en
þeir em í fangelsi í Kuwait. Annar
hópur krefst þess að Mohammed
Ali Hamadei verði látinn laus en
hann er í fangelsi í Vestur-Þýska-
landi vegna meintrar aðildar að
ráni á þotu frá TWA árið 1985.
Og hvað vakti fyrir þeim sem rændu
þotunni? Þeir vildu fá lausa 700
Palestínuaraba frá Líbanon, sem
vom í höndum ísraelsmanna.
Þessar starfsaðferðir hafa borið
umtalsverðan árangur vegna þess
að ailar ríkisstjómir Vesturlanda
telja það nánast ómögulegt að láta
hótanir mannræningja sem vind um
eym þjóta. Israelsmenn stæra sig
oft af því að hafa sýnt öðmm,
hvemig eigi að koma fram við
„hryðjuverkamenn“. Eigi að síður
hafa þeir sýnt á sér snögga bletti
líka.
í maí 1985 fyrirskipaði Yhitzhak
Rabin vamarmálaráðherra Israels
að látnir skyldu lausir rúmlega
1.000 fangar í skiptum fyrir aðeins
þijá ísraelska hermenn sem Pal-
estínuarabar höfðu náð á sitt vald.
Af öllum þeim ríkjum sem mann-
ræningjarnir hafa reynt að kúga til
fangaskipta hefur Kuwait verið
þeim örðugastur ljár í þúfu. Mann-
ræningjamir hafa á sínu valdi þijá
Kuwait-menn sem þeir rændu í
Beirút árið 1984 en fjölskylda sú
sem stjómar þessu litla olíuríki við
Persaflóa hefur algerlega neitað að
ræða skipti við mannræningja.
Terry Wahite, fulltrúi ensku bisk-
upakirkjunnar, reyndi að miðla
málum og fá Kuwait-stjóm til að
hvika örlítið frá afstöðu sinni en
án árangurs. Síðan hvarf Terry
Waite og er talið að hvarf hans sé
í beinu samhengi við þessar árang-
urslausu umleitanir hans. Eigi að
síðu fengust stjómvöld í Kuwait
ekki til þess að hvika frá afstöðu
sinni.
Mennimir sem rændu William
Buckley, yfirmanni bandarísku
leyniþjónustunnar í Beirút, töldu
að yfirmenn hans væm reiðubúnir
að greiða vænar fjárfúlgur fyrir að
endurheimta hann. Þeir höfðu rétt
fyrir sér. Yfirmenn leyniþjón-
ustunnar í Washington vom svo
skelfíngu lostnir vegna þess að þeir
óttuðust að hann yrði pyntaður til
sagna, að þeir kváðust reiðubúnir
að fyrirskipa vopnasölu beint til
Teheran í veikri von um að hann
yrði látinn laus. En Buckley lézt
samt í höndum mannræningjanna
eftir að hafa verið beittur langvar-
andi pyntingum.
- ROBIN LUSTIG
MAKLEG MÁLAGJÖLDI
Loks klekkt á
Ku Klux Klan
Ku Klux Klan-samtökin í Ala-
bama í Bandaríkjunum ramba
nú á gjaldþrotsbarmi og sá, sem
áður var þar yfirhöfðingi í fullu
starfi, er orðinn að bílasala á nýjan
leik. Er ástæðan sú, að kviðdómur,
eingöngu skipaður hvítum mönn-
um, dæmdi samtökin til að greiða
móður svarts unglings, sem klans-
mennimir hengdu, sjö milljónir
dollara í skaðabætur. Hefur þessum
dómi verið fagnað sem „tímamóta-
úrskurði".
Michael Donald, 19 ára að aldri,
hafði ekki annað til saka unnið en
„að vera á röngum stað á röngum
tíma“. Tveir klansmenn, æfir yfir
því, að máli svertingja, sem var
sakaður um að hafa drepið lög-
reglumann, var vísað frá vegna
formgalla, réðust á Donald, börðu
hann og hengdu hann loksins í tré.
Handan við götuna, gegnt morð-
staðnum, voru íbúðir í eigu Bennie
Jack Hays, sjötugs forsprakka Ku
Klux Klan í Alabama. Sonur hans
var annar þeirra, sem dæmdir voru
fyrir morðið.
Við réttarhöldin, sem fram fóru
SÝNIR KLÆRNAR: Eru Suð-
urríkjamenn loks búnir að fá sig
fullsadda af „herferðum" sam-
takanna og grimmdarverkum?
í borginni Mobile, kom fram, að
Hays hefði kallað lík svarta drengs-
ins í snörunni „fallega sjón“, sem
myndi „koma vel út í fréttunum —
vera góð auglýsing fyrir samtökin".
Dómurinn þýðir hins vegar það að
Landssamtök Ku Klux Klan í
Bandaríkjunum munu missa allar
eigur sínar, sem um er vitað, á
næstu þremur mánuðum, þar á
meðal höfuðstöðvamar í Tusca-
loosa. Eru þær og meðfylgjandi land
metnar á 100.000 dollara.
Sex fyrrverandi og núverandi
félögum í Ku Klux Klan, stærstu
og hættulegustu kynþáttahatara-
samtökunum í Alabama, var stefnt
fyrir réttinn auk samtakanna
sjálfra. Meðal þeirra var Bennie
Hays en ekki núverandi Yfirhöfð-
ingi, Bobby Sheldon, sem fylgdist
með málflutningnum en vildi þó
ekkert um málið segja. Nú geta
samtökin ekki lengur greitt honum
laun og er sagt, að hann sé aftur
farinn að stunda sitt fyrra starf,
bílasöluna.
„Peningarnir skipta mig engu
máli,“ sagði Beulah Mae Donald,
móðir svarta drengsins, en hún
höfðaði málið með hjálp mannrétt-
indasamtaka í Suðurríkjunum.
„Þeir munu ekki færa mér son minn
aftur en ég er því fegin, að hinir
seku náðust." Michael Figures, lög-
fræðingur hennar og öldungadeild-
arþingmaður í ríkinu, sagði, að hér
væri um að ræða „tímamótaúr-
skurð, sem tryggir að Ku Klux Klan
hengir ekki fleiri menn".
- MICHAEL WHITE

HÓTEL
annað starfsfólk á bezta hóteli í
Hvergi í víðri
veröld annað
eins dekur
Vellríkir heimshornaflakkarar,
kvikmyndaleikarar, stjórn-
málaleiðtogar og framkvæmda-
stjórar hjá stöndugum fyrirtækjum
eru sammála um að beztu hótel í
heiminum séu í Asíu. Hvaða skýr-
ingar skyldu vera á því?
Ein sú helzta er sú, að starfsfólk
á hótelum í Asíu leggur sig fremur
en aðrir í framkróka um að eltast
við duttlunga þeirra auðmanna og
heimsborgara sem njóta gistivin-
áttu þeirra.
Tímaritið Institutional Investor
hóf fyrir sex árum að efna til skoð-
anakannana um hver væru beztu
hótel í heimi og allar götur síðan
hefur hótelið Bangkok Oriental ver-
ið þar efst á blaði. Þar leggur
starfsfólkið metnað sinn í að verða
við nánast öllum óskum gesta sinna,
þótt sumar kunni að vera býsna
fjarstæðukenndar: „Eitt hundrað
kíló af frosnum froskaleggjum,
takk,“ er sagt og svarið er: „Alveg
á stundinni, Omar Bongo, forseti
Gabon.“ Þegar Sufri Bolkiah prins
frá soldánsdæminu Brunei á Bomeo
sýnir á sér fararsnið og segir:
„Strákar, hvar eru töskumar
rnínar?" em ferðatöskumar hans,
92 að tölu, nær umsvifalaust komn-
ar á sinn stað, því að burðarkarlarn-
ir láta ekki að sér hæða fremur en
heimi.
Reagan Bandaríkjaforseti hefur
góða reynslu af Hótel Okura í Tókýó
og veit að hann getur hvenær sem
er lagt það undir sig að nýju í fullri
vissu þess að starfsfólkið þjóni hon-
um jafn dyggilega og bandaríska
Öryggisráðið.
Fyrrgreint tímarit, sem fjallar
um viðskipti og er gefið út í New
York, birti nýlega niðurstöður könn-
unar sinnar frá síðasta ári um beztu
hótel í heimi, og fjögur þau beztu
reyndust vera Bangkok Oriental,
Mandarin í Hong Kong, Hótel
Okura í Tókýó og Reagent í Hong
Kong. Þátttakendur vom 100 menn
sem stunda alþjóðleg viðskipti og
em stöðugt á faraldsfæti. Sumir
þeirra em jafnvel á ferðalögum níu
mánuði á ári. Þeir sögðu að þessi
ij'ögur hótel væm öllum fremri.
Af þeim 50 hótelum sem hæstar
einkunnir hlutu í þessari könnun
vom 10 í borgum Asíu. Banka-
starfsmaður einn frá Washington
komst þannig að orði: „Hótelin í
Austurlöndum em framúrskarandi.
Þar er allt eins og bezt verður á
kosið.“
Sagan hefur einnig sitt aðdrátt-
arafl. Skömmu áður en Grace
prinsessa frá Mónakó lézt, var hún
á ferð með manni sínum, Rainer
fursta, um Austurlönd, og þau tóku
mynd hvort af öðm í elztu álmu
Hótel Bangkok Oriental. Sú álma
er 110 ára gömul og „svíturnar"
þar bera nöfn frægra manna sem
gistu þar fyrrum, svo sem Somer-
sets Maugham, James Michener og
Noels Coward.
V í
ekken
HULIN RAÐGATAM
Vöggudauðinn
kveður sífellt
oftar dyra
'öggudauðinn, það undarlega
fyrirbrigði, að ungbörn, sem
<ert virðist ama að, finnast allt
i einu látin í vöggunni, er nú orðin
ein helsta dánarorsök barna á aldr-
inum viku til ársgömul í iðnríkjun-
um.
Á ári hveiju deyja 2.000 börn
af þessum ástæðum á Bretlandseyj-
um og 7.000—10.000 í Banda-
ríkjunum. Vöggudauðans verður
vart um allan heim en í þróunarríkj-
unum er hann yfirleitt ekki skráður
í skýrslum enda meira en nóg af
öðmm og hættulegri sjúkdómum.
Það em ekki alveg nýfædd böm
sem deyja vöggudauðanum. Hætt-
ast er þeim milli tveggja og ijögurra
mánaða en sjaldgæft er, að nokkuð
komi fyrir eftir ársaldurinn.
Dauðinn vitjar barnanna án nok-
kurrar viðvömnar, gráturs eða
óróleika; næstum alltaf kemur hann
þegar talið er að bamið sofi, vana-
lega milli miðnættis og átta að
morgni og oftar að vetri en sumri.
Vegna þess hafa sumir látið sér
detta í hug, að bömin köfnuðu
hreinlega í rekkjuvoðunum en nú
hefur þeirri skýringu almennt verið
MESTA BASL
Buxnaleysið
blasir við
kvenfólkinu
Frískir vindar blása nú um
Moskvuborg og það þarf meira
en lítið meinfysinn mann til að
hrífast ekki með. Varla líður sá
dagur, að fréttamannafundur sé
ekki haldinn með pompi og prakt
og einhveiju bætt við útleggingarn-
ar á „hinni nýju leið“.
Fyrst var það Glasnost (opnunin,
hreinskilnin), þá Perestroika (end-
urreisnin), síðan Uskerenye (meiri
hraði). Nú er það Uskerenye Pe-
ristroyky (hraðari endurreisn).
Nú er það svo, að þótt sögulegir
hlutir kunni að vera á seyði í
Moskvu er daglega lífið fyrir venju-
lega neytendur þar í borg ekkert
gamanmál, sérstaklega þó í svipinn
ef þá vantar sokkabuxur, tölvur eða
miða að Bolshoi-ballettinum.
Lesendur blaðanna hafa sitthvað
um þetta að segja og í framhaldi
af því reyndi fréttakona við tímarit-
ið Nedelya að komast að því hvers
vegna sokkabuxur vom horfnar úr
búðunum.
Hún uppgötvaði, að verslunar-
ráðuneytið hafði pantað of lítið af
sokkabuxum hjá ráðuneyti létta
iðnaðarins, sem aftur hafði mistek-
ist að útvega nauðsynleg hráefni
hjá ráðherranum, sem hefur efna-
iðnaðinn á sinni könnu.
Þessi skriffinnskuafgiöp valda
því, að árið 1990 verður sokka-
buxnaskorturinn enn meiri en hann
er nú. í tímaritinu kom hins vegar
fram, að einn embættismaðurinn