Morgunblaðið - 08.03.1987, Síða 28

28 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. MARZ 1987
<£1986 Un)v*rMl Prm SyndlcaU
Lestu. lei&beirimgarnar mjög,
mjög, irijög, mjög vandlega.."
Ast er..
v n
... 18 holur á laugar-
dagsmorgni.
TM Refl. U.S. Pat Off.—all rights reserved
° 1987 Los Angeles Times Syndicate
Með
morgunkaf&nu
Einkennilegt. Ég bíð líka
eftir manni sem heitir
Geirbjörn!
HÖGNI HREKKVÍSI
„PAV ET? EKKI VER.RA A6> HAFA
(?JÖNSSÆ’T/ rBÍLN(J/Vl! •'
Vituð ér enn
eða hvað?
Þessari spumingu er varpað hér
fram vegna þess að nokkrum mönn-
um sem hafa látið í sér heyra um
goðaveldið foma virðist alls ekki
kunnugt um ritsafn Einars Pálsson-
ar „Rætur íslenskrar menningar".
Þó er það regla flestra sem vilja
vita, að kynna sér það helsta sem
um efnið hefur verið ritað. Nýlega
skrifaði Guðmundur J. Guðmunds-
son grein í Lesbók Morgunblaðsins
(helgina 28. febrúar 1987). Þar
kemst hann að þeirri niðurstöðu að
Auður djúpúðga sé „langlíklegasti
kandídatinn í leitinni að upphafs-
manni íslenska goðaveldisins". Eins
og flestir vita komst Einar Pálsson
að svipaðri niðurstöðu fyrir löngu
og hefur skrifað um það í bókum
sínum. Einar komst meira að segja
að þeirri niðurstöðu að Auður hefði
staðið að sjálfri mörkun Alþingis
Jórunn Ólafsdóttir hringdi:
Í dagskrá morgunvaktar ríkisút-
varpsins á fímmtudagsmorgun,
fímmta þessa mánaðar, voru kosn-
ingalögin nýju tekin til umfjöllunar.
Var dr. Þorkell helgason mættur
hjá þeim morgunvaktarmönnum
sem leituðu hjá honum umsagnar
um lögin og útskýringa á þeim.
Líka var hlustendum gefinn kostur
á að hringja á morgunvaktina og
leggja spumingar varðandi lögin
fyrir dr. Þorkel. Gerðu það nokkrir.
Eg gerði tilraun til þess að ná sam-
bandi án árangurs. Því bið ég
Velvakanda fyrir þetta greinarkom
til birtingar.
Það sem ég vil koma á framfæri
er þetta. Lögin em óaðgengileg og
svo flókin að sérfræðinga þarf til
að útskýra þau og mun þá varla
duga til í ýmsum tilvikum.
Aðalmarkmið þeirra virðist vera
að auka enn Reykjavíkurvaldið en
þess var síst þörf. Sérfræðingurinn
sagði bemm orðum að lögin fælu
í sér meðal annars þá breytingu að
kjördæmasætin úti á landsbyggð-
inni fækkaði og færðust til suðvest-
Einar Pálsson
og þar með að hún hafi kunnað þá
tölvísi sem okkur arkitektum þykir
afar merkileg. Hefði grein Guð-
urhornsins. Enda kom fram í
fréttum sjónvarps á miðvikudags-
kvöld, ijórða þessa mánaðar, að
með framkvæmd nýju lagana fjölg-
aði þingmönnum Reykjavíkur úr
flórtán í átján, hvorki meira né
minna. Auðséð er hvert stefnir. Það
er bláköld blekking þegar reynt er
að láta í veðri vaka að lög þessi séu
til að jafna metin milli landshluta
og sífellt staglast á gildi vægis at-
kvæða. Landsbyggðarkjördæmun-
um verða lög þessi til óþurftar
einnar. Það skulu þeir sem þar eiga
sinn dag og veg gjöra sér ljóst. Það
var hinn versta ákvörðun að fjölga
þingmönnum. Þeim hefði skilyrðis-
laust átta að fækka, því þessi alltof
stóri hópur er þjóðinni dýr og ýms-
ir sem hann skipa ekki till heilla
fyrir land og lýð. Kosningalag-
asmíðin nýja er meira en misheppn-
uð, hún er handaskömm sem
þarfnast róttæks uppskurðar fyrr
en seinna. Ekki síst þarfnast hún
einföldunar svo að allt venjulegt
fólk fái skilið hana án útlistunar
sérfróðra reiknimeistara.
Jórunn Ólafsdóttir frá Sörla-
stöðum
mundar verið betri, ef hann hefði
látið þess getið að Einar hefði skrif-
að um þessi efni á undan honum.
Það hefði líka styrkt stöðu hans
mjög. Annar norrænumaður, Þórð-
ur Helgason, skrifaði grein í
Þjóðviljann nýlega um bókina „Goð
og hetjur“ eftir Bæksted, heila síðu
um meginkenningu Einars Pálsson-
ar, sem sé þá, að við skiljum ekkert
í fomritum vorum og goðafræði
nema við skiljum hugmyndirnar að
baki. Benti hann jafnframt á að við
þyrftum að leita að heimsmynd
heiðinna manna til að skilja goð-
sagnimar. Þetta er aðalkenning
Einars og hefur hann hamrað á
henni í heilum sjö bindum. Vafa-
laust er Þórður Helgason þarna að
lýsa yfir stuðningi við þessa kenn-
ingu Einars. Hann sér að þessi
hugmynd er sú eina rétta. En hann
gat hvergi um það að þetta væri
meiginatriði í rítsafninu RÍM. Það
þótti mér galli því staðreyndin er
sú að það gæti litið út eins og þeir
væm að taka kenningar annarra
ófijálsri hendi og láta eins og þæi’
séu þeirra eigin. Þó þykist ég vita
að hvorugur þessara manna vilji
slíkt.
I Morgunblaðinu þann 7. des.
1986 var viðtal við Agnar Þórðar-
son rithöfund og skildist manni af
því að hann hefði varpað fram „nýj-
um hugmyndum um uppruna nafns
íslands". Segir í fyrirsögn að þetta
séu nýstárlegar hugmyndir, hann
minnist á orðið Isis og að það sé
kennt við guði en ekki hafís. Á
þessu er sá hængur að Einar Páls-
son hafði sagt frá þessu fyrir löngu
og skýrt það í bók sinni „Arfur
Kelta" (sjáið til dæmis kafla fímm).
Agnar kveðst hafa flutt fyrirlestra
um þessar splunkunýju hugmyndir
við ameríska háskóla nú í haust.
Vonandi hefur hann getið um RIM
þar.
Líti nú hver í eigin barm. Er
ekki tími til kominn að ritsafninu
„Rætur íslenskrar menningar" sé
skipaður sá heiðurssess sem því
ber. Staðreyndin er sú að sá auður
fróðleiks og þekkingar sem þar er
að finna verður framtíðararfur okk-
ar íslendinga.
Óli Hilmar Jónsson, arkitekt.
Nýja kosningalögin
meira en misheppnuð
Yíkveiji skrifar
egar sagt var frá meintu sam-
spili gleraugnasala við verð-
lagningu vöru sinnar á dögunum
mátti eiginlega skilja orð talsmanns
þeirra svo í örstuttu sjónvarps-
spjalli, að þessi verðlagningarað-
gerð byggðist á eintómri umhyggju
fyrir kaupendum gleraugnanna. í
máli hans kom fram sú athyglis-
verða staðhæfíng að ef reiptogið
um viðskiptavininn færi út í
verðstríð mundi það einfaldlega
bitna á gæðum vörunnar.
Þannig sýnist fijáls samkeppni
stundum geta verið heilsuspillandi,
og vaknar þá sú spurning hvort
gleraugnasala hérlendis væri bara
ekki best komin í höndum Sam-
bandsins til dæmis.
XXX
*
Islenskir kennarar eru ekki þeir
einu í þeirri ágætu stétt sem
standa í ströngu þessa dagana.
Starfsbræður þeirra á Bretlandi eru
í stríði við Thateher og kompaní
eitt árið enn, og í fylki á Indlandi
sem heitir því skrýtna nafni Tamil
Nady hófu hvorki meira né minna
en 200.000 kennarar verkfall núna
í febrúar, rétt eins og þeir gerðu
líka í árslok ’85.
Það eru launin þarna eystra sem
styrinn stendur einkanlega um eins
og hér uppi á Fróni og í fljótu
bragði verður ekki betur séð en við-
bárur indversku embættismann-
anna séu líka nánast þær sömu og
hér hjá okkur, nefnilega: Engir
peningar, elskurnar mínar.
xxx
En þó það sé við ramman reip
að draga hjá löndum okkar í
kennarastétt þegar sest er að samn-
ingaborðinu eru viðbrögð viðsemj-
enda þeirra samt augljóslega ólíkt
manneskjulegri en hjá hinum sömu
þarna úti á Indlandi. Breska blaðið
Guardian, sem þessi samtíningur
er úr, upplýsir til dæmis að þrátt
fyrir góða samstöðu og mikinn bar-
áttuvilja séu kjör kennaranna í
þessu fylki ennþá svo bág að hæstu
laun jafnvel þeirra háskólamennt-
uðu samsvari enn í dag einungis
tæpum 2.400 krónum á mánuði.
Þó er það ekki allt. Þegar ind-
versku kennararnir leyfðu sér að
efna til útifundar í verkfallinu í hitt-
eðfyrra notuðu stjórnvöld það sem
átyllu til þess að hefja handtökur
og linntu ekki látum fyrr en þau
voru komin með 80.000 kennara
af báðum kynjum bak við lás og slá.
Það þarf vonandi ekki að taka
fram að hér er sagt frá þessu til
fróðleiks en ekki til eftirbreytni.
xxx
að er auðvitað ekki nema gott
eitt um það að segja þegar
menn vilja forðast slettur eins og
það heitir og kappkosta að nota
jafnan íslensk orð fremur en erlend
þegar þess er nokkur kostur. Þó
getur þetta gengið út í öfgar eins
og til dæmis síðastliðið þriðjudags-
kvöld þegar Nigel Short var að
segja frá því í sjónvarpsspjalli hvert
leiðin lægi næst í skákheiminum.
Víkveiji, sem missti af svarinu,
var satt að segja litlu nær þegar
hann hugðist bjarga sér með því
að grípa niður í íslenska textann.
Samkvæmt honum vei'ður nefnilega
næsti keppnisstaður hins geðþekka
Englendings einhver fjárinn sem
heitir „Sjávai-vík“ á máli hins vand-
láta þýðanda.